1-ра эзар шо
Кеп:Эзар шарна навигаци Кеп:Эзар шеран зама
1-ра эзар шеран амалехь ду массашкахь монотеистийн ибрахӀиман динаш — керсталла а, бусалбаналла а даржар, къаьмнийн даккхийра кхалхарш, Руман импери йохар, Антикалла чекхйалар, Йуккъера бӀешераш доладалар.
1-ра эзар шеран оьздангаллин муьраш
[бӀаьра нисйан | нисйан]Ладаме хиламаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]
, керста динан бухбиллинарг. VI бӀешеран жӀар- 33 шо — керстачарна Ӏийса пайхамар
жӀар тӀетоьхна тардолийта терахь. - 301 шо — Эрмалойчоь керста дине йалийна ламаста терахь[1].
- IV-VI бӀешо: Къаьмнийн даккхийра кхалхарш.
- 451 шо — Каталаунан аренашкара тӀом: Руман Атиллин гуннашкара толам.
- IV-VI бӀешо: Къаьмнийн даккхийра кхалхарш.
- 451 шо — Каталаунан аренашкара тӀом: Руман Атиллин гуннашкара толам.
- 476 шо — Малхбузен Руман импери йожар (Августул Ромул вожор).
- 551 шо — Тюркийн каганат кхоллар.
- 610 шо — ислам дин дар.
- 630 шо — аьрбийн халифат кхоллар.
- 732 шо — Пуатьера тӀом: франкийн сарацинашкара баьккхина толам.
- 800 шо — Сийлахь Карлан таж тиллар.
- 862 шо — Рюрик Новгороде кхайкхар.
- 882 шо — Новгород а, Киев а Олеган куьйгакӀела цхьаьнатохар. Шираоьрсийн пачхьалкхан коьрта шахьар Киев дехьайаккхар.
- 962 шо — германин къоман Сийлахь Руман импери кхоллайалар.
- 988 шо — Русе жӀартохийтар.
- 1000 шо — Лейф Эриксоно Америка дӀайеллар.
Нисса терахьаш ца хуурш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- I бӀешеран хьалхара дакъа — Христианалла кхолладалар.
- 1-ра эзаршеран йукъ — Малхбуза Суданехь Гана, Мали (Меле), Сонгай, Борну пачхьалкхаш кхоллайалар.
Ладаме процессаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]Ладаме нах
[бӀаьра нисйан | нисйан]Ӏилманчаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- Искандарийн Герон
- Птолемей Клавдий
- Искандрийн Менелай
- Искандрийн Диофант
- Порфирий
- Ямвлих
- Искандрийн Гипати
- Цзу Чунчжи
- Ариабхата (Арьябхата)
- Брахмагупта (Брамагупта)
- Милетан Исидор
- Анани Ширакаци
- Абу ӀабдаллахӀ Джабир ибн Хьайян аль-Азди ас-Суфи
- Абу Ӏабдуллахь Мухьаммад ибн Джабир ибн Синан аль-Раккъи аль-Хьаррани аль-Саби аль-Баттани
- Абу Юсуф Йакъуб ибн Исхьакъ аль-Кинди
- Къуста ибн Луккъа аль-БаӀалбакъи
- Абу-ль-Ӏаббас Ахьмад ибн Мухьаммад аль-ФаргӀани
- Абу ӀабдуллахӀ (Абу ДжаӀфар) Мухьаммад ибн Муса аль-Ховразми
- Абу Наср Мухьаммад ибн Тархан ибн УзлагӀ аль-Фараби
- Сильвестр II (Орильякан Герберт (Аврилакан), Реймсан Герберт)
- Абу Бакр Мухьаммад ибн Закарийа ар-Рази
- Абуль-Вафа Мухьаммад ибн Мухьаммад аль-Бузджани
Урхалчаш
[бӀаьра нисйан | нисйан]- Траян, руман император, мехкашдахархо
- Марк Аврелий, руман император, философ, законашкхоллархо
- Диоклетиан, доминат кхайкхийна руман император
- Трдат III Сийлахьверг, Эрмалойчоьнан урхалча а, керсталле йалийнарг а
- Константин I Сийлахьверг, руман хьалхара керста император
- Аттила, гуннийн тхьамда, мехкашдахархо
- Юстиниан I, византин император
- Тисонг Децэн, Тибетан урхалча
- Сийлахь Карл, император, Малхбузен Европин доккхаха долу дакъа цхьаьнатоьхнарг
- Ашот II Эчигниг, Эрмалойчоьнан а, Гуьржийчоьнан а паччахь
- Харальд I Хаза месашйерг, Норвегин хьалхара паччахь
- Хин дерг хуу Олег, киевн дуьххьарлера эла
- Владимир Святославич, Русан жӀара тоьхнарг
Динан гӀуллакххой
[бӀаьра нисйан | нисйан]- Ӏийса бин Марйам, пайхамар, керста динан бух биллинарг
- Насиратара Марйам, пайхамаран нана а, нийсархо а, керсталлера сийлахьйерг
- Пётр асхьаб, Ӏийса пайхамаран нийсархо, Руман хьалхара епископ
- Иоанн Асхьаб, Ӏийса пайхамаран нийсархо
- Павел Асхьаб, керсталлин сийлахьверг, керста дин гӀарадаьккхинарг
- Арий, керсталлин мозгӀар, бекъархо, Арианалла некъ биллинарг
- Иоанн Дешин Бат, Ӏелам стаг, Константинополан архиепископ, керсталлин сийлахьверг
- Мирликийн Николай, керсталлин сийлахьверг
- Сийлахь Патрик, керсталлин сийлахьверг
- Мухьаммад, пайхамар ﷺ, бусалбалла деинарг
- Ӏали ибн Абу ТӀалиб, халиф, Мухьаммадан нийсархо
- Абу Бакр Сиддикъ, халиф, Мухьаммадан нийсархо
Новкъахой
[бӀаьра нисйан | нисйан]Хьажа кхин а
[бӀаьра нисйан | нисйан]Категори «1-ра эзар шо» ца карийна.