Saltring

Saltring

Enghraifft o'r canlynol	math o offeryn cerdd
Math	offeryn â thannau wedi'i blycio, true board zithers with resonator box
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Offeryn cerdd o deulu'r sither yw saltring (Groeg (iaith): ψαλτήρι; Saesneg: psaltery) neu nabl. Mae'n cynnwys blwch pren wedi'i dyllu â thyllau sain, gyda thannau wedi'u hymestyn ar ei draws, ac ynghlwm wrth y blwch gyda phegiau neu binnau. Mae'r tannau'n cael eu plycio â'r bysedd neu â phlectrwm. Fel arfer mae gan y blwch siâp petryal neu drapesiwm, neu "ben mochyn" (h.y. â dwy ochr grwm a dwy ochr syth).

Roedd saltringau'n cael eu darlunio'n aml mewn llawysgrifau, paentiadau a cherfluniau canoloesol ledled Ewrop yn ystod yr Oesoedd Canol, ac yn amlwg roedd y saltring yn offeryn poblogaidd a chyffredin cyn y 16g. Fel y rhan fwyaf o offerynnau eraill ei gyfnod nid oedd ganddi unrhyw repertoire penodol, ond roedd yn chwarae pa bynnag dôn y gofynnwyd amdani. Fe'i disodlwyd yn raddol gan offerynnau tebyg fel y sither, a'r dwsmel, ac roedd wedi diflannu o Ewrop erbyn y 19g.

Oriel

• 
  Darlun o frenin yn canu saltring hirsgwar, o Sallwyr Benedictaidd (Ffrainc, 9g)
• 
  Darlun o fenyw yn canu saltring â phen crwn, o Cantigas de Santa Maria (Sbaen, 13g)
• 
  Darlun o frenin yn canu saltring o ffurf "pen mochyn", o lawysgrif o De Musica gan Boethius (14g)
• 
  Paentiad o angel yn canu saltring pen mochyn (1480au), gan Hans Memling
• 
  Torlun pren (tua 1570–77) o fenyw yn canu saltring trapesoidaidd ar fwrdd
• 
  Saltring trapedoidaidd sydd wedi goroesi o'r 18g (Museu de la Música de Barcelona)

Cyfeiriadau Beiblaidd

Er bod yr enwau "saltring" a "nabl" yn cael eu defnyddio sawl gwaith yn y cyfieithiad Cymraeg o'r Beibl, mae'r geiriau Hebraeg cyfatebol yn cyfeirio at ryw offeryn arall o fath anhysbys. Er enghraifft:

• "Pan glywoch sŵn y cornet, y chwibanogl, y delyn, y dulsimer, y saltring, y symffon, a phob rhyw gerdd, y syrthiwch, ac yr addolwch y ddelw aur a gyfododd Nebuchodonosor y brenin." (Daniel 3:5)

• "Ac yn eu gwleddoedd hwynt y mae y delyn, a’r nabl, y dympan, a’r bibell, a’r gwin: ond am waith yr Arglwydd nid edrychant, a gweithred ei ddwylo ef nid ystyriant." (Eseia 5:12)

Gweler hefyd

• Simbalom
• Dwsmel
• Sither