ISO 8859
ISO 8859, pe formelloc'h ISO/CEI 8859, a zo un norm eus an ISO hag eus ar CEI war-un-dro, evit kodiñ arouezennoù war 8 bit a-benn tretiñ testennoù dre an informatik. Ar standard a zo rannet etre 15 isstandard, eus an ISO/CEI 8859-1 betek an ISO/CEI 8859-16.
Pal
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ma'z eus a-walc'h gant an 96 arouezenn moullapl eus an ASCII evit eskemm stlennoù e saozneg, ez eus ezhomm arouezennoù ouzhpenn evit ar yezhoù all a ra gant al lizherenneg latin, da skouer ar ß (alamanek), an å (yezhoù norzhek), ù, ñ... evit ar brezhoneg. ISO 8859 en deus klasket diskoulmañ ar gudenn-se oc'h ober gant an 8vet bit, laosket dizimplij gant an ASCII, pezh a c'hall roiñ plas evit 128 arouezenn all. Pezh a zo, bez' oa estreget 128 karakter hag a vanke. Setu emaint bet lodennet etre 15 taolenn.
An norm ISO 8859 a zo bet savet evit eskemm stlennoù hepken, pas evit tipografiañ anezhe kaer. Mankout a ra e-barzh arouezennoù e-giz ligaturioù, tiredoù 'zo, traoù all... setu e vez implijet gant ar sistemoù-moullañ sofistiket taolennoù dezhe o-unan, pe (gwelloc'h) Unicode.
An taolennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E-barzh an ISO 8859, evit c'hoarzh, e kaver an 15 taolenn-mañ :
- ISO 8859-1 (latin-1 pe kornôgeuropean) — an implijetañ moarvat, hag a c'holo kazi tout ar yezhoù eus Kornôg Europa: alamaneg, saozneg, spagnoleg, galleg (nemed e vank ar ligatur œ)..., ha brezhoneg evel-just. Simbol an euro n'emañ ket e-barzh. Ar c'hodaj dre zefot eo evit an teuliadoù HTML hag an teuliadoù staget d'ar c'hemennadoù MIME.
- ISO 8859-2 (latin-2 pe kreizeuropean) — evit yezhoù eus Kreizeuropa pe Retereuropa a ra gant al lizherenneg latin (poloneg, tchekeg...).
- ISO 8859-3 (latin-3 pe sueuropean) — turkeg, malteg, hag esperanteg; implijet nebeut: an turkeg a ra gant ISO 8859-9, hag an esperanteg gant Unicode.
- ISO 8859-4 (latin-4 pe norzheuropean) — estoneg, latveg, lituaneg, greunlandeg, ha sami.
- ISO 8859-5 (kirileg).
- ISO 8859-6 (arabeg).
- ISO 8859-7 (gregach).
- ISO 8859-8 (hebraeg).
- ISO 8859-9 (latin-5 pe turkek) — Hañval ouzh ISO 8859-1, nemet e laka lizherennoù turkek e)lec'h reoù eus an islandeg.
- ISO 8859-10 (latin-6 pe norzhek) — Ar Latin-4 gwellaet evit ar yezhoù norzhek.
- ISO 8859-11 (thai).
- ISO 8859-12 raktres un norm evit ar yezhoù keltiek, n'eo ked bet degemeret.
- ISO 8859-13 (latin-7 pe baltek) — gant traoùigoù e-barzh na oant ket nag el Latin-4 nag el Latin-6.
- ISO 8859-14 (latin-8 pe keltiek) — evit an iwerzhoneg hag ar brezhoneg.
- ISO 8859-15 (latin-9 pe latin-0) — an 8859-1 gwellaet dre lakaat e plas simboloù implijet nebeut an arouezennoù €, Š, š, Ž, ž, Œ, œ, ha Ÿ, a-benn lakaat anezhañ mat evit ar galleg hag ar finneg.
- ISO 8859-16 (latin-10 pe gevredeuropean)...
Pep rann a zo bet divizet evit servij da yezhoù hag a amprest an eil gant eben. Pa c'hoarvez un arouezenn e meur a rann, ez eus bet klasket lakaat anezhañ e-barzh ar memes plas e-barzh pep hini...
Taolenn an ISO 8859-1
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]| ISO/CEI 8859-1 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| x0 | x1 | x2 | x3 | x4 | x5 | x6 | x7 | x8 | x9 | xA | xB | xC | xD | xE | xF | |
| 0x | dizimplij | |||||||||||||||
| 1x | ||||||||||||||||
| 2x | ! | " | # | $ | % | & | ' | ( | ) | * | + | , | - | . | / | |
| 3x | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | : | ; | < | = | > | ? |
| 4x | @ | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O |
| 5x | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z | [ | \ | ] | ^ | _ |
| 6x | ` | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o |
| 7x | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z | { | | | } | ~ | |
| 8x | dizimplij | |||||||||||||||
| 9x | ||||||||||||||||
| Ax | ¡ | ¢ | £ | ¤ | ¥ | ¦ | § | ¨ | © | ª | « | ¬ | | ® | ¯ | |
| Bx | ° | ± | ² | ³ | ´ | µ | ¶ | · | ¸ | ¹ | º | » | ¼ | ½ | ¾ | ¿ |
| Cx | À | Á | Â | Ã | Ä | Å | Æ | Ç | È | É | Ê | Ë | Ì | Í | Î | Ï |
| Dx | Ð | Ñ | Ò | Ó | Ô | Õ | Ö | × | Ø | Ù | Ú | Û | Ü | Ý | Þ | ß |
| Ex | à | á | â | ã | ä | å | æ | ç | è | é | ê | ë | ì | í | î | ï |
| Fx | ð | ñ | ò | ó | ô | õ | ö | ÷ | ø | ù | ú | û | ü | ý | þ | ÿ |
E-barzh an daolenn-se emañ ar 20 (32) ar « gwenn », hag an A0 (160) ar « gwenn didroc'hus » (NBSP, pe no-break space e saozneg). AD (173) a zo un tiredig ha na vez ket diskouezet gant browserioù 'zo (SHY, pe soft hyphen e saozneg). Ar c'hodoù etre 00 (0) hag 1F (31), hag ar re etre 7F (127) ha 9F (159) ne vezont ket implijet gant an ISO 8859-1.