राँची

राँची भारत को एक महानगर हो र यो झारखण्ड प्रदेशको राजधानी हो। पहिले जब यो बिहार राज्यको हिस्सा थियो तब गर्मिमा आफ्नो अपेक्षाकत ठण्डा मौसमका कारण प्रदेशको राजधानी हुने गर्दथ्यो। झारखंड आंदोलनका बेला राँची यईको केन्द्र हुने गर्थ्यो। राँची एक प्रमुख औद्योगिक केन्द्र पनि हो। जहाँ मुख्य रूपबाट एच. ई. सी. (हेवी इंजिनियरिंग कारपोरेशन), स्टील अथारटी अफ इंडिया, मेकन इत्यादिका कारखाना छन्। राँची साथ साथ जमशेदपुर रे बोकारो यई प्रान्तका दुई अन्य प्रमुख औद्योगिक केन्द्र हुन।

झारखंडको राजधानी रांचीमा प्रकृतिले आफ्नो सौंदर्यलाई खुलेर लुटायाको छ। प्राकृतिक सुन्दरताका बाहेक रांचीले आफ्नो सुन्दर पर्यटक स्थलहरूको दममा विश्वका पर्यटक मानचित्रमा पनि यथेष्ट चिन्हारी बनायाको छ। गहरूडा हिल रे रक गार्डन, माछा घर, बिरसा जैविक उद्यान, टैगोर हिल, मैक क्लुस्किगंज र आदिवासी संग्राहलय यसको प्रमुख पर्यटक स्थल हुन। यी पर्यटक स्थलहरूको भ्रमण गर्न बाहेक यहाँ प्रकृतिको बहुमूल्य देन झरनाहरूको छेउ राम्रो पिकनिक पनि मनाउन सक्दछन्। रांचीका झरनाहरूमा पांच गाघ झर्नु सबै भन्दा सुन्दर हो किन भने यो पांच धाराहरूमा झर्दछ। यो झरना र पर्यटक स्थल मिलेर रांचीलाई पर्यटनको स्वर्ग बनाउँछन् र पर्यटक शानदार छुट्टिहरू बितानेको लागि हरेक वर्ष यहाँ आउँछन्।

मुख्य आकर्षण

गहरूडा हिल एण्ड रक गार्डन: रांचीमा पर्यटक गोंडा हिल र रक गार्डनको भ्रमणमा जान सक्दछन्। रक गार्डनलाई गहरूडा हिल चट्टानहरूलाई काटेर बनाएइएको छ। यस पार्कका बाहेक गहरूडा हिललाई तराईमा एक बांधको निर्माण पनि गरिएको छ जसले यसको सुन्दरतालाई धेरै गुना बढाई दिन्छ। यी सबै मिलेर यसलाई एक राम्रो पिकनिक स्पट बनाउँछन्। पर्यटकहरूलाई यहाँ आएर धेरै राम्रो लगाउँछ किन भने त्यो यहाँ शानदार पिकनिकको आनन्द लिन सक्दछन्।

माछाघर र मूटा गोही प्रजनन केन्द

गहरूडा हिलमा पिकनिक मनानेका बाहेक पर्यटक रांचीमा माछाघर र मूटा गोही प्रजनन केन्द्र हेर्न जान सक्दछन्। माछाघरमा पर्यटक विभिन्न प्रजातिनीहरूको रंग-बिरंगी माछाहरूलाई हेरेर र खरीद सक्दछन्। जबकि गोही प्रजनन केन्द्रमा लगभग ५० गोहीहरूलाई हेर्न सकिन्छ। यो दुइटै धेरै सुन्दर छन् र पर्यटकहरूलाई धेरै पसंद आउँछन्। ती माछा र गोहीहरूका सुन्दर चित्रहरूका फोटो खींचेर पनि लान्छन्।

टैगोर हिल

टैगोर हिलको गणना रांचीको प्रमुख पर्यटक स्थलहरूमा गरिन्छ। यो पर्यटकहरूका बीच राम्रो पर्यटक स्थलका रूपमा प्रसिद्ध छ। तिनिहरूलाई पहाडमा आएर धेरै राम्रो लाग्दछ किन भने यस पहाडीबाट पूरा रांचीको मनोरम दृश्य हेर्न सकिन्छ। पहाडीमा पत्थरहरूबाट बनेको शांतिधामलाई पनि हेर्न सकिन्छ। यसको निर्माण गुरुदेव रविन्द्रनाथ टैगोरका ठूलो भाइले गराएका थिए।

मैक क्लुस्किगंज

यूरोपि‍यन शैलीका भवनहरू र आदिवासी संग्राहलयको लागि मैक क्लुस्किगंज स्थानीय निवासीहरू सहित पर्यटकहरूमा पनि धेरै लोकप्रिय छ। यहाँमा धेरै सुन्दर भवन हेर्न सकिन्छ। भवनहरूका बाहेक यहाँ आदिवासी संग्राहलयको स्थापना पनि गरिएको छ जसमा आदिवासीहरूका इतिहास र संस्कृतिसँग जोडिएका धेरै महत्वपूर्ण तथा ऐतिहासिक वस्तुहरूलाई हेर्न सकिन्छ।

झरना

राँची स्थित हुँडरु जलप्रपात

प्रकृतिका अनमोल उपहार झरनाहरूलाई रांचीका पर्यटन उद्योगको आत्मा मानिन्छ। यी झरनाहरूमा हुन्डरू, जोन्हा, दसम र पांच गाघ झरना प्रमुख छन्। यो झरना त सुन्दर छन् नैं किन भनें यिनका छेउ-छाउ का दृश्य पनि धेरै सुन्दर छन् जुन पर्यटकहरूलाई मन्त्र-मुग्ध गरिदिन्छन्। यी सबै झरनाहरूमा जोन्हा झरना प्रमुख हो किन भने यस झरनाको छेउ भगवान बुद्धको मन्दिरको दर्शन गर्न सकिन्छ। पर्यटकहरूलाई यो झरना खासतौरबाट आकर्षित गर्दछ किन भने यहाँ तिनलाई बस्नको लागि रेस्ट हाऊसको निर्माण गरिएकोछ।

दशम जलप्रपात - राँची भन्दा ४० किलोमीटर टाढा राँची जमशेदपुर मार्गमा
जोन्हा जलप्रपात - राँची भन्दा १८ किलोमीटर टाढा
हुन्डरु जलप्रपात - राँची भन्दा २८ किलोमीटर टाढा
जगन्नाथपुर मन्दिर - पुरीको स्थापत्य शैलीमा निर्मित मन्दिर

आवागमन

वायु मार्ग

रांचीमा पर्यटकहरूको सुविधाको लागि हवाई अड्डाको निर्माण गरिएको छ। अत: राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवाहरू द्वारा सजिलै सित रांचीसम्म पुग्न सक्दछन्।

रेल मार्ग

रांचीमा हवाई अड्डाका बाहेक रेलवे स्टेशनको निर्माण पनि गरिएको छ। रांची रेलवे स्टेशन भारतका प्रमुख स्थानहरूबाट रेलगाडीहरू द्वारा राम्रो तरिका जोडिएको छ।

सडक मार्ग

राष्ट्रिय राजमार्ग २३ र ३३द्वारा बसहरू र निजी वाहनहरू द्वारा सजिलै सित रांचीसम्म पुग्न सकिन्छ।

शैक्षिक केन्द्र

राँचीमा धेरै नाम चलेका शैक्षिक संस्थान छन्।

सेंट जेवियर्स कलेज: स्थापित १९४०

जेवियर इंस्टीट्यूट अफ सोशल सर्विस

राष्ट्रिय मनोचिकत्सा संस्थान
राँची विश्वविद्यालय
राजेन्द्र मेडिकल कलेज एवं अस्पताल
बिरला इंस्टीट्यूट अफ टेक्नालजी, मेसरा

मुख्य सडकहरू

एच बी रोड
सर्कुलर रोड
महात्मा गान्धी मार्ग (मेन रोड)
पुरुलिया रोड
काउँके रोड
बरियातू रोड
रातू रोड
हरमू रोड

औद्योगिक संस्थान

हेवी इंजिनयरिंग कारपोरेशन
मेकन
स्टील अथारटी अफ इंडिया

सिनेमा हाल

पुरानो राँचीमा धेरै सिनेमा घर हुने गर्थे, किन भनें शहरीकरणका बढते दवाबको कारणबाट र सिनेमा जाने मानिसहरूको संख्यामा आएको गिरावटको कारणबाट पछिल्लो केही बर्षहरूमा राँचीमा धेरै सिनेमा घर बन्द भइ सकेका छन्। पछिल्लो वर्ष (२००६)मा पनि उपहार एवं प्लाजालाई बन्द गरियो। अब त्यस ठाउमा आधुनिक मल्टीप्लेक्स माल बनाई रहेको छ। महाराष्ट्र एवं दिल्ली जस्तै विकसित राज्यहरूको रूपमा झारखंड सरकारले पनि मल्टीप्लेक्स बनाउनेहरूको लागि धेरै किसिमको कर-छूटको पनि घोषणा गरेको छ।

आइप्लेक्स मल्टीप्लेक्स (२ पर्दहरू भएको) : हिनू पुल, इंदिरा प्लेसका निकटा
सुजाता: मेन रोड, राँची
सुजाता मल्टीप्लेक्स: मेन रोड, राँची
मीनाक्षी, रातू रोड, राँची
प्लाजा: थरपखान ,ओल्ड एच बी रोड राँची
सैनिक: मोराबादी, राँची
विष्णु: मेन रोड, राँची (बंद)
संध्या:पुरुलिया रोड, राँची (डांगरटोली चौकको निकट)
उपहार: रातू रोड राँची(बंद, यसको ठाउमा आएनाक्स मल्टीप्लेक्स बनिरहेको छ )

राँचीका पहिले शापिंग सह मल्टीप्लेक्सको शुभारंभ ७ सेक्टेम्वर २००७मा हीनूमा भयो। ५०-१५० रूपयेको टिकट वाला यस मल्टीप्लेक्समा लगभग ३५० दर्शकहरू अट्ने क्षमता छ।