Ρωμύλος Αυγουστύλος
| Ρωμύλος Αύγουστος | |
|---|---|
 Τριτημόριον του Ρωμύλου Αυγούστου | |
| Περίοδος | 31 Οκτωβρίου 475 – 4 Σεπτεμβρίου 476 |
| Προκάτοχος | Ιούλιος Νέπως |
| Γέννηση | 461 |
| Θάνατος | μετά το 511 πιθανότατα στο Καστέλουμ Λουκουλάνουμ |
| Πατέρας | Φλάβιος Ορέστης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Ρωμύλος Αυγουστύλος (Flavius Romulus Augustus, 461 – μετά το 511) ήταν αυτοκράτορας (εικάζεται ως σφετεριστής) της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τις 31 Οκτωβρίου του 475 έως τις 4 Σεπτεμβρίου του 476. Η εκθρόνισή του από τον Οδόακρο παραδοσιακά σηματοδοτεί το τέλος της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, την πτώση της αρχαίας Ρώμης, καθώς και τη λήξη της Αρχαίας Ιστορίας και την έναρξη του Μεσαίωνα στη Δυτική Ευρώπη.
Πολύ λίγα αρχεία σώζονται από τη βασιλεία του Ρωμύλου. Δεν υπάρχουν γνωστές πολιτικές, νόμοι ή επιγραφές σημασίας του αυτοκράτορα, γεγονός που αφήνει την εντύπωση ότι ήταν μια σκιώδης και σχετικά ασήμαντη φιγούρα. Το παρατσούκλι «Augustulus» σημαίνει «μικρός Αύγουστος» και ήταν μια χλευαστική αναφορά στο νεαρό της ηλικίας του. Είναι κυρίως γνωστός με το ειρωνικό παρατσούκλι του, «Ρωμύλος Αυγουστύλος», αν και βασίλευσε επίσημα ως «Ρωμύλος Αύγουστος».[1] Η λατινική κατάληξη -ulus είναι υποκοριστική: έτσι, το «Αυγουστύλος» σημαίνει ουσιαστικά «Μικρός Αύγουστος».[2] Πολλοί ιστορικοί έχουν σημειώσει τη σύμπτωση ότι ο τελευταίος δυτικός αυτοκράτορας έφερε τα ονόματα τόσο του Ρωμύλου, του θρυλικού ιδρυτή και πρώτου βασιλιά της Ρώμης, όσο και του Αυγούστου, του πρώτου αυτοκράτορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Τα ιστορικά αρχεία περιέχουν λίγες λεπτομέρειες για τη ζωή του Ρωμύλου. Ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από τον πατέρα του Φλάβιο Ορέστη, αρχηγό των στρατιωτών του ρωμαϊκού στρατού, αφού ανάγκασε τον αυτοκράτορα Ιούλιο Νέπωτα να εγκαταλείψει την Ιταλία. Ο Ρωμύλος, λίγο μεγαλύτερος από παιδί, ενήργησε ως φαινομενικός αρχηγός της κυβέρνησης του πατέρα του και βασίλεψε μόνο για δέκα μήνες. Η νομιμότητά του και η εξουσία του αμφισβητήθηκαν πέρα από την Ιταλία και ο Ρωμύλος σύντομα καθαιρέθηκε από τον Οδόακρο, ο οποίος νίκησε και εκτέλεσε τον Φλάβιο Ορέστη. Ο Οδόακρος έστειλε τον Ρωμύλο να ζήσει στο Καστέλουμ Λουκουλάνουμ στην Καμπανία (Ιταλία), γεγονός μετά από το οποίο ο Ρωμύλος εξαφανίζεται από τα ιστορικά αρχεία.
Το ιστορικό υπόβαθρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από την εποχή που ήταν αυτοκράτορας ο Διοκλητιανός, είχε γίνει πλέον κατανοητό ότι η αχανής Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν αδύνατον να κυβερνηθεί από έναν αυτοκράτορα. Η ιδέα αυτή όσο περνούσαν τα χρόνια κυριάρχησε, μέχρι την χρονιά που πέθανε ο Θεοδόσιος Α΄ (395) και η αυτοκρατορία χωρίστηκε στα δύο ανάμεσα στους γιους του.[3] Οι σύγχρονοι ιστορικοί χρησιμοποιούν τους όρους Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και Βυζαντινή αυτοκρατορία με στόχο να διαχωρίσουν τα δύο κράτη. Οι δύο αυτοκρατορίες ήταν, ωστόσο, πάντοτε ενιαίες, και μέχρι την κατάρρευση της Δυτικής οι δύο ηγεμόνες είχαν στην πραγματικότητα κοινή εξουσία και στις δύο αυτοκρατορίες.[4] Τον 5ο αιώνα π.Χ. η Δυτική αυτοκρατορία άρχισε να παρακμάζει, ενώ η Ανατολική παρέμεινε ακμαία πολλούς ακόμα αιώνες. Η έλλειψη γης, η κατάρρευση της παραγωγής και του εμπορίου, η έλλειψη πληθυσμού είχαν ως αποτέλεσμα να ξεκινήσει η παρακμή στο δυτικό κράτος. Τα βάρβαρα Γερμανικά φύλα ξεκίνησαν σκληρές επιδρομές στους μεγάλους οικισμούς της δυτικής αυτοκρατορίας με αποτέλεσμα να την οδηγήσουν στην κατάρρευση.[3] Το αποκορύφωμα ήταν η Άλωση της Ρώμης (410) όταν την λεηλάτησε ο βασιλιάς των Βησιγότθων Αλάριχος Α΄. Οι Βάνδαλοι της Αφρικής λεηλάτησαν την Ρώμη για δεύτερη χρονιά με εκδικητική πρόφαση, επειδή δολοφονήθηκε ο σύμμαχος τους αυτοκράτορας Ουαλεντινιανός Γ΄ (455). Ο πανίσχυρος στρατηγός των βαρβάρων Ρίκιμερ έγινε ο πραγματικός κύριος της Ιταλικής χερσονήσου ανεβάζοντας στον θρόνο δικούς του αυτοκράτορες που χρησιμοποιούσε ως μαριονέτες.[5]
Από την εποχή που δολοφονήθηκε ο Ουαλεντινιανός Γ΄ μέχρι την άνοδο του Ρωμύλου Αυγουστύλου 8 αυτοκράτορες μαριονέτες του Ρίκιμερ ανέβηκαν στον θρόνο, οι περισσότεροι δολοφονήθηκαν από τον ίδιο.[6] Ο Ρικίμερ πέθανε (472) αλλά η κατάσταση δεν άλλαξε σημαντικά, οι βάρβαροι είχαν την εξουσία. Η περιοχή που διοικούσαν περιοριζόταν στην Ιταλική χερσόνησο και σε ελάχιστες έξω από αυτήν, όπως η Ραιτία και τμήματα της Γαλατίας.[7] Ο Ιούλιος Νέπως παρέμεινε στον αυτοκρατορικό θρόνο λιγότερο από έναν χρόνο (475), τον υποστήριξαν οι ανατολικοί αυτοκράτορες Λέων Α΄ και Ζήνων αλλά όχι τα Γερμανικά φύλλα της δύσης.[8] Ο Φλάβιος Ορέστης κατά το ήμισυ Γερμανικής καταγωγής πρώην γραμματέας του Αττίλα ορίστηκε από τον Ιούλιο Νέπως Πατρίκιος και Στρατιωτικός Μάγιστρος.[7] Οι Βησιγότθοι και οι Βουργουνδοί Φοιδεράτοι επαναστάτησαν και ο Ιούλιος Νέπως έστειλε τον Ορέστη να τους αντιμετωπίσει.[9] Ο Φλάβιος Ορέστης πρόδωσε, ωστόσο, την εμπιστοσύνη που του έδειξε ο αυτοκράτορας, και αντί να αντιμετωπίσει τους εχθρούς βάδισε στην Ραβέννα για να ανατρέψει τον ίδιο.[8] Ο Φλάβιος Ορέστης εισήλθε στην Ραβέννα και ο Ιούλιος Νέπως δραπέτευσε στις ακτές της Αδριατικής και την Δαλματία.[7][8][9]
Η βασιλεία του Ρωμύλου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από ένα κενό τουλάχιστον δύο μηνών, ο Ρωμύλος ανακηρύχτηκε βασιλιάς ανήλικος σε ηλικία 10 ετών, στις 31 Οκτωβρίου 475.[10] Ο Ρωμύλος ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυτικής αυτοκρατορίας που έγινε η στέψη του στην Δύση.[9] Στο διάστημα αυτό, ο πατέρας του περίμενε να δεχτεί αναγνώριση από τον ανατολικό αυτοκράτορα Ζήνωνα, αλλά αυτό δεν έγινε και αναγκάστηκε να στέψει τον μικρό του γιο.[7] Την σύντομη 10μηνη περίοδο που παρέμεινε αυτοκράτορας, πιθανότατα πραγματικός κυβερνήτης ήταν ο κηδεμόνας και πατέρας του.[7] Ο Ζήνων δεν τον αναγνώρισε ποτέ, επειδή υποστήριζε μόνιμα τον Ιούλιο Νέπως, τον είχε ενθρονίσει ο προκάτοχος του Λέων Α΄ και μετά την ανατροπή του ζούσε εξόριστος στην Δαλματία.[7] Τα προβλήματα για την Δυτική Αυτοκρατορία ξεκίνησαν την δεκαετία του 470 με την επίθεση που δέχτηκε από τους βάρβαρους Φοιδεράτους, ο Ορέστης βρήκε την ευκαιρία να εκθρονίσει τον Νέπως.
Οι βάρβαροι Φοιδεράτοι της Ιταλίας, ανάμεσα τους και Έρουλοι, ζήτησαν γη για να εγκατασταθούν, αλλά ο Ορέστης αρνήθηκε.[7] Ο αρχηγός των επιδρομέων Φοιδερατών ήταν ο Οδόακρος, βαρβαρικής καταγωγής.[11] Ο Ορέστης και ο πατέρας του Οδόακρου είχαν υπηρετήσει μαζί τον Αττίλα.[12] Ο Οδόακρος νίκησε στην "μάχη του Τικινού" τον Ορέστη, τον συνέλαβε και τον εκτέλεσε (28 Αυγούστου 476).[10] Ο Οδόακρος κατέλαβε την Ραβέννα στις 4 Σεπτεμβρίου 476 και κατά τη διάρκεια της μάχης θανάτωσε και τον Παύλο, αδελφό του Ορέστη. Ο μικρός Ρωμύλος εκθρονίστηκε και ο Οδόακρος ανακηρύχτηκε ο πρώτος βασιλιάς σε ολόκληρη την Ιταλία.[10] Μετά ο Οδόακρος έστειλε τα αυτοκρατορικά σύμβολα του Ρωμύλου στον ανατολικό αυτοκράτορα Ζήνωνα, ορκίστηκε υποταγή σε αυτόν και του ζήτησε να μείνει μόνος Συναυτοκράτορας στη Δύση.[11] Ο ιστορικός Μάλχος έγραψε ότι τα αυτοκρατορικά σύμβολα τα έστειλε στον Ζήνων ο ίδιος ο Ρωμύλος ύστερα από πίεση του Οδόακρου. Ο Ζήνων αναγνώρισε τον Οδόακρο ως Πατρίκιο, αλλά του ζήτησε επίσης να επαναφέρει στον θρόνο τον νόμιμο αυτοκράτορα Ιούλιο Νέπως.[7] Ο Οδόακρος νομιμοποίησε τον Ιούλιο Νέπως σαν Συναυτοκράτορα, έκοψε νομίσματα με το όνομα του, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ιταλία.[7]
Τα τελευταία χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Οδόακρος χάρισε την ζωή στον νεαρό Ρωμύλο λόγω "της νεότητας και της ομορφιάς του".[10] Ο Ρωμύλος πήρε μια μεγάλη σύνταξη που έφτανε τα 7.000 Σόλιδος και του παραχωρήθηκε μια βίλα στην Ιταλική Καμπανία κοντά στην Νάπολη, την γνωστή Καστέλ ντελ'Όβο. Την βίλα οικοδόμησε την δεκαετία του 60 π.Χ. ο Ύπατος Λούκουλλος, ο δεύτερος αυτοκράτορας Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος την χρησιμοποίησε ως παραθεριστική κατοικία.[10][11] Στην Μετέπειτα αρχαιότητα οχυρώθηκε και έγινε το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της Ιταλικής Καμπανίας. Τον Ρωμύλο συνόδευσε στην νέα του κατοικία μια μεγάλη συνοδεία στην οποία συμμετείχαν οι επιζήσαντες συγγενείς του.[11]
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Η παλαιότερη βιβλιογραφία (μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, γύρω στο 1850) αναφέρεται σε αυτόν και με τα ονόματα Ρωμύλος Μομύλλος, Μομύλλος Αυγουστύλος, κ.ά., όπου το «Μομύλλος» (Momyllus) είναι παραφθορά του «Ρωμύλος». Βλ. Gibbon, Decline and Fall, 4.36.
- ↑ De Imperatoribus Romanis, http://www.roman-emperors.org/auggiero.htm, ανακτήθηκε στις 2013-09-15
- ↑ 3,0 3,1 Corning 2015, σ. 32
- ↑ Bury 2015, σ. 278
- ↑ Herrin 2019, σ. 77
- ↑ Gibbon 1872, σ. 99
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Mathisen 1997
- ↑ 8,0 8,1 8,2 McEvoy 2012
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Kos 2008, σ. 439
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Jones et al 1980, σ. 950
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Nathan 1997
- ↑ Kos 2008, σ. 441
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Bryce, James B.: The Holy Roman Empire, Schocken Books, 1961.
- Gibbon, Edward: The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, τόμος 3, επιμέλεια David Womersley, Λονδίνο, Penguin Books, 1994.
- Heather, Peter. The fall of the Roman Empire, 2005.
- Hollister, C. Warren, Medieval Europe: A Short History. Νέα Υόρκη. McGraw Hill, 1995.
- Murdoch, Adrian, The Last Roman: Romulus Augustulus and the Decline of the West, Stroud; Sutton, 2006.
- Norwich, John Julius. Byzantium: A Short History. Νέα Υόρκη, Vintage, 1997.
- Sandberg, Kaj. "The So-Called Division of the Roman Empire. Notes On A Persistent Theme in Western Historiography", Arctos 42 (2008), 199-213.
- Ralph & Geoffrey Nathan, "Romulus Augustulus (475–476 A.D.) - Two Views", De Imperatoribus Romanis Αρχειοθετήθηκε 2015-06-01 στο Wayback Machine.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Project Gutenberg: Cassiodorus, Variae Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine.