| dbo:abstract
|
- El pretor (en llatí praetor) era un magistrat de la República de Roma, encarregat principalment de l'administració de justícia. Era una magistratura curul, col·legiada (amb un nombre variable de pretors al llarg de la història), i tenia imperium (comandament), tot i que subordinat al cònsol. Portava davant seu sis lictors, encara que en temps de l'Imperi només en duia dos. Ciceró diu que el nom derivava de praeire, anar al capdavant, obrir la marxa, i que era un títol que ja utilitzaven les tribus del Laci. Titus Livi diu que equivalia a l'estrateg dels grecs. Se sap que immediatament després de l'expulsió dels reis de Roma es van nomenar dues persones, dos magistrats que s'elegien anualment, que primer es van anomenar pretors i més endavant cònsols. El text de Ciceró confirma que els pretors eren els caps de l'exèrcit, i l'ús de la paraula Praetorium es refereix al comandament militar. L'origen dels pretors es troba a l'inici de la República, quan durant un temps van ser la màxima magistratura de l'estat (praetor maximus i praetor minor). L'organització gairebé definitiva de la seva funció arriba amb les leges Liciniae-Sextiae de l'any 367 aC, quan l'administració de justícia es va separar de la funció directiva de l'estat. El pretor inicialment únic va dividir les funcions a partir del 243 aC: el praetor urbanus es va ocupar de les qüestions entre els ciutadans, i el praetor peregrinus de les qüestions entre ciutadans i no ciutadans (peregrini). Amb la conquesta dels primers territoris fora de la península itàlica es van crear dos nous pretors el 227 aC, amb la funció d'administració de les noves províncies de Sicília i Còrsega-Sardenya. Posteriorment encara es van crear dos pretors més per a les províncies d'Hispània Citerior i Hispània Ulterior (197 aC). En aquest temps el pretors tenien el càrrec durant dos anys. Eren elegits pels comicis per centúries, només entre els patricis. Després de la lex Villia annalis (180 aC) calia tenir com a mínim 40 anys. A mitjan segle els pretors provincials van modificar les funcions i van fer algunes tasques financeres. La divisió existent entre dos pretors judicials i quatre pretors provincials es va reformar a l'època de Luci Corneli Sul·la, que va augmentar el nombre de pretors a vuit, i els va donar funcions exclusivament judicials, amb una edat mínima de 30 anys, i amb obligació de pagar els jocs. L'administració provincial quedava a les mans dels ex-pretors, que tenien el càrrec de governador provincial amb el títol de propretors. (ca)
- البريتور (بالإنجليزية: Praetor) لقب أعطته حكومة روما القديمة إلى بعض قادة الجيش والولاة المنتخبين لديها. يحمل البريتور مسؤوليات وصلاحيات متعددة، واختلفت هذه الصلاحيات عبر التاريخ. واللقب يعني القاضي أو الحاكم. (ar)
- Praetor nebo také prétor (z latinského prae-itor, „jdoucí vpřed“) je původní označení dvou nejvyšších římských úředníků, původně pouze pomocníků konzulů. Od roku 367 př. n. l. se jejich pravomoc vztahovala na soudní spory a vůbec otázky pořádku a práva v hlavním městě. Jako u každého římského magistráta bylo jejich funkční období jednoroční. Od roku 337 př. n. l. se praetory mohli stát i plebejové. Po svém zvolení vždy před nastoupením do úřadu vyhlašoval, jakými zásadami se bude v nalézaní práva řídit, šlo o tzv. praetorský edikt. Tím vytvářel , které měnilo staré , čímž došlo k významnému rozvoji římského soukromého práva. Praetor urbanus projednával případy mezi plnohodnotnými římskými občany a praetor peregrinus (zřízen roku 242 př. n. l.) projednával ty, které se týkaly cizinců. Praetor mohl být také pověřen vojenským úkolem, po uplynutí úředního roku spravovali jako propraetoři některou provincii. Počet praetorů byl několikráte zvyšován a v 2. století n. l. jich bylo osm. Byly také vytvořeny další praetury, např. praetor fideicommissarius pro odkazy nebo praetor tutelarius pro poručenství. (cs)
- Ο Πραίτορας (αρχ. Πραίτωρ), λατινικά praetor, ήταν ανώτατος ρωμαϊκός τίτλος. Γενικά ο όρος σήμαινε ο προέχων, ο προστάτης και σύμβουλος. Πραίτορες στην αρχή καλούνταν οι Ύπατοι στην αρχαία Ρώμη. Όμως το 366 π.Χ. οι πατρίκιοι αναγκάσθηκαν να παραχωρήσουν στους πληβείους το δικαίωμα να εκλέγονται και αυτοί ύπατοι. Έτσι δημιουργήθηκε από αυτούς μια τρίτη θέση υπάτου, που ονομάσθηκε Πραίτορας με δικονομικά καθήκοντα. Πρώτος Πραίτορας εκλέχθηκε ο Σπάριος Φούριος Κάμιλλος. Μετά όμως 30 χρόνια, το 337 π.Χ., απέκτησαν τέτοιο δικαίωμα και οι πληβείοι. Οι Πραίτορες κυβερνούσαν την πόλη, όταν οι Ύπατοι εξέρχονταν από αυτή κυρίως σε πόλεμο, αναπληρώνοντας αυτούς σε όλα τους τα καθήκοντα. Το 242 π.Χ. δημιουργήθηκε και δεύτερη θέση πραίτορα· αυτός που την κατείχε ονομάστηκε , ο οποίος είχε δικαιοδοσία επί των ξένων κατοίκων της πόλης, σε αντίθεση με τον "κατά την πόλιν" πραίτορα, που λέγονταν "αστυδίκης" και που εφάρμοζε το Ρωμαϊκό Δίκαιο στους Ρωμαίους. Το 224 π.Χ. προστέθηκαν ακόμη δύο πραίτορες, επιφορτισμένοι με τη διοίκηση της Σικελίας και της Σαρδηνίας· και αργότερα το 197 π.Χ. ακόμη δύο για τις επαρχίες της Ισπανίας. Επί Δικτάτορα Σύλλα οι πραίτορες έφθασαν τους 8 και επί Ιουλίου Καίσαρα τους 16. Όταν ο πραίτορας αναλάμβανε την αρχή εξέδιδε ανακοίνωση, που περιείχε τις αρχές με τις οποίες έμελλε να κυβερνήσει. Η ανακοίνωση αυτή αποτελούσε μορφή διατάγματος (edictum), του οποίου και απαγορευόταν η αθέτηση. Επί Αυγούστου αυξήθηκαν πέραν του ενός οι Πραίτορες της Ρώμης, ένας προϊστάμενος για κάθε τμήμα της (regiones). Τότε ξεκίνησε και η συνήθεια, οι εξερχόμενοι της θητείας τους ύπατοι και πραίτορες να στέλνονται σε διάφορες επαρχίες ως έπαρχοι. Στην εποχή του Βυζαντίου ο Κωνσταντίνος Α΄ μετέφερε τον θεσμό των Πραιτόρων στη Κωνσταντινούπολη. Με τον χρόνο οι πραίτορες του Βυζαντίου έφθασαν τους 8, που ο καθένας έφερε ιδιαίτερο τίτλο. Έτσι κατέληξε στο Βυζάντιο να λέγεται πραίτορας, ο αρχιδικαστής του κάθε θέματος. Στους νεότερους χρόνους πραίτορες λέγονταν και οι άρχοντες πολλών γερμανικών πόλεων. Στην εποχή του Ναπολέοντα, οι διοριζόμενοι πραίτορες γερουσιαστές ήταν επιφορτισμένοι με καθήκοντα φρούρησης της γερουσίας. (el)
- Ankaŭ estas komunumo kun la nomo Pretoro en Italio. Pretoro latine praetor, en la Romia Imperio origine estis la ĉefa oficiro de ĉiu fortikaĵo de la romia armeo. Li rezidis en la pretorejo, latine praetorium, la centro de la fortikaĵo, kiun, ekkonstruante konstruaĵon, la soldatoj ĉiam unue konstruis. En la Romia Respubliko, la pretoroj estis altrangaj funkciuloj de la ŝtatoj, kiuj elektiĝis ĉiam nur por la daŭro de unu jaro. Poste, ankaŭ dum la epoko de la Romia Imperio, inter la pretoroj inter alie la estroj de la romiaj provincoj. Ekde la jaro 367 antaŭ Kristo unue ekzistis la posteno de unusola pretoro en la ŝtato: la praetor urbanus respondecis pri la juro de la ĉefurbo Romo: li preparis procesojn, tiam transdonis la kazojn al la popole elektitaj juĝistoj (iudices selecti) kaj fine deklaris la verdiktojn. Dum la jaro 247 antaŭ Kristo aldoniĝis la praetor peregrinus (peregrinus = fremdulo), kiu zorgis pri juraj disputoj inter romianoj kaj ne-romianoj. Dum 227 ekestis la unuaj pretoraj postenoj por la gvidado de la unuaj du romiaj provincoj, Sardinio kaj Sicilio, kaj dum 197 aldoniĝis du pliaj provincestraj pretoraj postenoj por la novaj provincoj kaj . Tiumomente do ekzistis ses pretoroj. Ĝis la jaro 81 la nombro de pretoroj malgraŭ kreska nombro da provincoj restis sama, sed tiujare altiĝis unue al 8 kaj poste al 10. Dum la epoko de la Romia Imperio la nombro de la jure respondecaj pretoroj alternis inter 10 kaj 18, kaj la provincestroj oficiale ne plu havis tiun titolon, kvankam iliaj palacoj en la provincaj ĉefurboj daŭre nomiĝis pretorejoj. (eo)
- Pretor (en latín, praetor) era el título concedido por el gobierno de la Antigua Roma a un hombre que actuaba en una de dos capacidades oficiales: (i) el comandante de un ejército, y (ii) un magistratus (magistrado) elegido, designado para desempeñar diversas funciones. Las funciones de la magistratura, la praetura (pretoría), se describen con forma adjetiva:praetoria potestas (poder pretoriano), praetorium imperium (autoridad pretoriana), y praetorium ius (derecho pretoriano), siendo los precedentes legales establecidos por los praetores (pretores). Praetorium, como sustantivo, indicaba el lugar desde el que el pretor ejercía su autoridad, ya fuera la sede de sus castra, el tribunal de su judicatura o el ayuntamiento de su gobernación provincial. En tanto magistrado, la jerarquía de un pretor se alineaba inmediatamente por debajo de la de cónsul. En los primeros tiempos de la República romana, el término pretor servía para designar a los cónsules, porque estaban colocados al frente de los ejércitos, pero en el año 366 a. C. se creó en Roma, con el título particular de praetor, una nueva magistratura cuya función principal era la de administrar justicia en la fase in iure, conceder interdictos, y otras funciones judiciales, además estaba dotado del ius edicendi. Otras funciones del pretor incluían las de convocar al Senado y los comicios, promulgar leyes, gobernar provincias y comandar ejércitos. Este cargo, llamado pretura, fue creado en el año 367 a. C. por las Leyes Sextias y Licinas. Desde su creación hasta el año 241 a. C. solo existió un cargo de pretor en Roma, encargado de la organización de los procesos. En este año se creó otro para proteger a los extranjeros. Su número fue creciendo a la par que Roma iba conquistando nuevos territorios. A pesar del número de pretores, esta magistratura no estaba colegiada, ya que no todos tenían las mismas competencias y estas eran sorteadas. Estaban investidos de imperium e . Los plebeyos no llegaron a la pretura sino hasta 337 a. C., aunque el cargo estuvo accesible tanto a patricios como a plebeyos desde el principio. (es)
- Die Praetur (lateinisch praetura; eingedeutscht auch Prätur) war der Gerichtsmagistrat. Er übte eines der höheren Ämter der römischen Ämterlaufbahn, des cursus honorum aus. Im Regelfall war es das dritte Amt nach der Quästur und der Ädilität. Die Amtsinhaber wurden praetores (Prätoren) genannt. Sie wurden während der Zeit der Republik vom Volk in den Zenturiatskomitien für die Dauer von einem Jahr gewählt, ab der Kaiserzeit vom Senat bestimmt, ab der Spätantike zudem gelegentlich noch flankiert vom Kaiser. Der Gerichtsmagistrat durfte Rechtsregeln aufstellen und Verfahrensvorschriften (edictum perpetuum) festlegen, allerdings führte er die Prozesse nicht selbst. Seine Aufgabe bestand darin, festzustellen, ob die Rechtsordnung für den Anspruch, den der Kläger erhob, eine Rechtsgrundlage hat. Bejahendenfalls überwies er den Fall mit einer umschreibenden Formel (vgl. Legisaktionenverfahren, Formularprozess) an den streitentscheidenden Richter (iudex), der zusammen mit seinem Beratungsstab, dem consilium, den Fall verhandelte und das Urteil sprach. (de)
- Pretorea (latinetik Praetor), hierarkikoki, kontsularen azpitik zegoen lehen magistratu erromatarra zen. Gaur egun, epaile txikia izango litzateke. Erromatar Errepublikaren lehen garaietan, pretor hitzak, kontsulak izendatzeko balio zuen, armaden agintaritza baitzuten. Baina, K.a. 366an, pretor izeneko titulu berezi bat sortu zen Erroman, magistratura berri bat, justizia banatzeko eginkizuna zuena. Plebeioak ez ziren pretoretzara iritsi K.a. 337 arte. (eu)
- Le préteur (en latin prætor « chef », de præire « marcher devant », selon l'étymologie des Anciens aujourd'hui remise en question) est un magistrat de la Rome antique. Il est de rang sénatorial, peut s'asseoir sur la chaise curule, et porter la toge prétexte. Il est précédé par deux licteurs à l'intérieur de Rome, et six hors du pomerium de l’Urbs. Sous la République, il est élu pour une durée d'un an par les comices centuriates. (fr)
- Praetor (/ˈpriːtər/ PREE-tər, Classical Latin: [ˈprae̯tɔr]), also pretor, was the title granted by the government of Ancient Rome to a man acting in one of two official capacities: (i) the commander of an army, and (ii) as an elected magistratus (magistrate), assigned to discharge various duties. The functions of the magistracy, the praetura (praetorship), are described by the adjective: the praetoria potestas (praetorian power), the praetorium imperium (praetorian authority), and the praetorium ius (praetorian law), the legal precedents established by the praetores (praetors). Praetorium, as a substantive, denoted the location from which the praetor exercised his authority, either the headquarters of his castra, the courthouse (tribunal) of his judiciary, or the city hall of his provincial governorship. (en)
- Pretor atau Praetor (bahasa Latin: Prætor) adalah jabatan pada masa Romawi Kuno. Ada beberapa macam pretor. Pada masa Republik, Pretor peregrinus bertugas menjalankan misi-misi khusus dalam keadaan perang. Sedangkan Pretor urbanus bertugas mengurusi kasus-kasus masyarakat. Praetor juga bisa bertindak sebagai hakim yang mengadili kasus pidana dan perdata. Pretor dipilih oleh Dewan Senturia. (in)
- プラエトル（ラテン語: Praetor）は、古代ローマの政務官職の一つ。日本語では法務官と訳される。共和政ローマではコンスルに次ぐ公職で、インペリウムを保有し、主に司法を担当した。 (ja)
- Il pretore, in latino praetor, era un magistrato romano dotato di imperium e iurisdictio. Il suo mandato era di un anno e faceva parte di un collegio di 8 funzionari.L'attività del Praetor si concretizzava nella concessione dell'actio, cioè lo strumento con cui si permetteva ad un cittadino romano che chiedeva tutela, nel caso in cui non ci fosse una lex (legge) che prevedesse la tutela, di agire in giudizio, e portare quindi la situazione dinanzi al magistrato. "Pretori" (in lat. praetores, plurale di praetor), secondo Cicerone e Tito Livio, erano detti i consoli in età arcaica. Tale titolo li avrebbe designati come capi dell'esercito; egli riteneva che il termine contenesse le stesse componenti elementari del verbo prae-ire (andare avanti a tutti, precedere, guidare). In effetti il periodo e l'incarico di comando dei consoli poteva essere detto pretorio e già in un frammento di una legge delle XII tavole riportato da Aulo Gellio si fa menzione del pretore come del massimo magistrato cittadino. Così anche Tito Livio, che testimonia di un'antica legge in cui si parlava di un alto magistrato detto praetor maximus. Pretore era anche il titolo di una carica presso altre comunità di Latini oltre ai Romani, ed è anche il nome che Livio dava allo stratego degli Achei. (it)
- ( 군사법(軍司法)에 종사하는 법률가에 대해서는 군법무관 문서를 참고하십시오.) 법무관(Praetor, pretor, 프라이토르)은 고대 로마의 관리로서, 정무관의 일종이다. (ko)
- Een praetor (tegenwoordig ook gespeld als pretor) was een belangrijk magistraat in het Romeinse Koninkrijk en in de Romeinse Republiek. De naam praetor kan letterlijk vertaald worden als "voorganger" en heeft mogelijk een militaire oorsprong. Praetores waren geen beroepsrechters, maar duidden een iudex of rechter aan, die de rechtszaak behandelde. (nl)
- Pretor (łac. praetor – l.mn. praetores) – wyższy urzędnik w antycznym Rzymie mający tzw. władzę mniejszą (imperium minus). W czasie nieobecności konsulów, pretor (później dwóch, a nawet trzech) przejmował najwyższą władzę w mieście, mogąc nawet zwoływać posiedzenia senatu. Zasadniczym jednak zadaniem pretorów było sądownictwo. Ważnym uprawnieniem pretora było wydawanie edyktów (edykty pretorskie), w których ustalał on sposoby postępowania w sprawach niedostatecznie jasno uregulowanych przez ustawy (leges) czy prawo zwyczajowe. Owe edykty odegrały ważną rolę w rozwoju prawodawstwa i były uwzględniane w późniejszych kodyfikacjach prawa rzymskiego. Do uprawnień pretora należało ponadto mianowanie prefektów (praefecti), którzy mieli władzę sądowniczą i porządkową w miastach italskich. Oznakami władzy pretora było przysługujące mu krzesło kurulne i dwóch liktorów niosących fasces, zwane też sześciotoporowymi. Według Appiana pretorzy posiadali połowę dostojeństwa konsulów, którym przysługiwało 12 liktorów. W okresie wczesnej republiki był tylko jeden pretor określany jako praetor maximus o nie do końca dla nas jasnych kompetencjach. Od 367 roku p.n.e. lub 366 powoływano urząd pretora miejskiego (praetor urbanus) w celu odciążenia konsulów od obowiązków jurysdykcyjnych, którego podstawowym zadaniem była właśnie jurysdykcja cywilna na terenie miasta Rzymu. Początkowo pretor ten był wybierany tylko spośród patrycjuszy, plebejusze uzyskali dostęp do urzędu pretora od roku 337 p.n.e.. Dlatego patrycjusze przeforsowali odebranie władzy sądowniczej konsulowi. Od 242 r. p.n.e. istniał pretor do spraw cudzoziemców (praetor peregrinus), zajmujący się sprawami związanymi z coraz liczniej napływającymi do Rzymu cudzoziemcami. W 227 r. p.n.e., po przyłączeniu Sycylii i Sardynii jako prowincji, powołano do ich zarządzania dodatkowo 2 pretorów. Po reformach Sulli liczba pretorów wzrosła do 8, w czasach Cezara do 16, a za cesarza Klaudiusza do 18. Nowe urzędy pretorskie, jakie powstawały od czasów Sulli, miały z reguły szczególne kompetencje, byli to urzędnicy jurysdykcyjni do konkretnych spraw: praetor de liberalibus causis (od wyzwoleń), praetor fideicommisarius (od zapisów spadkowych), praetor fiscalis (skarbowy), praetor hastarius, praetor tutelaris (od opieki), praetor aerarii (skarbowy). W okresie republiki pretorzy byli wybierani przez komicja centurialne na jeden rok.Po utworzeniu cesarstwa, za pryncypatu, pretorzy utrzymali swe uprawnienia w jurysdykcji cywilnej i karnej, ale już w czasach dominatu ich władza była czysto honorowa. (pl)
- Пре́тор (лат. praetor, от prae-ire — «идти впереди, предводительствовать») — государственная должность в Древнем Риме. В ходе исторического развития Древнего Рима содержание и функции этой должности менялись. В период ранней Римской республики (после упразднения царства) преторами именовали две высшие магистратуры — консулов и диктаторов. В 367 году до н. э., со времён законов Лициния—Секстия (Leges Liciniae Sextiae), верховное должностное лицо стало именоваться консулом, а термином «претор» стала обозначаться следующая по старшинству должность, при этом его основной компетенцией стало совершение городского правосудия по гражданским делам. В отсутствие консула претору принадлежала высшая власть. На должность претора могли претендовать римские граждане не моложе 40 лет и прошедшие через нижестоящие должности. Претор избирался сроком на один год, свои обязанности исполнял безвозмездно. (ru)
- Pretor (em latim: Praetor) era um dos títulos concedidos pelo governo da Roma Antiga a homens que atuavam em duas diferentes funções oficiais: comandante de um exército (já em campanha ou, muito raramente, antes dela) ou um magistrado eleito para realizar diversas funções (que variaram em diferentes períodos da história de Roma). As funções desta magistratura, chamada "praetura" ("pretorado") são descritas pelos diversos adjetivos: o poder pretorial ("praetoria postestas"), a autoridade pretorial ("praetorium imperium") e a lei pretorial ("praetorium ius"), os precedentes legais estabelecidos pelos pretores. "Pretório" ("praetorium") é um substantivo que denota o local a partir do qual o pretor exercia sua autoridade, seja o quartel-general de seu castro, o tribunal onde se reunia seu judiciário ou a sede de seu governo provincial. (pt)
- Praetor eller pretor (latin praetor, egentligen "den som går i spetsen", praeitor) betydde hos antikens romare ursprungligen förman eller anförare och brukades först som titel för de två högsta republikanska ämbetsmännen (konsulerna), ävensom för diktatorn (praetor maximus, "högste praetor"), och fältherrar, som länge var antingen konsuler, praetorer eller, under senrepubliken, prokonsuler och propraetorer. Praetor övergick sedan att beteckna en särskild ämbetsmannabefattning. Då konsulatet 367 f.Kr. delades mellan patricier och plebejer, avskildes en del av konsulernas ämbetsåligganden och överlämnades åt en ny överhetsperson – praetorn. Denne betraktades som ett slags ämbetsbroder till konsulerna, dock med lägre imperium. Hans huvudsakliga uppgift var att leda den civila rättskipningen i Rom men tillika var han ställföreträdare för konsulerna (se prefekt), då dessa var borta från staden. Han kunde även få befälsrätt i fält. Ämbetet skulle tillhöra patricierna men efter 337 f.Kr. stod ämbetet öppet även för plebejer. Omkring slutet av det första puniska kriget, sannolikt 243 (eller 241), tillsattes två praetorer; den ene av dem, vars ställning var förnämligare, kallades stadspraetorn (praetor urbanus) och hade att utöva rättskipningen i civilmål mellan medborgare, varemot den andre, som senare kallades främlingspraetorn (praetor peregrinus), dömde i mål, där en främling var part. Lottkastning bestämde i regel, vilken av de två som skulle ha det ena eller andra uppdraget. Främlingspraetorn användes även för verksamhet utom staden, vid vilka tillfällen stadspraetorn övertog hans vanliga bestyr. Under tiden mellan det första och det andra puniska kriget – årtalet uppges än till 237, än omkring 10 år senare – ökades praetorernas antal till fyra, av vilka två skulle vara ståthållare i de två nybildade provinserna, Sicilien och Sardinien jämte Korsika, och 197 f.Kr. tillkom ytterligare två, avsedda att utöva ståthållarskapet i de båda spanska provinserna. År 149 f.Kr., då de ständiga brottmålsdomstolarna (quaestiones perpetuae) inrättades, fick alla sex praetorerna sin verksamhet i Rom, två som domare i civilmål, liksom förut och de fyra övriga som ordförande i var sin domstol. (sv)
- Пре́тор (лат. praetor, від лат. praeire — йти попереду, очолювати) — державна посада в Стародавньому Римі. У ході історичного розвитку Стародавнього Риму зміст і функції цієї посади змінювалися. У період ранньої Римської республіки (після скасування царства) преторами іменували два вищі магістрати — консулів і диктаторів. У 367 до н. е., з часу законів Ліцинія і Секстія (Leges Liciniae Sextiae), верховний посадовець став іменуватися консулом, а терміном «претор» став позначати наступну після консула посаду, при цьому його основною компетенцією стало здійснення міського правосуддя у цивільних справах. За відсутності консула преторові належала вища влада. З 242 до н. е. стали обиратися два претори — міський претор (Praetor urbanus), що відав судовими процесами між римськими громадянами, і претор для ведення справ між римськими громадянами і чужоземцями або між самими чужоземцями (Praetor peregrinus). В епоху принципату правотворча діяльність преторів та інших магістратів не могла зберегти свого минулого значення, оскільки посилювалася і поширювалася влада імператорів, які прагнули прибрати до своїх рук діяльність судових органів. Утворення римських провінцій привело до появи інших посад преторів — з 227 до н. е. в Сицилії і Сардинії, а з 197 до н. е. — в обох іспанських провінціях (Ближня Іспанія і Дальня Іспанія). При Суллі число преторів збільшилося до восьми, при Цезарі — до шістнадцяти, а за часів Римської імперії — до вісімнадцяти. За часів Імперії посади преторів вже втратили минуле значення, але слугували необхідним ступенем для заміщення цілого ряду вищих адміністративних постів і офіцерських посад на шляху до сенаторської посади. У епоху Імперії преторами називалися також вищі посадовці в містах. (uk)
- 民選官（古典拉丁語：[ˈprajtoːr]，又拼作prætor），亦译为副执政官、裁判官、民政官、法務官、执事官，是一項古羅馬政府的頭銜，通常授予擔任以下任一公職的人，分別是陸軍指揮官（通常會授予戰時指揮官，較少授予在軍隊集結前的指揮官）或民選政務官。 把執政官叫做國家軍隊之領導人的。他認為這個字包含相同的基本部份，就像動詞praeire（praeeo: "走在前，前導，引路"）。執政官指揮權的期間與職務，可以恰當地被稱為（Praetorium）。裁判官也是官職的頭銜，在拉丁文當中：而且它是名字，李維給予亚该亚人的將軍（）的。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- البريتور (بالإنجليزية: Praetor) لقب أعطته حكومة روما القديمة إلى بعض قادة الجيش والولاة المنتخبين لديها. يحمل البريتور مسؤوليات وصلاحيات متعددة، واختلفت هذه الصلاحيات عبر التاريخ. واللقب يعني القاضي أو الحاكم. (ar)
- Pretorea (latinetik Praetor), hierarkikoki, kontsularen azpitik zegoen lehen magistratu erromatarra zen. Gaur egun, epaile txikia izango litzateke. Erromatar Errepublikaren lehen garaietan, pretor hitzak, kontsulak izendatzeko balio zuen, armaden agintaritza baitzuten. Baina, K.a. 366an, pretor izeneko titulu berezi bat sortu zen Erroman, magistratura berri bat, justizia banatzeko eginkizuna zuena. Plebeioak ez ziren pretoretzara iritsi K.a. 337 arte. (eu)
- Le préteur (en latin prætor « chef », de præire « marcher devant », selon l'étymologie des Anciens aujourd'hui remise en question) est un magistrat de la Rome antique. Il est de rang sénatorial, peut s'asseoir sur la chaise curule, et porter la toge prétexte. Il est précédé par deux licteurs à l'intérieur de Rome, et six hors du pomerium de l’Urbs. Sous la République, il est élu pour une durée d'un an par les comices centuriates. (fr)
- Pretor atau Praetor (bahasa Latin: Prætor) adalah jabatan pada masa Romawi Kuno. Ada beberapa macam pretor. Pada masa Republik, Pretor peregrinus bertugas menjalankan misi-misi khusus dalam keadaan perang. Sedangkan Pretor urbanus bertugas mengurusi kasus-kasus masyarakat. Praetor juga bisa bertindak sebagai hakim yang mengadili kasus pidana dan perdata. Pretor dipilih oleh Dewan Senturia. (in)
- プラエトル（ラテン語: Praetor）は、古代ローマの政務官職の一つ。日本語では法務官と訳される。共和政ローマではコンスルに次ぐ公職で、インペリウムを保有し、主に司法を担当した。 (ja)
- ( 군사법(軍司法)에 종사하는 법률가에 대해서는 군법무관 문서를 참고하십시오.) 법무관(Praetor, pretor, 프라이토르)은 고대 로마의 관리로서, 정무관의 일종이다. (ko)
- Een praetor (tegenwoordig ook gespeld als pretor) was een belangrijk magistraat in het Romeinse Koninkrijk en in de Romeinse Republiek. De naam praetor kan letterlijk vertaald worden als "voorganger" en heeft mogelijk een militaire oorsprong. Praetores waren geen beroepsrechters, maar duidden een iudex of rechter aan, die de rechtszaak behandelde. (nl)
- 民選官（古典拉丁語：[ˈprajtoːr]，又拼作prætor），亦译为副执政官、裁判官、民政官、法務官、执事官，是一項古羅馬政府的頭銜，通常授予擔任以下任一公職的人，分別是陸軍指揮官（通常會授予戰時指揮官，較少授予在軍隊集結前的指揮官）或民選政務官。 把執政官叫做國家軍隊之領導人的。他認為這個字包含相同的基本部份，就像動詞praeire（praeeo: "走在前，前導，引路"）。執政官指揮權的期間與職務，可以恰當地被稱為（Praetorium）。裁判官也是官職的頭銜，在拉丁文當中：而且它是名字，李維給予亚该亚人的將軍（）的。 (zh)
- El pretor (en llatí praetor) era un magistrat de la República de Roma, encarregat principalment de l'administració de justícia. Era una magistratura curul, col·legiada (amb un nombre variable de pretors al llarg de la història), i tenia imperium (comandament), tot i que subordinat al cònsol. Portava davant seu sis lictors, encara que en temps de l'Imperi només en duia dos. (ca)
- Praetor nebo také prétor (z latinského prae-itor, „jdoucí vpřed“) je původní označení dvou nejvyšších římských úředníků, původně pouze pomocníků konzulů. Od roku 367 př. n. l. se jejich pravomoc vztahovala na soudní spory a vůbec otázky pořádku a práva v hlavním městě. Jako u každého římského magistráta bylo jejich funkční období jednoroční. Od roku 337 př. n. l. se praetory mohli stát i plebejové. (cs)
- Ο Πραίτορας (αρχ. Πραίτωρ), λατινικά praetor, ήταν ανώτατος ρωμαϊκός τίτλος. Γενικά ο όρος σήμαινε ο προέχων, ο προστάτης και σύμβουλος. Πραίτορες στην αρχή καλούνταν οι Ύπατοι στην αρχαία Ρώμη. Όμως το 366 π.Χ. οι πατρίκιοι αναγκάσθηκαν να παραχωρήσουν στους πληβείους το δικαίωμα να εκλέγονται και αυτοί ύπατοι. Έτσι δημιουργήθηκε από αυτούς μια τρίτη θέση υπάτου, που ονομάσθηκε Πραίτορας με δικονομικά καθήκοντα. Πρώτος Πραίτορας εκλέχθηκε ο Σπάριος Φούριος Κάμιλλος. Μετά όμως 30 χρόνια, το 337 π.Χ., απέκτησαν τέτοιο δικαίωμα και οι πληβείοι. (el)
- Ankaŭ estas komunumo kun la nomo Pretoro en Italio. Pretoro latine praetor, en la Romia Imperio origine estis la ĉefa oficiro de ĉiu fortikaĵo de la romia armeo. Li rezidis en la pretorejo, latine praetorium, la centro de la fortikaĵo, kiun, ekkonstruante konstruaĵon, la soldatoj ĉiam unue konstruis. En la Romia Respubliko, la pretoroj estis altrangaj funkciuloj de la ŝtatoj, kiuj elektiĝis ĉiam nur por la daŭro de unu jaro. Poste, ankaŭ dum la epoko de la Romia Imperio, inter la pretoroj inter alie la estroj de la romiaj provincoj. (eo)
- Die Praetur (lateinisch praetura; eingedeutscht auch Prätur) war der Gerichtsmagistrat. Er übte eines der höheren Ämter der römischen Ämterlaufbahn, des cursus honorum aus. Im Regelfall war es das dritte Amt nach der Quästur und der Ädilität. Die Amtsinhaber wurden praetores (Prätoren) genannt. Sie wurden während der Zeit der Republik vom Volk in den Zenturiatskomitien für die Dauer von einem Jahr gewählt, ab der Kaiserzeit vom Senat bestimmt, ab der Spätantike zudem gelegentlich noch flankiert vom Kaiser. (de)
- Pretor (en latín, praetor) era el título concedido por el gobierno de la Antigua Roma a un hombre que actuaba en una de dos capacidades oficiales: (i) el comandante de un ejército, y (ii) un magistratus (magistrado) elegido, designado para desempeñar diversas funciones. Las funciones de la magistratura, la praetura (pretoría), se describen con forma adjetiva:praetoria potestas (poder pretoriano), praetorium imperium (autoridad pretoriana), y praetorium ius (derecho pretoriano), siendo los precedentes legales establecidos por los praetores (pretores). Praetorium, como sustantivo, indicaba el lugar desde el que el pretor ejercía su autoridad, ya fuera la sede de sus castra, el tribunal de su judicatura o el ayuntamiento de su gobernación provincial. (es)
- Praetor (/ˈpriːtər/ PREE-tər, Classical Latin: [ˈprae̯tɔr]), also pretor, was the title granted by the government of Ancient Rome to a man acting in one of two official capacities: (i) the commander of an army, and (ii) as an elected magistratus (magistrate), assigned to discharge various duties. The functions of the magistracy, the praetura (praetorship), are described by the adjective: the praetoria potestas (praetorian power), the praetorium imperium (praetorian authority), and the praetorium ius (praetorian law), the legal precedents established by the praetores (praetors). Praetorium, as a substantive, denoted the location from which the praetor exercised his authority, either the headquarters of his castra, the courthouse (tribunal) of his judiciary, or the city hall of his provincia (en)
- Il pretore, in latino praetor, era un magistrato romano dotato di imperium e iurisdictio. Il suo mandato era di un anno e faceva parte di un collegio di 8 funzionari.L'attività del Praetor si concretizzava nella concessione dell'actio, cioè lo strumento con cui si permetteva ad un cittadino romano che chiedeva tutela, nel caso in cui non ci fosse una lex (legge) che prevedesse la tutela, di agire in giudizio, e portare quindi la situazione dinanzi al magistrato. (it)
- Pretor (łac. praetor – l.mn. praetores) – wyższy urzędnik w antycznym Rzymie mający tzw. władzę mniejszą (imperium minus). W czasie nieobecności konsulów, pretor (później dwóch, a nawet trzech) przejmował najwyższą władzę w mieście, mogąc nawet zwoływać posiedzenia senatu. Zasadniczym jednak zadaniem pretorów było sądownictwo. Ważnym uprawnieniem pretora było wydawanie edyktów (edykty pretorskie), w których ustalał on sposoby postępowania w sprawach niedostatecznie jasno uregulowanych przez ustawy (leges) czy prawo zwyczajowe. Owe edykty odegrały ważną rolę w rozwoju prawodawstwa i były uwzględniane w późniejszych kodyfikacjach prawa rzymskiego. (pl)
- Pretor (em latim: Praetor) era um dos títulos concedidos pelo governo da Roma Antiga a homens que atuavam em duas diferentes funções oficiais: comandante de um exército (já em campanha ou, muito raramente, antes dela) ou um magistrado eleito para realizar diversas funções (que variaram em diferentes períodos da história de Roma). As funções desta magistratura, chamada "praetura" ("pretorado") são descritas pelos diversos adjetivos: o poder pretorial ("praetoria postestas"), a autoridade pretorial ("praetorium imperium") e a lei pretorial ("praetorium ius"), os precedentes legais estabelecidos pelos pretores. "Pretório" ("praetorium") é um substantivo que denota o local a partir do qual o pretor exercia sua autoridade, seja o quartel-general de seu castro, o tribunal onde se reunia seu judi (pt)
- Praetor eller pretor (latin praetor, egentligen "den som går i spetsen", praeitor) betydde hos antikens romare ursprungligen förman eller anförare och brukades först som titel för de två högsta republikanska ämbetsmännen (konsulerna), ävensom för diktatorn (praetor maximus, "högste praetor"), och fältherrar, som länge var antingen konsuler, praetorer eller, under senrepubliken, prokonsuler och propraetorer. Praetor övergick sedan att beteckna en särskild ämbetsmannabefattning. (sv)
- Пре́тор (лат. praetor, от prae-ire — «идти впереди, предводительствовать») — государственная должность в Древнем Риме. В ходе исторического развития Древнего Рима содержание и функции этой должности менялись. На должность претора могли претендовать римские граждане не моложе 40 лет и прошедшие через нижестоящие должности. Претор избирался сроком на один год, свои обязанности исполнял безвозмездно. (ru)
- Пре́тор (лат. praetor, від лат. praeire — йти попереду, очолювати) — державна посада в Стародавньому Римі. У ході історичного розвитку Стародавнього Риму зміст і функції цієї посади змінювалися. У період ранньої Римської республіки (після скасування царства) преторами іменували два вищі магістрати — консулів і диктаторів. У 367 до н. е., з часу законів Ліцинія і Секстія (Leges Liciniae Sextiae), верховний посадовець став іменуватися консулом, а терміном «претор» став позначати наступну після консула посаду, при цьому його основною компетенцією стало здійснення міського правосуддя у цивільних справах. За відсутності консула преторові належала вища влада. (uk)
|
