Prof. ucz. dr hab. Marta Kosińska – kulturoznawczyni w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorka "Ciało filmu. Medium obecnego w powojennej amerykańskiej awangardzie filmowej"; "Problemy analizy kulturowej"; współredaktorka i współautorka książek: "Badania nad mediami w perspektywie kulturoznawczej. Kultura medialnie zapośredniczona"; "Edukacja kulturalna jako projekt publiczny?"; "Artysta – Kurator – Instytucja – Odbiorca"; "Zawód kurator". Współautorka monografii "Cultural Theory and History: The Change of Everyday Life". Zajmuje się komunikacją medialną, artystyczną kulturą audiowizualną, metodami badań kulturoznawczych, studiami performatywnymi, historią kultury, edukacją i animacją kulturową. Współzałożycielka, działaczka i badaczka w Centrum Praktyk Edukacyjnych w Poznaniu, funkcjonującego obecnie jako operator programu NCK „Bardzo Młoda Kultura” w regionie Wielkopolska. Współautorka raportu "Edukacja kulturowa w Poznaniu. Raport z pierwszego etapu badań". Autorka hasła „edukacja kulturowa” w: "Edukacja kulturowa. Poręcznik". Redaktorka raportu diagnostycznego o edukacji kulturowej realizowanego w ramach programu BMK: "Edukacja kulturowa w Wielkopolsce. Badania w działaniu". Ambasadorka EPALE, Elektronicznej Platformy na rzecz Uczenia się Dorosłych w Europie, Erasmus +.
W tekście została podjęta problematyka podmiotowego doświadczania macierzyństwa przez kobiety z k... more W tekście została podjęta problematyka podmiotowego doświadczania macierzyństwa przez kobiety z klasy średniej i normatywno-symbolicznego regulowania bycia matką w sferze symbolicznej i medialnej. W wywiadach pogłębionych opartych na technice photo elicitation poruszone zostały kwestie związane z somatycznym, materialnym i ekonomicznym doświadczaniem i pamiętaniem macierzyństwa przez matki, które godzą praktyki opiekuńcze i pracę zawodową. Sytuacja kobiet jest analizowana w kategoriach zajmowania przez nie pozycji klasowych, usytuowania w matrycy dominacji i podporządkowania, doświadczania przez nie ceny oraz kary za macierzyństwo. Tak wydobywana materialność macierzyństwa zostaje przeanalizowana w kontekście kulturowego fantazmatu matki-Polki i rezydujących w jego obszarze fetyszystycznych wyobrażeń o byciu matką.
słowa kluczowe: macierzyństwo; fetyszyzm; analiza klasowa; awans klasowy kobiet; nieodpłatna praca w domu; praca zawodowa; photo elicitation
“Kultura współczesna”, „Dostępność kultury wizualnej”, 2021
Tekst omawia społeczne usytuowanie oraz możliwą rolę edukacji kulturowej w praktykach edukacji wł... more Tekst omawia społeczne usytuowanie oraz możliwą rolę edukacji kulturowej w praktykach edukacji włączającej osób dorosłych z niepełnosprawnościami. Ukazuje edukację kulturową jako umiejscowioną w newralgicznej pozycji „pomiędzy” pedagogiką dostosowania (pedagogy of accomodation) oraz krytyczną pedagogiką niezgody i oporu (pedagogy of dissent). Pozycja ta wynika ze strukturalnej zależności edukatorek i edukatorów kulturowych oraz instytucji kultury od praktyk i efektów dokonujących się w systemie edukacji powszechnej, w którym namnażają się łańcuchy kolejnych wykluczeń, podporządkowanych logice askrypcji i wynikających z mechanizmów zawoalowanej merytokracji. Mechanizmy te oraz ich relacje względem normatywnych regulacji edukacji włączającej obowiązujących w Polsce zostają poddane w tekście szczegółowej analizie. Na przykładzie studium przypadku projektu „Sztuka w ciemno”, realizowanego w 2020 roku w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, ukazana zostaje niewystarczalność projektowej innowacyjności w zakresie dostępności wobec systemowych błędów, wykluczeń i pozorowanych działań w zakresie edukacji włączającej w szkolnictwie podstawowym i średnim.
Social movements have a special value for informal adult education. They can be seen as organizat... more Social movements have a special value for informal adult education. They can be seen as organizations that teach both their members and the public opinion: it’s main goals are critical, and in the same socializing. In Poland, after 2015, with the development of black protests and the National Women's Strike, feminism became socialized. The struggle of women in Poland for reproductive rights and the maintenance of the abortion compromise has democratized the social feminist movement and intensified its educational processes. This article analyzes the informal education of adults in the contemporary women's movement in Poland as situated between the reproduction of the social order and its contestation and examines it as a space of counter-hegemony: recognized after Paulo Freire's pedagogy, Antonio Gramsci's practical philosophy, the critical pedagogy, assumptions and practice of the New Left, cultural studies and feminism.
Tekst podejmuje problem roli badań oraz wiedzy akademickiej w polu praktyk składających się na ed... more Tekst podejmuje problem roli badań oraz wiedzy akademickiej w polu praktyk składających się na edukację kulturową w Polsce. Edukacja kulturowa jest tu ukazana jako praktyka głęboko wpisana w procesy reprodukcji społeczno-kulturowej oraz przestrzeń ustrukturyzowana przez mechanizmy polskiej transformacji po 1989 roku. Niechęć do pogłębionej diagnozy społeczności lokalnych, ofertyzm, odbiorcy-widmo, to tylko kilka spośród najbardziej problematycznych cech współczesnej edukacji kulturowej w Polsce, rozpoznawanych w badaniach prowadzonych od 2016 roku. Od pierwszych programów polskiej animacji kultury, poprzez badania sondażowe, raporty o stanie edukacji kulturowej – po praktykę badań w działaniu – analiza komponentu wiedzowego w edukacji kulturowej prowadzi do rozpoznania jej dialektyczności (jako teorii i praktyki) oraz krytyczności (jako urefleksyjnionej praktyki transformacyjnej). Analiza ta pozwala jednak także zadać pytanie o transformacyjny charakter badań w działaniu oraz o ich rzeczywistą polityczną siłę oddziaływania.
Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The ... more Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The subject of the chapter is the CouchSurfing. com ... 1.CouchSurfing. com as Interaction-Exchange System CouchSurfing. com ...
Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The ... more Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The subject of the chapter is the CouchSurfing. com ... 1.CouchSurfing. com as Interaction-Exchange System CouchSurfing. com ...
The mass public protests against introduction of further limitations on women's reproductive righ... more The mass public protests against introduction of further limitations on women's reproductive rights in 2016 become important moment for the Polish feminist movement. Yet, the movement's structure and semiotic reservoir of justifi cations has visibly changed in the recent years. The young Polish feminism has become more "girlish" than "womanly". In our paper, we analyze how the "girlhood" artistic practices fi t into the renewal of contemporary refl ection on the gender roles of women and the Polish feminist movement. We analyzed practices of young Polish artivists, involved in girlhood-feminist collectives, and compared their cultural tactics with those of selfi e feminism. The paper focuses on girlhood practices as activities which take place across the individual and collective divide and redefi ne the public sphere. Demonstrating how these initiatives negotiate the normative cultural system, we present expressions of the girlhood experience and describe its social and structural conditions. We analyze feminist artistic practices as expressible and language-based feminine emancipatory practices, using tools typical of analysis of discourse and, predominantly, linguistic performance.
Tytuł niniejszego tekstu nawiązuje do wystawy zorganizowanej w muzeum Historii Żydów Polskich POL... more Tytuł niniejszego tekstu nawiązuje do wystawy zorganizowanej w muzeum Historii Żydów Polskich POLIN „W Polsce króla Maciusia. 100-lecie odzyskania niepodległości”. Wystawa ta stanowi dla mnie pretekst do analizy współczesnych mechanizmów odzyskiwania tradycji polskiej i żydowskiej edukacji społecznej oraz kulturowej wraz z jej bogatym retro repertuarem symboli. Czy to już skansen polskiej edukacji, sentymentalne retro, przywołujące nie tylko uczucie nostalgii, ale w procesie krytycznej edukacji – wywołujące niechciane „trupy z szafy”? Edukacja kulturowa dzisiaj jest polem konkurujących ze sobą metod i narzędzi. Pociągają one za sobą różnorodne obrazy świata, systemy znaczeń oraz dychotomiczne modele reprodukcji społeczno-kulturowej. Przyjrzyjmy się współczesnej narzędziowni edukacji kulturowej, w szczególności tym jej przestrzeniom, które usytuowane są na styku jej nowoczesnych trendów oraz coraz bardziej zapomnianej tradycji polskiej społecznej edukacji pozaformalnej z lat dwudziestych dwudziestego wieku. Zapytajmy o retromanię w polskiej edukacji kulturowej oraz o jej aktualną siłę generowania mechanizmów reprodukcji społecznej i politycznej.
Analiza formy działania artystyczno-społęcznego w perspektywie art based research. Wydobycie perf... more Analiza formy działania artystyczno-społęcznego w perspektywie art based research. Wydobycie performatywnych i pragmalingwistycznych aspektów projektu "Ciało pedagogiczne" realizowanego w ramach szkolenia dla nauczycieli w zakresie pedagogiki teatru przeprowadzonego w 2015 roku w Instytucie Teatralnym im. Z. Raszewskiego w Warszawie.
W tekście została podjęta problematyka podmiotowego doświadczania macierzyństwa przez kobiety z k... more W tekście została podjęta problematyka podmiotowego doświadczania macierzyństwa przez kobiety z klasy średniej i normatywno-symbolicznego regulowania bycia matką w sferze symbolicznej i medialnej. W wywiadach pogłębionych opartych na technice photo elicitation poruszone zostały kwestie związane z somatycznym, materialnym i ekonomicznym doświadczaniem i pamiętaniem macierzyństwa przez matki, które godzą praktyki opiekuńcze i pracę zawodową. Sytuacja kobiet jest analizowana w kategoriach zajmowania przez nie pozycji klasowych, usytuowania w matrycy dominacji i podporządkowania, doświadczania przez nie ceny oraz kary za macierzyństwo. Tak wydobywana materialność macierzyństwa zostaje przeanalizowana w kontekście kulturowego fantazmatu matki-Polki i rezydujących w jego obszarze fetyszystycznych wyobrażeń o byciu matką.
słowa kluczowe: macierzyństwo; fetyszyzm; analiza klasowa; awans klasowy kobiet; nieodpłatna praca w domu; praca zawodowa; photo elicitation
“Kultura współczesna”, „Dostępność kultury wizualnej”, 2021
Tekst omawia społeczne usytuowanie oraz możliwą rolę edukacji kulturowej w praktykach edukacji wł... more Tekst omawia społeczne usytuowanie oraz możliwą rolę edukacji kulturowej w praktykach edukacji włączającej osób dorosłych z niepełnosprawnościami. Ukazuje edukację kulturową jako umiejscowioną w newralgicznej pozycji „pomiędzy” pedagogiką dostosowania (pedagogy of accomodation) oraz krytyczną pedagogiką niezgody i oporu (pedagogy of dissent). Pozycja ta wynika ze strukturalnej zależności edukatorek i edukatorów kulturowych oraz instytucji kultury od praktyk i efektów dokonujących się w systemie edukacji powszechnej, w którym namnażają się łańcuchy kolejnych wykluczeń, podporządkowanych logice askrypcji i wynikających z mechanizmów zawoalowanej merytokracji. Mechanizmy te oraz ich relacje względem normatywnych regulacji edukacji włączającej obowiązujących w Polsce zostają poddane w tekście szczegółowej analizie. Na przykładzie studium przypadku projektu „Sztuka w ciemno”, realizowanego w 2020 roku w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, ukazana zostaje niewystarczalność projektowej innowacyjności w zakresie dostępności wobec systemowych błędów, wykluczeń i pozorowanych działań w zakresie edukacji włączającej w szkolnictwie podstawowym i średnim.
Social movements have a special value for informal adult education. They can be seen as organizat... more Social movements have a special value for informal adult education. They can be seen as organizations that teach both their members and the public opinion: it’s main goals are critical, and in the same socializing. In Poland, after 2015, with the development of black protests and the National Women's Strike, feminism became socialized. The struggle of women in Poland for reproductive rights and the maintenance of the abortion compromise has democratized the social feminist movement and intensified its educational processes. This article analyzes the informal education of adults in the contemporary women's movement in Poland as situated between the reproduction of the social order and its contestation and examines it as a space of counter-hegemony: recognized after Paulo Freire's pedagogy, Antonio Gramsci's practical philosophy, the critical pedagogy, assumptions and practice of the New Left, cultural studies and feminism.
Tekst podejmuje problem roli badań oraz wiedzy akademickiej w polu praktyk składających się na ed... more Tekst podejmuje problem roli badań oraz wiedzy akademickiej w polu praktyk składających się na edukację kulturową w Polsce. Edukacja kulturowa jest tu ukazana jako praktyka głęboko wpisana w procesy reprodukcji społeczno-kulturowej oraz przestrzeń ustrukturyzowana przez mechanizmy polskiej transformacji po 1989 roku. Niechęć do pogłębionej diagnozy społeczności lokalnych, ofertyzm, odbiorcy-widmo, to tylko kilka spośród najbardziej problematycznych cech współczesnej edukacji kulturowej w Polsce, rozpoznawanych w badaniach prowadzonych od 2016 roku. Od pierwszych programów polskiej animacji kultury, poprzez badania sondażowe, raporty o stanie edukacji kulturowej – po praktykę badań w działaniu – analiza komponentu wiedzowego w edukacji kulturowej prowadzi do rozpoznania jej dialektyczności (jako teorii i praktyki) oraz krytyczności (jako urefleksyjnionej praktyki transformacyjnej). Analiza ta pozwala jednak także zadać pytanie o transformacyjny charakter badań w działaniu oraz o ich rzeczywistą polityczną siłę oddziaływania.
Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The ... more Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The subject of the chapter is the CouchSurfing. com ... 1.CouchSurfing. com as Interaction-Exchange System CouchSurfing. com ...
Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The ... more Page 64. Queer CouchSurfers: Online/Offline Hermeneutical Community Marta Kosińska Abstract: The subject of the chapter is the CouchSurfing. com ... 1.CouchSurfing. com as Interaction-Exchange System CouchSurfing. com ...
The mass public protests against introduction of further limitations on women's reproductive righ... more The mass public protests against introduction of further limitations on women's reproductive rights in 2016 become important moment for the Polish feminist movement. Yet, the movement's structure and semiotic reservoir of justifi cations has visibly changed in the recent years. The young Polish feminism has become more "girlish" than "womanly". In our paper, we analyze how the "girlhood" artistic practices fi t into the renewal of contemporary refl ection on the gender roles of women and the Polish feminist movement. We analyzed practices of young Polish artivists, involved in girlhood-feminist collectives, and compared their cultural tactics with those of selfi e feminism. The paper focuses on girlhood practices as activities which take place across the individual and collective divide and redefi ne the public sphere. Demonstrating how these initiatives negotiate the normative cultural system, we present expressions of the girlhood experience and describe its social and structural conditions. We analyze feminist artistic practices as expressible and language-based feminine emancipatory practices, using tools typical of analysis of discourse and, predominantly, linguistic performance.
Tytuł niniejszego tekstu nawiązuje do wystawy zorganizowanej w muzeum Historii Żydów Polskich POL... more Tytuł niniejszego tekstu nawiązuje do wystawy zorganizowanej w muzeum Historii Żydów Polskich POLIN „W Polsce króla Maciusia. 100-lecie odzyskania niepodległości”. Wystawa ta stanowi dla mnie pretekst do analizy współczesnych mechanizmów odzyskiwania tradycji polskiej i żydowskiej edukacji społecznej oraz kulturowej wraz z jej bogatym retro repertuarem symboli. Czy to już skansen polskiej edukacji, sentymentalne retro, przywołujące nie tylko uczucie nostalgii, ale w procesie krytycznej edukacji – wywołujące niechciane „trupy z szafy”? Edukacja kulturowa dzisiaj jest polem konkurujących ze sobą metod i narzędzi. Pociągają one za sobą różnorodne obrazy świata, systemy znaczeń oraz dychotomiczne modele reprodukcji społeczno-kulturowej. Przyjrzyjmy się współczesnej narzędziowni edukacji kulturowej, w szczególności tym jej przestrzeniom, które usytuowane są na styku jej nowoczesnych trendów oraz coraz bardziej zapomnianej tradycji polskiej społecznej edukacji pozaformalnej z lat dwudziestych dwudziestego wieku. Zapytajmy o retromanię w polskiej edukacji kulturowej oraz o jej aktualną siłę generowania mechanizmów reprodukcji społecznej i politycznej.
Analiza formy działania artystyczno-społęcznego w perspektywie art based research. Wydobycie perf... more Analiza formy działania artystyczno-społęcznego w perspektywie art based research. Wydobycie performatywnych i pragmalingwistycznych aspektów projektu "Ciało pedagogiczne" realizowanego w ramach szkolenia dla nauczycieli w zakresie pedagogiki teatru przeprowadzonego w 2015 roku w Instytucie Teatralnym im. Z. Raszewskiego w Warszawie.
Artykuł podejmuje analizę kategorii "terenu" w obszarze etnograficznie zorientowanej analizy w ku... more Artykuł podejmuje analizę kategorii "terenu" w obszarze etnograficznie zorientowanej analizy w kulturze. Uwzględnia optykę etnografii wielostanowiskowej oraz badań w działaniu. Wpisuje się w podejście "diagnozy w kulturze" inspirowanej interdyscyplinarną analizą kulturową.
W artykule pojawia się pytanie o status edukacji medialnej jako edukacji kulturowej w kontekście ... more W artykule pojawia się pytanie o status edukacji medialnej jako edukacji kulturowej w kontekście wzrastającej roli nowych populizmów medialnych. Analizowane w nim są sposoby operacjonalizacji pojęć w charakterystycznym dla studiów kulturowych dyskursie nowych mediów jako mediów dostępu i uspołecznienia. Szczególnej problematyzacji poddawane jest pojęcie uczestnictwa w kulturze – rekonstruując jego znaczenia pomiędzy populizmem a elitaryzmem kulturowym. W tekście ukazany dyskurs kultury konwergencji jako specyficzny dla ujęć spod znaku populizmu kulturowego. Wskazane są w nim źródła myślenia o mediach jako środkach uspołecznienia w koncepcjach kultur oporu, w szczególności w kulturowych badaniach nad subkulturami z lat 70. XX wieku. Ukazywane są jako źródło schematu kodowania-dekodowania w teorii odbioru mediów oraz proces jego uproszczenia i redukcji do koncepcji oporu poprzez konsumpcję. Artykuł przedstawia konsekwencje traktowania tej koncepcji jako założenia, a nie wniosku płynącego z analiz empirycznych. Sygnalizowana jest także potrzeba konfrontacji pojęć takich jak kompetencja medialna, kompetencja kulturowa i uczestnictwo w kulturze na gruncie studiów kulturowych z materiałem empirycznym pochodzącym z etnograficznych badań eksploracyjnych autorki dotyczących historycznych, kulturowo-społecznych uwarunkowań rozwoju kompetencji medialnych i kulturowych pokolenia polskich studentów urodzonych w latach 90. XX wieku.
Marta Kosińska, Problemy analizy kulturowej, Wydawnictwo Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2017.
Problemy analizy kulturowej to metateoretyczna książka o teorii i praktyce brytyjskich studiów ku... more Problemy analizy kulturowej to metateoretyczna książka o teorii i praktyce brytyjskich studiów kulturowych w perspektywie badań komunikologicznych. Rekonstruuje ona dychotomię kulturalizm-strukturalizm, którą wyraźnie znamiomował tekst Stuarta Halla, „Cultural Studies. Two Paradigms”. Z "Wprowadzenia": "Silna polaryzacja studiów kulturowych, właściwie na dwie odrębne względem siebie tendencje, często występowała także i w innych przebraniach: jako dychotomia agency-structure, tekst-dyskurs, ale także i jako napięcie już nie tylko teoretycznych, ale dwóch odmiennych projektów moralnych: zaangażowanych i politycznych oraz naukowych studiów kulturowych. W tym ostatnim wymiarze, źródłowe dla kulturalizmu, spotykające się ze sobą: antropologia brytyjskiego romantyzmu oraz antropologia marksizmu (…), zaczynają podążać zupełnie odmienną ścieżką niż strukturalistyczne lektury „późnego” Marksa (…). Czy mamy zatem do czynienia z historyczną schedą dwóch odrębnych projektów anglosaskich studiów kulturowych? Czy jest możliwe ich pogodzenie w jednej analizie kulturowej, jak sugerował sam Stuart Hall? Czy których z tych paradygmatów wart jest już porzucenia, na rzecz innego sposobu zadawania pytań w teorii kultury? I czy w ogóle jeszcze potrzebujemy teorii?"
Kosińska w książce " Ciało filmu. Medium obecnego w powojennej amerykań-skiej awangardzie filmowe... more Kosińska w książce " Ciało filmu. Medium obecnego w powojennej amerykań-skiej awangardzie filmowej " opowiada z ogromnym zaangażowaniem i pasją badawczą o praktykach artystycznych, które ukonstytuowały amerykańską awangardę filmową. Autorka proponuje interdyscyplinarne spojrzenie na tę ukształtowaną po II wojnie światowej formację artystyczną, ukazywane przez nią problemy i tematy przecinają bowiem obszary zainteresowania kulturoznawstwa, filozofii, historii sztuki i filmu. W sposób krytyczny, ale i z niezwykłą erudycją opisuje postaci, zdarzenia, filmy, in-stytucje, które kształtują historię filmowej awangardy. Odsłania związki i opozycje, w jakich funkcjonowało to środowisko artystyczne, przedstawia też sposoby, poprzez które konstruowano zróżnicowaną wspólnotę, dla której punktem odniesienia mogła być Wielka Awangarda. Marta Kosińska błyskotliwie analizuje koncepcje i wysiłki twórcze tego środowiska, kieruje także uwagę na szereg zjawisk, mogących stanowić pole intertekstualnych odwołań dla współczesnej sztuki, nie tylko filmowej. " Ciało filmu " to lektura, która nie tylko pozwoli zdobyć bogatą wiedzę o twórczości teoretycz-nej i artystycznej takich postaci jak Maya Deren, Jonas Mekas czy Stan Brakhage – to także interesująca, wnikliwa i oryginalna propozycja przyjrzenia się powojennej ame-rykańskiej awangardzie filmowej – z uwzględnieniem szerokich kontekstów społecz-nych oraz z wyczuleniem na czasem wieloznaczne relacje filmu artystycznego z innymi praktykami kultury.
Uploads
słowa kluczowe: macierzyństwo; fetyszyzm; analiza klasowa; awans klasowy kobiet; nieodpłatna praca w domu; praca zawodowa; photo elicitation
słowa kluczowe: macierzyństwo; fetyszyzm; analiza klasowa; awans klasowy kobiet; nieodpłatna praca w domu; praca zawodowa; photo elicitation