Geleneksel Incillerin tarihsel acidan guvenilir bilgiler verip vermedikleri sorusu gunumuzde bili... more Geleneksel Incillerin tarihsel acidan guvenilir bilgiler verip vermedikleri sorusu gunumuzde bilim insanlarinca cesitli bilimsel yontemler isiginda tartisilmaktadir. Bununla birlikte bu mesele, Antikcag’da da bazi entelektueller arasinda gundem konusu olmustur. Bu baglamda bazi pagan yazarlar Hiristiyan kutsal metinlerine cesitli acilardan elestiriler getirmislerdir. Onlar, bu sirada Incil metinlerini ozellikle tutarsiz bilgiler icerdikleri ve Hiristiyanlarca sonradan bircok defa degistirildikleri iddialari uzerinden hedef almislardir. Ayni sekilde, Incillere dair problemler o zamanlar Hiristiyan dusunurlerin de epey mesaisini almistir. Nitekim Hiristiyan dusunurler de yazdiklariyla ya da oneri ve tasarruflariyla Incillerin sorunlu yapisini bir bakima ikrar etmislerdir. Bu makalede, pagan yazarlarin soz konusu iddialari Celsus ve Porphyrios adli filozoflar ozelinde; Hiristiyan dusunurlerin tartisma ve onerileri ise Markion, Tatianus, Origenes ve Augustinus baglaminda ele alinmaktadi...
Hiristiyanlik ve Islam, Islam’in ortaya cikmasindan kisa bir sure sonra karsilasmislar ve sonraki... more Hiristiyanlik ve Islam, Islam’in ortaya cikmasindan kisa bir sure sonra karsilasmislar ve sonraki butun tarih boyunca karsilikli etkilesimi surdurmuslerdir. Bu tarihi karsilasmanin cereyan ettigi VII. yuzyil, Musluman bilim cevrelerince genellikle Islam kaynaklarindan takip edilmistir. Hâlbuki ayni donemde Dogu Hiristiyan yazarlar da bu surece iliskin onemli degerlendirmeler yapmislardi. Onlarin bu degerlendirmeleri, modern bilim dunyasinda hala canli bir tartisma konusudur. Nitekim bu makalede, Dogu Hiristiyan kaynaklarindan hareketle, Hiristiyan topluluklarin erken donemde Musluman ordularini karsilayis bicimleri uzerinde durulmus, onlarin Musluman idaresini nasil yorumladiklari ele alinmis ve konuya iliskin modern tartismalara temas edilmistir
VII. yuzyil ortalarinda Muslumanlarin yonetimi altina giren Dogu Hiristi-yan unsurlar arasinda, I... more VII. yuzyil ortalarinda Muslumanlarin yonetimi altina giren Dogu Hiristi-yan unsurlar arasinda, Islam dininin ilgi gordugu anlasilmaktadir. Fakat Islamlasma olgusu, Islam dunyasinda ve Turkiye’de, tipki Islam Tarihi’ne dair diger meseleler gibi, genellikle, sadece Islam kaynaklarindan takip edilmistir. Hâlbuki tabii olarak, o donemlerin Hiristiyan yazarlarinin da bu konuda soyleyecekleri olmustur. Hiristiyanlar arasindaki Islamlasma olgusuna atif yapan cesitli Dogu Hiristiyan metinleri arasinda, 775 yili ci-varlarinda Ortodoks bir Suryani tarafindan Diyarbakir yakinlarindaki Zuk-nin Manastiri’nda kaleme alinan bir kronik calismasi, ayricalikli bir yere sahiptir. Bu makalede, bu metnin Islamlasma meselesine dair aktardigi bilgiler uzerinde durulmus ve bu bilgileri diger Dogu Hiristiyan kaynakla-riyla karsilastirmak suretiyle Islamlasma olgusu hakkinda alternatif bir perspektif olusturabilmek hedeflenmistir.
“Kitab-i Mukaddes Kritigi” ifadesi, kutsal metinlerin bilimsel acidan analiz edilmesi amaciyla ge... more “Kitab-i Mukaddes Kritigi” ifadesi, kutsal metinlerin bilimsel acidan analiz edilmesi amaciyla gelistirilmis bircok yontemi kapsamaktadir. Metin kritigi bu yontemlerden biridir ve mevcut el yazmalarinin karsilastirilmasi temelinde ozgun metinlerin insa edilmesine yonelik arayislari icermektedir. Bu yontemin geleneksel Incil metinlerini ihtiva eden eski el yazmalarina uygulanmasi onemli sonuclara ulasmaya olanak vermektedir. Bir metnin bir dilden baska bir dile aktarilmasini tanimlayan tercume faaliyeti ise eski metne yeni dilde yeniden hayat vermek anlamina gelmektedir. Ancak tercume, kendisine has kusurlar da barindiran bir eylemdir. Nitekim Yunanca Incil metinleri cok eski tarihlerden itibaren bircok farkli dile tercume edilmislerdir. Bu makale, bir taraftan metin kritigi perspektifinden verilen ornekler, ote taraftan ise tercume metinlere iliskin birtakim tespitlerden hareketle, geleneksel Incillerin tarihsel acidan guvenilir belgeler olup olmadiklari sorusunu tartismaktadir.
Kilise tarihine iliskin yaygin bir kaniya gore V. yuzyilin kristolojik tartismalari 451’deki Khal... more Kilise tarihine iliskin yaygin bir kaniya gore V. yuzyilin kristolojik tartismalari 451’deki Khalkedon Konsili’nde yayinlanan inanc formuluyle birlikte mutlu bir nihayete kavusturulmustu. Bu formul hem Grek Dogu hem de Latin Bati (ve dolayisiyla sonradan Bati’nin muhtelif Reformasyon Kiliseleri) tarafindan bir standart kabul edilmisti. Kabul edilen bu resme gore sadece birkac inatci Dogulu, Konsil’in inanc formulunu kabulden imtina etmisti; bu ya bilgisizlik, ahmaklik ve dik kafaliliktan veya ayrilikci milliyetci ulkulerden kaynaklanmis olmaliydi. Bu insanlar, yani teolojik spektrumun bir tarafinda yer alan Nesturiler ile diger ucundaki Monofizitler, her ikisi birden sapkindilar. Nesturiler Ephesos Konsili’ni (431) reddedip beden bulmus Mesih’te iki sahsiyetin varligina iman etmisler; Monofizitler ise Khalkedon Konsili’ni reddederek Mesih’in insani tabiatinin ilahi tabiati tarafindan yutuldugu gorusunu benimsemislerdi.
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018
Yeni Ahit’te ve geleneksel Hiristiyanlik anlayisinda Isa’yi tanimlamak amaciyla kullanilan en one... more Yeni Ahit’te ve geleneksel Hiristiyanlik anlayisinda Isa’yi tanimlamak amaciyla kullanilan en onemli kristolojik unvanlardan birisi “Tanri Oglu”dur (ό υἱὸς τοῦ Θeοῦ). Tanri Oglu anlayisinin Isa oncesi donemde hem Yahudi hem de pagan kultur cevrelerinde de yaygin bir sekilde benimsendigi gorulmektedir. Nitekim Yahudi cevrelerinde daha cok beseri anlamlariyla yer bulan Tanri Oglu ifadesi, benzer sekilde Isa’nin ilk takipcilerinden olusan Kudus cemaati tarafindan da Isa’ya Mesih kavramiyla baglantili sekilde kraliyet unvani olarak nispet edilmis olmalidir. Ancak Hiristiyanligin pagan dunyada yayilmasiyla birlikte Tanri Oglu unvani da anlam degisikligine ugramistir. Bu surecte Tarsuslu Pavlus ve Yeni Ahit’te yer alan Incil metinlerini kaleme alan yazarlar, soz konusu bu ifadeyi insanustu ve ilahi bir varlik olarak yorumlamislar ve Isa’yi da bu cercevede yeniden konumlandirmislardir. Bu makalede, “Tanri Oglu” ifadesine Pavlus tarafindan yuklenen anlamla, Isa’nin “erdemli beser” statusunden “ilahi varlik” statusune nasil donusturuldugu ele alinmaktadir
Geleneksel Incillerin tarihsel acidan guvenilir bilgiler verip vermedikleri sorusu gunumuzde bili... more Geleneksel Incillerin tarihsel acidan guvenilir bilgiler verip vermedikleri sorusu gunumuzde bilim insanlarinca cesitli bilimsel yontemler isiginda tartisilmaktadir. Bununla birlikte bu mesele, Antikcag’da da bazi entelektueller arasinda gundem konusu olmustur. Bu baglamda bazi pagan yazarlar Hiristiyan kutsal metinlerine cesitli acilardan elestiriler getirmislerdir. Onlar, bu sirada Incil metinlerini ozellikle tutarsiz bilgiler icerdikleri ve Hiristiyanlarca sonradan bircok defa degistirildikleri iddialari uzerinden hedef almislardir. Ayni sekilde, Incillere dair problemler o zamanlar Hiristiyan dusunurlerin de epey mesaisini almistir. Nitekim Hiristiyan dusunurler de yazdiklariyla ya da oneri ve tasarruflariyla Incillerin sorunlu yapisini bir bakima ikrar etmislerdir. Bu makalede, pagan yazarlarin soz konusu iddialari Celsus ve Porphyrios adli filozoflar ozelinde; Hiristiyan dusunurlerin tartisma ve onerileri ise Markion, Tatianus, Origenes ve Augustinus baglaminda ele alinmaktadi...
Hiristiyanlik ve Islam, Islam’in ortaya cikmasindan kisa bir sure sonra karsilasmislar ve sonraki... more Hiristiyanlik ve Islam, Islam’in ortaya cikmasindan kisa bir sure sonra karsilasmislar ve sonraki butun tarih boyunca karsilikli etkilesimi surdurmuslerdir. Bu tarihi karsilasmanin cereyan ettigi VII. yuzyil, Musluman bilim cevrelerince genellikle Islam kaynaklarindan takip edilmistir. Hâlbuki ayni donemde Dogu Hiristiyan yazarlar da bu surece iliskin onemli degerlendirmeler yapmislardi. Onlarin bu degerlendirmeleri, modern bilim dunyasinda hala canli bir tartisma konusudur. Nitekim bu makalede, Dogu Hiristiyan kaynaklarindan hareketle, Hiristiyan topluluklarin erken donemde Musluman ordularini karsilayis bicimleri uzerinde durulmus, onlarin Musluman idaresini nasil yorumladiklari ele alinmis ve konuya iliskin modern tartismalara temas edilmistir
VII. yuzyil ortalarinda Muslumanlarin yonetimi altina giren Dogu Hiristi-yan unsurlar arasinda, I... more VII. yuzyil ortalarinda Muslumanlarin yonetimi altina giren Dogu Hiristi-yan unsurlar arasinda, Islam dininin ilgi gordugu anlasilmaktadir. Fakat Islamlasma olgusu, Islam dunyasinda ve Turkiye’de, tipki Islam Tarihi’ne dair diger meseleler gibi, genellikle, sadece Islam kaynaklarindan takip edilmistir. Hâlbuki tabii olarak, o donemlerin Hiristiyan yazarlarinin da bu konuda soyleyecekleri olmustur. Hiristiyanlar arasindaki Islamlasma olgusuna atif yapan cesitli Dogu Hiristiyan metinleri arasinda, 775 yili ci-varlarinda Ortodoks bir Suryani tarafindan Diyarbakir yakinlarindaki Zuk-nin Manastiri’nda kaleme alinan bir kronik calismasi, ayricalikli bir yere sahiptir. Bu makalede, bu metnin Islamlasma meselesine dair aktardigi bilgiler uzerinde durulmus ve bu bilgileri diger Dogu Hiristiyan kaynakla-riyla karsilastirmak suretiyle Islamlasma olgusu hakkinda alternatif bir perspektif olusturabilmek hedeflenmistir.
“Kitab-i Mukaddes Kritigi” ifadesi, kutsal metinlerin bilimsel acidan analiz edilmesi amaciyla ge... more “Kitab-i Mukaddes Kritigi” ifadesi, kutsal metinlerin bilimsel acidan analiz edilmesi amaciyla gelistirilmis bircok yontemi kapsamaktadir. Metin kritigi bu yontemlerden biridir ve mevcut el yazmalarinin karsilastirilmasi temelinde ozgun metinlerin insa edilmesine yonelik arayislari icermektedir. Bu yontemin geleneksel Incil metinlerini ihtiva eden eski el yazmalarina uygulanmasi onemli sonuclara ulasmaya olanak vermektedir. Bir metnin bir dilden baska bir dile aktarilmasini tanimlayan tercume faaliyeti ise eski metne yeni dilde yeniden hayat vermek anlamina gelmektedir. Ancak tercume, kendisine has kusurlar da barindiran bir eylemdir. Nitekim Yunanca Incil metinleri cok eski tarihlerden itibaren bircok farkli dile tercume edilmislerdir. Bu makale, bir taraftan metin kritigi perspektifinden verilen ornekler, ote taraftan ise tercume metinlere iliskin birtakim tespitlerden hareketle, geleneksel Incillerin tarihsel acidan guvenilir belgeler olup olmadiklari sorusunu tartismaktadir.
Kilise tarihine iliskin yaygin bir kaniya gore V. yuzyilin kristolojik tartismalari 451’deki Khal... more Kilise tarihine iliskin yaygin bir kaniya gore V. yuzyilin kristolojik tartismalari 451’deki Khalkedon Konsili’nde yayinlanan inanc formuluyle birlikte mutlu bir nihayete kavusturulmustu. Bu formul hem Grek Dogu hem de Latin Bati (ve dolayisiyla sonradan Bati’nin muhtelif Reformasyon Kiliseleri) tarafindan bir standart kabul edilmisti. Kabul edilen bu resme gore sadece birkac inatci Dogulu, Konsil’in inanc formulunu kabulden imtina etmisti; bu ya bilgisizlik, ahmaklik ve dik kafaliliktan veya ayrilikci milliyetci ulkulerden kaynaklanmis olmaliydi. Bu insanlar, yani teolojik spektrumun bir tarafinda yer alan Nesturiler ile diger ucundaki Monofizitler, her ikisi birden sapkindilar. Nesturiler Ephesos Konsili’ni (431) reddedip beden bulmus Mesih’te iki sahsiyetin varligina iman etmisler; Monofizitler ise Khalkedon Konsili’ni reddederek Mesih’in insani tabiatinin ilahi tabiati tarafindan yutuldugu gorusunu benimsemislerdi.
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018
Yeni Ahit’te ve geleneksel Hiristiyanlik anlayisinda Isa’yi tanimlamak amaciyla kullanilan en one... more Yeni Ahit’te ve geleneksel Hiristiyanlik anlayisinda Isa’yi tanimlamak amaciyla kullanilan en onemli kristolojik unvanlardan birisi “Tanri Oglu”dur (ό υἱὸς τοῦ Θeοῦ). Tanri Oglu anlayisinin Isa oncesi donemde hem Yahudi hem de pagan kultur cevrelerinde de yaygin bir sekilde benimsendigi gorulmektedir. Nitekim Yahudi cevrelerinde daha cok beseri anlamlariyla yer bulan Tanri Oglu ifadesi, benzer sekilde Isa’nin ilk takipcilerinden olusan Kudus cemaati tarafindan da Isa’ya Mesih kavramiyla baglantili sekilde kraliyet unvani olarak nispet edilmis olmalidir. Ancak Hiristiyanligin pagan dunyada yayilmasiyla birlikte Tanri Oglu unvani da anlam degisikligine ugramistir. Bu surecte Tarsuslu Pavlus ve Yeni Ahit’te yer alan Incil metinlerini kaleme alan yazarlar, soz konusu bu ifadeyi insanustu ve ilahi bir varlik olarak yorumlamislar ve Isa’yi da bu cercevede yeniden konumlandirmislardir. Bu makalede, “Tanri Oglu” ifadesine Pavlus tarafindan yuklenen anlamla, Isa’nin “erdemli beser” statusunden “ilahi varlik” statusune nasil donusturuldugu ele alinmaktadir
"Bir şahsiyeti ele almak göründüğü kadar kolay bir iş değildir. Bu şahsiyet zor zamanlarda zor ve... more "Bir şahsiyeti ele almak göründüğü kadar kolay bir iş değildir. Bu şahsiyet zor zamanlarda zor ve büyük işler yapan Hanna Dolabani gibi biri olduğunda zorluk düzeyi bir kat daha artar. Elinizdeki çalışmada hem Osmanlı hem de Cumhuriyet tecrübesini yaşamış kadim kentimizin bu güzide metropoliti üzerinden bu topraklarda yaşanan idari dönüşümleri, modernleşme ve yenileşme çabalarını, tanzimatı, ıslahatı, I. ve II. Meşrutiyeti, cihan savaşlarını, edebiyattan felsefeye, din ilimlerinden modern bilimlere kadar entelektüel sahada yaşanan farklı tecrübeler de ele alınıyor ve bunların izi sürülüyor. Merkezden maada bir taşra kentinde yaşanan entelektüel hayatın satır araları da buna dahildir. Hanna Dolabani ismi artık Mardin şehrimizle bütünleşmiş bir şahsiyettir. Bu kadim kentin ne kadar cömert olduğunun da en güzel örneklerinden biridir. Birbirinden inanç ve köken itibariyle farklı insanları böylesine zengin bir potada buluşturmak da her şehre nasip olan bir durum değildir. Bu sebeple böyle bir şehirde yaşamak ve bu farklılığı fark etmek de bir fark olsa gerektir."
Uploads
Papers by Zafer Duygu