Myfanwy Howell
| Myfanwy Howell | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | Annie Myfanwy Roberts  1 Medi 1903 Llangefni |
| Bu farw | 14 Tachwedd 1988 Casnewydd |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | cyflwynydd teledu, athro, cyflwynydd radio |
Roedd Myfanwy Howell (1 Medi 1903 – 14 Tachwedd 1988)[1] yn ddarlledwraig o Gymraes ar radio a theledu, a fu'n adnabyddus fel cyflwynydd y rhaglen deledu cylchgrawn cynnar Amser Te yn y 1950au.
Bywyd cynnar
[golygu | golygu cod]Ganwyd Annie Myfanwy Roberts yn ferch i Elizabeth a Robert Henry Roberts yn Llangefni, Ynys Môn. Roedd ganddi frawd iau, Gwilym Henry Spooner[2] Roedd hi'n perthyn i fam y bardd Denise Levertov, Beatrice Spooner-Jones Levertoff.[3][4] Bu'n gweithio fel athrawes gwyddoniaeth cyn yr Ail Ryfel Byd. Roedd y gwyddonydd John Charnley yn cofio adnabod Myfanwy Howell a'i brawd ar Ynys Môn pan symudodd i'r ynys yn ei arddegau fel faciwî yn ystod yr Ail Ryfel Byd.[5]
Gyrfa
[golygu | golygu cod]Darlledu
[golygu | golygu cod]Yn gynnar yn y 1940au, yn ystod yr Ail Ryfel Byd, roedd Howell yn darlledu ar y radio gyda Gwasanaeth Cartref y BBC, gan gyfrannu cynnwys Cymraeg ar ddeiet a chynnwys ar gyfer plant ysgol.[6][7][8]
Yn y 1950au roedd Howell yn gynorthwyydd rhaglenni ar gyfer cynyrchiadau radio a theledu cynnar ym Mangor,[9][10] gan gynnwys Noson Lawen.[11] Yn 1952 a 1954 cyflwynodd yr "adroddiad siopa" ar raglen radio y BBC Woman's Hour.[12][13] Yn 1952, rhoddodd rysáit ar gyfer cacennau Aberffraw (math o deisen grin sy'n gysylltiedig ag Ynys Môn) ar Welsh Diary ar Wasanaeth Tramor Cyffredinol y BBC, pan ofynnodd siaradwyr Cymraeg dramor am ryseitiau ar y rhaglen.[14] Ym 1954, cynhaliodd rifyn arbennig ar thema Cymreig o raglen deledu’r BBC Leisure and Pleasure.[15] Ymddangosodd mewn cyfres wythnosol ar brawf yn 1958, Awyr Iach gyda Ron Saunders.[16]
Daeth Howell yn adnabyddus iawn fel cyflwynydd ar raglen TWW Amser Te, rhaglen Cymraeg hirhoedlog y rhwydwaith ar gyfer menywod[17] a ddarlledwyd yn y prynhawn, gan ddechrau yn 1958.[16] Roedd y sioe gylchgrawn yn cynnwys ryseitiau, cyfweliadau, cystadlaethau, gwesteion cerdd,[18] segmentau byw ac ar ffilm. Daeth Howell yn boblogaidd gyda'i chynulleidfa drwy ei arddull gartrefol o gyflwyno.[19] Roedd adran pobi’r rhaglen mor boblogaidd fel y cyhoeddwyd llyfr coginio Tea Time Recipes, yn cynnwys ryseitiau a gafodd sylw ar y sioe ym 1962,[20] a dilyniant iddo, Tea Time Round the World.[21]
Gweithgareddau eraill
[golygu | golygu cod]Roedd Howell hefyd yn ynad heddwch.[2] Yn 1949 daeth yn gadeirydd cyntaf Pwyllgor Siroedd Cymru yn Sefydliad y Merched.[22] Yn 1954 cymerodd ran yn seremonïau agoriadol yr Eisteddfod Genedlaethol, ar ran Sefydliad y Merched.[23]
Bywyd personol
[golygu | golygu cod]Priododd Illtyd Howell yn 1929. Roeddent yn byw yng Nghasnewydd, Gwent.[3] Mae rhai o'u llythyrau ym Mhapurau Denise Levertov ym Mhrifysgol Stanford.[24]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Annie Myfanwy Howell in the England & Wales, Civil Registration Death Index, 1916-2007
- ↑ 2.0 2.1 "Myfanwy Howell – Teledu yng ngwlad y gân ⁄ Television in the land of song ⁄ cyflwyniad Transdiffusion presentation". Teledu yng ngwlad y gân ⁄ Television in the land of song ⁄ cyflwyniad Transdiffusion presentation. Cyrchwyd 2020-03-07.
- ↑ 3.0 3.1 Levertov, Denise (1981). Light Up the Cave (yn Saesneg). New Directions Publishing. t. 238. ISBN 978-0-8112-0813-0.
- ↑ Hallisey, Joan F. (Winter 1982). "Denise Levertov's "Illustrious Ancestors": The Hassidic Influence". MELUS 9 (4): 5–11. doi:10.2307/467606. JSTOR 467606.
- ↑ Thomas Lean (2010). "National Life Stories: An Oral History of British Science: Sir John Charnley" Archifwyd 2023-03-29 yn y Peiriant Wayback The British Library. page 49.
- ↑ "BBC Home Service Basic". BBC Genome. 18 July 1940. Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ "Awr Y Plant". The Radio Times (yn Saesneg) (931). 1941-08-01. t. 14. ISSN 0033-8060. Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ "BBC Home Service Basic". BBC Genome. 27 April 1942. Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ "Atgofion BBC Bangor // BBC Bangor Memories". BBC Cymru Fyw. 2015-03-27. Cyrchwyd 2020-03-07.
- ↑ Dyddiau cynnar ym Mangor: ar achlysur dathlu Jiwbili Arian y B.B.C. yng Nghymru cyflwynir detholiad o rai o'r rhaglenni cyntaf a ddarlledwyd o Fangor. B.B.C. 1948.
- ↑ Howell, Myfanwy. "A Merry Evening in Wales" BBC Yearbook 1949. pp. 40-42.
- ↑ "Light Programme". BBC Genome. 9 October 1952. Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ "Woman's Hour". The Radio Times (yn Saesneg) (1618). 1954-11-12. t. 37. ISSN 0033-8060. Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ "To Welshmen in their Exile". The Evening Advocate. 4 August 1952. t. 2. Cyrchwyd 7 March 2020 – drwy Trove.
- ↑ "Invalid Handicraft". The Braidwood Dispatch and Mining Journal. 1 October 1954. t. 1. Cyrchwyd 7 March 2020 – drwy Trove.
- ↑ 16.0 16.1 "TWW Television Wales and West". Dinosaur Discs. Cyrchwyd 2020-03-07.
- ↑ Crozier, Mary (1960-10-12). "Servants of Two Tongues". The Guardian. t. 7. Cyrchwyd 2020-03-08 – drwy Newspapers.com.
- ↑ "Hogiau Bryngwran". Discogs (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ Medhurst, Jamie (2015-02-20). A History of Independent Television in Wales (yn Saesneg). University of Wales Press. ISBN 978-1-78316-405-9.
- ↑ Howell, Myfanwy (1962). Television Weekly presents Tea Time Recipes: As shown on TWW's Amser Te (arg. 2nd). Hereford: Television Weekly. OL 23992643M.
- ↑ "Tea Time Round The World by Myfanwy Howell". AbeBooks (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ "Powys Montgomery Panel". Casgliad y Werin Cymru. Cyrchwyd 2020-03-08.
- ↑ "Record Attendance at First Day of National Eisteddfod". The Guardian. 1954-08-03. t. 3. Cyrchwyd 2020-03-08 – drwy Newspapers.com.
- ↑ "Guide to the Denise Levertov Papers". Online Archive of California. Cyrchwyd 2020-03-08.