David Mathew Williams
| David Mathew Williams | |
|---|---|
| Ffugenw | Ieuan Griffiths  |
| Ganwyd | 3 Mai 1900 Cellan |
| Bu farw | 29 Tachwedd 1970 Llanelli |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | gwyddonydd, llenor, dramodydd, arolygydd ysgol |
Gwyddonydd a llenor o Gymru oedd David Mathew Williams, a ddefnyddiodd y llysenw Ieuan Griffiths (1900–1970).
Cafodd ei eni yng Nghellan yng Ngheredigion ym 1900. Ym 1911 ac yntau yn Ysgol Uwchradd Tregaron cafodd y marciau uchaf o bawb yng Nghymru mewn cemeg. Graddiodd o Brifysgol Aberystwyth ym 1911, mewn cemeg.
Ysgrifennodd nifer o lyfrau gan gynnwys: Lluest y Bwci a Ciwrat yn y Pair, Dirgel Ffyrdd, Awel Dro ac eraill. Ysgrifennodd hefyd ddramâu gan gynnwys un ddrama ar ddeg dan yr enw 'Ieuan Griffiths', gyda Tarfu'r Colomennod a Dau Dylwyth yn eu mysg.
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- D. Mathew Williams, Lluest-y-Bwci (Llandysul, 1931).
- D. Mathew Williams, Y Ciwrad yn y Pair (Llandysul, 1932).
- Eden Phillpotts, troswyd i’r Gymraeg gan D. Mathew Williams, Gwraig y Ffermwr (Caerdydd, 1933).
- D. Matthew Williams, Neithior (Llandysul, 1947).
- D. Matthew Williams, Ddoe a Heddiw (Llandysul, 1954).
- D. Matthew Williams, Gwragedd Arberth (Llandysul, 1954).
- D. Matthew Williams, Peredur (Llandysul, 1954).
- D. Matthew Williams, Stephen Hughes (Abertawe, 1962).
Fel ‘Ieuan Griffiths’
[golygu | golygu cod]- Ieuan Griffiths, Dirgel Ffyrdd (Llandysul, 1933).
- Ieuan Griffiths, Awel Dro (Llandysul, 1934).
- Ieuan Griffiths, Yr Oruchwyliaeth Newydd (Dinbych, 1937).
- Ieuan Griffiths, Dau Dylwyth (Llandysul, 1938).
- Ieuan Griffiths, Deryn Dierth (Llandysul, 1943).
- Ieuan Griffiths, Taflu’r C’lomennod (Llandysul, 1947).
- Ieuan Griffiths, Ted (Llandysul, 1952).
- Ieuan Griffiths, Y Fflam Leilac (Llandysul, 1952).
Amdano
[golygu | golygu cod]- Eurosrwydd, ‘Led-Led Cymru’, Y Faner (21 Mai 1935), t. 4.
- Adolygydd y Faner, ‘Drama y bydd mynd arni, Camp “Yr Oruchwyliaeth Newydd” – Ieuan Grifiths yn un o’n Dramawyr Gorau’, Y Faner (21 Medi 1937), t. 6. “Pethau cwbl addas i’r cwmnioedd’’
- Ioan Williams, ‘3 – 1923–1930’, yn Y Mudiad Drama yng Nghymru 1880–1940, (Caerdydd, 2006), tt. 110–193 [yn enwedig tt. 189–193].
Mae'r erthygl hon yn cynnwys testun o'r cofnod D. Matthew Williams ar yr Esboniadur, adnodd addysgiadol agored gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol. Mae gan y cofnod penodol hwnnw'r drwydded agored CC BY-SA 4.0; gweler testun y drwydded am delerau ail-ddefnyddio'r gwaith.