Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Neidio i'r cynnwys

Abercastell

Oddi ar Wicipedia
Abercastell
Mathpentrefan Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSir Benfro Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau51.9579°N 5.1227°W Edit this on Wikidata
Cod OSSM854334 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AS/au CymruPaul Davies (Ceidwadwyr)
AS/au y DUStephen Crabb (Ceidwadwr)
Map

Pentref bychan yng nghymuned Mathri, Sir Benfro, Cymru, yw Abercastell[1] (Saesneg: Abercastle).[2] Saif ar yr arfordir ym mae Cwm Badau hanner ffordd rhwng Tyddewi ac Abergwaun.

Dim ond ychydig o dai sydd yno heddiw, ond roedd yn harbwr bach digon prysur ym 1566. Yn ôl yr hynafiaethydd Richard Fenton, hwyliai llongau bach yn ôl ac ymlaen rhwng Abercastell a Bryste ddechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg, yn cludo menyn ac ŷd ar eu ffordd allan ac yn cludo nwyddau cyffredinol ar eu ffordd yn ôl. Yn ddiweddarach ceirch a allforid a glo carreg (anthracite) a fewnforid. Llosgid calch yn yr hen odyn sydd i'w weld yn yr harbwr o hyd.

Hanner milltir o'r pentref mae Carreg Samson, un o'r cromlechi gorau yng Nghymru. Dywedir fod bys Samson wedi'i gladdu ar Ynys-y-castell ger yr harbwr.

Ar 15 Mehefin 1876 glaniodd Alfred Johnson yn Abercastell yn ei gwch ugain troedfedd y Centennial ar ôl hwylio ar ei ben ei hun yr holl ffordd dros Fôr yr Iwerydd, y dyn cyntaf i gyflawni'r gamp honno.

Cychod pysgota yn Abercastell

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
  2. British Place Names; adalwyd 10 Tachwedd 2021