شا عەباسی یەکەم

شا عەباسی یەکەم
بە فارسی: شاه عباس بزرگ‎
لەدایکبوون	٢٧ی کانوونی دووەمی ١٥٧١ ھەرات، ئەفغانستان
مردن	١٩ی کانوونی دووەمی ١٦٢٩(١٦٢٩-٠١-١٩) (٥٧ ساڵ ژیاوە) بێھشەھر، ئێران
دڵسۆزی	سەفەوییەکان
نازناو	شا
شوێنی ناشتن	Imamzadeh Habib ibn Musa (Kashan)
باوک	محەممەد خودابەندە
دایک	Khayr al-Nisa Begum
خوشک و برا	Hamza Mirza، Abu Talib Mirza، Q126947373
ھاوسەر	Q100257858، Yakhan Begum، Princess Marta of Kakheti
هاوژین (بێ هاوسەرگیری)	Tamar Amilakhori
منداڵ	محەمەد باقر ميرزا، Soltan Mohammad Mirza، Zubaidah Begum، Imam Qoli Mirza
خزمەکان	شا ئیسماعیلی یەکەم، شا تەھماسبی یەکەم، شا سەفیی یەکەم
خێزان	سەفەوییەکان
زمانەکانی ئاخاوتن	زمانی ئازەربایجانی، زمانی فارسی، زمانی گورجی
پۆستەکان	list of Safavid monarchs
پێشگرێکی شەرەفمەندانە	King of Kings
ئایین	شیعە
فەرماندە	Military of the Safavid dynasty
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

شا عەباسی یەکەم (١٥٧١-١٦٢٩) پێنجەمین و بەهێزترین شای ئێران لە خانەدانی سەفەوییەکان بوو. هەرچەند کە لە سەردەمی شا عەباسی یەکەم ئێران زۆر بەهێز و کاریگەر ببوو لە ئاستی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڵام لە دەسپێکی دەسەڵاتداری شا عەباس حاڵی سیاسی و کۆمەلایەتی ئێران، زۆر خراپ بوو. لەو سەردەمەدا چەندین بنەماڵەی قزڵباش پێکەوە لە شەڕدا بوون، هەروەها عوسمانی لە خۆراواوە و ئۆزبەکەکان لە خۆرهەڵاتەوە هێرشیان دەکردە سەر خاکی ئیران.

لە ساڵی ١٥٨٨ قزڵباشەکان باوکی شا عەباسیان دوای کوودتایێک لە سەر کار لابرد و عەباسی شازدە ساڵەیان لە شوێنی باوکی دانا. قزڵباشەکان بەم کارە دەیانویست کە شایێکی ساختە لە سەر کار بێت تاکوو ئەوان بتوانن هەر کارێک پێیان خۆشە بیکەن. بەڵام بەزووی دەرکەوت کە عەباس نابێتە کایەکلێی دەستی ئەوان و خۆی هێزی ئیداری گرتە دەست.

سەرچاوەکان

• ویکیپیدیای ئینگلیزی