Γερμανικά φύλα
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Τα Γερμανικά φύλα ή Γερμανικοί λαοί ήταν αρχαία ομάδα ανθρώπων που ζούσαν στην Κεντρική Ευρώπη και τη Σκανδιναβία. Από τον 19ο αιώνα παραδοσιακά καθορίζονται από τη χρήση αρχαίων και πρώιμων μεσαιωνικών γερμανικών γλωσσών και επομένως εξισώνονται τουλάχιστον κατά προσέγγιση με τους ομιλούντες γερμανικές γλώσσες λαούς, αν και διαφορετικοί ακαδημαϊκοί κλάδοι έχουν τους δικούς τους ορισμούς για το τι κάνει κάποιον ή κάτι γερμανικό. [1] Οι Ρωμαίοι ονόμασαν την περιοχή στην οποία ζούσαν οι γερμανικοί λαοί Germania, εκτεινόμενη από δυτικά προς ανατολικά μεταξύ των ποταμών Βιστούλα και Ρήνου και βορά προς νότο από τη Νότια Σκανδιναβία μέχρι τον άνω Δούναβη.[2] Σε συζητήσεις της ρωμαϊκής περιόδου οι γερμανικοί λαοί αναφέρονται μερικές φορές ως Γερμανοί ή Αρχαίοι Γερμανοί, αν και πολλοί μελετητές θεωρούν τον δεύτερο όρο προβληματικό, καθώς υποδηλώνει ταυτότητα με τους σύγχρονους Γερμανούς. Η ίδια η έννοια των «γερμανικών λαών» έχει γίνει αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των σύγχρονων μελετητών, με ορισμένους να ζητούν την πλήρη εγκατάλειψή της.[3]
Ο αρχαιότερος υλικός πολιτισμός που μπορεί να αποδοθεί με σιγουριά στους γερμανόφωνους λαούς είναι ο Πολιτισμός Γιάστορφ της Εποχής του Σιδήρου (6ος ως 1ος αιώνας π.Χ.), που αναπτύχθηκε στη σημερινή Δανία και τη βορειοανατολική Γερμανία. Την περίοδο αυτή η τεχνολογία της μεταλλουργίας επεκτάθηκε σε διάφορες κατευθύνσεις. Αντίθετα οι Ρωμαίοι συγγραφείς περιέγραψαν για πρώτη φορά τους γερμανικούς λαούς κοντά στον Ρήνο την εποχή που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επέβαλε την κυριαρχία της στην περιοχή αυτή. Υπό την επιρροή τους ο όρος έφτασε να καλύπτει μια ευρύτερη περιοχή που εκτεινόταν μέχρι τον Έλβα και πέραν αυτού, που ανέπτυξε στενές σχέσεις τόσο εσωτερικά όσο και με τους Ρωμαίους. Από την αρχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι γερμανικοί λαοί στρατολογήθηκαν στον Ρωμαϊκό Στρατό, όπου συχνά ανέρχονταν στις υψηλότερες τάξεις του. Οι προσπάθειες των Ρωμαίων για την ενσωμάτωση της μεγάλης περιοχής μεταξύ του Ρήνου και του Έλβα τελείωσαν γύρω στο 16 μ.Χ., μετά τη μεγάλη ήττα τους στη μάχη του Μάχη του Τευτοβούργιου Δρυμού το 9 μ.Χ. Μετά την αποχώρησή τους από τη Γερμανία, οι Ρωμαίοι έχτισαν ένα μακρύ οχυρό-σύνορο γνωστό ως Limes Germanicus για να αμυνθούν από τυχόν επιδρομές.[4] Περαιτέρω συγκρούσεις με τους γερμανικούς λαούς περιλαμβάνουν τους Μαρκομανικούς Πολέμους του Μάρκου Αυρήλιου (166-180 μ.Χ.). Τον 3ο αιώνα οι γερμανόφωνοι Γότθοι κυριάρχησαν στη Στέππα του Πόντου, έξω από τη Μεγάλη Γερμανία, και ξεκίνησαν μια σειρά από θαλάσσιες επιχειρήσεις στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία μέχρι την Κύπρο.[5][6] Στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ., που συχνά αποκαλείται περίοδος μεταναστεύσεων, πολλοί γερμανικοί λαοί εισήλθαν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όπου τελικά ίδρυσαν τα δικά τους ανεξάρτητα βασίλεια.
Οι αρχαιολογικές πηγές δείχνουν ότι οι μαρτυρίες της ρωμαϊκής εποχής δεν είναι απολύτως ακριβείς στην απεικόνιση του γερμανικού τρόπου ζωής, τον οποίο παρουσιάζουν ως πιο πρωτόγονο και απλούστερο από ό,τι ήταν. Αντίθετα η αρχαιολογία δείχνει μια πολύπλοκη κοινωνία και οικονομία σε όλη τη Μεγάλη Γερμανία. Οι γερμανόφωνοι λαοί μοιράζονταν αρχικά μια κοινή θρησκεία, τον γερμανικό παγανισμό, που διέφερε σημαντικά σε όλη την επικράτεια που κατείχαν οι γερμανόφωνοι λαοί. Κατά την Ύστερη Αρχαιότητα οι περισσότεροι ηπειρωτικοί γερμανικοί λαοί και οι Αγγλοσάξονες της Βρετανίας ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό, ενώ οι Σάξονες και οι Σκανδιναβοί τον ασπάστηκαν πολύ αργότερα. Παραδοσιακά οι γερμανικοί λαοί θεωρείτο ότι είχαν νόμους που κυριαρχούνταν από τις έννοιες της βεντέτας και της αποζημίωσης με αίμα. Οι ακριβείς λεπτομέρειες, η φύση και η προέλευση αυτού που κανονικά αποκαλείται ακόμα «γερμανικό δίκαιο» είναι πλέον αμφιλεγόμενες. Οι ρωμαϊκές πηγές λένε ότι οι γερμανικοί λαοί έπαιρναν αποφάσεις σε λαϊκή συνέλευση (thing), αλλά είχαν και βασιλιάδες και πολέμαρχους. Οι αρχαίοι γερμανόφωνοι λαοί μοιράζονταν πιθανώς μια κοινή ποιητική παράδοση και αργότερα επίσης θρύλους που προέρχονταν από την περίοδο των μεταναστεύσεων.
Η δημοσίευση της Germania του Τάκιτου, από ουμανιστές τον 15ο αιώνα, επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την αναδυόμενη ιδέα των «γερμανικών λαών». Αργότερα μελετητές της περιόδου του ρομαντισμού, όπως οι Γιάκομπ και Βίλχελμ Γκριμ ανέπτυξαν αρκετές θεωρίες για τη φύση των γερμανικών λαών έντονα επηρεασμένες από τον ρομαντικό εθνικισμό. Για τέτοιους μελετητές ο «γερμανικός» και ο σύγχρονος «Γερμανός» ταυτίζονταν. Οι ιδέες για τους αρχαίους Γερμανούς είχαν επίσης μεγάλη επιρροή μεταξύ των Ναζί - από τους οποίους επηρεάστηκαν και επιλέχθηκαν-, οδηγώντας το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα σε μια αντίδραση ενάντια σε πολλές πτυχές της προηγούμενης επιστημονικής γνώσης.
Για περίπου έξι αιώνες, οι αλλεπάλληλες μεταναστεύσεις και επιδρομές τους προκαλούσαν τεράστια προβλήματα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, θέτοντας σε δοκιμασία τόσο την εδαφική όσο και την πολιτική ενότητά της. Τελικά το ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας, αυτό που σήμερα ονομάζουμε βυζαντινό, κατάφερε να επιβιώσει, σε αντίθεση με το δυτικό τμήμα που οδηγήθηκε σε κατάρρευση - ή κατ' άλλους «εκγερμανισμό».
Ορολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Eτυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ετυμολογία της λατινικής λέξης «Germani», από την οποία προέρχονται το λατινικό Germania και το ελληνικό Γερμανία, είναι άγνωστη, αν και έχουν γίνει αρκετές διαφορετικές προτάσεις για την προέλευση του ονόματος. Ακόμη και η γλώσσα από την οποία προέρχεται αποτελεί αντικείμενο αμφισβήτησης, με υποθέσεις γερμανικής, κελτικής, λατινικής και ιλλυρικής προέλευσης.[7] Ο Χέρβιγκ Βόλφραμ, για παράδειγμα, πιστεύει ότι το "Germani" πρέπει να είναι γαλατικό.[8] Ο ιστορικός Βόλφγκανγκ Πφάιφερ συμφωνεί λίγο πολύ με τον Βόλφραμ και υποστηρίζει ότι το όνομα Germani είναι πιθανόν κελτικής ετυμολογίας, που σχετίζεται στην περίπτωση αυτή με την παλιά ιρλανδική λέξη gair (γείτονες) ή θα μπορούσε να συνδέεται με την κελτική λέξη για τις πολεμικές κραυγές gairm, κάτι που απλοποιεί σε «οι γείτονες» ή «οι κραυγάζοντες».[9] Ανεξάρτητα από τη γλώσσα προέλευσής του, το όνομα μεταδόθηκε στους Ρωμαίους μέσω των ομιλoύντων κελτικές γλώσσες.[10]
Δεν είναι σαφές αν κάποια ομάδα ανθρώπων αναφερόταν ποτέ ως Germani.[11] Μεταξύ των Γερμανών ιστορικών της κλασικής αρχαιότητας συνήθως υποστηρίζεται ότι ο Ιούλιος Καίσαρ είτε επινόησε είτε επαναπροσδιόρισε τον όρο ως εθνογραφική κατηγορία.[12] Κατά την ύστερη αρχαιότητα μόνο οι λαοί κοντά στον Ρήνο, ιδιαίτερα οι Φράγκοι, και μερικές φορές οι Αλαμανοί, ονομάζονταν Germani-Γερμανοί από τους Λατίνους ή τους Έλληνες συγγραφείς. [13]Μέχρι το τέλος του εικοστού αιώνα η επιστήμη είχε δείξει ότι οι συγγραφείς της αρχαιότητας χρησιμοποιούσαν τους όρους Germani, gentes Germani ή Germania από ακαθόριστη παράδοση και όχι ως περιγραφή πραγματικών συνθηκών, βασίζοντάς τους σε πολύ περιορισμένες γνώσεις της εποχής για τους λαούς που περιγράφονται και τις πραγματικές τους γεωγραφικές τοποθεσίες.[14] Το Germani στη συνέχεια έπαψε να χρησιμοποιείται ως όνομα για οποιαδήποτε ομάδα ανθρώπων και αναβίωσε ως τέτοιο μόνο από τους ουμανιστές του 16ου αιώνα.[11] Προηγουμένως οι μελετητές κατά την Καρολίγγεια περίοδο (8ος-11ος αιώνας) είχαν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν το Germania και το Germanicus με εδαφική έννοια, για να αναφέρονται στην Ανατολική Φραγκία.[15]
Στα σύγχρονα γερμανικά οι αρχαίοι Germani αναφέρονται ως Germanen και η Germania ως Germanien για διαφοροποίηση από τους σύγχρονους Γερμανούς (Deutsche) και τη σύγχρονη Γερμανία (Deutschland).
Σύγχρονοι ορισμοί και αντιπαραθέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο σύγχρονος ορισμός των Γερμανικών λαών αναπτύχθηκε τον 19ο αιώνα, όταν ο όρος "Γερμανικός" συνδέθηκε με τις τότε ανακαλυφθείσες Γερμανικές γλώσσες, δίνοντας ένα νέο τρόπο ορισμού των γερμανικών λαών που άρχισε να χρησιμοποιείται στην ιστοριογραφία και στην αρχαιολογία.[16][1] Ενώ οι Ρωμαίοι συγγραφείς σταθερά δεν απέκλειαν τους κελτόφωνους λαούς ούτε αντιμετώπιζαν τους γερμανικούς λαούς ως το όνομα ενός λαού, αυτός ο νέος ορισμός, χρησιμοποιώντας τη γερμανική γλώσσα ως κύριο κριτήριο, κατανοούσε τους Germani ως λαό ή έθνος (Volk) με σταθερή ταυτότητα ομάδας, συνδεόμενη με τη γλώσσα. Ορισμένοι μελετητές έφτασαν στη συνέχεια στο σημείο να αντιμετωπίζουν τους Γερμανικούς λαούς της Ρωμαϊκής εποχής ως μη Γερμανικούς, αν φαίνεται να μιλούσαν κελτικές γλώσσες. [17]Οι γερμανικοί λαοί ως «ομιλητές μιας γερμανικής γλώσσας» μερικές φορές αναφέρονται ως «γερμανικόφωνοι λαοί».[1]
Εκτός από το γλωσσικό προσδιορισμό (γερμανικές γλώσσες), η χρήση των όρων «Γερμανικοί» και «Γερμανικοί λαοί» έχει γίνει αμφιλεγόμενη στη σύγχρονη επιστήμη.[1] Πρόσφατες εργασίες στην αρχαιολογία και την ιστοριογραφία έχουν αμφισβητήσει τις θεμελιώδεις κατηγορίες πίσω από την έννοια, δηλαδή την ύπαρξη σταθερών «λαών/εθνών» (Völker) ως σημαντικό στοιχείο της ιστορίας και τη σύνδεση των αρχαιολογικών συνόλων με την εθνότητα.[18] Αυτό είχε ως αποτέλεσμα διαφορετικοί κλάδοι να αναπτύξουν διαφορετικούς ορισμούς του «γερμανικού».[1] Ορισμένοι μελετητές που μελετούν τον Πρώιμο Μεσαίωνα τονίζουν τώρα το ερώτημα αν οι γερμανικοί λαοί έβλεπαν τους εαυτούς τους ως εθνική ενότητα, ενώ άλλοι επισημαίνουν την ύπαρξη γερμανικών γλωσσών ως ιστορικό γεγονός που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναγνώριση των γερμανικών λαών, ανεξάρτητα από το αν θεωρούσαν τους ως «Γερμανοί».[19]
Αντιδρώντας σε αυτές τις συζητήσεις οι συντάκτες του Germanische Altertumskunde Online ανέφεραν το 2013 ότι ο όρος "γερμανικός" "παραμένει σημαντικός για τη γλωσσολογία, αλλά δεν είναι πλέον χρήσιμος για την αρχαιολογία ή την ιστορία."[20] Ιστορικοί της σχολής του Τορόντο όπως ο Ουόλτερ Γκόφαρτ και ο Αλεξάντερ Κάλαντερ Μάρεϊ υποστήριξαν ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη γερμανικής ταυτότητας στην ύστερη αρχαιότητα, και ότι οι περισσότερες ιδέες για τον γερμανικό πολιτισμό προέρχονται από πολύ μεταγενέστερες εποχές και προβάλλονται προς τα πίσω στην αρχαιότητα.[21] Για τέτοιους λόγους ο Γκόφαρτ υποστηρίζει ότι ο όρος Γερμανικός θα πρέπει να αποφεύγεται εντελώς υπέρ του «βάρβαρου» εκτός από τη γλωσσική έννοια[22] και ιστορικοί όπως ο Ουόλτερ Πολ έχουν επίσης ζητήσει να αποφεύγεται ο όρος ή να χρησιμοποιείται με προσεκτική επεξήγηση. Ο Γκάι Χάλσαλ έχει υποστηρίξει ότι είναι «θεμελιωδώς παράλογο» να υποθέσει κανείς ότι οι "γερμανικοί λαοί", τόσο γεωγραφικά απομακρυσμένοι όσο οι Φρίσιοι και οι Γότθοι μοιράζονταν όλοι μια νοοτροπία και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, όπως θα ήταν να το υποθέσουμε αυτό μεταξύ γεωγραφικά απομακρυσμένων σύγχρονων ρομανόφωνων, όπως οι Πορτογάλοι και οι Ρουμάνοι.[23]
Οι γλωσσολόγοι και οι φιλόλογοι έχουν γενικά αντιδράσει με σκεπτικισμό στους ισχυρισμούς ότι δεν υπήρχε γερμανική ταυτότητα ή πολιτισμική ενότητα.[24] Ο Νέλσον Γκέρινγκ έχει υποστηρίξει με βάση τη διάδοση του γερμανικού ομόηχου στίχου και της γερμανικής ηρωικής παράδοσης ότι πρέπει να βρούμε ένα «ενδιάμεσο έδαφος μεταξύ, αφενός, της υπόθεσης μιας ξεκάθαρης και διακριτής γερμανικής «εθνικής» ταυτότητας και από την άλλη μια ίσως υπερβολικά ισχυρή απόρριψη οποιασδήποτε πιθανής εγκυρότητας του όρου «γερμανικός» όταν εφαρμόζεται σε ποιητικές και θρυλικές παραδόσεις." [25] Ορισμένοι αρχαιολόγοι έχουν επίσης υποστηρίξει τη διατήρηση του όρου "γερμανικός" λόγω της ευρείας αναγνωρισιμότητάς του.[26] Ο αρχαιολόγος Χάικο Στόιερ ορίζει στο δικό του έργο για τους Germani με γεωγραφικούς όρους (που καλύπτει η Μεγάλη Γερμανία (Germania)) και όχι με εθνοτικούς όρους.[2] Ωστόσο υποστηρίζει ότι υπάρχει κάποια αίσθηση κοινής ταυτότητας μεταξύ των Germani, επισημαίνοντας τη χρήση μιας κοινής γλώσσας, μιας κοινής ρουνικής γραφής, διάφορα κοινά αντικείμενα του υλικού πολιτισμού, όπως κοσμήματα, αντικείμενα τέχνης, φυλαχτά ή προσφορές, και την αντιπαράθεση με τη Ρώμη ως πράγματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια αίσθηση κοινής «γερμανικής» κουλτούρας.[27] Ένα άλλο πιθανό σημάδι μιας αντιληπτής διαφοράς μεταξύ των γερμανόφωνων λαών και των γειτόνων τους είναι η χρήση των όρων walhaz για να αναφερθούν σε ρομανόφωνους ή κελτόφωνους και Βένεδοι για τους σλαβόφωνους. Αυτοί οι όροι, ωστόσο, δεν υπάρχουν στη γοτθική γλώσσα και εμφανίζονται μόνο σε περιοχές όπου οι γερμανόφωνοι συνόρευαν με άλλους λαούς.[28]
Κλασική ορολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πρώτος συγγραφέας που περιέγραψε τους Germani ως μια μεγάλη κατηγορία λαών διαφορετικών από τους Γαλάτες και τους Σκύθες ήταν ο Ιούλιος Καίσαρ, που έγραψε γύρω στο 55 π.Χ., όταν κυβερνούσε τη Γαλατία.[29] Πριν από αυτή την εποχή μόνο μια σχετικά μικρή ομάδα ανθρώπων κατά μήκος του Ρήνου φαίνεται να ονομαζόταν Germani[30] και διαχωρισμός των Γερμανών από τους Κέλτες που έκανε ο Καίσαρ δεν υιοθετήθηκε από τους περισσότερους ελληνόφωνους συγγραφείς.[31] Σύμφωνα με τον Χέρμπερτ Σουτς παρόλο που οι λαοί στα ανατολικά του Ρήνου περιλάμβαναν Κέλτες και μεικτούς πληθυσμούς, ως πολιτικό τέχνασμα ο Καίσαρας όρισε ένα πληθυσμιακό όριο κατά μήκος του Ρήνου αγνοώντας τις πολιτιστικές γραμμές, επινόησε έναν λαό και τους ονόμασε όλους στα ανατολικά του ως Germani, ομαδοποιώντας τους με τους άσχετους Κίμβρους και Τεύτονες και δίνοντας στα εδάφη τους το όνομα Germania, σε αντίθεση με την Gallia (Γαλατία).[14] Κατά τον ορισμό των Germani οι αρχαίοι συγγραφείς δεν έκαναν σαφή διαφοροποίηση μεταξύ ενός εδαφικού ορισμού («όσοι ζουν στη Germania) και ενός εθνοτικού ορισμού («όσοι έχουν γερμανικά εθνοτικά χαρακτηριστικά»), αν και οι δύο ορισμοί δεν ευθυγραμμίζονταν πάντα.[32]
Στην αφήγηση του Καίσαρα το πιο σαφές καθοριστικό χαρακτηριστικό των Γερμανών ήταν ότι ζούσαν ανατολικά του Ρήνου,[33] απέναντι από τη Γαλατία στα δυτικά, μια παρατήρηση που έκανε με ιστορικές παρεκκλίσεις στη γραφή του. Ο Καίσαρας προσπάθησε να εξηγήσει γιατί οι λεγεώνες του σταμάτησαν στον Ρήνο και επίσης γιατί οι Germani ήταν πιο επικίνδυνοι από τους Γαλάτες και μια συνεχής απειλή για την αυτοκρατορία.[34] Κατέταξε επίσης τους Κίμβρους και τους Τεύτονες, λαούς που είχαν προηγουμένως εισβάλει στην Ιταλία, ως Germani και παραδείγματα αυτής της απειλής για τη Ρώμη.[35][36] Ομοίως ο Καίσαρ κατέταξε τους δικούς του αντιπάλους ανατολικά του Ρήνου, κυρίως τους Σουηβούς, ως Γερμανικούς.[37] Ο Καίσαρας, και μετά από αυτόν ο Ρωμαίος συγγραφέας Τάκιτος στην Germania του (περίπου 98 Κ.Χ.), απεικόνισαν τους Germaniως συμμέτοχους στοιχείων μιας κοινής κουλτούρας.[38] Ένας μικρός αριθμός αποσπασμάτων του Τάκιτου και άλλων Ρωμαίων συγγραφέων (Καίσαρας, Σουητώνιος) αναφέρουν γερμανικές φυλές ή άτομα που μιλούν μια γλώσσα διαφορετική από τη Γαλατική. Για τον Τάκιτο (Germania 43, 45, 46), η γλώσσα ήταν χαρακτηριστικό, αλλά όχι καθοριστικό χαρακτηριστικό των γερμανικών λαών.[39] Μεγάλο μέρος αυτής της περιγραφής τους παρουσίαζε ως τυπικά «βάρβαρους», συμπεριλαμβανομένης της κατοχής στερεοτυπικών κακών όπως η «αγριάδα» και αρετών όπως η αγνότητα.[44] Ο Τάκιτος κατά καιρούς δεν ήταν σίγουρος αν ένας λαός ήταν Γερμανικός ή όχι, εκφράζοντας την αβεβαιότητα του για τους Βάσταρνες, που όπως λέει έμοιαζαν με Σαρμάτες, αλλά μιλούσαν σαν τους Germani, για τους Όσιους και τους Γκότινους, και για τους Αίστιους, που ήταν σαν τους Σουηβούς αλλά μιλούσαν μια διαφορετική γλώσσα.[40]
Ο Καίσαρ και οι συγγραφείς που τον ακολουθούσαν θεώρησαν την Germania εκτεινόμενη ανατολικά του Ρήνου σε απροσδιόριστη απόσταση, που οριοθετείτο από τη Βαλτική Θάλασσα και τον Ερκύνιο Δρυμό. [41]Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος και ο Τάκιτος τοποθέτησαν τα ανατολικά σύνορα στον Βιστούλα.[42] Ο Άνω Δούναβης χρησίμευε ως νότιο σύνορο. Μεταξύ αυτού και του Βιστούλα ο Τάκιτος περιέγραψε ένα ασαφές όριο, περιγράφοντας τη Γερμανία ως χωρισμένη στα νότια και ανατολικά από τους Δάκες και τους Σαρμάτες από αμοιβαίο φόβο ή βουνά (Λατινικά: Germania omnis... a Sarmatis Dacisque mutuo metu aut montibus separatur).[43] Αυτό το απροσδιόριστο ανατολικό σύνορο σχετίζεται με την έλλειψη σταθερών συνόρων σε αυτή την περιοχή, όπως αυτά που διατηρούσαν ο Ρωμαϊκός στρατός κατά μήκος του Ρήνου και του Δούναβη.[31] Ο γεωγράφος Πτολεμαίος (2ος αιώνας μ.Χ.) εφάρμοσε το όνομα Germania magna (ελληνικά: Γερμανία Μεγάλη) σε αυτή την περιοχή, αντιπαραβάλλοντάς τη με τις ρωμαϊκές επαρχίες Germania Prima και Germania Secunda (στη δυτική όχθη του Ρήνου). [44] Στη σύγχρονη επιστήμη η Germania magna αποκαλείται μερικές φορές και Germania libera ("ελεύθερη Γερμανία"), ένα όνομα που έγινε δημοφιλές μεταξύ των Γερμανών εθνικιστών τον 19ο αιώνα.[45]
Αν και ο Καίσαρ περιέγραψε τον Ρήνο ως το σύνορο μεταξύ των Γερμανών και των Κελτών, περιγράφει επίσης μια ομάδα ανθρώπων που προσδιορίζει ως Germani και ζουν στη δυτική όχθη του Ρήνου στα βορειοανατολικά της Γαλατίας, τους Germani cisrhenani.[46] Δεν είναι σαφές α αυτοί οι Γερμανοί μιλούσαν μια γερμανική γλώσσα και μπορεί αντίθετα να μιλούσαν κελτικά. Ορισμένα από τα ονόματά τους δεν έχουν καλές κελτικές ή γερμανικές ετυμολογίες, γεγονός που οδηγεί στην υπόθεση μιας τρίτης ινδοευρωπαϊκής γλώσσας στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Μόζα και Ρήνου.[47] Σύμφωνα με τον Τάκιτο μεταξύ αυτής της ομάδας, και συγκεκριμένα των Tούνγκριων, προέκυψε για πρώτη φορά το όνομα Germani και διαδόθηκε σε άλλες ομάδες.[48] Ο Τάκιτος συνεχίζει να αναφέρει γερμανικές φυλές στη δυτική όχθη του Ρήνου κατά την περίοδο της πρώιμης αυτοκρατορίας, όπως οι Τούνγκριοι, οι Νεμέτοι, οι Ούβιοι και οι Βαταύοι.[49]
Οι Ρωμαίοι δεν θεωρούσαν τους ανατολικούς γερμανόφωνους όπως οι Γότθοι, οι Γέπιδες και οι Βάνδαλοι ως Γερμανούς, αλλά μάλλον τους συνέδεαν με άλλους μη γερμανόφωνους λαούς όπως οι Ούννοι, οι Σαρμάτες και οι Αλανοί.[31] Οι Ρωμαίοι περιέγραψαν αυτούς τους λαούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν μιλούσαν γερμανικές γλώσσες, ως «γοτθικούς λαούς» (gentes Gothicae) και συχνότερα τους κατέτασσαν ως «Σκύθες».[55] Ο συγγραφέας Προκόπιος, περιγράφοντας τους Οστρογότθους, τους Βησιγότθους, τους Βάνδαλους, τους Αλανούς και τους Γέπιδες, ανήγαγε τους γοτθικούς λαούς στους αρχαίες Γέτες και τους περιέγραψε ως μοιραζόμενους παρόμοια έθιμα, πεποιθήσεις και κοινή γλώσσα.[50]
Κλασικές υποδιαιρέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από τον 1ο αιώνα μ.Χ. τα γραπτά του Πλίνιου του Πρεσβύτερου και του Τάκιτου ανέφεραν μια διαίρεση των γερμανικών λαών σε μεγάλες ομάδες.[51][52] Ο Τάκιτος, στην Germania του, ανέφερε συγκεκριμένα ότι μια τέτοια διαίρεση που αναφέρεται «στα παλιά τραγούδια» (carminibus antiquis)[53] προκάλεσε τρεις τέτοιες ομάδες (γενή) από τρεις γιους του Μάνους, που ήταν γιος ενός γεννημένου στη γη θεού ονόματι Tουίσκο. [54][55] (Εμπνευσμένες από αυτό, αυτές οι τρεις ομάδες χρησιμοποιούνται μερικές φορές και στην παλαιότερη σύγχρονη γλωσσική ορολογία, προσπαθώντας να περιγράψουν τις διαιρέσεις των μεταγενέστερων γερμανικών γλωσσών.) Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, που πιστεύεται ότι ήταν μία από τις κύριες πηγές του Τάκιτου, ονόμασε δύο ακόμη φυλές των Germani στη Φυσική Ιστορία του, με τις ίδιες βασικές τρεις ομάδες με τον Τάκιτο, συν δύο ακόμη ανατολικές ομάδες Γερμανών, τους Βάνδαλους και ανατολικότερα τους Βάσταρνες.[56]
- Οι Ινγκβαεόνες ή Ινγκβαιόνες, πλησιέστερα στον Ωκεανό σύμφωνα με τον Τάκιτο, που περιλάμβαναν τους Κίμβριους, τους Τεύτονες και τους Χάουκους κατά τον Πλίνιο.
- Οι Ερμινόνες ή Ερμιόνες στο εσωτερικό, που περιλάμβαναν τους Σουηβούς, τους Ερμουνδούριους, τους Χάτιους και τους Χερούσκους κατά τον Πλίνιο. Είχαν αναφερθεί σε λίγο προγενέστερη πηγή, τον Πομπόνιο Μέλα, αλλά σε μια διαφορετική πιο απομακρυσμένη τοποθεσία: «οι πιο απομακρυσμένοι άνθρωποι της Μεγάλης Γερμανίας, οι Ερμιόνες» κάπου ανατολικά των Κίμβριων και των Τεύτονων, προφανώς στη Βαλτική.[57]
- Οι Ιστβαεόνες, οι υπόλοιποι, "φτάνουν μέχρι τον Ρήνο" σύμφωνα με τον Πλίνιο και περιλάμβαναν τους Κίμβριους - κάτι που φαίνεται να είναι λάθος επειδή είχαν ήδη καταχωρηθεί ως Ινγκβαεόνες.
- Οι Βανδήλοι, που αναφέρονται μόνο από τον Πλίνιο σε αυτόν τον κατάλογο, πιστεύεται ότι είναι προκάτοχοι των μεταγενέστερων Βανδάλων και η ομάδα τους περιλάμβανε τους Βουργουνδούς, τους Βαρίνους, τους Καρίνους και τους Γούτονες. (Οι Βαρίνοι αναφέρονται από τον Tάκιτο ως Σουηβοί και οι Γούτονες περιγράφονται από αυτόν ως μια απομακρυσμένη γερμανική ομάδα.)
- Οι Πευκίνοι, που ήταν επίσης Βάσταρνες, που γειτνίαζαν με τους Δάκες.
Από την άλλη πλευρά ο Τάκιτος έγραψε στο ίδιο απόσπασμα ότι ορισμένοι πιστεύουν ότι υπάρχουν άλλες ομάδες που είναι εξίσου παλιές με αυτές τις τρεις, συμπεριλαμβανομένων των «Mάρσιων, Γαμπριβίων, Σουηβών, Βανδήλων». Από αυτούς ο Τάκιτος αναφέρεται λεπτομερώς μόνο στους Σουηβούς, διευκρινίζοντας ότι ήταν μια πολύ μεγάλη ομάδα που κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της Γερμανίας, αλλά δεν ήταν ένας ενιαίος λαός (γένος) αλλά μάλλον πολλές φυλές (έθνη) με τα δικά τους ονόματα.[58] Η μεγαλύτερη, αναφέρει, ήταν οι Σέμνονες κοντά στον Έλβα, που «ισχυρίζονται ότι είναι οι αρχαιότεροι και οι ευγενέστεροι των Σουηβών».[59]
Ο Στράβων, που επικεντρώθηκε κυρίως στους Germani μεταξύ του Έλβα και του Ρήνου και δεν αναφέρει τους γιους του Mάνους, ξεχώρισε επίσης τα ονόματα των Germani που δεν είναι Σουηβοί, σε δύο άλλες ομάδες, υπονοώντας ομοίως τρεις κύριες διαιρέσεις: "μικρότερες γερμανικές φυλές, όπως οι Χερούσκοι, οι Χάτιοι, οι Γαμπρίβιοι, οι Χατουάριοι, και μετά ο ωκεανός οι Σίκαμβροι, οι Χάουβοιi, οι Βρούκτεροι, οι Κίμβριοι, οι Κάουκοι, οι Κάουλκοι και οι Καμπσιανοί».[60]
Αυτές οι μαρτυρίες και άλλες της εποχής τονίζουν ότι οι Σουηβοί αποτελούσαν μια ιδιαίτερα μεγάλη και ισχυρή ομάδα. Ο Τάκιτος μιλά επίσης για μια γεωγραφική «Σουηβία» με τα δύο μισά της εκατέρωθεν των Σουηβών.[61]
Γλώσσες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρωτο-Γερμανική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όλες οι γερμανικές γλώσσες προέρχονται από την Πρωτοϊνδοευρωπαϊκή γλώσσα (ΠIE), που γενικά εκτιμάται ότι ομιλείτο μεταξύ 4500 και 2500 π.Χ.[62] Η πρόγονος των γερμανικών γλωσσών αναφέρεται ως Πρωτο-ή Κοινή Γερμανική[63] και πιθανότατα αντιπροσώπευε μια ομάδα από αμοιβαία κατανοητές διαλέκτους.[64] Μοιράζονται χαρακτηριστικά χαρακτηριστικά που τις ξεχωρίζουν από άλλες ινδοευρωπαϊκές υποοικογένειες γλωσσών, όπως οι νόμοι του Γκριμ και του Βέρνερ, η διατήρηση της μετάπτωσης της ΠIE στο γερμανικό ρηματικό σύστημα (ιδίως σε ισχυρά ρήματα) ή η συγχώνευση των φωνηέντων a και o (ə, a, o > a; ā, ō > ō).[65] Κατά την προ-γερμανική γλωσσική περίοδο (2500–500 π.Χ.) η πρωτο-γλώσσα έχει σχεδόν σίγουρα επηρεαστεί από γλωσσικά υποστρώματα που είναι ακόμη αισθητά στη φωνολογία και το λεξικό της γερμανικής.[66] Οι κοινοί γραμματικοί νεωτερισμοί δείχνουν επίσης πολύ πρώιμες επαφές μεταξύ της Γερμανικής και των ινδοευρωπαϊκών Βαλτικών γλωσσών.[67] Η κορυφαία θεωρία, που προτείνεται από αρχαιολογικά και γενετικά στοιχεία,,[68] υποστηρίζει μια διάχυση των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών από τις στέπες του Πόντου και της Κασπίας προς τη Βόρεια Ευρώπη κατά την τρίτη χιλιετία π.Χ., μέσω γλωσσικών επαφών και μεταναστεύσεων από τον πολιτισμό των Ειδών από Κορδόνι προς τη σημερινή Δανία, με αποτέλεσμα την πολιτιστική ανάμειξη με τον γηγενή πολιτισμό Λαιμόσχημων Δοχείων.[69]
Από το 500 π.Χ. έως το 1 π.Χ. αρχαιολογικά και γλωσσικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι η Urheimat («αρχική πατρίδα») της πρωτογερμανικής γλώσσας, του προγονικού ιδιώματος όλων των διαπιστωμένων γερμανικών διαλέκτων, βρισκόταν κυρίως στα νότια της Γιουτλάνδης, από την οποία οι ομιλούντες την πρωτογερμανική μετανάστευσαν προς τα συνοριακά μέρη της Γερμανίας και κατά μήκος των ακτών της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας, μια περιοχή που αντιστοιχεί στην έκταση του ύστερου πολιτισμού Γιάστορφ.[70] Ένα από τα στοιχεία είναι η παρουσία πρώιμων γερμανικών δανεικών λέξεων στις Φιννικές και τις Σααμικές γλώσσες (π.χ. Φιννικό kuningas, από τα πρωτο-γερμανικό *kuningaz «βασιλιάς», rengas, από το *hringaz «δαχτυλίδι» κ.λπ.),[71] με τα παλαιότερα στρώματα δανείων να χρονολογούνται πιθανώς πίσω σε μια παλαιότερη περίοδο έντονων επαφών μεταξύ των προ-γερμανικών και των ομιλούντων φιννο-περμικά (δηλαδή φιννο-σααμικά).[72] Υπάρχει επίσης στο λεξιλόγιο μεγάλη επιρροή από τις κελτικές γλώσσες, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτής φαίνεται να είναι πολύ μεταγενέστερο[73], με τις περισσότερες δανεικές λέξεις να εμφανίζονται είτε πριν είτε κατά τη διάρκεια της μετατόπισης του ήχου που περιγράφεται από τον Νόμο του Γκριμ. [74]Τα γερμανικά εμφανίζουν επίσης κάποιες ομοιότητες στο λεξιλόγιο με τις Ιταλικές γλώσσες, ομοιότητες που συχνά μοιράζονται με τα κελτικά.[67] Μπορεί επίσης να αποδειχθεί μια αρχαιολογική συνέχεια μεταξύ του πολιτισμού Γιάστορφ και των πληθυσμών που ορίζονται ως γερμανικοί από τις ρωμαϊκές πηγές.[75]
Αν και η πρωτογερμανική ανακατασκευάζεται χωρίς διαλέκτους μέσω της συγκριτικής μεθόδου, είναι σχεδόν βέβαιο ότι ποτέ δεν ήταν μια ενιαία πρωτογλώσσα.[76] Ο ύστερος πολιτισμός Γιάστορφ κατέλαβε τόσο μεγάλη έκταση που είναι απίθανο οι γερμανικοί πληθυσμοί να μιλούσαν μια ενιαία διάλεκτο και ίχνη πρώιμων γλωσσικών ποικιλιών έχουν επισημανθεί από μελετητές.[77] Αδελφές διάλεκτοι της ίδιας της Πρωτογερμανικής σίγουρα υπήρχαν, όπως αποδεικνύεται από την απουσία της Πρώτης Γερμανικής Μετατόπισης Ήχου (νόμος του Γκριμ) σε ορισμένα καταγεγραμμένα «παραγερμανικά» ονόματα, και η ανακατασκευασμένη πρωτογερμανική γλώσσα ήταν μόνο μία από τις πολλές διαλέκτους που ομιλούνταν εκείνη την εποχή από λαούς που προσδιορίζονταν ως «γερμανικοί» από ρωμαϊκές πηγές ή αρχαιολογικά δεδομένα. [75]Αν και οι ρωμαϊκές πηγές αναφέρουν διάφορες γερμανικές φυλές όπως οι Σουηβοί, οι Αλαμανοί, οι Μπαουιβάροι κ.λπ., είναι απίθανο τα μέλη αυτών των φυλών να μιλούσαν όλα την ίδια διάλεκτο.[78]
Πρώιμες μαρτυρίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σαφείς και ολοκληρωμένες ενδείξεις γερμανικών λεξιλογικών μονάδων εμφανίστηκαν μόνο μετά την κατάκτηση της Γαλατίας από τον Καίσαρα τον 1ο αιώνα π.Χ., μετά την οποία άρχισαν να εντείνονται οι επαφές με τους ομιλούντες την πρωτογερμανική. Οι Άλκιδες, ένα ζευγάρι αδελφών θεών που λατρεύονταν από τους Ναχανάρβαλους και εμφανίζονται από τον Τάκιτο ως εκλατινισμένη μορφή του *alhiz (είδος ελαφιολύ»), και η λέξη sapo («βαφή μαλλιών») είναι σίγουρα δανεισμένη από την πρωτο-γερμανική *saipwōn- (σαπούνι), όπως αποδεικνύεται από το παράλληλο φινλανδικό δάνειο saipio.[79] Η λέξη framea, που περιγράφεται από τον Τάκιτο ως κοντό δόρυ που φέρουν Γερμανοί πολεμιστές, πιθανότατα προέρχεται από το σύνθετο *fram-ij-an- («προχωρώντας»), όπως προτείνεται από συγκρίσιμες σημασιολογικές δομές που βρέθηκαν σε πρώιμους ρούνους (π.χ. raun-ij-az «δοκιμαστής», σε μια λόγχη) και γλωσσικά συγγενικά στοιχεία που μαρτυρούνται στις μεταγενέστερες αρχαίες νορδικές, σαξονικές και ανωγερμανικές γλώσσες: fremja, fremmian και fremmen όλα σημαίνουν «εκτελώ».[80]
Ελλείψει στοιχείων πριν από τον 2ο αιώνα μ.Χ. πρέπει να υποτεθεί ότι οι πρωτογερμανόφωνοι που ζούσαν στην Germania ήταν μέλη κοινωνιών που δεν έκαναν χρήση της γραφής.[82] Οι μόνες προρωμαϊκές επιγραφές που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως πρωτογερμανικές, γραμμένες στο ετρουσκικό αλφάβητο, δεν έχουν βρεθεί στην Germania αλλά μάλλον στην περιοχή της Βενετίας. Η επιγραφή harikastiteiva\\\ip, χαραγμένη στο κράνος του Nεγκάου του 3ο–2ο αιώνα π.Χ., πιθανώς από έναν πολεμιστή που μιλούσε γερμανικά και συμμετείχε σε μάχες στη βόρεια Ιταλία, έχει ερμηνευτεί από ορισμένους μελετητές ως Harigasti Teiwǣ (*harja-gastiz στρατός-επισκέπτης» + *teiwaz «θεός, θεότητα»), που θα μπορούσε να είναι μια επίκληση σε ένα θεό του πολέμου ή ένα σημάδι ιδιοκτησίας χαραγμένο από τον κάτοχό του.[81] Η επιγραφή Fariarix (*farjōn- «οχηματαγωγό» + *rīk- «κυβερνήτης») σκαλισμένη σε τετράδραχμα που βρέθηκαν στην Μπρατισλάβα (μέσα 1ου αι. π.Χ.) μπορεί να υποδηλώνει το γερμανικό όνομα ενός Κέλτου ηγεμόνα.[83]
Οι παλαιότερες ανακαλυφθείσες ρουνικές επιγραφές (χτένα του Βίμοσε, αιχμή δόρατος του Εβρε Στάμπου), αρχικά συγκεντρωμένες στη σύγχρονη Δανία και γραμμένες με το Αρχαίο σύστημα Φούτχαρκ, χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 2ου αιώνα μ.Χ.[84] Η γλώσσα τους, που ονομάζεται Πρωτόγονη Νορδική, Πρωτο-Νορδική, ή παρόμοια, και εξακολουθεί να είναι πολύ κοντά στην πρωτο-γερμανική, έχει ερμηνευτεί ως βόρεια παραλλαγή των βορειοδυτικών γερμανικών διαλέκτων και πρόγονος της Αρχαίας νορδικής γλώσσας της εποχής των Βίκινγκ (8ος –11ος αι. μ.Χ.).[85] Με βάση τον χαρακτήρα της χωρίς διαλέκτους και τα κοινά χαρακτηριστικά της με τις Δυτικές γερμανικές γλώσσες ορισμένοι μελετητές υποστήριξαν ότι χρησίμευε ως ένα είδος κοινής γλώσσας σε τμήματα της βορειοδυτικής γερμανικής περιοχής.[86] Ωστόσο η συγχώνευση μη τονιζόμενων πρωτογερμανικών φωνηέντων, που μαρτυρείται σε ρουνικές επιγραφές του 4ου και του 5ο αιώνα μ.Χ., υποδηλώνει επίσης ότι η Πρωτόγονη Νορδική δεν θα μπορούσε να ήταν άμεσος προκάτοχος των δυτικών γερμανικών διαλέκτων.[87]
Μεγαλύτερα κείμενα σε γερμανικές γλώσσες μεταχρονολογούν την Πρωτογερμανική περίοδο. Ξεκινούν με τη Γοτθική Αγία Γραφή, γραμμένη στο γοτθικό αλφάβητο τον 6ο αιώνα, και στη συνέχεια με κείμενα στο λατινικό αλφάβητο, που ξεκινούν τον 8ο αιώνα στη σύγχρονη Αγγλία και λίγο αργότερα στη σύγχρονη Γερμανία.[88]
Γλωσσική διάσπαση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μέχρι τη στιγμή που οι γερμανόφωνοι μπήκαν στη γραπτή ιστορία, η γλωσσική τους επικράτεια είχε επεκταθεί νοτιότερα, καθώς ένα γερμανικό διαλεκτικό συνεχές (όπου οι γειτονικές διάλεκτοι απέκλιναν ελάχιστα μεταξύ τους, αλλά οι απομακρυσμένες δεν ήταν απαραίτητα αμοιβαία κατανοητές λόγω των συσσωρευμένων διαφορών από την απόσταση) κάλυπτε μια περιοχή που βρισκόταν περίπου μεταξύ του Ρήνου, του Βιστούλα, του Δούναβη και της νότιας Σκανδιναβίας κατά τους δύο πρώτους αιώνες μ.Χ.[89] Οι ομιλούντες Ανατολικές Γερμανικές γλώσσες κατοικούσαν στις ακτές και στα νησιά της Βαλτικής, ενώ οι ομιλητές των βορειοδυτικών διαλέκτων κατέλαβαν εδάφη στη σημερινή Δανία και σε τμήματα παραμεθόρια της Γερμανίας.[90]
Τον 2ο και τον 3ο αιώνα μ.Χ. οι μεταναστεύσεις των ανατολικών γερμανικών φύλων από τις ακτές της Βαλτικής Θάλασσας προς τα νοτιοανατολικά στην ενδοχώρα οδήγησαν στον διαχωρισμό τους από το διαλεκτικό συνεχές.[91] Στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. γλωσσικές αποκλίσεις όπως η απώλεια στις Δυτικές Γερμανικές του τελικού συμφώνου -z είχαν ήδη εμφανιστεί στο «υπολειπόμενο» βορειοδυτικό διαλεκτικό συνεχές.[87] Το τελευταίο έπαψε οριστικά μετά τις μεταναστεύσεις του 5ου και 6ου αιώνα των Πρωτοάγγλων, των Ιούτων και μέρους των Σαξονικών φυλών προς τη σύγχρονη Αγγλία. Λαμβάνοντας υπόψη τη μεταγενέστερη γλωσσική κατάσταση της σύγχρονης Δανίας, που κατοικείται από ομιλούντες Βόρεια γερμανική γλώσσα, θεωρείται ότι οι αρχικές διάλεκτοι της Γιουτλάνδης αφομοιώθηκαν από ομιλούντες μια βορειότερη διάλεκτο (Δανούς) μετά τις αγγλοσαξονικές μεταναστεύσεις, σπάζοντας το συνεχές μεταξύ της Σκανδιναβίας και των νοτιότερων γερμανόφωνων περιοχών. Ωστόσο αυτό δεν μπορεί να αποδειχθεί στα αρχαιολογικά ή ιστορικά ευρήματα.[92][93]
Ταξινόμηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αν και σίγουρα έχουν επηρεάσει τις ακαδημαϊκές απόψεις για τις αρχαίες γερμανικές γλώσσες μέχρι τον 20ο αιώνα, οι παραδοσιακές ομαδοποιήσεις που γίνονται από συγγραφείς της εποχής όπως ο Πλίνιος και ο Τάκιτος δεν θεωρούνται πλέον αξιόπιστες από τους σύγχρονους γλωσσολόγους, που βασίζουν τη συλλογιστική τους στις επιβεβαιωμένες ηχητικές αλλαγές ήχου και κοινές μεταλλάξεις που εμφανίστηκαν σε γεωγραφικά απομακρυσμένες ομάδες διαλέκτων.[94] Οι γερμανικές γλώσσες παραδοσιακά χωρίζονται μεταξύ σε Ανατολική, Βόρεια και Δυτική Γερμανική υποομάδα.[95] Η σύγχρονη επικρατούσα άποψη είναι ότι η Βόρεια και η Δυτική Γερμανική περιλαμβάνονταν επίσης σε μια μεγαλύτερη υποομάδα που ονομάζεται Βορειοδυτική Γερμανική.[96]
- Βορειοδυτική Γερμανική: χαρακτηρίζεται κυρίως από το i-umlaut και τη μετατόπιση του μακρού φωνήεντος *ē προς ένα μακρύ *ā στις τονισμένες συλλαβές.[106] Παρέμεινε ένα διαλεκτικό συνεχές μετά τη μετανάστευση των ομιλούντων την Ανατολική Γερμανική τον 2ο–3ο αιώνα μ.Χ.[97]
- Βόρεια Γερμανική ή Πρωτόγονη Νορδική: αρχικά χαρακτηρίζεται από τη μονοφθογγοποίηση του ήχου ai σε ā(εμφανίζεται από περίπου το 400 π.Χ.).[98] Είναι μια ομοιόμορφη βόρεια διάλεκτος ή κοινή, που εμφανίζεται σε ρουνικές επιγραφές από τον 2ο αιώνα μ.Χ. και μετά.[99] Παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητη μέχρι τη μεταβατική περίοδο που ξεκίνησε στα τέλη του 5ου αιώνα. [100]Και η Αρχαία Νορδική, μια γλώσσα που εμφανίζεται σε ρουνικές επιγραφές γραμμένες στο Νεότερο Φούτχαρκ από την αρχή της Εποχής των Βίκινγκ (8ος–9ος αιώνες μ.Χ.)[101]
- Δυτική Γερμανική: περιλαμβάνει την Αρχαία Σαξονική (εμφανίζεται από τον 5ο αι. μ.Χ.), την Αρχαία Αγγλική (τέλη 5ου αι.), την Αρχαία Φρισική (6ος αι.), τη Φραγκική (6ος αι.), την Αρχαία Άνω Γερμανική (6ος αι.) και πιθανώς τη Λαγκοβαρδική (6ος αι.), που ελάχιστα εμφανίζεται.[102] Χαρακτηρίζονται κυρίως από την απώλεια του τελικού συμφώνου -z (που εμφανίζεται από τα τέλη του 3ου αιώνα)[103] και από τη συμφωνοποίηση του j ( εμφανίζεται περίπου από το 400 π.Χ.[86] Πρώιμες επιγραφές από τις περιοχές της Δυτικής Γερμανικής, που βρέθηκαν σε βωμούς όπου γίνονταν αναθήματα στις Matronae Vacallinehae (Οικοδέσποινες της Βακαλίνα) στη Ρηνανία χρονολογούνται περί το 160−260 μ.Χ. Η Δυτική Γερμανική παρέμεινε ένα «υπολειπόμενο» διαλεκτικό συνεχές μέχρι τις αγγλοσαξονικές μεταναστεύσεις τον 5ο–6ο αιώνα μ.Χ.[104]
- Ανατολική Γερμανική, της οποίας μόνο η Γοτθική μαρτυρείται τόσο από ρουνικές επιγραφές (από τον 3ο αι. μ.Χ.) όσο και από στοιχεία κειμένων (κυρίως Γοτθική Αγία Γραφή· περ. 350−380). Εξαφανίστηκε μετά την πτώση του Βησιγοτθικού Βασιλείου στις αρχές του 8ου αιώνα.[91] Η συμπερίληψη της Βουργουνδικής και της Βανδαλικής γλώσσας στην Ανατολική Γερμανική υποομάδα, αν και είναι εύλογη, εξακολουθεί να είναι αβέβαιη λόγω της ελλειπούς τεκμηρίωσής της.[105] Η τελευταία επιβεβαιωμένη Ανατολική Γερμανική γλώσσα, η Κριμαϊκή Γοτθική, καταγράφηκε μερικώς τον 16ο αιώνα.[106]
Περαιτέρω εσωτερικές ταξινομήσεις συζητούνται ακόμη μεταξύ των μελετητών, καθώς δεν είναι σαφές αν τα εσωτερικά χαρακτηριστικά που μοιράζονται αρκετοί κλάδοι οφείλονται σε πρώιμες κοινές καινοτομίες ή στη μεταγενέστερη διάδοση των τοπικών διαλεκτικών καινοτομιών. [107]Η Δυτική Γερμανική υποομάδα παραμένει κάπως προβληματική γλωσσικά και εμφανίζεται πιο διαφοροποιημένη στην πρώιμη περίοδο από τη Βόρεια ή την Ανατολική Γερμανική.[108] Ο Ζέεμπολντ Ελμαρ υποστηρίζει την ύπαρξη ενός Αγγλικού, ενός Φρισικού και ενός ηπειρωτικού κλάδου εντός της Δυτικής Γερμανικής.[109] Σύμφωνα με τον Λούντβιχ Ρυμπεκάιλ αν η Αρχαία Αγγλική και η Αρχαία Φρισική έχουν σίγουρα κοινά χαρακτηριστικά δεν είναι σαφές αν αυτά έχουν κληρονομηθεί πραγματικά ή έχουν προκύψει μάλλον από συνδέσεις πάνω από τη Βόρεια Θάλασσα.[110]
Ο γλωσσολόγος Φρήντριχ Μάουρερ απέρριψε την παραδοσιακή τριμερή διαίρεση των Γερμανικών γλωσσών, διασπώντας τη Δυτική Γερμανική και υποστήριξε μια πενταμερή διαίρεση, εν μέρει ακολουθώντας τότε τα αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής και εν μέρει τις διαιρέσεις μεταξύ των αρχαίων γερμανικών λαών που αναφέρονται στον Τάκιτο. Έτσι ο Μάουρερ πρότεινε την ύπαρξη της Γερμανικής του Ρήνου-Βάιζερ (Ιστβαέονες του Τάκιτου), της Γερμανικής της Βόρειας Θάλασσας (Ινγκβαέονες του Τάκιτου), της Γερμανικής του Ελβα (Ιρμίνονες Irminones του Τάκιτου), της Γερμανικής του Οντερ-Βιστούλα (Ανατολική Γερμανική) και της Βόρειας Γερμανικής. Αν και είχε επιρροή, η διατριβή του Μάουρερ απέτυχε να αντικαταστήσει το παλαιότερο μοντέλο.[111] Εκτός από τη Γερμανική της Βόρειας Θάλασσας οι ομαδοποιήσεις του Μάουρερ εντός της Δυτικής Γερμανικής (Ρήνου-Βάιζερ και Ελβα) δεν αντέχουν σε γλωσσικό έλεγχο.[112]
Aρχαιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πολιτισμός Γιάστορφ της Προ-Ρωμαϊκής Εποχής του Σιδήρου (6ος ως 1ος αιώνες π.Χ.), στη Βόρεια Γερμανική Πεδιάδα και στη Γιουτλάνδη συνδέεται με λαούς ομιλούντες γερμανικές γλώσσες.[113] Αν υποθέσουμε ότι ο Πολιτισμός Γιάστορφ είναι η προέλευση των γερμανικών λαών, τότε η Σκανδιναβική χερσόνησος θα είχε γίνει γερμανική μέσω είτε μετανάστευσης είτε αφομοίωσης κατά την ίδια περίοδο.[114] Εναλλακτικά ο Χέρμαν Αμεντ τόνισε ότι δύο άλλες αρχαιολογικές ομάδες πρέπει να ανήκαν στον λαό που ονομαζόταν Germani από τον Καίσαρα, μια εκατέρωθεν του Κάτω Ρήνου που έφτανε μέχρι τον Βέζερ και μια άλλη στη Γιουτλάνδη και στη νότια Σκανδιναβία. Αυτές οι ομάδες θα έδειχναν έτσι μια «πολυκεντρική καταγωγή» για τους γερμανικούς λαούς.[115] Ο γειτονικός Πολιτισμός Πρζέβορσκ στη σύγχρονη Πολωνία θεωρείται επίσης ότι είναι γερμανικός, ενώ ο Πολιτισμός Λα Τεν, στη νότια Γερμανία και τη σύγχρονη Τσεχία, θεωρείται κελτικός.[116] Η ταύτιση του Πολιτισμού Γιάστορφ με τους Germani έχει επικριθεί από τον Σεμπάστιαν Μπράτερr, που σημειώνει ότι φαίνεται να λείπουν περιοχές όπως η νότια Σκανδιναβία και η περιοχή Ρήνου-Βέζερ, για την οποία οι γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι ήταν γερμανική, ενώ επίσης δεν είναι σύμφωνη με τον ορισμό της ρωμαϊκής εποχής για τους Germani, που περιλάμβανε λαούς που μιλούσαν κελτικά νοτιότερα και δυτικότερα.[117]
Για μεταγενάστερες περιόδους οι αρχαιολόγοι, ακολουθώντας μια ορολογία που αναπτύχθηκε από τον φιλόλογο και γλωσσολόγο Φρήντριχ Mάουρερ, διαιρούν τη γερμανική περιοχή κατά προσέγγιση σύμφωνα με τις διαιρέσεις των γερμανικών λαών από τον Τάκιτο, σε Γερμανούς του Ρήνου-Βέζερ, Γερμανούς της Βόρειας Θάλασσας, Γερμανούς του Έλβα και Ανατολικούς Γερμανούς. Αυτή η διαίρεση ωστόσο δεν αντιπροσωπεύει με ακρίβεια την αρχαιολογία του γερμανικού χώρου.[118] Οι κατανομές διαφορετικών υλικών πολιτισμών που ανακαλύφθηκαν από αρχαιολόγους που εργάζονταν στη Μεγάλη Γερμανία δεν αντιστοιχούν στις τοποθεσίες των γερμανικών φυλών όπως δίνονται από τον Τάκιτο.[119] Τα νέα αρχαιολογικά ευρήματα τείνουν να δείξουν ότι τα όρια μεταξύ αυτών των ομάδων ήταν πολύ διαπερατά και οι μελετητές υποθέτουν τώρα ότι η μετανάστευση και η κατάρρευση και ο σχηματισμός πολιτιστικών ενοτήτων ήταν σταθερά φαινόμενα εντός της Μεγάλης Γερμανίας.[120]
Σύμφωνα με τον Χάικο Στόιερ η αρχαιολογία δείχνει ότι, σε αντίθεση με τον ισχυρισμό των Ρωμαίων συγγραφέων, μόνο περίπου το τριάντα τοις εκατό της Κεντρικής Ευρώπης ήταν καλυμμένο με πυκνό δάσος στην Αρχαιότητα, περίπου το ίδιο ποσοστό με σήμερα. Τα χωριά δεν ήταν μακρινά το ένα από το άλλο αλλά συχνά ορατά μεταξύ τους, αποκαλύπτοντας μια αρκετά υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα.[121] Η γερμανική ξύλινη κατασκευή δεν ήταν «πρωτόγονη», αλλά μάλλον προσαρμοσμένη στις τοπικές συνθήκες. Αν και οι Ρωμαίοι συγγραφείς ισχυρίστηκαν ότι οι Germani δεν είχαν φρούρια ή ναούς, η αρχαιολογία αποκάλυψε την ύπαρξη και των δύο. Η αρχαιολογία δείχνει επίσης ότι τουλάχιστον από τις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. υπήρχαν μεγαλύτεροι περιφερειακοί οικισμοί που δεν ζούσαν αποκλειστικά από την αγροτική οικονομία και ότι οι κύριοι οικισμοί των Γερμανών συνδέονταν με επιστρωμένους δρόμους. Ολόκληρη η Μεγάλη Γερμανία ήταν ενταγμένη σε ένα σύστημα εμπορίου μεγάλων αποστάσεων.[122] Ούτε η γερμανική οικονομία ήταν τόσο πρωτόγονη, που να άξιζε να την κατακτήσουν οι Ρωμαίοι. Κάθε χωριό φαίνεται να παρήγαγε το δικό του σίδηρο, που μερικές φορές εξαγόταν ακόμη και στη Ρώμη, και συχνά παρήγαγε και το δικό του αλάτι και μόλυβδο.[121] Ο Στόιερ υποστηρίζει ότι η Ρώμη απέτυχε να κατακτήσει τη Μεγάλη Γερμανία μετά τον Τιβέριο όχι λόγω του ασύμφορου μιας τέτοιας κατάκτησης, αλλά μάλλον επειδή ο πληθυσμός ήταν πολύ μεγάλος και μπορούσε να συγκεντρώσει πάρα πολλούς πολεμιστές, είτε ως αντίπαλους είτε ως ξένους βοηθούς του ρωμαϊκού στρατού.[123]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Συμβατικά η ιστορική διαδρομή των γερμανικών φύλων διαιρείται σε πέντε φάσεις, δύο προϊστορικές και τρεις ιστορικές, που καλύπτουν συνολικά μια περίοδο από τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ. μέχρι τον πρώιμο Μεσαίωνα. Τα χρονικά όρια κάθε φάσης δεν είναι απόλυτα, ούτε μπορούν να εφαρμοστούν με ομοιόμορφο τρόπο για όλα τα φύλα.
Βόρεια Εποχή του Χαλκού (17ος - 6ος αιώνας π.Χ.)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχαιολογικά ευρήματα συνηγορούν στην ύπαρξη από το 1700 π.Χ. ενός σχετικά ομοιόμορφου υλικού πολιτισμού γύρω από το σημείο που η Βόρεια Θάλασσα συναντά τη Βαλτική, σε μια επικράτεια που περιλάμβανε τις νότιες ακτές της σημερινής Νορβηγίας και Σουηδίας, ολόκληρη τη Δανία και μικρό τμήμα της βόρειας Γερμανίας. Οι φυλές αυτού του πολιτισμού μιλούσαν συγγενικές διαλέκτους της πρωτοϊνδοευρωπαϊκής γλώσσας, από τις οποίες με το πέρασμα του χρόνου προέκυψε η πρωτογερμανική, χάρη σε μια σειρά αλλαγών που αποκαλούνται νόμος του Γκριμ.
Σε αντίθεση με τις μέρες μας καθ' όλη τη 2η χιλιετία π.Χ. το κλίμα στην περιοχή ήταν ήπιο, παρόμοιο με το σημερινό της βόρειας Γαλλίας. Αυτό επέτρεψε ανάπτυξη της γεωργίας (ευδοκιμούσαν ακόμα και σταφύλια), που οδήγησε σε αύξηση του πληθυσμού. Παράλληλα ανέπτυξαν το εμπόριό τους και κάποιες φυλές άρχισαν να μετακινούνται νοτιότερα. Η μετακίνηση έλαβε χαρακτηριστικά μαζικής μετανάστευσης μεταξύ 850 και 650 π.Χ. εξαιτίας δύο ραγδαίων επιδεινώσεων του κλίματος που αντικατοπτρίζονται εύγλωττα στον μύθο-προφητεία του Fimbulvetr (Μεγάλου Χειμώνα): Χιόνι θα πέφτει ασταμάτητα από παντού επί τρία χρόνια, δεν θα υπάρχει καλοκαίρι, τα αδέλφια θα σκοτώνονται μεταξύ τους.
Τα ηττημένα ή πιο τολμηρά «αδέλφια» αυτής της ιστορίας αναζήτησαν γη νοτιότερα, από τον Μέσο Έλβα μέχρι ανατολικά του Όντερ. Στις νέες πατρίδες ήλθαν σε επαφή με τους Κέλτες του Πολιτισμού Χάλστατ που ακολουθούσε την αντίστροφη πορεία επέκτασης, από την Κεντρική Ευρώπη προς τη Βόρεια. Κατ' αυτόν τον τρόπο οι τελευταίοι αιώνες της Βόρειας Εποχής του Χαλκού χαρακτηρίζονται από τη γέννηση στον νότο ενός νέου και διακριτού υλικού πολιτισμού υπό κελτική επίδραση, του καλούμενου Πολιτισμού Γιάστορφ. Αντίθετα το βόρειο κομμάτι παρήκμαζε - οι αρχαιολόγοι αποκαλούν αυτήν την περίοδο της Σκανδιναβίας εποχή χωρίς ευρήματα (Findless Age), λόγω της σχεδόν παντελούς απουσίας αξιόλογων ευρημάτων.
Προ-Ρωμαϊκή Εποχή του Σιδήρου (5ος - 1ος αιώνας π.Χ.)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ρόλος του Πολιτισμού Γιάστορφ υπήρξε κομβικός. Χάρη στη διαρκή - αν και όχι πάντα ειρηνική - επαφή με τους πιο εξελιγμένους πολιτισμούς Χάλστατ και Λα Τεν, υπήρξε το τμήμα εκείνο του γερμανικού κόσμου που πρώτο ενσωμάτωνε στοιχεία του πολιτισμού και της τεχνογνωσίας των Κελτών, για να τα μεταδώσει εν συνεχεία στον βορρά.
Ίσως το σημαντικότερο όλων ήταν η εκμάθηση της εξαγωγής σιδήρου από τυρφώνες και της επεξεργασίας του, επιτρέποντας την κατασκευή καλύτερων όπλων και εργαλείων. Δεν μπήκαν όλα τα γερμανικά φύλα ταυτόχρονα στην Εποχή του Σιδήρου και η συμβατική έναρξή της τον 5ο αι. π.Χ. αποτελεί μάλλον τον μέσο όρο: Όσα συμμετείχαν στον Πολιτισμό Γιάστορφ, ιδίως αυτά δυτικά του Έλβα, κατείχαν τη σχετική τεχνογνωσία ήδη από τα τέλη του 7ου και τις αρχές του 6ου αι. π.Χ., ενώ στη Σκανδιναβία έφτασε πολύ αργότερα. Ο χαλκός συνέχισε να χρησιμοποιείται, αλλά κυρίως για διακοσμητικούς σκοπούς.
Παράλληλα συνεχίζονταν οι μεταναστεύσεις πολλών φύλων. Ως τα τέλη της Προ-Ρωμαϊκής Εποχής του Σιδήρου ολόκληρη η παραλιακή ζώνη από τον Ρήνο μέχρι τον Βιστούλα μαζί με μια ενδοχώρα εκατοντάδων χιλιομέτρων είχε γίνει γερμανική. Κάποιες από τις παραπάνω περιοχές κατοικήθηκαν για πρώτη φορά, συνήθως όμως η γερμανική κυριαρχία εγκαθιδρυόταν εις βάρος των προηγούμενων κατοίκων - κυρίως Κελτών στη Δύση, Σλάβων και Πομερανών στην Ανατολή.
Οι πρώτες μαρτυρίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πιθανές πρώτες επαφές με τον κλασικό κόσμο (4ος–3ος αι. π.Χ.)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πριν από τον Ιούλιο Καίσαρα οι Ρωμαίοι και οι Έλληνες είχαν πολύ μικρή επαφή με την ίδια τη βόρεια Ευρώπη. Ο Πυθέας, που ταξίδεψε στη Βόρεια Ευρώπη κάποια στιγμή στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., ήταν μια από τις λίγες πηγές πληροφοριών για τους μεταγενέστερους ιστορικούς. Οι Ρωμαίοι και οι Έλληνες ωστόσο είχαν επαφή με βόρειους που ήρθαν νότια, αλλά για τους καλλιεργημένους Έλληνες και Ρωμαίους,, αυτοί οι «βάρβαροι» θεωρήθηκαν με αρχετυπικούς όρους ως φτωχοί, κτηνώδεις, απολίτιστοι και αδαείς του ανώτερου πολιτισμού, αν και σωματικά σκληραγωγημένοι από τη σκληρή ζωή τους.[124]
Οι Βάσταρνες ή Πευκίνοι αναφέρονται σε ιστορικές πηγές που χρονολογούνται από τον 3ο αιώνα π.Χ. ως τον 4ο αιώνα μ.Χ.[125] Αυτά τα Βάσταρνες περιγράφηκαν από Έλληνες και Ρωμαίους συγγραφείς ότι ζούσαν στην περιοχή ανατολικά των Καρπαθίων και βόρεια του Δέλτα του Δούναβη στη Μαύρη Θάλασσα. Περιγράφονταν ποικιλοτρόπως ως Κέλτες ή Σκύθες, αλλά πολύ αργότερα ο Τάκιτος, σε διαφωνία με τον Λίβιο, ανέφερε ότι έμοιαζαν με τους Γερμανούς στη γλώσσα. Σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς τότε οι Βάσταρνες και οι Σκίροι ήταν οι πρώτοι Γερμανοί που έφτασαν στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο και στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.[126]
Το 201–202 π.Χ. οι Μακεδόνες, υπό την ηγεσία του βασιλιά Φιλίππου Ε', στρατολόγησαν τους Βάσταρνες, ως στρατιώτες για να πολεμήσουν εναντίον της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας στον Δεύτερο Μακεδονικό Πόλεμο, [138] που παρέμειναν στην περιοχή αυτή μέχρι τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι Πευκίνοι ήταν ένα μέρος αυτού του λαού που ζούσε στο νησί Πεύκη, στις εκβολές του Δούναβη στη Μαύρη Θάλασσα. Ο βασιλιάς Περσέας χρησιμοποίησε του Βάσταρνες το 171–168 π.Χ. κατά τον Τρίτο Μακεδονικό Πόλεμο. Το 29 π.Χ. υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους και όσοι απέμειναν πιθανώς συγχωνεύτηκαν σε διάφορες ομάδες Γότθων τον 2ο αιώνα μ.Χ.[127]
Ένας άλλος ανατολικός λαός γνωστός από το 200 περίπου π.Χ. και μερικές φορές θεωρούμενος γερμανόφωνος είναι οι Σκίροι, επειδή εμφανίζονται στο κείμενο ενός διατάγματος της Ολβίας, μιας πόλης στη Μαύρη Θάλασσα, που καταγράφει τα ονόματα των βαρβάρων που απειλούσαν την πόλη, περιλαμβανομένων μεταξύ άλλων των Γαλατών, των Σκίρων και των Σκυθών. [128] Υπάρχει μια θεωρία ότι το όνομα των Σκίρων, που ίσως σημαίνει αγνό, προοριζόταν να αντικαταστήσει εκείνο των Βαστάρνων, ίσως να σήμαινε "νόθοι", ή «μπάσταρδοι».[129] Πολύ αργότερα ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος τους τοποθέτησε στα βόρεια κοντά στον Βιστούλα μαζί με έναν κατά τα άλλα άγνωστο λαό που ονομαζόταν Χίριοι.[130] Οι Χίριοι ταυτίζονται μερικές φορές με τους Χάριους που αναφέρει ο Τάκιτος στην περιοχή αυτή, τους οποίους θεωρούσε ότι ήταν Γερμανοί Λούγκιοι. Αυτά τα ονόματα έχουν επίσης συγκριθεί με αυτά των Ερούλων, ενός άλλου Ανατολικού Γερμανικού λαού.[131]
Kιμβρικός πόλεμος (2ος αι. π.Χ.)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ. ρωμαϊκές και ελληνικές πηγές αφηγούνται τις μεταναστεύσεις των μακράν βόρειων «Γαλατών», δηλαδή των Κίμβρων, των Τεύτονωνκαι των Αμβρώνων, τους οποίους ο Καίσαρας κατέταξε αργότερα ως Γερμανικούς. Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην ανατολική Ευρώπη, όπου ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μπορεί να είχαν επαφή με τους Βάσταρνες και τους Σκορδίσκους. Το 113 π.Χ. νίκησαν τους Βόιους στη Μάχη της Noρέια στο Nόρικουμ.[132]
Οι μετακινήσεις αυτών των ομάδων μέσω περιοχών της Γαλατίας, της Ιταλίας και της Ιβηρικής οδήγησαν στον Κίμβριο Πόλεμο, με επικεφαλής τον Ύπατο Γάιο Μάριο.[133]
Στη Γαλατία μια συνενωμένη δύναμη Κίμβρων, Τευτόνων και άλλων νίκησε τους Ρωμαίους στις μάχες του Μπουρντίγκαλα (107 π.Χ.) στο Μπορντό, του Aραούζιο (105) στην Οράνζ και του Τριδέντου (102) στο Τρέντο.[134] Οι περαιτέρω επιδρομές τους στη ρωμαϊκή Ιταλία αναχαιτίστηκαν από τους Ρωμαίους στις μάχες του Ακουε Σέξτιε (Αιξ-αν-Προβάνς) το 102 π.Χ. και του Βερτσέλε το 101 π.Χ. (στο Βερτσέλλι του Πιεμόντε).[135]
Μια κλασική πηγή, ο Πομπήιος Τρόγος, αναφέρει τους βόρειους Γαλάτες κάπως αργότερα, συνδέοντάς τους με την ανατολική Ευρώπη, αναφέροντας ότι τόσο οι Βάσταρνες όσο και οι Κίμβροι ήταν σύμμαχοι του Μιθριδάτη ΣΤ΄.[136]
Γερμανορωμαϊκές επαφές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ιούλιος Καίσαρ – 1ος αι. π.Χ.)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Καίσαρας εκστράτευσε στη Γαλατία (τη σημερινή Γαλλία) από το 58 έως το 50 π.Χ., την περίοδο της ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας.[137] Η καταγραφή των κατορθωμάτων του κατά την εκστρατεία εισήγαγε τον όρο «Γερμανικός» για να αναφερθεί σε λαούς όπως οι Κίμβροι και οι Σουηβοί.[138]
- 63 π.Χ. Ο Αριόβιστος, που περιγράφεται από τον Καίσαρα ως Γερμανός βασιλιάς,[139] οδήγησε μικτές δυνάμεις από τον Ρήνο στη Γαλατία ως σύμμαχος των Σηκουανών και των Αρβέρνων στη Μάχη της Μαγκετόμπριγκα εναντίον των Αιδούων, τους οποίους νίκησαν. Έμεινε εκεί στα δυτικά του Ρήνου. Το 59 π.Χ. ο Αριόβιστος αναγνωρίστηκε ως σύμμαχος από τη Ρωμαϊκή σύγκλητο.[140]
- 58 π.Χ. Ο Καίσαρας, ως κυβερνήτης της Γαλατίας, πήρε το μέρος των Αιδούων εναντίον του Αριόβιστου και των συμμάχων του. Ανέφερε ότι ο Αριόβιστος είχε ήδη εγκαταστήσει 120.000 από τον λαό του, ζητούσε γη για 24.000 Χαρούδους που στη συνέχεια νίκησαν τους Αιδούους [141]και ότι 100 φυλές Σουηβών ήρθαν στη Γαλατία. Ο Καίσαρας νίκησε τον Αριόβιστο στη Μάχη των Βοσγίων (58 π.Χ.).[142] Ο Καίσαρας απαρίθμησε τους λαούς που πολέμησαν για τον Αριόβιστο ως Χαρούδους, Μαρκομάνους, Τριβόκους, Βαγκίονες, Νεμέτες, Eυδοσίους και Σουηβούς.[143][144]
- 55–53 π.Χ. Ο Καίσαρας έστρεψε την προσοχή του στη Βόρεια Γαλατία. Το 55 π.Χ. έκανε επίδειξη δύναμης στον Κάτω Ρήνο, περνώντας τον με μια γρήγορα κατασκευασμένη γέφυρα, και στη συνέχεια σφαγιάζοντας μια μεγάλη μεταναστευτική ομάδα Τεντεριτών και Ουσίπων που διέσχισαν τον Ρήνο από τα ανατολικά.[145] Τον χειμώνα του 54/53 οι Εβούρωνες - η μεγαλύτερη ομάδα των Germani cisrhenani (Γερμανών αριστερά του Ρήνου) - συνόδευσαν τον ηγέτη των Τρεβέρων Ινδουτιόμαρο σε μια εξέγερση κατά των Ρωμαίων, κατά την οποία σφαγιάστηκε μια ολόκληρη ρωμαϊκή φρουρά.[146]
Ρωτώντας για τους γερμανικούς λαούς κατά τις εκστρατείες του ο Καίσαρας έμαθε επίσης για περισσότερες ομάδες, όπως οι Bέλγες. Ενώ φέρεται να ήταν αυτοί που είχαν εκδιώξει τον λαό της Γαλατίας, πληροφορήθηκε ότι ήταν «αυτοί που εμπόδισαν τους Τεύτονες και τους Κίμβρους να εισβάλουν στην επικράτειά τους».[147] Ο Καίσαρας απαρίθμησε μερικά από τα προαναφερθέντα Germani cisrhenani ως : Εβούρωνες, Κονδρούσους, Καιρόσους και Παιμάνους.[148]
Καθώς οι Ρωμαίοι προσπαθούσαν να επιβάλουν την πολιτική τους βούληση στους γερμανικούς λαούς σε όλη τη Γαλατία, το μίσος για τους Ρωμαίους εισβολείς συνέχισε να εξαπλώνεται. Παρά τις προσπάθειες συνεργασίας με επικεφαλής τον Βερκιγγετόριξ ο Καίσαρας κατάφερε να καταβάλει αυτές τις ομάδες. Στη συνέχεια χρησιμοποίησε ένα μείγμα τιμωριών και ευνοιών για να κρατήσει τους Γερμανούς οπλαρχηγούς υποταγμένους και φιλικούς. Μέσα σε μια δεκαετία από την έναρξη των εχθροπραξιών ο Καίσαρας είχε ουσιαστικά ειρηνεύσει αυτές τις περιοχές.[149]
Ήδη από τον 1ο αιώνα π.Χ. ο όρος Germani χρησιμοποιήθηκε από τον Στράβωνα και τον Κικέρωνα με τρόπο σαφώς επηρεασμένο από τον Καίσαρα.[150]
Ιουλιο-Κλαυδιανή δυναστεία (27 π.Χ. – 68 μ.Χ.) και το Έτος των Τεσσάρων Αυτοκρατόρων (69 μ.Χ.)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πριν από την επίσημη εμφάνιση της Ιουλιο-Κλαυδιανής δυναστείας ο Μάρκος Βιψάνιος Αγρίππας, ύπατος της Πέραν των Άλπεων Γαλατίας, έγινε ο δεύτερος Ρωμαίος που οδήγησε δυνάμεις πέρα από τον Ρήνο το 38 π.Χ.[151] Το 31 π.Χ. ο Γάιος Καρίνας απέκρουσε μια επίθεση των Σουηβών από τα ανατολικά του Ρήνου.[152] Στη συνέχεια το 25 π.Χ., μόλις δύο χρόνια μετά την ανάληψη του θρόνου από τον Αύγουστο, ο Μάρκος Βινίκιος πήρε εκδίκηση για ορισμένους Germani στην Germania, που είχαν σκοτώσει Ρωμαίους εμπόρους.[153][154]
Καθ' όλη τη διάρκεια της βασιλείας του Αυγούστου —από το 27 π.Χ. έως το 14 π.Χ.— η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επεκτάθηκε στη Γαλατία, με σύνορο τον Ρήνο. Από το 12 έως το 9 π.Χ. η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κυριάρχησε στην περιοχή μεταξύ του Ρήνου και του Βέζερ, και πιθανώς επίσης στην περιοχή μεταξύ του Βέζερ και του Έλβα, δημιουργώντας τη βραχύβια ρωμαϊκή επαρχία της Germania Antiqua.[155] Μετά την ήττα των Ρωμαίων στη Μάχη του Τευτοβούργιου Δρυμού το 9 μ.Χ. η Ρώμη εγκατέλειψε τη δυνατότητα πλήρους ενσωμάτωσης αυτής της περιοχής στην αυτοκρατορία.[156] Κατά τη βασιλεία του διαδόχου του Τιβέριου έγινε πολιτική του κράτους να επεκτείνει την αυτοκρατορία όχι μακρύτερα από τα σύνορα με βάση τον Ρήνο και τον Δούναβη, συστάσεις που προσδιορίστηκαν στη διαθήκη του Αυγούστου και διαβάστηκαν δυνατά από τον ίδιο τον Τιβέριο.[157] Τα μέλη της Ιουλιο-Κλαυδιανής δυναστείας δυναστείας, η ευρύτερη οικογένεια του Αυγούστου, έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στη διαχείριση αυτών των γερμανικών συνόρων, καθιερώνοντας μια παράδοση που ακολούθησαν πολλοί μελλοντικοί αυτοκράτορες. Μεγάλες εκστρατείες έγιναν από τον Ρήνο προσωπικά από τον Νέρωνα Κλαύδιο Δρούσο, θετό γιο του Αυγούστου, στη συνέχεια από τον αδελφό του, μελλοντικό αυτοκράτορα, Τιβέριο και κατόπιν από τον γιο του Δρούσου Γερμανικό (πατέρα του μελλοντικού αυτοκράτορα Καλιγούλα και παππού του Νέρωνα).[158]
Ξεκινώντας το 13 π.Χ. έγιναν ρωμαϊκές εκστρατείες στον Ρήνο για μια περίοδο 28 ετών.[159] Πρώτα ήρθε η ειρήνευση των Ουσίπων, των Σικαμβρίων και των Φρίσιων κοντά στον Ρήνο, μετά οι επιθέσεις αυξήθηκαν περαιτέρω από τον Ρήνο, κατά των Χαούκων, των Χερούσκων, των Χάττων και των Σουηβών (συμπεριλαμβανομένων των Μαρκομάνων).[160] Αυτές οι εκστρατείες τελικά έφτασαν ακόμη και πέρα από τον Έλβα και το 5 μ.Χ. ο Τιβέριος μπόρεσε να κάνει επίδειξη δύναμης στέλνοντας ένα ρωμαϊκό στόλο να ανέλθει τον Έλβα και να συναντήσει τις λεγεώνες στην καρδιά της Germania.[161]
Μόλις ο Τιβέριος υπέταξε τους γερμανικούς πληθυσμούς μεταξύ του Ρήνου και του Έλβα η περιοχή έγινε επαρχία και παρείχε στρατιώτες στον Ρωμαϊκό στρατό, μερικοί από τους οποίους εκτιμώντο τόσο πολύ ώστε η προσωπική σωματοφυλακή του αυτοκράτορα αποτελείτο από αυτούς.[162] Ωστόσο αυτή την περίοδο δύο Γερμανοί βασιλιάδες σχημάτισαν μεγάλες αντιρωμαϊκές συμμαχίες. Και οι δύο είχαν περάσει ένα μέρος της νιότης τους στη Ρώμη. Ο πρώτος από αυτούς ήταν ο Mαρόβοδος των Μαρκομάνων, που είχε οδηγήσει τον λαό του μακριά από τη δράση των Ρομαίων στη Βοημία, που την υπεράσπιζαν δάση και βουνά και είχε συνάψει συμμαχίες με άλλους λαούς. Το 6 μ.Χ. η Ρώμη σχεδίασε μια επίθεση εναντίον του, αλλά η εκστρατεία διακόπηκε όταν χρειάστηκαν δυνάμεις για την Ιλλυρική εξέγερση στα Βαλκάνια.[162][163]
Μόλις τρία χρόνια αργότερα (9 μ.Χ.) ο δεύτερος από αυτούς τους Γερμανούς ηγεμόνες, ο Αρμίνιος των Χερουσκίων —αρχικά σύμμαχος της Ρώμης— παρέσυρε μια μεγάλη ανυποψίαστη ρωμαϊκή δύναμη σε μια παγίδα στη βόρεια Γερμανία και νίκησε τον Πούμπλιο Κουινκτίλιο Βάρο και τις 3 λεγεώνες του ( 20.000 άνδρες) στη Μάχη του Τευτοβούργιου Δρυμού. Ο Βάρος αυτοκτόνησε όταν η ήττα φαινόταν επικείμενη και αρκετοί ανώτεροι αξιωματικοί σκοτώθηκαν κατά τη μάχη.[164]
Παρά τις επανειλημμένες νίκες της Ρωμαϊκής εκστρατείας μεταξύ 14 και 16 μ.Χ. υπό τον Τιβέριο και τον Γερμανικό υπήρξε τόσο ισχυρή αντίσταση από τον Αρμίνιο — που ήταν σύμμαχος με γειτονικούς γερμανικούς λαούς— που ο αυτοκράτορας Αύγουστος τερμάτισε τις προσπάθειες και η υποταγή της Γερμανίας εγκαταλείφθηκε, καθώς τα οφέλη της φαινόταν δυσανάλογα σε σχέση με τις προσπάθειες που απαιτούνταν.[165]
Ο Στράβων, γράφοντας στα ελληνικά αυτή την περίοδο, ανέφερε ότι εκτός από την περιοχή κοντά στον ίδιο τον Ρήνο, οι περιοχές στα ανατολικά κατοικούνταν τώρα από τους Σουηβούς, που ονομάζονται επίσης Γερμανοί, αλλά είναι ανώτεροι τόσο σε δύναμη όσο και σε αριθμό από τους άλλους, που εξεδίωξαν και που τώρα έχουν καταφύγει σε αυτή την πλευρά του Ρήνου». Διάφοροι λαοί είχαν πέσει «θύματα στις φλόγες του πολέμου».[166]
Αυτοκράτορες της Ιουλιο-Κλαυδιανής δυναστείας στρατολόγησαν επίσης βόρειους Γερμανούς πολεμιστές, ιδιαίτερα Βαταύους, ως προσωπικούς σωματοφύλακες, σχηματίζοντας το λεγόμενο Numerus Batavorum.[167] Μετά το τέλος της δυναστείας το 68 μ.Χ. με την αυτοκτονία του αυτοκράτορα Νέρωνα η Γερμανική σωματοφυλακή (custodes corporis) διαλύθηκε την ίδια χρονιά από τον Γάλβα [168], επειδή υποπτευόταν ότι ήταν πιστή στην παλιά δυναστεία.[169] Η απόφαση προκάλεσε βαθιά προσβολή στους Βαταύους και συνέβαλε στο ξέσπασμα της εξέγερσής τους το επόμενο έτος, που ένωσε τους Γερμανούς και τους Γαλάτες, όλους συνδεδεμένους με τη Ρώμη αλλά ζώντες τόσο εντός όσο και εκτός της αυτοκρατορίας, πέρα από τον Ρήνο.[170] Έμμεσοι διάδοχοί τους ήταν οι Equites singulares Augusti που ομοίως στρατολογήθηκαν κυρίως από τους Γερμανούς. Ήταν προφανώς τόσο όμοιοι με την προηγούμενη Ιουλιο-Κλαυδιανή Γερμανική Σωματοφυλακή, που τους δόθηκε το ίδιο προσωνύμιο, "Βαταύοι".[171] Ο Γάιος Ιούλιος Σιβίλις, ένας Ρωμαίος στρατιωτικός αξιωματικός της Βαταυιανής καταγωγής, ενορχήστρωσε την εξέγερση, που διήρκεσε σχεδόν ένα χρόνο και τελικά απέτυχε.[172]
Δυναστείες των Φλαβίων και των Αντωνίνων (70–192 μ.Χ.)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αυτοκράτορας Δομιτιανός της δυναστείας των Φλαβίων αντιμετώπισε επιθέσεις στην Άνω Γερμανία, με πρωτεύουσά της το Μάιντς, από τους Χάτους, μια μεγάλη ομάδα που δεν ανήκαν στη συμμαχία του Αρμίνιου ή του Μαρόβοδου. Οι Ρωμαίοι τους νίκησαν το 84 μ.Χ. και ο Δομιτιανός βελτίωσε επίσης την άμυνα των συνόρων της Ρωμαϊκής Γερμανίας, εδραιώνοντας τον έλεγχο των Δεκουμετιανών Πεδλιων και μετατρέποντας την Germania Inferior (Κάτω Γερμανία) και τη Germania Superior (Άνω Γερμανία) σε κανονικές ρωμαϊκές επαρχίες. Το 89 μ.Χ. οι Χάτοι ήταν σύμμαχοι του Λούκιου Αντώνιου Σατουρνίνου στην αποτυχημένη εξέγερσή του.[173][174] Ο Δομιτιανός και ο τελικός διάδοχός του Τραϊανός αντιμετώπισαν επίσης με αυξανόμενη ανησυχία μια συμμαχία στον Δούναβη των Σουηβών Mαρκομάνων και των Κουάδων με τους γειτονικούς Σαρμάτες Ιαζύγες. Σε αυτό τον τομέα εκτυλίχθηκαν δραματικά γεγονότα τις επόμενες γενιές. Ο ίδιος ο Τραϊανός επέκτεινε την αυτοκρατορία στην περιοχή αυτή καταλαμβάνοντας τη Δακία. Μεταξύ 162 και 163 οι Χάτοι επιτέθηκαν για μια ακόμη φορά στις Ρωμαϊκές επαρχίες Ραιτία (με πρωτεύουσα το Άουγκσμπουργκ) και Άνω Γερμανία.[175]
Μέχρι τη σύγκρουσή τους οι Mαρκομάνοι και οι Κουάδοι ζούσαν σε amicitia (φιλία/συμμαχία) με την Αυτοκρατορία.[176] Ωστόσο ο Αυτοκράτορας Δομιτιανός τους επιτέθηκε, τιμωρώντας τους επειδή δεν τον βοήθησαν εναντίον των Δακών. Στη συνέχεια, κατά τη βασιλεία του Μάρκου Αυρήλιου, προέκυψε μια διαμάχη μεταξύ της Ρώμης και των Κουάδων σχετικά με την εγκατάσταση ενός νέου βασιλιά και το 166 κατέληξαν σε σύγκρουση όταν μια ομάδα συμμάχων Λογγοβάρδων και Ορβίων εισέβαλαν στην Παννονία.[176] Έτσι ξεκίνησαν οι Μαρκομανικοί Πόλεμοι, που διεξήγαγε ο Αυρήλιος, μια σειρά από συγκρούσεις με μια σχετική χρονολόγηση που είναι «δύσκολο να ανακατασκευαστεί» σύμφωνα με τον ιστορικό Βάλτερ Πολ, ακόμη και αν λάβει κανείς υπόψη του τους θησαυρούς που βρέθηκαν, τους σχετικούς θρύλους, τις επιγραφές και τα ανάγλυφα της Στήλης του Μάρκου Αυρηλίου.[177] Το 168 (εν μέσω της πανδημίας του Αντωνίνου) βάρβαροι στρατιώτες αποτελούμενοι από Mαρκομάνους, Κουάδους και Σαρμάτες Ιαζύγες, επιτέθηκαν και άνοιξαν δρόμο για την Ιταλία. [178]Προχώρησαν μέχρι την Άνω Ιταλία, κατέστρεψαν το Οπιτέργιουμ και πολιόρκησαν την Ακυληία. Τελικά οι Ρωμαϊκές στρατιές κατάφεραν να απωθήσουν τους βαρβάρους, αλλά μόλις το 178/179 ο Αυτοκράτορας κατάφερε να εκδιώξει τους Mαρκομάνους και τους Κουάδους βόρεια του Δούναβη και έθεσε την κατάσταση υπό έλεγχο.[177]
Τελικά οι Μαρκομανικοί Πόλεμοι ολοκληρώθηκαν το 180 μ.Χ.[179] Ο Δίων Κάσσιος τους ονόμασε πόλεμο κατά των Germani, σημειώνοντας ότι ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε για τους ανθρώπους που κατοικούν σε εκείνα τα μέρη (στον βορρά). Συμμετείχε μεγάλος αριθμός λαών από τα βόρεια του Δούναβη, όχι όλοι γερμανόφωνοι, και υπάρχουν πολλές εικασίες για το ποια γεγονότα ή σχέδια οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση. Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι η αιτιώδης πίεση δημιουργήθηκε από επιθετικές κινήσεις λαών βορειότερα, για παράδειγμα με την προφανή επέκταση του Πολιτισμού Βίλμπαρκ του Βιστούλα, που πιθανότατα αντιπροσωπεύει Γοτθικά φύλα, που μπορεί να πίεζαν τα Βανδαλικά προς τον Δούναβη.[180]
Άλλοι λαοί, ίσως όχι όλοι Γερμανικοί, συμμετείχαν σε διάφορες ενέργειες— μεταξύ αυτών οι Κοστωβῶκοι, οι Χασδίνγκοι και οι Λακρίνγκοι Βάνδαλοι, οι Βαρίσκοι (ή Nαρίστοι) και οι Γοτίνοι (που ο Τάκιτος ισχυρίστηκε ότι μιλούσαν Γαλατικά, κάτι που «αποδεικνύει ότι δεν είναι Γερμανοί»)[181] και πιθανώς και οι Βούροι.[182]
Μετά από αυτούς τους Μαρκομανικούς Πολέμους ο Μέσος Δούναβης άρχισε να αλλάζει και τον επόμενο αιώνα οι λαοί που ζούσαν εκεί έτειναν γενικά να αναφέρονται ως Γοτθικοί από τους Ρωμαίους, παρά ως Γερμανικοί, τουλάχιστον εκείνοι που ζούσαν βόρεια της Μαύρης Θάλασσας.[183]
Νέα ονόματα στα σύνορα (170–370)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. μεγάλες νέες ομάδες Γερμανικών λαών εμφανίστηκαν κοντά στα ρωμαϊκά σύνορα, αν και δεν ήταν έντονα ενοποιημένες. Η πρώτη από αυτές που αναφέρονται στις ιστορικές πηγές ήταν οι Αλαμαννοί (ένας όρος που σημαίνει «όλοι οι άνθρωποι») που εμφανίζονται στα ρωμαϊκά κείμενα κάποια στιγμή τον 3ο αιώνα μ.Χ.[184] Αυτοί πιστεύεται ότι ήταν ένα μείγμα κυρίως Σουηβικών λαών, που συγχωνεύτηκαν στα Agri Decumates (Δεκουματιανά Πεδία). Ο Αυτοκράτορας Αλέξανδρος Σεβήρος δολοφονήθηκε από τους δικούς του στρατιώτες το 235 μ.Χ. σε αντάλλαγμα για την ειρήνη με τους Αλαμαννούς, μετά την οποία ο αντιαριστοκρατικός στρατηγός Μαξιμίνος Θραξ εξελέγη αυτοκράτορας από τον στρατό της Παννονίας.[185] Σύμφωνα με την περιβόητη αναξιόπιστη Historia Augusta, γεννήθηκε στη Θράκη ή τη Μοισία από Γότθο πατέρα και Αλανή μητέρα.[186]
Δεύτερον, αμέσως μετά την εμφάνιση των Αλαμανών στον Άνω Ρήνο, οι Φράγκοι άρχισαν να αναφέρονται ότι κατείχαν την περιοχή στην καμπή του Κάτω Ρήνου. Σε αυτή την περίπτωση το συλλογικό όνομα ήταν νέο, αλλά οι αρχικοί λαοί που αποτέλεσαν την ομάδα ήταν σε μεγάλο βαθμό ντόπιοι και τα παλιά τους ονόματα εξακολουθούσαν να αναφέρονται περιστασιακά. Οι Φράγκοι εξακολουθούσαν να αποκαλούνται μερικές φορές και Γερμανοί.
Τρίτον, οι Γότθοι και άλλοι «Γοτθικοί λαοί» από την περιοχή της σημερινής Πολωνίας και της Ουκρανίας, πολλοί από τους οποίους μιλούσαν γερμανικές γλώσσες, άρχισαν να εμφανίζονται σε πηγές αυτής της περιόδου.
- Το 238 οι Γότθοι πέρασαν τον Δούναβη και εισέβαλαν στην Ιστρία. Οι Ρωμαίοι έκαναν συμφωνία μαζί τους, πληρώνοντάς τους και λαμβάνοντας για αντάλλαγμα αιχμαλώτους.[187] Οι Κάρπιοι Δάκες, που πληρώνονταν πριν από αυτούς από τους Ρωμαίους, τους παραπονέθηκαν ότι οι ίδιοι ήταν πιο ισχυροί από τους Γότθους.[188][189]
- Μετά τη νίκη του το 244 ο Πέρσης ηγεμόνας Σαπώρης Α΄ υπέστη ήττα του από τους Γερμανούς και τους Γότθους στρατιώτες που πολεμούσαν για τον αυτοκράτορα Γορδιανό Γ΄. Πιθανώς αυτή η στρατολόγηση προέκυψε από τις συμφωνίες που έγιναν μετά την Ιστρία.[187]
- Μετά από επιθέσεις των Κάρπιων στην αυτοκρατορική επικράτεια το 246 και το 248 ο Φίλιππος ο Άραβας τους νίκησε και στη συνέχεια διέκοψε τις πληρωμές στους Γότθους.[204] Το 250 μ.Χ. ο Γότθος βασιλιάς Κνίβα οδήγησε τους Γότθους με τους Βάσταρνες, τους Κάρπιους, τους Βάνδαλους και τους Ταϊφάλους στην αυτοκρατορία, θέτοντας υπό πολιορκία τη Φιλιππούπολη. Την εκεί νίκη του ακολούθησε μια νέα στα έλη του Αμπριτους, όπου έχασε τη ζωή του ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Δέκιος.[187]
- Το 253/254 σημειώθηκαν περαιτέρω επιθέσεις φτάνοντας στη Θεσσαλονίκη και πιθανώς στη Θράκη.[190]
- Περίπου το 255-257 υπήρξαν αρκετές επιδρομές «Σκυθικών» λαών από τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, αρχικά όπως φαίνεται με επικεφαλής τους Βοράνες, που πιθανότατα ήταν Σαρμάτες.[191] Ακολούθησαν μεγαλύτερες επιδρομές με επικεφαλής τους Ερούλους το 267/268 και μια μικτή ομάδα Γότθων και Ερούλων το 269/270.
Το 260 μ.Χ., καθώς η Κρίση του Τρίτου Αιώνα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έφτασε στην κορύφωσή της, ο Πόστουμος, ένας Γερμανός στρατιώτης στην υπηρεσία της Ρώμης, ίδρυσε τη Γαλατική Αυτοκρατορία, που διεκδίκησε την επικυριαρχία επί της Γερμανίας, της Γαλατίας, της Ισπανίας και της Βρετανίας. Ο Πόστουμος τελικά δολοφονήθηκε από τους οπαδούς του και μετά από αυτό η Γαλατική Αυτοκρατορία γρήγορα διαλύθηκε [192] και συνεχίστηκαν οι παραδοσιακές συνοριακές συγκρούσεις με Γερμανούς, Σαρμάτες και Γότθους στα σύνορα του Ρήνου και του Δούναβη
- Τη δεκαετία του 270 ο αυτοκράτορας Πρόβος αντιμετώπισε αρκετούς Γερμανικούς λαούς που παραβίασαν εδάφη τόσο στον Ρήνο όσο και στον Δούναβη και προσπάθησε να διατηρήσει τον έλεγχο της Ρώμης στα Δεκουματιανά Πεδία. Πολέμησε όχι μόνο τους Φράγκους και τους Αλαμανούς, αλλά και ομάδες Βανδάλων και Βουργουνδών, προφανώς τότε κοντά στον Δούναβη.
- Τη δεκαετία του 280 ο Κάρος πολέμησε τους Κουάδους και τους Σαρμάτες.
- Το 291 ο 11ος πανηγυρικός που επαινούσε τον αυτοκράτορα Μαξιμιανό, εκφωνήθηκε στο Τριρ, στον οποίο για πρώτη φορά αναφέρθηκαν οι Γέπιδες, οι Θερβίνγκοι και τα Ταϊφάλοι. Το απόσπασμα περιέγραφε μια μάχη έξω από την αυτοκρατορία, όπου οι Γέπιδες πολεμούσαν στο πλευρό των Βανδάλων, που είχαν δεχθεί επίθεση από τον Ταϊφάλους και ένα «μέρος» των Γότθων. Το άλλο τμήμα των Γότθων είχε νικήσει τους Βουργουνδούς που τους υποστήριζαν οι Θερβίνγκοι και οι Αλαμανοί.[193]
Τη δεκαετία του 350 ο Ιουλιανός εκστράτευσε εναντίον των Αλαμανών και των Φράγκων στον Ρήνο και στη συνέχεια επέτρεψε στους Σάλιους Φράγκους να ζήσουν εντός της αυτοκρατορίας, βόρεια του Τόνγκερεν.
Το 369 οι Ρωμαίοι φαίνεται να είχαν παραχωρήσει τη μεγάλη επαρχία τους της Δακίας στους Θερβίνγκους, τους Ταϊφάλους και τους Βικτοάλους.[190]
Περίοδος των Μεταναστεύσεων (π. 375–568)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από την αρχή της η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε προληπτικά κρατήσει υπό έλεγχο τους βόρειους λαούς και τον πιθανό κίνδυνο που αντιπροσώπευαν, όπως ακριβώς είχε προτείνει ο Καίσαρας. Ωστόσο η ικανότητα χειρισμού των βαρβάρων με τον παλιό τρόπο κατέρρευσε στα τέλη του 4ου αιώνα, όπως και το δυτικό τμήμα της ίδιας της αυτοκρατορίας. Εκτός από τους Φράγκους στα σύνορα του Ρήνου και τους Σουηβικούς λαούς όπως οι Αλαμανοί ένα ξαφνικό κίνημα ανατολικών γερμανικόφωνων «γοτθικών λαών» έπαιζε τώρα έναν αυξανόμενο ρόλο τόσο εντός όσο και εκτός της αυτοκρατορικής επικράτειας.
Η είσοδος των Γότθων στην αυτοκρατορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Γοτθικοί πόλεμοι στα τέλη του 4ου αιώνα σήμαναν μια ταχεία σειρά σημαντικών γεγονότων: την είσοδο μεγάλου αριθμού Γότθων το 376, την ήττα ενός σημαντικού Ρωμαϊκού στρατού και τη δολοφονία του αυτοκράτορα Ουάλη στη Μάχη της Αδριανούπολης το 378 και μια επακόλουθη σημαντική συνθήκη εποικισμού για τους Γότθους, που φαίνεται ότι τους επέτρεψε σημαντικές παραχωρήσεις σε σύγκριση με τις παραδοσιακές συνθήκες με βαρβάρους λαούς. Ενώ η Ανατολική αυτοκρατορία τελικά ανέκαμψε, ο μετέπειτα επί μακρόν αυτοκράτορας της Δυτικής Ονώριος (βασίλευσε 393–423) δεν μπόρεσε να επιβάλει την αυτοκρατορική εξουσία σε μεγάλο μέρος της αυτοκρατορίας για το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας του.[194] Σε αντίθεση με την Ανατολική αυτοκρατορία στη Δύση «οι προσπάθειες της άρχουσας τάξης της να χρησιμοποιήσει τους Ρωμαιοβαρβάρους βασιλείς για να διατηρήσει τη res publica απέτυχαν».[195]
Οι Γοτθικοί πόλεμοι επηρεάστηκαν έμμεσα από την άφιξη των νομαδικών Ούννων από την Κεντρική Ασία στην περιοχή της Ουκρανίας. Ορισμένοι Γοτθικοί λαοί, όπως οι Γέπιδες και οι Γκρεουτούνγκοι (μερικές φορές θεωρήθηκαν ως προκάτοχοι των μεταγενέστερων Οστρογότθων), προσχώρησαν στη νεοσύστατη φατρία των Ούννων και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην Αυτοκρατορία τους, όπου η γοτθική γλώσσα έγινε μια lingua franca.[196] Με βάση την περιγραφή του Σωκράτη του Σχολαστικού ο Γκάι Χάλσαλ έχει υποστηρίξει ότι η ηγεμονία των Ούννων αναπτύχθηκε μετά από μια μεγάλη εκστρατεία του Ουάλη εναντίον των Γότθων, που προκάλεσε μεγάλη ζημιά, αλλά δεν κατάφερε να πετύχει μια αποφασιστική νίκη.[197] Ο Πίτερ Χέδερ έχει υποστηρίξει ότι ο Σωκράτης πρέπει να απορριφθεί σε αυτό το σημείο, ως ασυνεπής με τη μαρτυρία του Αμμιανού.[198]
Οι Γότθοι Θερβίνγκοι, υπό την ηγεσία του Αθανάριχου, είχαν σε κάθε περίπτωση υποστεί τον αντίκτυπο της εκστρατείας του Ουάλη και είχαν επίσης ηττηθεί από τους Ούννους, αλλά υποτελείς της Ρώμης. Μια νέα φατρία υπό την ηγεσία του Φρίτιγκερν, ενός χριστιανού, έλαβε άσυλο εντός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 376 μ.Χ. Πέρασα τον Δούναβη και έγιναν φοιδεράτοι.[199] Με τον αυτοκράτορα απασχολημένο στη Μέση Ανατολή οι Θερβίνγκοι έτυχαν κακής μεταχείρισης και απελπίστηκαν. Σημαντικός αριθμός έφιππων Γκρεουτούνγκων, Αλανών και άλλων μπόρεσαν να περάσουν τον ποταμό και να υποστηρίξουν μια εξέγερση των Θερβίνγκων, που κατέληξε στη συντριπτική ήττα των Ρωμαίων στην Αδριανούπολη.[200]
Γύρω στο 382 οι Ρωμαίοι και οι Γότθοι, τώρα εντός της αυτοκρατορίας, συμφώνησαν σχετικά με τους όρους υπό τους οποίους θα ζούσαν οι τελευταίοι. Η ακριβής φύση τέτοιων συμφωνιών είναι αντικείμενο συζήτησης, για παράδειγμα αν επετράπη η συνεχής ημιανεξάρτητη ύπαρξη προϋπαρχόντων λαών. Ωστόσο φαίνεται ότι στους Γότθους παραχωρήθηκαν περισσότερα προνόμια από ό,τι σε παραδοσιακούς οικισμούς με τέτοιες εξωτερικές ομάδες.[201] Ένα αποτέλεσμα της συνολικής διευθέτησης ήταν ότι ο αυτοκρατορικός στρατός είχε πλέον μεγαλύτερο αριθμό Γότθων, συμπεριλαμβανομένων Γότθων στρατηγών.[202]
Αυτοκρατορική αναταραχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 383 ένας νέος αυτοκράτορας, ο Θεοδόσιος Α', θεωρήθηκε νικητής επί των Γότθων και είχε φέρει την κατάσταση ξανά υπό έλεγχο. Οι Γότθοι ήταν ένα εξέχον αλλά μνησίκακο κομμάτι του ανατολικού στρατού. Οι Γκρεουτούνγκοι και οι Αλανοί είχαν εγκατασταθεί στην Παννονία από τον Δυτικό συναυτοκράτορα Γρατιανό (δολοφονήθηκε το 383) που ήταν και ο ίδιος από την Παννονία. Ο Θεοδόσιος πέθανε το 395 και τον διαδέχθηκαν οι γιοι του: ο Αρκάδιος στα ανατολικά και ο Ονώριος, που ήταν ακόμη ανήλικος, στα δυτικά. Ωστόσο η Δυτική Αυτοκρατορία είχε αποσταθεροποιηθεί από το 383, με αρκετούς νεαρούς αυτοκράτορες, συμπεριλαμβανομένου του Γρατιανού, να έχουν δολοφονηθεί. Αυλικές φατρίες και στρατιωτικοί ηγέτες στα ανατολικά και δυτικά προσπαθούσαν να ελέγξουν την κατάσταση.
Ο Αλάριχος ήταν Ρωμαίος στρατιωτικός διοικητής γοτθικής καταγωγής, που εμφανίζεται για πρώτη φορά σε πηγές την εποχή του Θεοδοσίου, μετά τον θάνατο του οποίου έγινε ένας από τους πολλούς Ρωμαίους ανταγωνιστές για επιρροή και δύναμη στη δύσκολη κατάσταση. Οι δυνάμεις των οποίων ηγείτο περιγράφονταν ως μικτές βαρβαρικές δυνάμεις και περιλάμβαναν σαφώς πολλούς άλλους άνδρες γοτθικής καταγωγής, φαινόμενο που είχε γίνει σύνηθες στα Βαλκάνια. Σε μια σημαντική καμπή για τη ρωμαϊκή ιστορία, κατά τη διάρκεια της αναταραχής των φατριών, ο στρατός του άρχισε να ενεργεί όλο και περισσότερο ως ανεξάρτητη πολιτική οντότητα εντός της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και σε κάποιο σημείο αναφέρεται ως βασιλιάς τους, πιθανώς γύρω στο 401 μ.Χ., όταν έχασε τον επίσημο ρωμαϊκό του τίτλο.[203] Αυτό υπήρξε η αρχή των Βησιγότθων, στους οποίους η αυτοκρατορία επέτρεψε αργότερα να εγκατασταθούν στη σημερινή νοτιοδυτική Γαλλία. Ενώ οι στρατιωτικές μονάδες είχαν συχνά τη δική τους εθνική ιστορία και συμβολισμό, αυτή είναι η πρώτη φορά που μια τέτοια ομάδα ίδρυσε ένα νέο βασίλειο. Υπάρχει διαφωνία σχετικά με το αν ο Αλάριχος ή η οικογένειά του είχαν βασιλική καταγωγή, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό το βασίλειο ήταν μια νέα οντότητα, πολύ διαφορετική από οποιαδήποτε προηγούμενα γοτθικά βασίλεια.
Εισβολές 401-411
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον απόηχο της μεγάλης γοτθικής εισόδου στην αυτοκρατορία οι λαοί του Γερμανικού Ρήνου, οι Φράγκοι και οι Αλαμανοί έγιναν ασφαλέστεροι στις περιοχές τους το 395, όταν ο Στιλίχων έκανε με τους συμφωνίες, που του επέτρεψαν να αποσύρει τις αυτοκρατορικές δυνάμεις από τα σύνορα του Ρήνου για να τις χρησιμοποιήσει στις συγκρούσεις του με τον Αλάριχο και την Ανατολική αυτοκρατορία.[204]
Οι λόγοι που όπως φαίνεται όλες αυτές οι εισβολές ξεκίνησαν από την ίδια περιοχή, τον Μέσο Δούναβη, είναι ασαφείς. Τις περισσότερες φορές υποστηρίζεται ότι οι Ούννοι πρέπει να είχαν ήδη αρχίσει να κινούνται προς τα δυτικά και κατά συνέπεια να πιέζουν τον Μέσο Δούναβη. Ο Πήτερ Χέδερ για παράδειγμα γράφει ότι γύρω στο 400 «δημιουργείτο μια εξαιρετικά εκρηκτική κατάσταση στον Μέσο Δούναβη, καθώς Γότθοι, Βάνδαλοι, Αλανοί και άλλοι πρόσφυγες λόγω των Ούννων μετακινήθηκαν δυτικά των Καρπαθίων» στην περιοχή της σημερινής Ουγγαρίας στα ρωμαϊκά σύνορα.[205]
Όποια κι αν ήταν η αλυσίδα των γεγονότων ο Μέσος Δούναβης έγινε αργότερα το κέντρο της χαλαρής αυτοκρατορίας του Αττίλα που περιείχε πολλούς Ανατολικογερμανικούς από τα ανατολικά, που παρέμειναν εκεί μετά τον θάνατο του Αττίλα. Η σύνθεση των λαών σε εκείνη την περιοχή, που προηγουμένως ήταν η πατρίδα των Γερμανών Μαρκομάνων, Κουαδίων και των μη Γερμανών Ιαζυγών, άλλαξε εντελώς με τρόπους που είχαν σημαντικό αντίκτυπο στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τους ευρωπαίους γείτονές της. Στη συνέχεια, αν και οι νέοι λαοί που κυβερνούσαν αυτή την περιοχή εξακολουθούσαν να περιλαμβάνουν γερμανόφωνους, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, δεν περιγράφονταν από τους Ρωμαίους ως Γερμανοί αλλά μάλλον ως «γοτθικοί λαοί».
- Το 401 ο Κλαυδιανός αναφέρει μια ρωμαϊκή νίκη επί μιας μεγάλης δύναμης, συμπεριλαμβανομένων των Βανδάλων, στην επαρχία της Ραιτίας. Είναι πιθανό αυτή η ομάδα να συμμετείχε στο μεταγενέστερο πέρασμα του Ρήνου.[206]
- Το 405–406 ο Ραδαγάισος, που πιθανότατα ήταν Γότθος, εισήλθε στην αυτοκρατορία στον Μέσο Δούναβη με μια πολύ μεγάλη δύναμη ασαφούς αλλά προφανώς γοτθικής σύνθεσης και εισέβαλε στην Ιταλία.[207] Αιχμαλωτίστηκε και σκοτώθηκε το 406 κοντά στη Φλωρεντία και 12.000 άνδρες του στρατολογήθηκαν στις ρωμαϊκές δυνάμεις.
- Μια πιο επιτυχημένη εισβολή, προφανώς επίσης προερχόμενη από τον Μέσο Δούναβη, έγινε στον Ρήνο λίγους μήνες αργότερα. Όπως περιγράφεται από τον Χάλσαλ: «Στις 31 Δεκεμβρίου 405 ένα τεράστιο σώμα από το εσωτερικό της Γερμανίας διέσχισε τον Ρήνο: Άσδιγοι και οι Σιλιγγοί Βάνδαλοι, Σουηβοί και Aλανοί. [...] Οι Φράγκοι στην περιοχή αντέδρασαν με μανία και σκότωσαν ακόμη και τον βασιλιά των Βανδάλων Καμία πηγή δεν αναφέρει καμία αντίσταση από τα ρωμαϊκά στρατεύματα.»[208] Η σύνθεση αυτής της ομάδας βαρβάρων, που δεν ήταν όλοι γερμανόφωνοι, δείχνει ότι είχαν ταξιδέψει από την περιοχή βόρεια του Μέσου Δούναβη. (Οι Σουηβοί που συμμετείχαν μπορεί κάλλιστα να περιλάμβαναν υπολείμματα των άλλοτε ισχυρών Mαρκομάνων και Κουάδων.) Οι μη Γερμανοί Αλανοί ήταν η μεγαλύτερη ομάδα και ένα μέρος τους υπό τον βασιλιά Γκόαρ εγκαταστάθηκε με τη ρωμαϊκή συναίνεση στη Γαλατία, ενώ οι υπόλοιποι από αυτούς τους λαούς εισήλθαν στη Ρωμαϊκή Ιβηρία το 409 και ίδρυσαν εκεί βασίλεια, με κάποιους να ταξιδεύουν παραπέρα για να ιδρύσουν το βασίλειο των Βανδάλων της Βόρειας Αφρικής.
- Το 411 μια ομάδα Βουργουνδίας εγκαταστάθηκε στη βόρεια Άνω Γερμανία στον Ρήνο, ανάμεσα σε ομάδες Φράγκων και Αλαμανών, καταλαμβάνοντας τις πόλεις Βορμς, Σπάιερ και Στρασβούργο. Αυτοί και μια ομάδα Αλανών βοήθησαν να δημιουργηθεί ένας ακόμη βραχύβιος διεκδικητής του θρόνου, ο Ιοβίνος, που τελικά ηττήθηκε από τους Βησιγότθους που συνεργάζονταν με τον Ονώριο.
Υποκινούμενος από το χάος που ακολούθησε στη Γαλατία το 406 ο Ρωμαϊκός στρατός στη Βρετανία εξέλεξε τον Κωνσταντίνο «Γ'» ως αυτοκράτορα και ανέλαβε τον έλεγχο της περιοχής.
Το 408 ο Ανατολικός αυτοκράτορας Αρκάδιος πέθανε, αφήνοντας ένα παιδί ως διάδοχο, και ο Δυτικός Ρωμαίος στρατιωτικός ηγέτης Στίλιχων δολοφωνήθηκε. Ο Αλάριχος, θέλοντας μια επίσημη ρωμαϊκή διοίκηση αλλά ανίκανος να τη διαπραγματευτεί, εισέβαλε στη Ρώμη δύο φορές, το 401 και το 408.
Ο Κωνστάντιος Γ΄, που έγινε Magister militum το 411, αποκατέστησε την τάξη βήμα-βήμα, επιτρέποντας τελικά στους Βησιγότθους να εγκατασταθούν εντός της αυτοκρατορίας στη νοτιοδυτική Γαλατία. Δεσμεύτηκε επίσης να ανακτήσει τον έλεγχο της Ιβηρίας από τις ομάδες που διέσχισαν τον Ρήνο. Όταν ο Κωνστάντιος πέθανε το 421 έχοντας γίνει ο ίδιος συναυτοκράτορας για ένα χρόνο, ο Ονώριος ήταν ο μόνος αυτοκράτορας στη Δύση. Ωστόσο πέθανε το 423 χωρίς διάδοχο Μετά από αυτό η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έχασε οριστικά τον έλεγχο των επαρχιών της.
Από τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα μεσαιωνικά βασίλεια (420–568)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία παρήκμασε σταδιακά τον 5ο και τον 6ο αιώνα και οι Ανατολικοί αυτοκράτορες είχαν περιορισμένο μόνο έλεγχο στα γεγονότα στην Ιταλία και τη Δυτική αυτοκρατορία. Οι γερμανικόφωνοι, που μέχρι τώρα κυριαρχούσαν στον ρωμαϊκό στρατό στην Ευρώπη και ζούσαν τόσο εντός όσο και εκτός της αυτοκρατορίας, έπαιξαν μεγάλο ρόλο σε αυτή την περίπλοκη δυναμική. Συγκεκριμένα καθώς η παλιά επικράτεια της Δυτικής αυτοκρατορίας άρχισε να διοικείται σε περιφερειακή βάση, οι βαρβαρικές στρατιωτικές δυνάμεις, που τώρα κυβερνώνταν από βασιλιάδες, ανέλαβαν τη διοίκηση με διαφορετικό βαθμό επιτυχίας. Με ορισμένες εξαιρέσεις, όπως οι Αλανοί και οι Βρετόνοι, οι περισσότερες από αυτές τις νέες πολιτικές οντότητες ταυτίστηκαν με μια γερμανόφωνη κληρονομιά.
Τη δεκαετία του 420 ο Φλάβιος Αέτιος ήταν ένας στρατηγός που χρησιμοποίησε με επιτυχία τις δυνάμεις των Ούννων σε πολλές περιπτώσεις, για να αντιμετωπίσει ρωμαϊκές φατρίες και διάφορους βαρβάρους, συμπεριλαμβανομένων Γότθων και Φράγκων.[209][210] Το 429 αναβαθμίστηκε στον βαθμό του magister militum της Δυτικής αυτοκρατορίας, γεγονός που του επέτρεψε τελικά να αποκτήσει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της πολιτικής της μέχρι το 433.[211] Μία από τις πρώτες του συγκρούσεις ήταν με τον Βονιφάτιο, επαναστάτη κυβερνήτη της επαρχίας της Αφρικής στη σημερινή Τυνησία και Λιβύη. Και οι δύο πλευρές επεδίωξαν συμμαχία με τους Βανδάλους που έδρευαν στη νότια Ισπανία και είχαν αποκτήσει στόλο. Σε αυτό το πλαίσιο θα δημιουργηθεί το Βασίλειο των Βανδάλων και των Αλανών της Βόρειας Αφρικής και της δυτικής Μεσογείου.[212][213]
- Το 433 ο Αέτιος ήταν εξόριστος στην επικράτεια των Ούννων.
- Το 434 δόθηκε στους Βάνδαλους ο έλεγχος ορισμένων περιοχών της βορειοδυτικής Αφρικής, αλλά ο Αέτιος νίκησε τον Βονιφάτιο χρησιμοποιώντας Ουννικές δυνάμεις.
- Το 436 ο Αέτιος νίκησε τους Βουργουνδούς στον Ρήνο με τη βοήθεια των Ούννων.[214]
- Το 439 οι Βάνδαλοι και οι σύμμαχοί τους κατέλαβαν την Καρχηδόνα και οι Ρωμαίοι συνήψαν νέα συμφωνία για την αναγνώριση του Βησιγοτθικού Βασιλείου.
- Το 440, η «αυτοκρατορία» των Ούννων, όπως θα μπορούσε τώρα να ονομαστεί, υπό τον Αττίλα και τον αδελφό του Μπλέντα ξεκίνησε μια σειρά επιθέσεων πάνω από τον Δούναβη στην Ανατολική αυτοκρατορία και στο παραδουνάβιο τμήμα της Δυτικής. Πληρώθηκαν αδρά από την Ανατολική αυτοκρατορία και στη συνέχεια εστίασαν την προσοχή τους στη Δύση, όπου ήταν ήδη εξοικειωμένοι με την κατάσταση και σε φιλική επαφή με τους Βανδάλους της Αφρικής.
- Το 442 φαίνεται ότι ο Αέτιος παραχώρησε στους Αλανούς που είχαν παραμείνει στη Γαλατία ένα βασίλειο, προφανώς περιλαμβανομένης της Ορλεάνης, πιθανώς για να αντιμετωπίσει τις τοπικές ανεξάρτητες ρωμαϊκές ομάδες (τα λεγόμενα Bagaudae, που επίσης ανταγωνίζονταν για την εξουσία στην Ιβηρική).
- Το 443 ο Αέτιος εγκατέστησε τους Βουργουνδούς από τον Ρήνο βαθύτερα στην αυτοκρατορία, στη Σαβοΐα της Γαλατίας.
- Το 451 η μεγάλη μικτή δύναμη του Αττίλα πέρασε τον Ρήνο αλλά ηττήθηκε από τον Αέτιο με δυνάμεις εγκατεστημένων στη Γαλατία βαρβάρων: Βησιγότθους, Φράγκους, Βουργουνδούς και Αλανούς.
- Το 452 ο Αττίλας επιτέθηκε στην Ιταλία, αλλά αναγκάστηκε να υποχωρήσει στον Μέσο Δούναβη εξαιτίας μιας επιδημίας.
- Το 453 ο Αέτιος και ο Αττίλας πέθαναν και οι δύο.
- Το 454 η συμμαχία των Ούννων διασπάστηκε και οι Ούννοι πολέμησαν στη Μάχη του Νεντάο εναντίον των πρώην Γερμανών υποτελών τους. Τα ονόματα των λαών που είχαν συγκροτήσει την αυτοκρατορία εμφανίζονται ξανά σε πηγές. Σε αρκετούς από αυτούς επετράπη να γίνουν φαιδεράτοι της Ανατολικής αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια και άλλοι δημιούργησαν βασίλεια στον Μέσο Δούναβη.
Τις επόμενες δεκαετίες οι Φράγκοι και οι Αλαμανοί παρέμεναν κυρίως σε μικρά βασίλεια, αλλά αυτά άρχισαν να επεκτείνονται βαθύτερα στην Αυτοκρατορία. Στη βόρεια Γαλατία φαίνεται επίσης να υπήρξε ένας Ρωμαίος στρατιωτικός «Βασιλιάς των Φράγκων», ο Χιλδέριχος Α΄, ο διάδοχος του οποίου Κλόβις Α΄ επέβαλε την κυριαρχία του στα μικρότερα βασίλεια των Φράγκων και των Αλαμανών, τους οποίους νίκησε στη Μάχη του Τσύλπιχ το 496.
Σε σύγκριση με τη Γαλατία αυτό που συνέβη στη Ρωμαϊκή Βρετανία, που ήταν ομοίως απομονωμένη από την Ιταλία και σε μεγάλο βαθμό εκρωμαϊσμένη, είναι λιγότερο καταγεγραμμένο. Ωστόσο το αποτέλεσμα ήταν παρόμοιο, με μια γερμανικόφωνη στρατιωτική τάξη, τους Αγγλοσάξονες, να αναλαμβάνει τη διοίκηση ό,τινος είχε απομείνει από τη ρωμαϊκή κοινωνία και τη σύγκρουση μεταξύ άγνωστου αριθμού περιφερειακών δυνάμεων. Ενώ μεγάλα τμήματα της Γαλατίας και της Βρετανίας επαναπροσδιορίστηκαν εθνοτικά με βάση τους νέους ηγεμόνες τους, όπως η Γαλλία και η Αγγλία, στην Αγγλία το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έγινε επίσης γερμανικόφωνος. Οι ακριβείς λόγοι για αυτή τη διαφορά είναι ασαφείς, αλλά έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι μεταναστεύσεις.[215][216]
Το 476 ο Οδόακρος, Ρωμαίος στρατιωτικός που καταγόταν από τους λαούς του Μέσου Δούναβη στον απόηχο της Μάχης του Νεντάο, έγινε Βασιλιάς της Ιταλίας, εκθρονίζοντας από την εξουσία τον τελευταίο από τους Δυτικούς αυτοκράτορες. Δολοφονήθηκε και αντικαταστάθηκε το 493 από τον Θεοδώριχο τον Μέγα, που περιγράφεται ως Βασιλιάς των Οστρογότθων, ενός από τους πιο ισχυρούς λαούς του Μεσαίου Δούναβη της παλιάς συμμαχίας των Ούννων. Ο Θεοδώριχος είχε ανατραφεί και υποστηριχθεί από τους Ανατολικούς αυτοκράτορες και έδωσε συνέχεια σε μια εξελιγμένη ρωμαϊκή διοίκηση, σε συνεργασία με την παραδοσιακή ρωμαϊκή συγκλητική τάξη.[217] Ομοίως ο πολιτισμικά ρωμαϊκός τρόπος ζωής συνεχίστηκε στη Βόρεια Αφρική υπό τους Βανδάλους, στη Σαβοΐα υπό τους Βουργουνδούς και εντός του Βησιγοτθικού Βασιλείου.
Το Οστρογοτθικό βασίλειο έληξε το 542 όταν ο Ανατολικός αυτοκράτορας Ιουστινιανός έκανε μια τελευταία μεγάλη προσπάθεια να ανακαταλάβει τη Δυτική Μεσόγειο. Οι συγκρούσεις κατέστρεψαν την ιταλική συγκλητική τάξη[218] και η Ανατολική αυτοκρατορία δεν μπόρεσε επίσης να διατηρήσει την Ιταλία για πολύ. Το 568 ο Λομβαρδός βασιλιάς Αλβοΐνος, ένας Σουηβός που είχε εισέλθει στην περιοχή του Μέσου Δούναβη από τον βορρά κατακτώντας και απορροφώντας εν μέρει τους λαούς των συνόρων εκεί, εισήλθε στην Ιταλία και δημιούργησε εκεί το Ιταλικό Βασίλειο των Λομβαρδών. Αυτοί οι Λομβαρδοί περιλάμβαναν τώρα Σουηβούς, Ερούλους, Γέπιδες, Βαυαρούς, Βούλγαρους, Αβάρους, Σάξονες, Γότθους και Θουριγγίους. Όπως έχει γράψει ο Πήτερ Χέδερ, αυτοί οι «λαοί» δεν ήταν πλέον λαοί με οποιαδήποτε παραδοσιακή έννοια.[219]
Παλαιότερες αναφορές που περιγράφουν μια μακρά περίοδο μαζικών μετακινήσεων λαών και στρατιωτικών εισβολών είναι υπεραπλουστευμένες και περιγράφουν μόνο συγκεκριμένα περιστατικά. Σύμφωνα με τον Χέρβιγκ Βόλφραμ οι γερμανικοί λαοί δεν κατάφεραν και δεν μπορούσαν να «κατακτήσουν τον πιο προηγμένο ρωμαϊκό κόσμο» ούτε μπόρεσαν να τον «αποκαταστήσουν ως πολιτική και οικονομική οντότητα». Αντίθετα ισχυρίζεται ότι η «καθολικότητα» της αυτοκρατορίας αντικαταστάθηκε από τη «φυλετικό ιδιαιτερότητα» που έδωσε τη θέση του στον «περιφερειακό πατριωτισμό».[220] Οι γερμανικοί λαοί που κατέκτησαν τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν πιθανώς λιγότεροι από 100.000 άτομα ανά ομάδα, συμπεριλαμβανομένων περίπου 15.000-20.000 πολεμιστών. Αποτελούσαν μια ελάχιστη μειοψηφία του πληθυσμού στα εδάφη που έθεσαν υπό τον έλεγχό τους.[221]
Εκτός από την κοινή ιστορία που είχαν πολλοί από αυτούς στον ρωμαϊκό στρατό και στα ρωμαϊκά σύνορα ένας νέος και μακροπρόθεσμος ενοποιητικός παράγοντας για τα νέα βασίλεια ήταν ότι μέχρι το 500, στην αρχή του Μεσαίωνα, το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς Δυτικής αυτοκρατορίας είχε προσηλυτισθεί στην ίδια ρωμαιοκεντρική Καθολική μορφή του Χριστιανισμού. Βασικό σημείο καμπής ήταν ο προσηλυτισμός του Κλόβις Α' το 508. Πριν από αυτό πολλά από τα γερμανικά βασίλεια, όπως αυτά των Γότθων και των Βουργουνδών, είχαν ήδη προσηλυτισθεί στον Αρειανισμό, Χριστιανισκή αίρεση την εποχή του Αρειανού αυτοκράτορα Ουάλη.
Πρώιμος Μεσαίωνας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η μετάβαση από την Περίοδο των Μεταναστεύσεων στον Μεσαίωνα έλαβε χώρα κατά το δεύτερο μισό της 1ης χιλιετίας. Χαρακτηρίστηκε από τον εκχριστιανισμό των γερμανικών λαών και τονσχηματισμό σταθερών βασιλείων που αντικατέστησαν τις κυρίως φυλετικές δομές της μεταναστευτικής περιόδου. Κάποια από αυτή τη σταθερότητα είναι ευδιάκριτη στο γεγονός ότι ο Πάπας αναγνώρισε τη βασιλεία του Θεοδώριχου όταν ο Γερμανός κατακτητής εισήλθε στη Ρώμη το 500 μ.Χ., παρά το γεγονός ότι ο Θεοδώριχος ήταν γνωστός πιστός του Αρειανισμού, μια πίστη που η Α' Σύνοδος της Νίκαιας είχε καταδικάσει το 325 μ.Χ.[222] Οι Γερμανοί υπήκοοι του Θεοδώριχου και οι κληρικοί της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας συνεργάστηκαν για να τον υπηρετήσουν, βοηθώντας στη δημιουργία ενός κωδικοποιημένου συστήματος νόμων και διαταγμάτων που διευκόλυνε την ενσωμάτωση των γοτθικών λαών σε μια αναδυόμενη αυτοκρατορία, στερεώνοντας τη θέση τους καθώς οικειοποιήθηκαν μια ταυτότητα ρωμαϊκής μορφή. [223] Τα θεμέλια που είχε θέσει η Αυτοκρατορία επέτρεψαν στα διάδοχα γερμανικά βασίλεια να διατηρήσουν μια γνωστή δομή και η επιτυχία τους μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος του διαρκούς θριάμβου της Ρώμης.[224]
Στην ηπειρωτική Ευρώπη αυτή η γερμανική εξέλιξη εκφράστηκε με την άνοδο της Φραγκίας στη Μεροβίγγεια περίοδο υπό την κυριαρχία του Κλόβις Α', που είχε εκθρονίσει τον τελευταίο αυτοκράτορα της Γαλατίας, επισκιάζοντας μικρότερα βασίλεια όπως η Αλαμανία.[225] Οι Μεροβίγγειοι έλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος της Γαλατίας υπό τον Κλόβι, που μέσω του εκχριστιανισμού συμμάχησε με τους Γαλατο-Ρωμαίους. Ενώ οι Μεροβίγγειοι αναχαιτίσθηκαν από τον στρατό των Οστρογότθων του Θεοδώριχου, παρέμειναν το πιο ισχυρό βασίλειο στη Δυτική Ευρώπη και η ανάμειξη του λαού τους με τους Ρωμαίους μέσω γάμων κατέστησε τους Φράγκους λιγότερο γερμανική φυλή και περισσότερο «ευρωπαϊκό λαό» ως προς την ομιλία. [226]Το μεγαλύτερο μέρος της Γαλατίας βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Μεροβίγγειων, όπως και μέρος της Ιταλίας και η κυριαρχία τους επεκτάθηκε στη Γερμανία όπου βασίλεψαν επί των Θουρίγγειων, των Αλαμανών και των Βαυαρών.[227] Υπάρχουν επίσης μαρτυρίες ότι μπορεί να είχαν επικυριαρχία ακόμη και στη νοτιοανατολική Αγγλία.[228] Ο Φράγκος ιστορικός Γρηγόριος της Τουρ αναφέρει ότι ο Κλόβις ασπάστηκε τον Χριστιανισμό εν μέρει λόγω της παρότρυνσης της συζύγου του και ακόμη περισσότερο λόγω του ότι κέρδισε μια απέλπιδα μάχη επικαλούμενος τον Χριστό. Σύμφωνα με τον Γρηγόριο αυτή η μεταστροφή ήταν ειλικρινής, αλλά αποδείχθηκε επίσης πολιτικά σκόπιμη καθώς ο Κλόβις χρησιμοποίησε τη νέα του πίστη ως μέσο για να εδραιώσει την πολιτική του εξουσία εκχριστιανίζοντας τον στρατό του.[229]Κόντρα στη γερμανική παράδοση και οι τέσσερις γιοι του Κλόβις προσπάθησαν να εξασφαλίσουν την εξουσία σε διάφορες πόλεις, αλλά η αδυναμία τους να αναδειχθούν στο πεδίο της μάχης και οι μεταξύ τους ίντριγκες οδήγησαν τους Βησιγότθους πάλι στην εκλογή της ηγεσίας τους.[230]
Όταν τελικά η κυριαρχία των Μεροβίγγειων αποδυναμώθηκε αντικαταστάθηκαν από μια άλλη ισχυρή οικογένεια των Φράγκων, τους Καρολίγγειους, μια δυναστική τάξη από όπου προήλθαν ο Κάρολος Μαρτέλος και ο Καρλομάγνος.[231] Η στέψη του Καρλομάγνου ως αυτοκράτορα από τον Πάπα Λέοντα Γ' στη Ρώμη την ημέρα των Χριστουγέννων του 800 αντιπροσώπευε μια μετατόπιση στη δομή της εξουσίας από τον νότο προς τον βορρά. Η φράγκικη εξουσία έθεσε τελικά τα θεμέλια για τα σύγχρονα έθνη της Γερμανίας και της Γαλλίας.[232] Για τους ιστορικούς η εμφάνιση του Καρλομάγνου στο ιστορικό χρονικό της Ευρώπης σηματοδοτεί επίσης μια μετάβαση όπου η φωνή του Βορρά εμφανίζεται στη δική της λαϊκή γλώσσα χάρη στη διάδοση του Χριστιανισμού, μετά την οποία οι βόρειοι άρχισαν να γράφουν στα λατινικά, τα γερμανικά και τα κελτικά, ενώ πριν ο γερμανικός λαός ήταν γνωστός μόνο μέσω ρωμαϊκών ή ελληνικών πηγών.[233]
Στην Αγγλία οι γερμανικές αγγλοσαξονικές φυλές βασίλεψαν στον νότο της Μεγάλης Βρετανίας από περίπου το 519 έως τον 10ο αιώνα ως ότου η ηγεμονία του Ουέσσεξ έγινε ο πυρήνας για την ενοποίηση της Αγγλίας.[234][235]
Η Σκανδιναβία βρισκόταν στην Περίοδο του Βέντελ και τελικά εισήλθε στην Εποχή των Βίκινγκ, με επέκταση στη Βρετανία, την Ιρλανδία και την Ισλανδία στα δυτικά και μέχρι τη Ρωσία και την Ελλάδα στα ανατολικά.[236][237][238] Οι Σουηδοί Βίκινγκ, γνωστοί τοπικά ως Ρως, είχαν διεισδύσει βαθιά στη Ρωσία, όπου ίδρυσαν το Κράτος των Ρως του Κιέβου. Σε συνεργασία με τους Γότθους της Κριμαίας οι Ρώσοι διέλυσαν το Χαγανάτο των Χαζάρων και έγιναν η κυρίαρχη δύναμη στην Ανατολική Ευρώπη. Τελικά αφομοιώθηκαν από τον τοπικό πληθυσμό των Ανατολικών Σλάβων.[239] Το 900 μ.Χ. οι Βίκινγκ εξασφάλισαν μια βάση στο φράγκικο έδαφος κατά μήκος της Κοιλάδας του Ποταμού Κάτω Σηκουάνα στη σημερινή Γαλλία που έγινε γνωστή ως Νορμανδία και αυτοί ονομάστηκαν Νορμανδοί. Ίδρυσαν το Δουκάτο της Νορμανδίας, μια εδαφική κτήση που τους παρείχε την ευκαιρία να επεκταθούν πέρα από τη Νορμανδία στην αγγλοσαξονική Αγγλία.[240]
Οι διάφοροι γερμανικοί φυλετικοί πολιτισμοί άρχισαν να μεταμορφώνονται στα μεγαλύτερα έθνη της μεταγενέστερης ιστορίας, Αγγλικό, Σκανδιναβικά και Γερμανικό, και στην περίπτωση της Βουργουνδίας, της Λομβαρδίας και της Νορμανδίας να αναμειγνύονται σε ένα Ρωμαιο-Γερμανικό πολιτισμό. Πολλά από αυτά τα μεταγενέστερα εθνικά κράτη ξεκίνησαν αρχικά ως «υποτελή κράτη-μαξιλάρια» για τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έτσι ώστε να την προστατεύεται από τους εχθρούς της πιο μακριά[241] και τελικά χάραξαν τα δικά τους μοναδικά ιστορικά μονοπάτια.
Θρησκεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γερμανικός παγανισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όπως οι γείτονές τους και άλλοι ιστορικά συγγενείς λαοί, οι αρχαίοι γερμανικοί λαοί τιμούσαν πολυάριθμες αυτόχθονες θεότητες. Αυτές οι θεότητες καταγράφονται σε όλη τη λογοτεχνία που συντάχθηκε ή γράφτηκε για τους γερμανόφωνους λαούς, συμπεριλαμβανομένων των ρουνικών επιγραφών, των σύγχρονων γραπτών μαρτυριών και της λαογραφίας μετά τον εκχριστιανισμό. Για παράδειγμα το δεύτερο από τα δύο ξόρκια του Μέρζεμπουργκ (δύο παραδείγματα στίχων της Αρχαίας Άνω Γερμανικής, σε χειρόγραφο που χρονολογείται από τον ένατο αιώνα) αναφέρει έξι θεότητες: Βόντεν, Μπάλντερ, Σίνθγκουντ, Σούνα, Φρίγια και Βόλα.[242]
Με εξαίρεση του Σίνθγκουντ, συγγενείς με αυτές τις θεότητες απαντώνται σε άλλες γερμανικές γλώσσες, όπως η Αρχαία Αγγλική και η Αρχαία Νορδική. Μέσω της συγκριτικής μεθόδου οι φιλόλογοι μπορούν στη συνέχεια να ανασυνθέσουν και να υποθέσουν πρώιμες γερμανικές μορφές αυτών των ονομάτων από την πρώιμη γερμανική μυθολογία. Συγκρίνετε τον παρακάτω πίνακα:
Old High German | Old Norse | Old English | Proto-Germanic reconstruction | Notes |
---|---|---|---|---|
Wuotan[243] | Óðinn[243] | Wōden[243] | *Wōđanaz[243] | Μια θεότητα που σχετίζεται με τη θεραπευτική μαγεία στο Ξόρκι των Εννέα Βοτάνων της Αρχαίας Αγγλικής και συγκεκριμένες μορφές μαγείας σε όλες τις πηγές της Αρχαίας Νορδικής. Αυτή η θεότητα συνδέεται έντονα με προεκτάσεις της *Frijjō (βλ. παρακάτω).). |
Balder[244] | Baldr[244] | Bældæg[244] | *Balđraz[244] | Σε πηγές της Αρχαίας Νορδικής, όπου εμφανίζεται η μόνη περιγραφή της θεότητας, ο Μπαλντρ είναι γιος του Όντιν και συνδέεται με την ομορφιά και το φως. |
Sunne[245] | Sól[245] | Sigel[245] | *Sowelō ~ *Sōel[246][247] | Θεώνυμο πανομοιότυπο με το κύριο ουσιαστικό «Ήλιος». Θεά και ο προσωποποιημένος Ήλιος. |
Volla[248] | Fulla[248] | Unattested | *Fullōn[248] | Θεά που σχετίζεται με προεκτάσεις της θεάς *Frijjō (βλ. παρακάτω). Οι πηγές της Αρχαίας Νορδικής αναφέρονται στη Φούλα ως υπηρέτρια της θεάς Φριγκ, ενώ το δεύτερο Ξόρκι του Μέρζεμπουργκ αναφέρεται στη Βόλα ως αδελφή της Φρίγια. |
Friia[249] | Frigg[249] | Frīg[249] | *Frijjō[249] | Σχετιζόμενη με τη θεά Βόλα/Φούλα σε πηγές τόσο της Αρχαίας Άνω Γερμανικής όσο και της Αρχαίας Νορδικής, αυτή η θεά συνδέεται επίσης έντονα με τον θεό Όντιν(βλ. παραπάνω) σε πηγές τόσο της Αρχαίας Νορδικής όσο και της Λογγοβαρδικής. |
Η δομή της μαγικής συνταγής σε αυτό το ξόρκι έχει μακρά ιστορία πριν από αυτή τη μαρτυρία: είναι για πρώτη φορά γνωστό ότι εμφανίστηκε στις Iνδικές Βέδες, όπως στην Αθαρβαβέδα, που χρονολογείται γύρω στο 500 π.Χ.[250] Πολλά άλλα όντα κοινά σε διάφορες ομάδες αρχαίων γερμανικών λαών αναφέρονται σε όλες τις αρχαίες γερμανικές πηγές. Ένας τέτοιος τύπος οντότητας, μια ποικιλία από υπερφυσικές γυναίκες, αναφέρεται επίσης στο πρώτο από τα δύο Ξόρκια του Μέρσεμπουργκ:
Old High German | Old Norse | Old English | Proto-Germanic reconstruction | Notes |
---|---|---|---|---|
itis[251] | dís[251] | ides[251] | *đīsō[251] | Μια μορφή υπερφυσικής οντότητας που μοιάζει με θεά. Οι Δυτικές Γερμανικές μορφές παρουσιάζουν κάποιες γλωσσικές δυσκολίες, αλλά μαζί με τις Βόρειες χρησιμοποιούνται ρητά ως συγγενείς (συγκρίνετε το αρχαίο αγγλικό ides Scildinga με το αρχαίο νορδικό dís Skjǫldunga).[252] |
Άλλες ευρέως απαντώμενες οντότητες στη βόρεια και δυτική γερμανική λαογραφία περιλαμβάνουν τα ξωτικά, τους νάνους και τη μόρα.
Η μεγάλη πλειοψηφία του υλικού που περιγράφει τη γερμανική μυθολογία προέρχεται από πηγές των λαών Βόρειων Γερμανικών γλωσσών. Το σώμα των μύθων αυτών είναι γνωστό σήμερα ως Σκανδιναβική μυθολογία και απαντάται σε πολυάριθμα έργα, τα πιο εκτεταμένα από τα οποία είναι η Ποιητική Έντα και η Νεότερη Έντα. Ενώ αυτά τα κείμενα συντάχθηκαν τον 13ο αιώνα, συχνά περιέχουν είδη παραδοσιακού στίχου γνωστά σήμερα ως εντική ποίηση και σκαλδική ποίηση, που χρονολογούνται από την προχριστιανική περίοδο.[253]
Της μυθολογίας των λαών των Δυτικών Γερμανικών γλωσσών ( π.χ. της Αρχαίας Αγγλικής και της Αρχαίας Άνω Γερμανικής) υπάρχουν σχετικά ελάχιστες πηγές. Στα σημαντικά κείμενα περιλαμβάνονται ο Αρχαίος Σαξονικός Όρκος του Βαπτίσματος και το Ξόρκι των Εννέα Βότανα της Αρχαίας Αγγλικής. Ενώ οι περισσότερες σωζόμενες αναφορές είναι απλώς σε ονόματα θεοτήτων, ορισμένες αφηγήσεις επιβιώνουν μέχρι σήμερα, όπως ο μύθος της προέλευσης των Λομβαρδών, που περιγράφει μια παράδοση μεταξύ των Λομβαρδών που περιλαμβάνει τις θεότητες Φρέα (συγγενή με την Αρχαία Σκανδιναβική Φριγκ) και Γκόνταν (συγγενή με την Αρχαία Σκανδιναβική Όντιν. Αυτή απαντάται στο Origo Gentis Langobardorum του 7ου αιώνα και στο Historia Langobardorum του 8ου αιώνα από την Ιταλική Χερσόνησο, η αφήγηση των οποίων αντιστοιχεί έντονα με πολλούς τρόπους στην πεζογραφική εισαγωγή του εντικού ποιήματος Grímnismál, της Ισλανδίας του 13ου αιώνα.[253][254]
Πολύ λίγα κείμενα αποτελούν το σώμα της Γοτθικής και άλλων Ανατολικών Γερμανικών γλωσσών και ο παγανισμός αυτών και το σχετικό μυθικό σώμα του έχει ιδιαίτερα ελάχιστες πηγές. Αξιόλογα στοιχεία που παρέχουν πληροφορίες για το θέμα αυτό είναι το Δαχτυλίδι της Πιετροάσα, που φαίνεται να είναι ένα λατρευτικό αντικείμενο (βλ. επίσης γοτθικές ρουνικές επιγραφές) και η αναφορά στους γορθικούς Ανσες (συγγενής με τους Αρχαίους Σκανδιναβικούς Εσίρ (ειδωλολατρικούς) θεούς) από τον Ιορδάνη.[255]
Για τις πρακτικές που συνδέονται με τη θρησκεία των αρχαίων γερμανικών λαών υπάρχουν λιγότερες μαρτυρίες. Ωστόσο στοιχεία θρησκευτικών πρακτικών διακρίνονται σε όλη την κειμενική καταγραφή που σχετίζεται με τους αρχαίους γερμανικούς λαούς, περιλαμβανομένης της εστίασης σε ιερά άλση και δέντρα, της παρουσία προφητισσών και πολυάριθμα στοιχεία λεξιλογίου. Το αρχαιολογικό αρχείο περιλαμβάνει ποικίλες απεικονίσεις θεοτήτων, ορισμένες από τις οποίες συνδέονται με απεικονίσεις των αρχαίων γερμανικών λαών (βλ. ανθρωπομορφικά ξύλινα λατρευτικά ειδώλια της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης).
Η γερμανική μυθολογία και η θρησκευτική πρακτική παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ινδοευρωπαϊστές, μελετητές που επιδιώκουν να προσδιορίσουν πτυχές του αρχαίου γερμανικού πολιτισμού —τόσο από την άποψη της γλωσσικής αντιστοιχίας όσο και μέσω των μοτίβων—που προέρχονται από τον πρωτοϊνδοευρωπαϊκό πολιτισμό, περιλαμβανομένης της πρωτοϊνδοευρωπαϊκής μυθολογίας. Το αρχέγονο ονΥμιρ, που απαντάται αποκλειστικά στις αρχαίες σκανδιναβικές πηγές, αποτελεί ένα κοινώς αναφερόμενο παράδειγμα. Στα αρχαία σκανδιναβικά κείμενα ο θάνατος αυτής της οντότητας οδηγεί στη δημιουργία του Κόσμου, ενός συμπλέγματος μοτίβων που βρίσκει ισχυρή αντιστοιχία αλλού στην ινδοευρωπαϊκή σφαίρα, κυρίως στη βεδική μυθολογία.[256]
Προσηλυτισμός στον Χριστιανισμό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι γερμανικοί λαοί άρχισαν να εισέρχονται στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία σε μεγάλους αριθμούς την ίδια εποχή που εξαπλωνόταν εκεί ο Χριστιανισμός.[257] Η σύνδεση του Χριστιανισμού με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν τόσο ένας παράγοντας για την ενθάρρυνση του προσηλυτισμού όσο και, κατά καιρούς, ένα κίνητρο για τον διωγμό των Χριστιανών, όπως από τον βασιλιά των Βησιγότθων Αθανάριχο το 363-372.[258] Οι Ανατολικοί Γερμανικοί λαοί, οι Λογγοβάρδοι και οι Σουηβοί στην Ισπανία ασπάστηκαν τον Αρειανισμό, [259]μια αίρεση του Χριστιανισμού που απέρριπτε τη θεϊκή φύση του Χριστού. [260]Ο πρώτος Γερμανικός λαός που ασπάστηκε τον Αρειανισμό ήταν οι Βησιγότθοι, το αργότερο το 376, όταν εισήλθαν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αυτό ακολούθησε μια μακρύτερη περίοδος ιεραποστολικού έργου τόσο από τους Ορθόδοξους Χριστιανούς όσο και από τους Αρειανούς, όπως ο Ουλφίλας, που έγινε ιεραπόστολος επίσκοπος των Γότθων το 341 και μετέφρασε την Αγία Γραφή στα γοτθικά.[261] Οι Βάνδαλοι φαίνεται ότι προσηλυτίστηκαν μετά την είσοδό τους στην Αυτοκρατορία το 405. Για άλλους Ανατολικούς γερμανικούς λαούς είναι πιθανό ότι οι Βησιγότθοι ιεραπόστολοι έπαιξαν ρόλο στον προσηλυτισμό τους, αν και αυτό είναι ασαφές.[262] Κάθε γερμανικός λαός του Αρειανού δόγματος είχε τη δική του εκκλησιαστική οργάνωση που ελεγχόταν από τον βασιλιά, ενώ η λειτουργία τελούνταν στη γερμανική δημοτική γλώσσα και χρησιμοποιείτο μια επίσης στη δημοτική Αγία Γραφή (πιθανώς του Ουλφίλα).[260] Οι Αρειανοί Γερμανικοί λαοί τελικά προσηλυτίστηκαν στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, που είχε επικρατήσει στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι τελευταίοι που τον ασπάστηκαν ήταν οι Βησιγότθοι στην Ισπανία υπό τον βασιλιά τους Ρεκαρέδο το 587.[263]
Υπάρχουν λίγα στοιχεία για οποιαδήποτε ρωμαϊκή ιεραποστολική δραστηριότητα στη Γερμανία πριν από τον προσηλυτισμό των Φράγκων.[264] Οι περιοχές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που κατακτήθηκαν από τους Φράγκους, τους Αλαμανούς και τους Bαυαρούς ήταν κυρίως χριστιανικές ήδη και ενώ ορισμένες επισκοπές συνέχιζαν να λειτουργούν, άλλες εγκαταλείφθηκαν, δείχνοντας μείωση της επιρροής του Χριστιανισμού σε αυτές τις περιοχές.[265] Το 496 ο Φράγκος βασιλιάς Κλόβις Α΄ ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Αυτό ξεκίνησε μια περίοδος ιεραποστολής εντός της Φραγκικής επικράτειας και της επανίδρυσης εκκλησιαστικών επαρχιών που είχαν εγκαταλειφθεί εντός της πρώην Ρωμαϊκής επικράτειας.[266] Οι Αγγλοσάξονες σταδιακά προσηλυτίστηκαν μετά από ιεραποστολή που έστειλε ο Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας το 595. Τον 7ο αιώνα η Ιβερνοσκωτική αποστολή είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση πολλών μοναστηριών στη Φραγκική επικράτεια. Ταυτόχρονα η ιεραποστολική δραστηριότητα υποστηριζόμενη από τους Φράγκους εξαπλώθηκε σε όλο τον Ρήνο, με επικεφαλής Αγγλοσάξονες ιεραπόστολους, όπως ο Άγιος Βονιφάτιος. Αυτό επηρέασε λαούς όπως τοι Θουρίγγιοι, οι Αλαμανοί, οι Βαυαροί, οι Φρίσιοι και οι Σάξονες.[267] Οι Σάξονες απέρριψαν τον εκχριστιανισμό, πιθανότατα εν μέρει επειδή κάτι τέτοιο θα συνεπαγόταν την εγκατάλειψη της ανεξαρτησίας τους και την ένταξή τους στο Φραγκικό βασίλειο.[268] Τελικά προσηλυτίστηκαν βίαια από τον Καρλομάγνο μετά την κατάκτησή τους από αυτόν κατά τους Σαξονικούς Πολέμους το 776/777. Ο Καρλομάγνος συνδύασε έτσι τη θρησκευτική μεταστροφή με την πολιτική πίστη στην αυτοκρατορία του.[269] Η συνεχιζόμενη αντίσταση στον προσηλυτισμό φαίνεται ότι έπαιξε ρόλο στις εξεγέρσεις των Σαξόνων μεταξύ 782 και 785 και πάλι από το 792 έως το 804 και κατά την εξέγερση των Στελίγκα το (844).[270]
Απόπειρες εκχριστιανισμού της Σκανδιναβίας πρωτοανέλαβε συστηματικά ο Φράγκος αυτοκράτορας Λουδοβίκος ο Ευσεβής. Το 831 ανέθεσε στον ιεραπόστολο Aνσγκαρ, αρχιεπίσκοπο της νεοσύστατης Αρχιεπισκοπής Αμβούργου-Βρέμης μια αποστολή στη Σκανδιναβία, που, ωστόσο, ως επί το πλείστον απέτυχε. Η ιεραποστολική δραστηριότητα επανήλθε επί της Οθωνικής δυναστείας. Ο Δανός βασιλιάς Χάραλντ ο Κυανόδους βαφτίστηκε στα τέλη του 10ου αιώνα, αλλά οι περισσότεροι Δανοί φαίνεται ότι παρέμειναν ειδωλολάτρες και προσηλυτίστηκαν αργότερα υπό την αγγλική επιρροή κατά τη βασιλεία του Κνούτου του Μέγα.[271] Η Νορβηγία προσηλυτίστηκε κυρίως από τη δραστηριότητα των βασιλιάδων της. Παρά τις αντιδράσεις, όπως η βασιλεία του ειδωλολάτρη Χάακον Σίγκουρντσον, ο εκχριστιανισμός επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον Όλαφ Β΄ (πέθανε το 1030), που είχε προσηλυτιστεί στην Αγγλία.[271] Ο εποικισμός της Ισλανδίας περιλάμβανε ορισμένους Χριστιανούς, αλλά ο πλήρης προσηλυτισμός εκεί δεν συνέβη παρά μόνο με απόφαση του Αλθίνγκι το 1000.[272] Ο τελευταίος Γερμανικός λαός που προσηλυτίστηκε ήταν οι Σουηδοί, αν και οι Γεάτες είχαν προηγηθεί. Ο Παγανιστικός ναός της Ουψάλα φαίνεται ότι συνέχισε να υπάρχει μέχρι τις αρχές του 12ου αιώνα.[273]
Κοινωνία και πολιτισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γερμανικό δίκαιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα η πλειονότητα των μελετητών υποστήριζαν την ύπαρξη ενός διακριτού γερμανικού νομικού πολιτισμού και δικαίου, που θεωρείτο ουσιαστικό στοιχείο για τη διαμόρφωση του σύγχρονου ευρωπαϊκού δικαίου και ταυτότητας, παράλληλα με το Ρωμαϊκό και το Κανονικό Δίκαιο.[274] Αυτό το δίκαιο ανακατασκευάστηκε με βάση τις αρχαίες (Καίσαρας και Τάκιτος), τις πρώιμες μεσαιωνικές (κυρίως τους λεγόμενους Leges Barbarorum, νόμους που γράφτηκαν από διάφορους ηπειρωτικούς γερμανικούς λαούς από τον 5ο ως τον 8ο αιώνα),[275] και τις ύστερες μεσαιωνικές πηγές (κυρίως σκανδιναβικές).[276] Απεικόνιζε μια κοινωνία που διοικείτο από συνελεύσεις ελεύθερων αγροτών ( thing), που αστυνομεύοντο σε ομάδες φυλών (sibb), εφάρμοζαν την αιματοχυσία έξω από ομάδες φυλών, που θα μπορούσε να τερματιστεί με την καταβολή αποζημίωσης (wergild). Αυτό το νομικό σύστημα απέκλειε επίσης ορισμένους εγκληματίες από τη φυγοδικία και είχε μια μορφή ιερής βασιλείας, γύρω από τους βασιλιάδες σχηματίζονταν ακολουθίες που δεσμεύονταν με όρκους πίστης.[277]
Οι πρώτες ιδέες για το γερμανικό δίκαιο έχουν τεθεί υπό έντονο επιστημονικό έλεγχο από τη δεκαετία του 1950 και συγκεκριμένες πτυχές του, όπως η νομική σημασία του sibb, των ακολούθων και της πίστης, και η έννοια της φυγοδικίας δεν μπορούν πλέον να τεκμηριωθούν.[278][279] Εκτός από την υπόθεση μιας κοινής γερμανικής νομικής παράδοσης και της χρήσης πηγών διαφορετικών τύπων από διαφορετικούς τόπους και χρονικές περιόδους[278] δεν υπάρχουν εγγενείς πηγές για το πρώιμο γερμανικό δίκαιο. Ο Καίσαρας και ο Τάκιτος αναφέρουν ορισμένες πτυχές του γερμανικού νομικού πολιτισμού που επανεμφανίζονται σε μεταγενέστερες πηγές, ωστόσο αυτές δεν είναι αντικειμενικές αναφορές γεγονότων και δεν υπάρχουν άλλες αρχαίες πηγές που να επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για κοινούς γερμανικούς θεσμούς.[280][281] Ο Ράινχαρντ Βένσκους έδειξε ότι ένα σημαντικό «γερμανικό» στοιχείο, η χρήση των λαϊκών συνελεύσεων, εμφανίζει αξιοσημείωτες ομοιότητες με τις εξελίξεις μεταξύ των Γαλατών και των Ρωμαίων και επομένως ήταν πιθανόν το αποτέλεσμα εξωτερικής επιρροής και όχι ειδικά γερμανική.[282] Ακόμη και τα Leges Barbarorum γράφτηκαν όλα υπό ρωμαϊκή και χριστιανική επιρροή και συχνά με τη βοήθεια Ρωμαίων νομικών.[299] Επιπλέον περιέχουν μεγάλες ποσότητες «Λαϊκού Λατινικού δικαίου», ένα ανεπίσημο νομικό σύστημα που λειτουργούσε στις ρωμαϊκές επαρχίες, έτσι ώστε να είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν τα κοινά σημεία μεταξύ τους προέρχονται από μια κοινή γερμανική νομική αντίληψη ή όχι.[283]
Αν και το γερμανικό δίκαιο δεν φαίνεται ποτέ να ήταν ένα σύστημα ανταγωνιστικό με το ρωμαϊκό δίκαιο, είναι πιθανό ότι οι γερμανικοί «τρόποι σκέψης» (Denkformen) να εξακολουθούσαν να υπάρχουν, με σημαντικά στοιχεία να είναι η έμφαση στην προφορικότητα, τη χειρονομία, την τυπολατρική γλώσσα, τον νομικό συμβολισμό και το τελετουργικό.[284] Ο Γκέρχαρντ Ντίλχερ υπερασπίζεται την έννοια του γερμανικού δικαίου, σημειώνοντας ότι οι γερμανικοί λαοί είχαν σαφώς κανόνες δικαίου, τους οποίους, υπό την επιρροή της Ρώμης, άρχισαν να καταγράφουν και χρησιμοποίησαν για να ορίσουν πτυχές της ταυτότητάς τους. Η διαδικασία ήταν ωστόσο το αποτέλεσμα μιας πολιτισμικής σύνθεσης.[285] Η Ντανιέλα Φρουσιόνε υποστηρίζει παρομοίως ότι το πρώιμο μεσαιωνικό δίκαιο παρουσιάζει πολλά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να ονομαστούν «νεοαρχαϊκά» και μπορούν άνετα να ονομαστούν γερμανικά, παρόλο που άλλοι λαοί μπορεί να έχουν συνεισφέρει πτυχές τους.[286] Ορισμένες πτυχές των «Leges», όπως η χρήση δημοτικών λέξεων, μπορεί να αποκαλύπτουν πτυχές του αρχικά γερμανικού ή τουλάχιστον μη ρωμαϊκού δικαίου. Η ιστορικός του δικαίου Ρουθ Σμίτ-Βίγκαντ γράφει ότι αυτή η δημοτική γλώσσα, συχνά με τη μορφή λατινοποιημένων λέξεων, ανήκει στα «παλαιότερα στρώματα μιας γερμανικής νομικής γλώσσας» και παρουσιάζει κάποιες ομοιότητες με τη γοτθική.[287][288]
Γάμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Leges Barbarorum δεν περιλαμβάνουν καμία απαίτηση για μονογαμία.[289] Οι γυναίκες είχαν λιγότερα δικαιώματα σε ένα γάμο από τους άνδρες και ενώ αυτές έπρεπε να διατηρήσουν τη σεξουαλική πίστη στους συζύγους τους, δεν ίσχυε το ίδιο για τους άνδρες.[290] Τα ακριβή δικαιώματα που μπορούσε να έχει ένας άνδρας επί της συζύγου του διέφεραν ανάλογα με τον νομικό κώδικα.[291]
Μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα ιστορικοί του δικαίου, χρησιμοποιώντας τους Leges και αργότερα τις σκανδιναβικές αφηγηματικές και νομικές πηγές, κατέτασσαν τους γερμανικούς γάμους σε τρεις τύπους:
- Muntehe, που χαρακτηρίζεται από μια γαμήλια συνθήκη, τη χορήγηση προίκας στη νύφη και την απόκτηση munt (λατινικά: mundium, «προστασία», αρχικά «χέρι»),[291] ή νομική εξουσία του συζύγου επί της συζύγου.[292]
- Friedelehe, (από τα αρχαία άνω γερμανικά: friudila, τα αρχαία νορδικά: friðla, frilla "αγαπημένη"), μια μορφή γάμου χωρίς προίκα και κατά την οποία ο σύζυγος δεν είχε munt επί της συζύγου του (αυτό παρέμενε στην οικογένειά της) [293]
- Kebsehe (παλλακεία), ο γάμος ενός ελεύθερου άνδρα με μια ανελεύθερη γυναίκα.[293]
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα οι Friedelehe, Kebsehe και η πολυγαμία καταργήθηκαν υπέρ των Muntehe μέσω των επιθέσεων της Εκκλησίας.[294][289]
Οι περισσότερες σύγχρονες επιστημονικές μελέτες δεν δέχονται πλέον μια κοινή γερμανική πρακτική γάμου, με καμία από τις τρεις μορφές γάμου που προτάθηκαν από παλαιότερες να εμφανίζεται ως τέτοια στις μεσαιωνικές πηγές.[295] Εργασίες στις δεκαετίες του 1990 και του 2000 απέρριψαν την έννοια του Friedelehe, ως υπόθεση για την οποία δεν υπάρχουν αποδείξεις στις πηγές,[296] ενώ η Kebsehe έχει εξηγηθεί ότι δεν ήταν καθόλου μια μορφή γάμου.[297]
Ποίηση και θρύλοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι αρχαίοι γερμανικοί λαοί είχαν σε μεγάλο βαθμό προφορικό πολιτισμό. Αν και οι ρούνοι υπήρχαν ως σύστημα γραφής, δεν χρησιμοποιούντο για την καταγραφή ποίησης ή λογοτεχνίας και ο αλφαβητισμός ήταν πιθανώς περιορισμένος. Γραπτή λογοτεχνία στις γερμανικές γλώσσες δεν έχει καταγραφεί παρά τον 6ο αιώνα (Γοτθική Αγία Γραφή) ή τον 8ο αιώνα στη σημερινή Αγγλία και Γερμανία.[298] Ο φιλόλογος Αντρεας Χόισλερ υποστήριξε την ύπαρξη διαφόρων ειδών λογοτεχνίας στην «Αρχαία Γερμανική» περίοδο, που βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό σε είδη που συναντώνται στη μέση μεσαιωνική Αρχαία Νορδική ποίηση. Αυτά περιλαμβάνουν τελετουργική και επιγραμματική ποίηση (Spruchdichtung), αναμνηστικούς στίχους (Merkdichtung), λυρική, αφηγηματική και επαινετική ποίηση.[299] Ο Χάινριχ Μπεκ υποστηρίζει ότι, με βάση τις λατινικές αναφορές στην ύστερη αρχαιότητα και τον πρώιμο Μεσαίωνα, μπορούν να διακριθούν τα ακόλουθα είδη: origo gentis (η καταγωγή ενός λαού ή των ηγεμόνων του), η πτώση των ηρώων (casus heroici), η επαινετική ποίηση και οι θρήνοι για τους νεκρούς.[300]
Ορισμένες υφολογικές πτυχές της μεταγενέστερης γερμανικής ποίησης φαίνεται να έχουν προέλευση στην Ινδοευρωπαϊκή περίοδο, όπως φαίνεται από τη σύγκριση με την αρχαία ελληνική και τη σανσκριτική ποίηση.[301] Αρχικά οι γερμανόφωνοι λαοί μοιράζονταν μια μετρική και ποιητική μορφή, που απαντάται με πολύ παρόμοιες μορφές στα Αρχαία Σαξονικά, τα Αρχαία Άνω Γερμανικά και τα Αγγλικά και σε τροποποιημένη μορφή στην Αρχαία Νορδική.[302] Η μορφή αυτή δεν απαντάται στη Γοτθική γλώσσα και ο Ραφαέλ Πασκουάλ έχει υποστηρίξει ότι μπορεί να μην ήταν μετρικά δυνατή σε αυτή τη γλώσσα, οπότε ο αποτελεί ένα φαινόμενο εξ ολοκλήρου των Βόρειων Δυτικών Γερμανικών γλωσσών.[303] Ο Νέλσον Γκέρινγκ ωστόσο έχει υποστηρίξει ότι η μορφή αυτή είναι στην πραγματικότητα γλωσσικά δυνατή ήδη ως Πρωτογερμανική και επομένως είναι δυνατό, αν και δεν μπορεί να αποδειχτεί, να υπήρχε και στη Γοτθική[304]. Οι ποιητικές μορφές αποκλίνουν μεταξύ των διαφορετικών γλωσσών από τον 9ο αιώνα και μετά.[305]
Αργότερα οι γερμανικοί λαοί μοιράστηκαν μια κοινή θρυλική παράδοση. Αυτοί οι γερμανικοί ηρωικοί θρύλοι αφορούν κυρίως ιστορικές προσωπικότητες που έζησαν κατά την περίοδο των μεταναστεύσεων (4ος-6ος αι. μ.Χ.), τοποθετώντας τες σε άκρως μη ιστορικά και μυθικά πλαίσια.[306] Προέρχονται και αναπτύσσονται ως μέρος μιας προφορικής παράδοσης.[307][308] Ο Τάκιτος (περ. 56-120) κάνει δύο σχόλια που έχουν εκληφθεί ως επιβεβαίωση της πρώιμης ηρωικής ποίησης μεταξύ των γερμανικών λαών. Το πρώτο είναι μια παρατήρηση στη Germania:[309]
Στα παραδοσιακά τραγούδια, που αποτελούν τη μοναδική τους πηγή του παρελθόντος, οι Γερμανοί γιορτάζουν ένα θεό γεννημένο στη γη, που ονομάζεται Τουίστο. Ο γιος του Μάνους υποτίθεται ότι ήταν ο αρχηγός της φυλής τους και γέννησε τρεις γιους που έδωσαν τα ονόματά τους σε τρεις ομάδες φυλών. (Germania, κεφάλαιο 2)[310]
Το άλλο είναι μια παρατήρηση στα Annales ότι ο αρχηγός των Χερούσκων Αρμίνιος εξυμνείτο με τραγούδια μετά τον θάνατό του.[311] Αυτή η παλαιότερη ποίηση δεν έχει διασωθεί, πιθανώς επειδή συνδεόταν έντονα με τον γερμανικό παγανισμό.[312] Μερικοί πρώιμοι γοτθικοί ηρωικοί θρύλοι βρίσκονται ήδη στα Getica του Ιορδάνη (περίπου 551).[313]
Ο Σάμι Γκος παρατηρεί ότι οι γερμανικοί ηρωικοί θρύλοι είναι μοναδικοί στο ότι δεν διατηρούνται μεταξύ των λαών που τον δημιούργησαν (κυρίως Βουργουνδοί και Γότθοι) αλλά μεταξύ άλλων λαών και επισημαίνει ότι δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι λειτούργησαν για τη δημιουργία οποιουδήποτε είδους «γερμανικής» ταυτότητας μεταξύ των ακροατών τους και σημειώνει ότι οι Βουργουνδοί, για παράδειγμα, που είναι μερικές από τις κύριες μορφές στους θρύλους, εκρωμαίσθηκαν από αρκετά νωρίς. [314]Ο Mίλετ παρατηρεί επίσης ότι ο ορισμός αυτών των ηρωικών θρύλων ως «γερμανικών» δεν προϋποθέτει μια κοινή γερμανική θρυλική κληρονομιά, αλλά μάλλον ότι οι θρύλοι μεταδίδονταν εύκολα μεταξύ των λαών που μιλούσαν συναφείς γλώσσες.[315] Η στενή σχέση μεταξύ των γερμανικών ηρωικών θρύλων και της γερμανικής γλώσσας και πιθανώς των ποιητικών μηχανισμών φαίνεται από το γεγονός ότι οι ομιλούντες γερμανικές γλώσσες στη Φραγκία που υιοθέτησαν μια ρομανική γλώσσα, δεν διατήρησαν τους γερμανικούς θρύλους, αλλά ανέπτυξαν τη δική τους ηρωική παράδοση - με εξαίρεση τη μορφή του Βάλτερ της Ακουιτανίας.[316]
Γραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το αρχαιότερο σύστημα γραφής που χρησιμοποιήθηκε από τους γερμανόφωνους λαούς ήταν οι ρούνοι, ένα αλφάβητο ασαφούς προέλευσης που βασίζεται σε ένα μεσογειακό αλφάβητο.[318] Αν και έχει σημειωθεί ότι μοιάζουν περισσότερο με τα Αρχαία Ιταλικά αλφάβητα (ειδικά το Καμουνικό αλφάβητο του 1ου αι. π.Χ.) παρά με τα Λατινικά γράμματα, δεν απαντώνται π.Χ. στη νότια Σκανδιναβία και η σύνδεση μεταξύ των δύο αλφαβήτων είναι επομένως αβέβαιη.[319] Η ακριβής χρονολογία που υιοθετήθηκε το ρουνικό αλφάβητο είναι άγνωστη, με τις εκτιμήσεις να ποικίλλουν από το 100 π.Χ. έως το 100 μ.Χ.[320] Επιγραφές στην παλαιότερη απαντώμενη μορφή χρονολογούνται από το 200-700 μ.Χ.[321] Η λέξη «ρούνος» απαντάται σε πολλές γερμανικές γλώσσες, που προέρχονται από το πρωτογερμανικό *rūna και έχει την πρωταρχική σημασία του μυστικού,[318] αλλά και άλλες έννοιες όπως «ψίθυρος», «μυστήριο», «κλειστή συζήτηση» και «συμβούλιο».[322] Ευρήματα όπως η πέτρα Νόλεμπυ του 6ου αιώνα μ.Χ. δείχνουν ότι οι ρούνοι προέρχονταν από τους θεούς, μια ευρέως διαδεδομένη αρχαία πεποίθηση για τη γραφή.[318] Οι ρούνοι φαίνεται να μην χρησιμοποιούντο για καθημερινή επικοινωνία και η γνώση τους περιοριζόταν πιθανώς σε μια μικρή ομάδα[320], για την οποία ο όρος erilaR απαντάται από τον έκτο αιώνα και μετά.[323]
Τα γράμματα της παλαιότερης μορφής είναι διατεταγμένα με μια σειρά που ονομάζεται futharkαπό τους πρώτους έξι χαρακτήρες της. Η σειρά των γραμμάτων βρίσκεται σε εννέα επιγραφές του 5ου ή 6ου αιώνα μ.Χ. Οι ρούνοι χωρίζονται περαιτέρω σε τρεις σειρές των οκτώ ομάδων σε δίσκους.[324] Το αλφάβητο φαίνεται ότι ήταν εξαιρετικά φωνητικό και κάθε γράμμα μπορούσε επίσης να αντιπροσωπεύει μια λέξη ή έννοια, έτσι ώστε, για παράδειγμα, ο ρούνος f σήμαινε επίσης *fehu (βοοειδή, ιδιοκτησία).[325] Η σειρά των ρούνων, που αποκλίνει από αυτή των άλλων αλφαβήτων, θα μπορούσε να έχει μυστικιστική σημασία.[326]
Ρουνικές επιγραφές βρίσκονται σε οργανικά υλικά όπως ξύλο, κόκαλο, κέρατο, ελεφαντόδοντο και δέρματα ζώων, καθώς και σε πέτρα και μέταλλο.[327] Ευρήματα από την πρώιμη περίοδο προέρχονται από έλη, τάφους, δίσκους της περιόδου των μεταναστεύσεων, ρουνικές λίθους, καθώς και μεμονωμένα ευρήματα όπως αιχμές δόρατος ή τα χρυσά κέρατα του Γκάλεχους.[328] Οι επιγραφές τείνουν να είναι σύντομες[337] και είναι δύσκολο να ερμηνευθούν ως βέβηλες ή μαγικές. Περιλαμβάνουν ονόματα, επιγραφές από τον κατασκευαστή ενός αντικειμένου, αναφορά στους νεκρούς, καθώς και επιγραφές θρησκευτικού ή μαγικού χαρακτήρα. Οι επιγραφές γράφονται συνήθως χωρίς κενά μεταξύ των λέξεων.[329]
Οικονομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αν και οι Γερμανικοί λαοί ασκούσαν τόσο τη γεωργία όσο και την κτηνοτροφία, η τελευταία ήταν εξαιρετικά σημαντική τόσο ως πηγή γαλακτοκομικών προϊόντων όσο και ως βάση για τον πλούτο και την κοινωνική θέση, που μετριόταν με το μέγεθος του κοπαδιού ενός ατόμου.[330] Η διατροφή αποτελείτο κυρίως από τα προϊόντα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, από δε το κυνήγι σε πολύ μικρό βαθμό. Το κριθάρι και το σιτάρι ήταν τα πιο κοινά γεωργικά προϊόντα και χρησιμοποιούνταν για το ψήσιμο ενός συγκεκριμένου επίπεδου τύπου ψωμιού καθώς και για την παρασκευή μπύρας. Στοιχεία από ένα χωριό της Σαξονίας, γνωστό ως Φέντερσεν Βίρντε κοντά στο Κουξχάφεν της Γερμανίας (που υπήρχε μεταξύ 50 π.Χ. και 450 μ.Χ.) δείχνει ότι οι Γερμανοί καλλιεργούσαν βρώμη και σίκαλη, χρησιμοποιούσαν κοπριά ως λίπασμα και ότι εφάρμοζαν την αμειψισπορά.[348]
Τα χωράφια οργώνονταν με ένα ελαφρύ ξύλινο αλέτρι, αν και χρησιμοποιούνταν και βαρύτερα σε ορισμένες περιοχές. Τα συνήθη είδη ρουχισμού είναι γνωστά από τα εξαιρετικά καλοδιατηρημένα πτώματα που έχουν βρεθεί σε πρώην βάλτους σε διάφορες τοποθεσίες της Δανίας και περιλαμβάνουν μάλλινα ενδύματα και καρφίτσες για τις γυναίκες και παντελόνια και δερμάτινα καπέλα για τους άνδρες. Άλλες σημαντικές βιομηχανίες μικρής κλίμακας ήταν η υφαντική, η χειρωνακτική παραγωγή έργων αγγειοπλαστικής και, σπανιότερα, η κατασκευή σιδερένιων εργαλείων, ιδιαίτερα όπλων.[331]
Η διεύρυνση του εμπορίου μεταξύ των γερμανικών λαών και της Ρώμης άρχισε αργότερα μετά τους κατακτητικούς πολέμους της Αυτοκρατορίας, όταν οι Ρωμαίοι απέβλεπαν σε αυτούς για την προμήθεια σκλάβων, δερμάτων και ποιοτικού σιδήρου. Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Ρωμαίοι μπορεί να είχαν χαράξει σύνορα κατά μήκος του Ρήνου, εκτός από το μεγάλο πληθυσμό των Γερμανών πολεμιστών στην απέναντι πλευρά του, ήταν ότι η οικονομία των γερμανικών λαών δεν ήταν αρκετά εύρωστη για να αποσπάσουν πολλά λάφυρα ούτε ήταν πεπεισμένοι ότι μπορούσαν να αποκτήσουν επαρκή φορολογικά έσοδα από τυχόν πρόσθετες προσπάθειες κατάκτησης. Η χάραξη μιας διακριτής γραμμής μεταξύ των ίδιων και των γερμανικών λαών ενθάρρυνε επίσης τις συμμαχίες και το εμπόριο καθώς αυτές οι φυλές αναζητούσαν μερίδιο από το ρωμαϊκό αυτοκρατορικό πλούτο.[332] Τα ρωμαϊκά νομίσματα ήταν περιζήτητα από τους γερμανικούς λαούς, που προτιμούσαν τα ασημένια από τα χρυσά νομίσματα. Αυτό ήταν πιθανότατα μια ένδειξη ότι αναπτυσσόταν μια οικονομία της αγοράς. Ο Τάκιτος αναφέρει όντως την παρουσία ενός συστήματος ανταλλαγής μεταξύ των γερμανικών λαών, αλλά αυτό δεν ήταν αποκλειστικό, καθώς γράφει επίσης για τη χρήση του «χρυσού και ασημιού για εμπορικούς σκοπούς εμπορίου», προσθέτοντας στο κείμενό του ότι προτιμούσαν το ασήμι για την αγορά φθηνών καθημερινών προϊόντων.[333] Πέρα από τις παρατηρήσεις του Τάκιτου κομψά έργα μεταλλοτεχνίας, σίδηρος και γυάλινα σκεύη άρχισαν γρήγορα να διακινούνται από τους γερμανικούς λαούς κατά μήκος των ακτών της Βόρειας Θάλασσας της Δανίας και της Ολλανδίας.[334]
Μορφές συγγένειας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα γραπτά του Tάκιτου αφήνουν να εννοηθεί ότι οι Γερμανικοί λαοί αντιλαμβάνονταν μια κοινή μεταξύ τους εθνότητα, καθώς είτε γνώριζαν είτε πίστευαν ότι μοιράζονταν ένα κοινό βιολογικό πρόγονο. Είναι αμφισβητήσιμο πόσο διαδεδομένη αυτή η συνείδηση μπορεί να ήταν, αλλά άλλοι παράγοντες όπως η γλώσσα, η ενδυμασία, η διακόσμηση, η κόμμωση, οι τύποι όπλων, οι θρησκευτικές πρακτικές και η κοινή προφορική ιστορία ήταν πιθανώς εξίσου σημαντικά στη φυλετική ταυτότητα για τους γερμανικούς λαούς [335]. Τα μέλη μιας γερμανικής φυλής αφηγούνταν ιστορίες για τα ανδραγαθήματα ηρωικών ιδρυτικών μορφών, που ήταν περισσότερο ή λιγότερο μυθολογικοί. Η ζωή του χωριού αποτελείτο από τους ελεύθερους άνδρες που συνέρχονταν υπό έναν οπλαρχηγό και όλοι τους μοιράζονταν κοινές πολιτιστικές και πολιτικές παραδόσεις. Το κύρος μεταξύ των αρχαίων γερμανικών φυλών συχνά εξαρτιόταν από το μέγεθος της αγέλης βοοειδών ενός άνδρα ή από την πολεμική του ανδρεία.[336]
Οι σημαντικότερες οικογενειακές σχέσεις μεταξύ των αρχαίων γερμανικών λαών υπήρχαν μέσα στο ατομικό νοικοκυριό, γεγονός που βασίζεται στα αρχαιολογικά στοιχεία από τους οικισμούς τους. Μέσα στο νοικοκυριό κάθε άτομο ήταν δεμένο με το σόι τόσο της μητέρας όσο και του πατέρα της οικογένειας. [337] Οι πατέρες ήταν οι κύριες μορφές αυθεντίας, [338] αλλά και οι σύζυγοι έπαιζαν επίσης σημαντικό και σεβαστό ρόλο. Ορισμένες γερμανικές φυλές πίστευαν ακόμη ότι οι γυναίκες κατείχαν μαγικές δυνάμεις και φοβόντουσαν αναλόγως. [339] Οι Ρωμαίοι σχολιαστές παρατηρούσαν ότι μερικές φορές έβλεπαν γυναίκες και παιδιά κοντά στα πεδία των μαχών [340]και ο Tάκιτος περιγράφει πώς, κατά τη διάρκεια της μάχης, οι Γερμανοί πολεμιστές ενθαρρύνονταν και περιθάλπονταν από τις συζύγους και τις μητέρες τους. Σημειώνει επίσης ότι σε περιόδους ειρήνης οι γυναίκες έκαναν το μεγαλύτερο μέρος του έργου της διαχείρισης του νοικοκυριού. Μαζί με τα παιδιά, όπως φαίνεται, έκαναν τις περισσότερες δουλειές του νοικοκυριού. Τα παιδιά υπολογίζονταν και, σύμφωνα με τον Tάκιτο, ο περιορισμός ή η καταστροφή του απογόνων κάποιου θεωρείτο ντροπή. Οι μητέρες όπως φαίνεται θήλαζαν τα δικά τους παιδιά αντί να χρησιμοποιούν τροφούς. Εκτός από τους γονείς και τα παιδιά ένα νοικοκυριό μπορεί να περιλάμβανε σκλάβους, αλλά αυτό ήταν ασυνήθιστο και σύμφωνα με τον Tάκιτο οι σκλάβοι συνήθως είχαν δικά τους νοικοκυριά. [341] Οι σκλάβοι (συνήθως αιχμάλωτοι πολέμου) απασχολούνταν συχνότερα ως οικιακοί υπηρέτες [338]. Η εκτεταμένη επαφή με τη Ρώμη άλλαξε την ισότιμη δομή της φυλετικής γερμανικής κοινωνίας. Καθώς τα άτομα ανέρχονταν αναπτύχθηκε μια διάκριση μεταξύ των απλών ανθρώπων και της αριστοκρατίας και οι προηγούμενες δομές λαϊκών δικαιωμάτων μοιρασμένων εξίσου σε όλη τη φυλή αντικαταστάθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις από προνόμια. [342]Έτσι η γερμανική κοινωνία έγινε πιο στρωματοποιημένη. Οι ελίτ εντός των γερμανικών φυλών που έμαθαν το ρωμαϊκό σύστημα και μιμήθηκαν τον τρόπο καθιέρωσης κυριαρχίας ήταν σε θέση να αποκτήσουν πλεονεκτήματα και να τα εκμεταλλευτούν ανάλογα.[343]
Σημαντικές αλλαγές άρχισαν να λαμβάνουν χώρα από τον 4ο αιώνα μ.Χ., καθώς οι γερμανικοί λαοί, ενώ εξακολουθούν να γνωρίζουν τις μοναδικές τους φυλετικές ταυτότητες, άρχισαν να σχηματίζουν μεγαλύτερες συνομοσπονδίες μιας παρόμοιας κουλτούρας. Η συγκέντρωση γύρω από τις κυρίαρχες φυλές και η υπακοή στους πιο χαρισματικούς ηγέτες έφεραν τις διάφορες φυλές βαρβάρων πιο κοντά. Αρχικά αυτή η αλλαγή εμφανίστηκε στους Ρωμαίους ως ευπρόσδεκτη, δεδομένου ότι προτιμούσαν να αντιμετωπίσουν μερικούς ισχυρούς αρχηγούς για τον έλεγχο των πληθυσμών που φοβόντουσαν στον Ρήνο και τον Δούναβη, αλλά τελικά έκανε αυτούς τους Γερμανούς ηγέτες των συνομοσπονδοποιημένων λαών όλο και πιο ισχυρούς.[344]
Πόλεμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πόλεμος φαίνεται να ήταν σταθερά στη γερμανική κοινωνία και η αρχαιολογία δείχνει ότι αυτό συνέβαινε πριν από την άφιξη των Ρωμαίων τον 1ο αιώνα π.Χ.[345] Οι πόλεμοι ήταν συχνοί μεταξύ και εντός των μεμονωμένων γερμανικών λαών.[346] Οι πρώιμες γερμανικές γλώσσες διατηρούν διάφορες λέξεις για τον «πόλεμο» και δεν έκαναν απαραίτητα σαφή διάκριση μεταξύ του πολέμου και άλλων μορφών βίαιης αλληλεπίδρασης.[347] Οι Ρωμαίοι σημειώνουν ότι για τους Γερμανούς η ληστεία στον πόλεμο δεν ήταν επαίσχυντη και οι περισσότεροι γερμανικοί πόλεμοι τόσο εναντίον της Ρώμης όσο και εναντίον άλλων γερμανικών λαών υποκινούνταν από τη δυνατότητα αποκόμισης λαφύρων.[348][349] Οι ιστορικές περιγραφές των πολέμων των γερμανικών λαών εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από τις ελληνορωμαϊκές πηγές και αυτή είναι η πτυχή της γερμανικής κοινωνίας με την οποία αυτές ασχολούνται περισσότερο.[350] Εκτός από το Bellum Gallicum του Ιουλίου Καίσαρα (1ος αιώνας π.Χ.) υπάρχουν δύο αφηγήσεις που μπορεί να ισχύουν για τους γερμανικούς λαούς γενικά: το κεφάλαιο 6 της Germania του Τάκιτου (περίπου 100 μ.Χ.) και το βιβλίο 11 του Στρατηγικού του Μαυρίκιου (6ος αιώνας μ.Χ.).[351] Ωστόσο η ακρίβεια αυτών των περιγραφών έχει αμφισβητηθεί και είναι αδύνατο να αποδειχθεί αρχαιολογικά πώς πολεμούσαν οι Γερμανοί.[349]
Στρατοί και ακολουθίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πυρήνας του στρατού θεωρείται ότι είχε σχηματιστεί από το comitatus (συνοδεία) ενός αρχηγού, όρος που χρησιμοποιείται στις αρχαίες πηγές και έχει πολλές πιθανές έννοιες.(comites) Ο Τάκιτος το περιγράφει ως μια ομάδα πολεμιστών (comites) που ακολουθούν έναν αρχηγό (princeps).[353] Ο Χάικο Στόιερ υποστηρίζει ότι ένα comitatus θα μπορούσε να αναφέρεται σε οποιαδήποτε ομάδα πολεμιστών που συνδέονταν με αμοιβαία συμφωνία και επιθυμία για λάφυρα και ότι αυτοί ήταν πολιτικές, παρά εθνικές ή φυλετικές ομάδες.[354] Καθώς οι ομάδες αυτές μεγάλωναν, τα ονόματά τους μπορούσαν να συνδεθούν με ολόκληρους λαούς. Πολλές τέτοιες ομάδες λειτουργούσαν ως auxiliaries (μονάδες μισθοφόρων στον Ρωμαϊκό στρατό).[355]
Οι γερμανικοί στρατοί πιθανώς δεν ήταν μεγάλοι και αριθμοί όπως ένας στρατός 100.000 Σουηβών που ισχυρίστηκε ο Καίσαρας ήταν λογοτεχνικές και προπαγανδιστικές υπερβολές.[356] Οι μελετητές μπορούν να εκτιμήσουν αριθμούς από 500-600 ως 1600 ανά πολεμική ομάδα από μεταγενέστερες πηγές.[357] Οι παλαιότερες μελέτες μερικές φορές υπέθεταν ότι όλοι οι άνδρες μιας «φυλής» αποτελούσαν τον στρατό, αλλά αυτό θα ήταν επιχειρησιακά αδύνατο σε μια προμοντέρνα κοινωνία.[358] Ο Στόιερ ενώ σημειώνει τις γερμανικές νίκες εναντίον μεγάλων ρωμαϊκών δυνάμεων, εκτιμά ότι η τυπική πολεμική ομάδα δεν ήταν μεγαλύτερη από 3000 άνδρες, ενώ εκτιμά ότι από αυτούς μόνο ως 1.800 μπορεί να συμμετείχαν σε μια εκστρατεία.[359] Σε μεταγενέστερους χρόνους, καθώς ο πληθυσμός της Γερμανίας μεγάλωνε, οι στρατοί αυξάνονταν.[360] Οι περισσότεροι πολεμιστές ήταν πιθανώς άγαμοι άνδρες. Ο Τάκιτος και ο Αμμιανός Μαρκελλίνος (4ος αιώνας Κ.Χ.) σημειώνουν ότι οι στρατοί περιλάμβαναν νεαρούς άνδρες και μεγαλύτερους, πιο έμπειρους πολεμιστές.[358] Μέχρι τον πρώιμο Μεσαίωνα οι στρατοί αποτελούνταν κυρίως από μια ξεχωριστή τάξη πολεμιστών που βασιζόταν στους αγρότες για υποστήριξη.[361]
Tακτικές και οργάνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ρωμαϊκές πηγές τονίζουν, ίσως εν μέρει ως λογοτεχνικό θέμα, ότι οι γερμανικοί λαοί πολεμούσαν χωρίς πειθαρχία, με τον Τάκιτο να αναφέρει συγκεκριμένα ότι οι Γερμανοί πολεμικοί ηγέτες του πολέμου πέτυχαν περισσότερα με το παράδειγμα παρά με τις διαταγές.[362][363] Ο Τάκιτος ισχυρίζεται ότι οι γερμανικοί στρατοί δεν χωρίζονταν σε μονάδες όπως οι ρωμαϊκοί, ενώ ο Μαυρίκιος τονίζει ότι στον στρατό σχηματίζονταν άτυπες μονάδες με βάση τη συγγένεια.[364] Ο Στόιερ ωστόσο σημειώνει ότι πολλοί Γερμανοί υπηρετούσαν στον Ρωμαϊκό στρατό ή ως αυτοκρατορικοί σωματοφύλακες και έτσι θα είχαν εξοικειωθεί με την οργάνωσή του και ότι οι γερμανικοί στρατοί ίσωςνα είχαν οργανωθεί με τρόπο που δεν διέφερε από τους ρωμαϊκούς.[365]
Στην αρχαιότητα οι Γερμανοί πολεμιστές πολεμούσαν κυρίως πεζοί.[366] Το γερμανικό πεζικό πολεμούσε σε στενά σφιχτούς σχηματισμούς στη μάχη, με τρόπο που ο Στόιερ συγκρίνει με την ελληνική φάλαγγα.[367] Ο Τάκιτος αναφέρει ότι οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν έναν ενιαίο σχηματισμό, τη σφήνα (Λατινικά: cuneus).[364] Οι άνδρες πιθανότατα εξασκούντο στη χρήση όπλων ξεκινώντας από τη νεότητά τους. Όταν πολεμούσαν τις ρωμαϊκές λεγεώνες οι Γερμανοί πολεμιστές φαίνεται να προτιμούσαν να επιτίθενται από ενέδρα, κάτι που απαιτούσε οργάνωση και εκπαίδευση. [349]
Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο οι έφιπποι ιππείς περιορίζονταν συνήθως στους αρχηγούς και τις άμεσες ακολουθίες τους[366], που μπορεί να αφίππευαν για να πολεμήσουν.[368] Ορισμένες ρωμαϊκές πηγές όπως ο Aμμιανός σημειώνουν μια γερμανική δυσπιστία για το ιππικό πριν από τον 6ο αιώνα.[350] Ωστόσο ο Τάκιτος αναφέρει ότι οι Γερμανοί πολεμούσαν τόσο πεζοί όσο και έφιπποι και ο Καίσαρας είναι γνωστό ότι διατηρούσε μια ομάδα γερμανικού ιππικού και άλλες πηγές κάνουν λόγο για την εξαιρετική ιππευτική τέχνη ομάδων όπως οι Αλαμανοί. [356]Οι Ανατολικοί Γερμανικοί λαοί όπως οι Γότθοι ανέπτυξαν δυνάμεις ιππικού οπλισμένες με λόγχες λόγω της επαφής με διάφορους νομαδικούς λαούς, έτσι οι στρατοί του Θεοδώριχου του Μεγάλου ήταν κυρίως ιππείς.[369]
Πολιορκίες και οχυρώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ρωμαϊκές πηγές αναφέρουν ότι οι γερμανικοί λαοί γενικά απέφευγαν τις περιτειχισμένες πόλεις και φρούρια κατά τις εκστρατείες τους στο ρωμαϊκό έδαφος. Ο Αμμιανός αναφέρει ότι θεωρούσαν τις πόλεις ως «τάφους που περιβάλλονταν από δίχτυα».[370] Αυτό πιθανότατα επειδή οι Γερμανοί δεν είχαν τον κατάλληλο πολιορκητικό εξοπλισμό. Με την εξαίρεση των Βανδάλων στη Βόρεια Αφρική οι γερμανικές πολιορκίες φαίνεται να ήταν γενικά ανεπιτυχείς, όπως η άκαρπη πολιορκία του αυτοκράτορα Ιουλιανού στο Σαν το 356 να διακόπτεται μετά από μόλις τριάντα ημέρες.[371]
Παλαιότεροι λόγιοι συχνά υποστήριζαν ότι οι Γερμανοί δεν είχαν δικά τους φρούρια, ωστόσο έχει αποδειχθεί αρχαιολογικά η ύπαρξη οχυρώσεων και μεγαλύτερων χωματουργικών έργων, που προορίζονταν να προστατεύσουν ολόκληρα τμήματα της επικράτειάς τους.[372] Ο Τάκιτος στα Annales του απεικονίζει τον ηγέτη των Χερούσκων Σεγέστη ως πολιορκούμενο από τον Αρμίνιο το 15 μ.Χ. (Annales I.57). Ο Στόιερ πιστεύει ότι η πολιορκία ήταν πιθανόν σε ένα οχυρωμένο αγρόκτημα κάποιου είδους, ένα είδος οχύρωσης που είναι σαφώς επιβεβαιωμένο στη Γερμανία.[373] Οι μεγαλύτερες οχυρωμένες πόλεις (Λατινικά: oppida), που βρίσκονται βόρεια ως τη σύγχρονη κεντρική Γερμανία, προσδιορίζονται συχνά ως «κέλτικες» από τους αρχαιολόγους, αν και αυτό δεν μπορεί να διαπιστωθεί με σαφήνεια.[374] Ωστόσο οχυρωμένοι οικισμοί βρίσκονται επίσης στη βόρεια Γερμανία στο Βίτορφ, κοντά στο Οσναμπρύκ, στη Γιουτλάνδη και στο Μπόρνχολμ.[375] Οι οχυρώσεις σε κορυφές λόφων, που ο Στόιερ ονομάζει «κάστρα», απαντώνται επίσης στην προρωμαϊκή Εποχή του Σιδήρου (5ος/4ος–1ος αιώνας π.Χ.) και μετά.[376]
Όπλα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα αρχαιολογικά ευρήματα, κυρίως με τη μορφή τάφων, δείχνουν ότι ένα είδος τυποποιημένης γερμανικής εξάρτησης πολεμιστή είχε αναπτυχθεί από την προρωμαϊκή Εποχή του Σιδήρου, με πολεμιστές οπλισμένους με δόρυ, ασπίδα και όλο και περισσότερο με σπαθιά.[367] Τα άτομα υψηλότερης θέσης συχνά θάβονταν με σπιρούνια για ιππασία.[368] Ο Τάκιτος αναφέρει επίσης ότι οι περισσότεροι Γερμανοί πολεμιστές χρησιμοποιούσαν το ξίφος ή το δόρυ και δίνει για το τελευταίο τη λέξη της Αρχαίας Άνω Γερμανικής framea.[377] Ο Τάκιτος αναφέρει ότι το σπαθί δεν χρησιμοποιείτο συχνά.[378] Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι οι αιχμές των δοράτων και τα ξίφη με μια κοφτερή ακμή παράγονταν γενικά στην ίδια τη Γερμανία, ενώ τα ξίφη με δύο κοφτερές ακμές ήταν συχνότερα ρωμαϊκής κατασκευής.[379] Τα τσεκούρια έγιναν πιο συνηθισμένα στους τάφους των πολεμιστών από τον 3ο αιώνα μ.Χ. και μετά, όπως και τα τόξα και τα βέλη.[380]
Ο Τάκιτος υποστηρίζει ότι πολλοί Γερμανοί πολεμιστές πήγαιναν στη μάχη γυμνοί ή ελάχιστα ντυμένοι και ότι για πολλούς ο μόνος αμυντικός εξοπλισμός ήταν μια ασπίδα, κάτι που φαίνεται επίσης στις ρωμαϊκές απεικονίσεις Γερμανών πολεμιστών.[378] Η γερμανική λέξη για τον θώρακα της Αρχαίας Άνω Γερμανικής brunna είναι κελτικής προέλευσης, υποδηλώνοντας ότι είχε δανειστεί πριν από τη Ρωμαϊκή περίοδο.[381] Τα μόνα αρχαιολογικά στοιχεία για κράνη και συρμάτινες πανοπλίες δείχνουν ότι είναι ρωμαϊκής κατασκευής.[382] Οι «κανονικοί» πολεμιστές φαίνεται ότι διέθεταν τον δικό τους εξοπλισμό, ενώ τα μέλη ενός comitatus φαίνεται ότι εξοπλίζοντν από τους αρχηγούς τους από κεντρικά εργαστήρια.[383]
Γενεσιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον 21ο αιώνα οι γενετικές μελέτες έχουν αρχίσει να εξετάζουν πιο συστηματικά ζητήματα καταγωγής, χρησιμοποιώντας τόσο σύγχρονο όσο και αρχαίο DNA. Ωστόσο η σύνδεση μεταξύ των σύγχρονων γερμανικών γλωσσών, της εθνότητας και της γενετικής κληρονομιάς θεωρείται από πολλούς μελετητές απίθανο να είναι ποτέ απλή ή αδιαμφισβήτητη. Ο Γκάι Χάλσαλ για παράδειγμα γράφει: «Ο κίνδυνος, που μόλις και μετά βίας αντιμετωπίζεται (στην καλύτερη περίπτωση απορρίπτεται ως καθαρά «ιδεολογική» αντίρρηση), είναι η αναγωγή της εθνότητας αποκλειστικά στη βιολογία και επομένως σε κάτι κοντά στην ιδέα της φυλής του 19ου αιώνα, στη βάση του «έθνους-κράτους»».[384]
Σε ένα βιβλίο του 2013 που έκανε ανασκόπηση των μελετών που είχαν γίνει μέχρι τότε παρατηρήθηκε ότι: «Αν και όταν οι επιστήμονες βρουν το αρχαίο Υ-DNA από άνδρες που μπορούμε να μαντέψουμε ότι μιλούσαν πρωτογερμανικά, είναι πολύ πιθανό να είναι ένα μείγμα απλοομάδων I1. R1a1a, R1b-P312 και R1b-U106". Αυτό βασίστηκε καθαρά σε εκείνες τις ομάδες Y-DNA, που κρίνεται ότι μοιράζονται πιο συχνά οι ομιλητές των γερμανικών γλωσσών σήμερα. Ωστόσο, όπως παρατηρήθηκε σε εκείνο το βιβλίο: «Όλα αυτά είναι πολύ παλαιότερα από τις γερμανικές γλώσσες και μερικά είναι κοινά μεταξύ των ομιλητών άλλων γλωσσών».[385]
Σύγχρονη πρόσληψη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Germania του Τάκιτου ανακαλύφθηκε ξανά από Γερμανούς ουμανιστές τη δεκαετία του 1450 και τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1473. Η έκδοσή του επέτρεψε στους Γερμανούς μελετητές να διεκδικήσουν ένα ένδοξο κλασικό παρελθόν για το δικό τους έθνος, που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί εκείνα της Ελλάδας και της Ρώμης [386]και να εξισώσουν το «γερμανικό» με το γερμανικό.[387] Αρχικά η αντίληψή τους για το «γερμανικό» ήταν, ωστόσο, πολύ ασαφής και μπορούσε να περιλαμβάνει λαούς όπως οι Ούννοι και οι Πίκτοι.[388] Αργότερα, διαβάζοντας τον ισχυρισμό του Τάκιτου ότι οι αρχαίοι Γερμανοί ήταν ένας λαός ιθαγενής της Γερμανίας και όχι αναμειγμένος με άλλα έθνη, αυτή η ανάγνωση περιορίστηκε και χρησιμοποιήθηκε από τους ουμανιστές για να υποστηρίξουν μια έννοια γερμανικής ανωτερότητας έναντι άλλων λαών.[389] Εξίσου σημαντική ήταν το Getica του Ιορδάνη, που ανακαλύφθηκε ξανά από τον Αινεί Σύλβιο Πικολομίνι στα μέσα του 15ου αιώνα και τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1515 από τον Κόνραντ Πόιτινγκερ, που περιέγραφε τη Σκανδιναβία ως τη «μήτρα των εθνών» (λατινικά: vagina nationalum), από την οποία όλοι οι αρχαίοι βάρβαροι της βορειοανατολικής Ευρώπης μετανάστευσαν στο μακρινό παρελθόν.[390] Ενώ αντιμετωπίστηκε με καχυποψία από Γερμανούς μελετητές, που προτιμούσαν την ιθαγενή προέλευση που είχε δώσει ο Τάκιτος, αυτό το μοτίβο έγινε πολύ δημοφιλές στον σύγχρονο Σουηδικό Γοτθισμό, καθώς υποστήριζε τις αυτοκρατορικές φιλοδοξίες της Σουηδίας.[391] Ο Πόιτινγκερ τύπωσε το Getica μαζί με την Ιστορία των Λομβαρδών του Παύλου του Διακόνου, έτσι ώστε τα Germania, Getica και Ιστορία των Λομβαρδών να αποτελέσουν τη βάση για τη μελέτη του γερμανικού παρελθόντος.[392] Η αναβίωση των Βίκινγκ του ρομαντισμού του 18ου αιώνα δημιούργησε μια γοητεία για οτιδήποτε «σκανδιναβικό».[393] Οι μελετητές δεν έκαναν ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ των γερμανικών, των κελτικών και των σκυθικών λαών μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα με την ανακάλυψη της ινδοευρωπαϊκής και την καθιέρωση της γλώσσας ως πρωταρχικού κριτηρίου για την εθνικότητα. Πριν από εκείνη την εποχή οι Γερμανοί μελετητές θεωρούσαν τους κελτικούς λαούς ιδιαίτερα ως μέρος της γερμανικής ομάδας.[394]
Η αρχή της κυρίως γερμανικής φιλολογίας ξεκινά στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν ο Ράσμους Ρασκ επιμελήθηκε την έκδοση του 1814 του Ισλανδικού Λεξικού του Μπγερν Χάλντορσον και ήταν σε πλήρη άνθιση από τη δεκαετία του 1830, με τους Αδελφούς Γκριμ να συνθέτουν ένα λεξικό (Deutsches Wörterbuchology) Γερμανικής ετυμολογίας και τον Γιάκομπ Γκριμ να δίνει μια εκτενή περιγραφή της ανακατασκευασμένης γερμανικής μυθολογίας στο Deutsche Mythologie του.[395] Η ανάπτυξη των γερμανικών σπουδών ως ακαδημαϊκού κλάδου τον 19ο αιώνα ήταν παράλληλη με την άνοδο του εθνικισμού στην Ευρώπη μετά το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων και την αναζήτηση από τα αναπτυσσόμενα αρτιγενή εθνικά κράτη των δικών τους εθνικές ιστορίες.[396] Ο Γιάκομπ Γκριμ προσέφερε πολλά επιχειρήματα που προσδιορίζουν τους Γερμανούς ως τους «πιο γερμανικούς» από τους γερμανόφωνους λαούς, πολλά από τα οποία υιοθετήθηκαν αργότερα από άλλους που προσπάθησαν να εξισώσουν τη «γερμανικότητα» (γερμανικά: Germanentum) με τη γερμανικότητα (γερμανικά: Deutschtum).[397] Ο Γκριμ υποστήριξε επίσης ότι οι σκανδιναβικές πηγές ήταν, αν και πολύ μεταγενέστερες, πιο «καθαρές» βεβαιώσεις «γερμανικότητας» από εκείνες του νότου, μια άποψη που παραμένει κοινή σήμερα.[398] Μια «γερμανική» εθνική εθνότητα πρόσφερε μια πνευματική λογική για την ενοποίηση της Γερμανίας, αντιπαραβάλλοντας την αναδυόμενη Γερμανική Αυτοκρατορία με τους γειτονικούς αντιπάλους της διαφορετικής καταγωγής.[399] Η εκκολαπτόμενη πίστη σε μια γερμανική εθνότητα στη συνέχεια θεμελιώθηκε σε εθνικούς μύθους της γερμανικής αρχαιότητας. [400]Αυτές οι τάσεις κορυφώθηκαν σε ένα μεταγενέστερο πανγερμανικό κίνημα Alldeutsche Bewegung, που είχε ως στόχο του την πολιτική ενότητα όλης της γερμανόφωνης Ευρώπης (όλων των Volksdeutsche) σε ένα γερμανικό έθνος-κράτος.[401][402]
Ο σύγχρονος ρομαντικός εθνικισμός στη Σκανδιναβία έδωσε μεγαλύτερο βάρος στην Εποχή των Βίκινγκ, με αποτέλεσμα το κίνημα που είναι γνωστό ως Σκανδιναβισμός. [403]Οι θεωρίες της φυλής αναπτύχθηκαν την ίδια περίοδο, χρησιμοποιώντας δαρβινικές εξελικτικές ιδέες και ψευδοεπιστημονικές μεθόδους για τον προσδιορισμό των γερμανικών λαών (μέλη μιας σκανδιναβικής φυλής) ως ανώτερων από άλλες εθνότητες.[404] Ο επιστημονικός ρατσισμός άκμασε στα τέλη του 19ου και στα μέσα του 20ού αιώνα, οπότε έγινε η βάση για ευλογοφανείς φυλετικές συγκρίσεις και την αιτιολόγηση ευγονικών κοινωνικών πολιτικών. Συνέβαλε επίσης στην υποχρεωτική στείρωση, στους νόμους κατά των μικτών γάμων και χρησιμοποιήθηκε για την επιβολή περιορισμών στη μετανάστευση τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Ναζιστικό Κόμμα χρησιμοποίησε τις έννοιες της γερμανικής «καθαρότητας», που έφτασαν πίσω στους αρχαιότερους προϊστορικούς χρόνους.[7] Χρησιμοποίησε επίσης τη «γερμανική» φύση λαών όπως οι Φράγκοι και οι Γότθοι για να δικαιολογήσει εδαφικές προσαρτήσεις στη βόρεια Γαλλία, την Ουκρανία και την Κριμαία. Αυτό οδήγησε σε μια επιστημονική αντίδραση και επανεξέταση της γερμανικής καταγωγής μετά το 1945.[7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Steuer 2021, σελ. 30.
- ↑ 2,0 2,1 Steuer 2021, σελ. 3.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 28.
- ↑ Drijvers 2011, σελ. 17.
- ↑ Beckwith 2009, σελίδες 82–83.
- ↑ Wolfram 1988, σελίδες 86–89.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Todd 1999, σελ. 9.
- ↑ Wolfram 1988, σελ. 5.
- ↑ Pfeifer 2000, σελ. 434.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 58.
- ↑ 11,0 11,1 Pohl 2004a, σελ. 1.
- ↑ Pohl 2020, σελ. 318.
- ↑ Steinacher 2020, σελίδες 48–57.
- ↑ 14,0 14,1 Schutz 2001, σελ. 1.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 4.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 380–381.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 379–380.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 381–382.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 383–385.
- ↑ Harland & Friedrich 2020, σελ. 5.
- ↑ Harland & Friedrich 2020, σελ. 6.
- ↑ Goffart 2006, σελίδες 4–5.
- ↑ Halsall 2007, σελίδες 23–24.
- ↑ Harland & Friedrich 2020, σελ. 10.
- ↑ Goering 2020, σελίδες 247–248.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 29.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 1275–1277.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 50.
- ↑ Steinacher 2020, σελίδες 35–39.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 10.
- ↑ 31,0 31,1 31,2 Pohl 2004a, σελ. 3.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 53.
- ↑ Riggsby 2010, σελ. 51.
- ↑ Steinacher 2020, σελίδες 36–37.
- ↑ Steinacher 2020, σελίδες 37–38.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 11.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 12.
- ↑ Liebeschuetz 2015, σελ. 97.
- ↑ Pohl 2004, σελίδες 9–10.
- ↑ Pohl 2004a, σελίδες 9–10.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 376, 511.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 377.
- ↑ Krebs 2011, σελ. 204.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 510–511.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 513.
- ↑ Pohl 2004a, σελίδες 52–53.
- ↑ Pohl 2004a, σελίδες 53–54.
- ↑ Pohl 2004a, σελίδες 54–55.
- ↑ Pohl 2004a, σελ. 19.
- ↑ Steinacher 2020, σελίδες 47–48.
- ↑ DamtoftPoulsen2018.
- ↑ Thurston 2006, σελ. 45.
- ↑ O'Gorman 2012, σελ. 107.
- ↑ Tacitus 2009, σελ. 38 [Ch. 2].
- ↑ Rydberg 2020, σελ. 71.
- ↑ Plin. Nat. 4.28
- ↑ Pomponius Mela, Description of the World, trans. F.E. Romer, 3.31–3.32
- ↑ Tacitus 2009, Ch. 38.
- ↑ Tacitus 2009, σελ. 57 [Ch. 39].
- ↑ Strabo, Geography, 7.1.3
- ↑ Tacitus 2009, σελ. 59 [Ch. 43].
- ↑ Ringe 2006, σελ. 84; Anthony 2007, σελίδες 57–58; Iversen & Kroonen 2017, σελ. 519
- ↑ Penzl 1972, σελ. 1232.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 593.
- ↑ Stiles 2017, σελ. 889; Rübekeil 2017, σελ. 989
- ↑ Schrijver 2014, σελ. 197; Seebold 2017, σελ. 978; Iversen & Kroonen 2017, σελ. 518
- ↑ 67,0 67,1 Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 581–582.
- ↑ Anthony 2007, σελ. 360; Seebold 2017, σελ. 978; Heyd 2017, σελίδες 348–349; Kristiansen και άλλοι 2017, σελ. 340; Reich 2018, σελίδες 110–111
- ↑ Anthony 2007, σελίδες 360, 367–368; Seebold 2017, σελ. 978; Kristiansen και άλλοι 2017, σελ. 340; Iversen & Kroonen 2017, σελίδες 512–513
- ↑ Polomé 1992, σελ. 51; Fortson 2004, σελ. 338; Ringe 2006, σελ. 85
- ↑ Fortson 2004, σελ. 338; Kroonen 2013, σελίδες 247, 311; Nedoma 2017, σελ. 876
- ↑ Schrijver 2014, σελ. 197; Nedoma 2017, σελ. 876
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 579–589.
- ↑ Ringe 2006, σελ. 296.
- ↑ 75,0 75,1 Ringe 2006, σελ. 85.
- ↑ Ringe 2006, σελ. 85; Nedoma 2017, σελ. 875; Seebold 2017, σελ. 975; Rübekeil 2017, σελ. 989
- ↑ Ringe 2006, σελ. 85; Rübekeil 2017, σελ. 989
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 595.
- ↑ Kroonen 2013, σελ. 422; Rübekeil 2017, σελ. 990
- ↑ Rübekeil 2017, σελ. 990.
- ↑ 81,0 81,1 Todd 1999, σελ. 13; Green 1998, σελ. 108; Ringe 2006, σελ. 152; Sanders 2010, σελ. 27; Nedoma 2017, σελ. 875.
- ↑ Green 1998, σελ. 13; Nedoma 2017, σελ. 876
- ↑ Nedoma 2017, σελ. 875.
- ↑ Nedoma 2017, σελ. 876; Rübekeil 2017, σελ. 991
- ↑ Schrijver 2014, σελ. 183; Rübekeil 2017, σελ. 992
- ↑ 86,0 86,1 Rübekeil 2017, σελ. 992.
- ↑ 87,0 87,1 Nedoma 2017, σελίδες 876–877.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 602–603.
- ↑ Fortson 2004, σελίδες 338–339; Nedoma 2017, σελ. 876
- ↑ Ringe 2006, σελ. 85; Nedoma 2017, σελ. 879
- ↑ 91,0 91,1 Nedoma 2017, σελ. 879.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 595–596.
- ↑ Seebold 2010, σελ. 1068.
- ↑ Rübekeil 2017, σελ. 986.
- ↑ Fortson 2004, σελ. 339; Rübekeil 2017, σελ. 993
- ↑ Fortson 2004, σελ. 339; Seebold 2017, σελ. 976
- ↑ Nedoma 2017, σελίδες 879, 881; Rübekeil 2017, σελ. 995
- ↑ Schrijver 2014, σελ. 185; Rübekeil 2017, σελ. 992
- ↑ Rübekeil 2017, σελ. 991.
- ↑ Nedoma 2017, σελ. 877.
- ↑ Nedoma 2017, σελ. 878.
- ↑ Rübekeil 2017, σελίδες 987, 991, 997; Nedoma 2017, σελίδες 881—883
- ↑ Nedoma 2017, σελίδες 877, 881.
- ↑ Nedoma 2017, σελ. 881.
- ↑ Rübekeil 2017, σελίδες 987, 997–998.
- ↑ Nedoma 2017, σελ. 880.
- ↑ Fortson 2004, σελ. 339.
- ↑ Seebold 2010, σελίδες 1068–1069.
- ↑ Seebold 2010, σελ. 1069.
- ↑ Rübekeil 2017, σελίδες 987, 991, 997.
- ↑ Beck & Müller 2010, σελίδες 1064–1065.
- ↑ Seebold 2010, σελίδες 1063–1064.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 93.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 635.
- ↑ Pohl 2004a, σελίδες 49–50.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 113.
- ↑ Brather 2004, σελίδες 181–183.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 91–93.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 59.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 125–126.
- ↑ 121,0 121,1 Steuer 2021, σελ. 1273.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 1274–1275.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 1275.
- ↑ Jensen 2018, σελ. 255.
- ↑ Todd 1999, σελ. 23.
- ↑ Maciałowicz, Rudnicki & Strobin 2016, σελίδες 136–138.
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελ. 61.
- ↑ Chaniotis 2013, σελίδες 209–211.
- ↑ Wolfram 1997, σελίδες 3–4.
- ↑ Pliny the Elder, Natural History, 4.27(/39).
- ↑ Hoops 1999, σελίδες 468–469.
- ↑ Kaul & Martens 1995, σελίδες 133, 153–154.
- ↑ Harris 1979, σελίδες 245–247.
- ↑ Ozment 2005, σελ. 58fn.
- ↑ Woolf 2012, σελίδες 105–107.
- ↑ Kaul & Martens 1995, σελ. 153.
- ↑ Burns 2003, σελ. 77.
- ↑ Burns 2003, σελίδες 111–113, 118–123.
- ↑ Caesar 2019, σελ. 25, 1.31.
- ↑ Goldsworthy 2006, σελ. 204.
- ↑ Chrystal 2019, σελ. 91.
- ↑ Steuer 2006, σελ. 230.
- ↑ Caesar 2019, σελ. 37 [1.51].
- ↑ Vanderhoeven & Vanderhoeven 2004, σελ. 144.
- ↑ Goldsworthy 2009, σελ. 212, note 2.
- ↑ Goldsworthy 2016a, σελίδες 81–82.
- ↑ Caesar 2019, σελ. 53, 2.4.1–2.
- ↑ Caesar 2019, σελ. 54, 2.4.10.
- ↑ Goldsworthy 2016a, σελίδες 84–85.
- ↑ Cicero, Letters to Atticus, 14.9.3.
- ↑ Cassius Dio, 48.49.
- ↑ Cassius Dio, 51.21.
- ↑ Cassius Dio, 53.26.
- ↑ Drummond & Nelson 1994, σελίδες 7–8.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 995.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 994.
- ↑ Wells 1995, σελ. 98.
- ↑ Seager 2008, σελίδες 52–56, 100.
- ↑ Wells 2004, σελ. 155.
- ↑ Gruen 2006, σελίδες 180–182.
- ↑ Gruen 2006, σελ. 183.
- ↑ 162,0 162,1 Haller & Dannenbauer 1970, σελ. 30.
- ↑ Goldsworthy 2016b, σελ. 275.
- ↑ Goldsworthy 2016b, σελίδες 276–277.
- ↑ Haller & Dannenbauer 1970, σελίδες 30–31.
- ↑ Strabo, Geography, 4.3.4.
- ↑ Roymans 2004, σελίδες 57–58.
- ↑ Suetonius, Galba 12.
- ↑ De la Bédoyère 2017, σελίδες 113–115.
- ↑ Tacitus, The History, 2.5.[re-check]
- ↑ Fuhrmann 2012, σελίδες 128–129.
- ↑ Goldsworthy 2016a, σελίδες 201, 210, 212.
- ↑ Boatwright, Gargola & Talbert 2004, σελ. 360.
- ↑ Jones 1992, σελ. 128.
- ↑ Kovács 2009, σελ. 204.
- ↑ 176,0 176,1 James 2014, σελ. 31.
- ↑ 177,0 177,1 Pohl 2004a, σελ. 26.
- ↑ Ward, Heichelheim & Yeo 2016, σελ. 340.
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελ. 304.
- ↑ Heather 2009, σελ. 101.
- ↑ Tacitus 2009, σελίδες 59–60, [42–44].
- ↑ Kovács 2009, σελίδες 201–203, 216–218, 228.
- ↑ Steinacher 2020, σελίδες 46–47.
- ↑ Geary 1999, σελ. 109.
- ↑ Southern 2001, σελ. 63.
- ↑ Historia Augusta, "Life of Maximinus", 1.5.
- ↑ 187,0 187,1 187,2 Todd (1999), σελ. 140
- ↑ Heather 2009, σελίδες 127–228.
- ↑ Wolfram 1988, σελ. 44.
- ↑ 190,0 190,1 Heather 2009, σελ. 112.
- ↑ Wolfram 1988, σελ. 48.
- ↑ Wolfram 1997, σελίδες 46–49.
- ↑ Pohl 1998, σελ. 131; Wolfram 1988, σελίδες 57–59; Nixon & Rodgers 1994, σελίδες 100–101; Christensen 2002, σελίδες 207–209.
- ↑ Halsall 2007, σελίδες 234–237.
- ↑ Wolfram 1997, σελ. 103.
- ↑ Wolfram 1997, σελ. 142.
- ↑ Halsall 2007, σελ. 173.
- ↑ Heather 2009, σελ. 160.
- ↑ Heather 2009, σελ. 594.
- ↑ Halsall 2007, σελίδες 176–178; Wolfram 1997, σελίδες 79–87.
- ↑ Contrast Halsall (2007), σελίδες 180–185 and Heather (2009), σελίδες 189–196.
- ↑ Halsall 2007, σελίδες 183–185; Heather 2009, σελ. 194; Wolfram 1997, σελ. 110.
- ↑ Halsall 2007, σελίδες 206, 217.
- ↑ Halsall 2007, σελ. 199.
- ↑ Heather 2009, σελίδες 182–183, 197.
- ↑ Goffart 2006, σελίδες 88–89.
- ↑ Heather 2009, σελ. 182.
- ↑ Halsall 2007, σελ. 211.
- ↑ Halsall 2007, σελίδες 236–238.
- ↑ Heather 2009, σελ. 214.
- ↑ Heather 2006, σελίδες 261–262, 461.
- ↑ Halsall 2007, σελίδες 240–242.
- ↑ Heather 2006, σελίδες 262–272.
- ↑ Halsall 2007, σελ. 244.
- ↑ Halsall 2013, σελίδες 357–368.
- ↑ Heather 2009, σελίδες 266–332.
- ↑ Schwartzwald 2015, σελ. 4.
- ↑ Geary 2002, σελ. 113.
- ↑ Heather 2009, σελ. 240, citing Paul the Deacon.
- ↑ Wolfram 1997, σελ. 308.
- ↑ Wolfram 1997, σελ. 7.
- ↑ Heather 2014, σελίδες 58–59.
- ↑ Heather 2014, σελίδες 61–68.
- ↑ Pohl 1998, σελ. 33.
- ↑ Kitchen 1996, σελίδες 19–20.
- ↑ Kitchen 1996, σελ. 20.
- ↑ Bauer 2010, σελ. 172.
- ↑ James 1995, σελίδες 66–67.
- ↑ Bauer 2010, σελ. 173.
- ↑ Bauer 2010, σελίδες 178–179.
- ↑ Kitchen 1996, σελίδες 24–28.
- ↑ Riché 1993, σελίδες 350–359.
- ↑ James 1995, σελ. 60.
- ↑ Morgan 2001, σελίδες 61–65.
- ↑ Roberts 1996, σελίδες 121–123.
- ↑ Derry 2012, σελίδες 16–35.
- ↑ Clements 2005, σελίδες 214–229.
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελ. 310.
- ↑ Vasiliev 1936, σελίδες 117–135.
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελίδες 310–311.
- ↑ Geary 1999, σελ. 110.
- ↑ For general discussion regarding the Merseburg Charms, see for example Lindow 2001: 227-28 and Simek 2007 [1993]: 84 & 278-279.
- ↑ 243,0 243,1 243,2 243,3 Orel 2003, σελ. 469.
- ↑ 244,0 244,1 244,2 244,3 Orel 2003, σελ. 33.
- ↑ 245,0 245,1 245,2 Orel 2003, σελίδες 361, 385, 387.
- ↑ Orel 2003, σελ. 385.
- ↑ Magnusson 1989, σελίδες 463–464.
- ↑ 248,0 248,1 248,2 Orel 2003, σελ. 118.
- ↑ 249,0 249,1 249,2 249,3 Orel 2003, σελ. 114.
- ↑ The Atharveda charm is specifically charm 12 of book four of the Atharveda. See discussion in for example Storms 1948: 107-112.
- ↑ 251,0 251,1 251,2 251,3 Orel 2003, σελ. 72.
- ↑ Kroonen 2013, σελίδες 96, 114–115.
- ↑ 253,0 253,1 For a concise overview of sources on Germanic mythology, see Simek 2007 [1993]: 298-300.
- ↑ On the correspondences between the prose introduction to Grímnismál and the Langobardic origin myth, see for example Lindow 2002: 129.
- ↑ Regarding the Ring of Pietroassa, see for example discussion in MacLeod & Mees 2006: 173-174. On Gothic Anses, see for example Orel 2003: 21.
- ↑ See discussion in for example Puhvel 1989 [1987]: 189-221 and Witzel 2017: 365-369.
- ↑ Cusack 1998, σελ. 35.
- ↑ Düwel 2010a, σελ. 356.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελ. 350.
- ↑ 260,0 260,1 Düwel 2010a, σελ. 802.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 350–353.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 353–356.
- ↑ Cusack 1998, σελίδες 50–51.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 359–360.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 360–362.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 362–364.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 364–371.
- ↑ Padberg 2010, σελ. 588.
- ↑ Padberg 2010, σελίδες 588–589.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελ. 372.
- ↑ 271,0 271,1 Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 389–391.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 397–399.
- ↑ Schäferdiek & Gschwantler 2010, σελίδες 401–404.
- ↑ Dilcher 2011, σελίδες 241–242.
- ↑ Schmidt-Wiegand 2010, σελ. 389.
- ↑ Lück 2010, σελ. 423.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 790–791.
- ↑ 278,0 278,1 Timpe & Scardigli 2010, σελ. 811.
- ↑ Dilcher 2011, σελ. 245.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 798–799.
- ↑ Dilcher 2011, σελ. 243.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 811–812.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 800–801.
- ↑ Dilcher 2011, σελίδες 246–247.
- ↑ Dilcher 2011, σελ. 251.
- ↑ Fruscione 2010.
- ↑ Schmidt-Wiegand 2010, σελ. 396.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 801.
- ↑ 289,0 289,1 Schulze 2010, σελ. 481.
- ↑ Schulze 2010, σελ. 482.
- ↑ 291,0 291,1 Karras 2006, σελ. 128.
- ↑ Schulze 2010, σελ. 483.
- ↑ 293,0 293,1 Schulze 2010, σελ. 488.
- ↑ Buchholz 2008, σελ. 1193.
- ↑ Karras 2006, σελίδες 124, 127–130, 139–140.
- ↑ Schumann 2008a, σελίδες 1807–1809.
- ↑ Schumann 2008b, σελίδες 1695–1696.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 609.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 614–615.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελ. 616.
- ↑ Timpe & Scardigli 2010, σελίδες 609–611.
- ↑ Haymes & Samples 1996, σελίδες 39–40.
- ↑ Goering 2020, σελ. 242.
- ↑ Goering 2020, σελ. 246.
- ↑ Millet 2008, σελίδες 27–28.
- ↑ Millet 2008, σελίδες 4–7.
- ↑ Millet 2008, σελίδες 11–13.
- ↑ Tiefenbach, Reichert & Beck 1999, σελίδες 267–268.
- ↑ Haymes & Samples 1996, σελ. 10.
- ↑ Tacitus 1948, σελ. 102.
- ↑ Tiefenbach, Reichert & Beck 1999, σελ. 268.
- ↑ Reichert 2011, σελίδες 1816–1817.
- ↑ Haubrichs 2004, σελ. 519.
- ↑ Ghosh 2007, σελ. 248.
- ↑ Millet 2008, σελ. 9.
- ↑ Ghosh 2007, σελ. 249.
- ↑ Düwel 2004, σελ. 139.
- ↑ 318,0 318,1 318,2 Düwel 2004, σελ. 121.
- ↑ Nedoma 2017, σελ. 876.
- ↑ 320,0 320,1 Green 1998, σελ. 254.
- ↑ Düwel 2004, σελ. 125.
- ↑ Green 1998, σελ. 255.
- ↑ Düwel 2004, σελ. 132.
- ↑ Düwel 2004, σελίδες 121–122.
- ↑ Düwel 2004, σελ. 123.
- ↑ Düwel 2004, σελ. 124.
- ↑ Düwel 2010b, σελίδες 999–1006.
- ↑ Düwel 2004, σελίδες 126–127.
- ↑ Düwel 2004, σελίδες 131–132.
- ↑ Kishlansky, Geary & O'Brien 2008, σελ. 164.
- ↑ Osborne 2008, σελ. 39.
- ↑ Manco 2013, σελ. 202.
- ↑ Tacitus 2009, σελ. 40 [Ch. 5].
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελίδες 315–316.
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελ. 318.
- ↑ Geary 1999, σελ. 111.
- ↑ Todd 1999, σελ. 32.
- ↑ 338,0 338,1 Waldman & Mason 2006, σελ. 317.
- ↑ Williams 1998, σελ. 79.
- ↑ Murray 1983, σελ. 55.
- ↑ Beare 1964, σελ. 66.
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελ. 321.
- ↑ Pohl 1998, σελ. 34.
- ↑ Santosuo 2004, σελ. 9.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 673.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 794.
- ↑ Bulitta & Springer 2010, σελίδες 665–667.
- ↑ Bulitta & Springer 2010, σελ. 674.
- ↑ 349,0 349,1 349,2 Steuer 2021, σελ. 674.
- ↑ 350,0 350,1 Murdoch 2004, σελ. 62.
- ↑ Bulitta & Springer 2010, σελ. 676.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 683.
- ↑ Green 1998, σελ. 107.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 786.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 793–794.
- ↑ 356,0 356,1 Bulitta & Springer 2010, σελ. 677.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 675.
- ↑ 358,0 358,1 Bulitta & Springer 2010, σελίδες 680–681.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 575–676.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 680.
- ↑ Bulitta & Springer 2010, σελίδες 681–682.
- ↑ Green 1998, σελίδες 68–69.
- ↑ Murdoch 2004, σελ. 63.
- ↑ 364,0 364,1 Bulitta & Springer 2010, σελίδες 678–679.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 676–678.
- ↑ 366,0 366,1 Todd 1999, σελ. 35.
- ↑ 367,0 367,1 Steuer 2021, σελ. 663.
- ↑ 368,0 368,1 Steuer 2021, σελ. 672.
- ↑ Todd 1999, σελ. 42.
- ↑ Murdoch 2004, σελ. 64.
- ↑ Todd 1999, σελίδες 40–41.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 307.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 308–309.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 309.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 310–316.
- ↑ Steuer 2021, σελίδες 316–335.
- ↑ Green 1998, σελ. 69.
- ↑ 378,0 378,1 Green 1998, σελ. 70.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 662.
- ↑ Todd 1999, σελ. 41.
- ↑ Green 1998, σελ. 71.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 661.
- ↑ Steuer 2021, σελ. 667.
- ↑ Halsall 2014, σελ. 518.
- ↑ Manco 2013, σελ. 208.
- ↑ Donecker 2020, σελ. 68.
- ↑ Beck 2004, σελίδες 25–26.
- ↑ Donecker 2020, σελίδες 67–70.
- ↑ Donecker 2020, σελίδες 70–71.
- ↑ Donecker 2020, σελ. 75.
- ↑ Donecker 2020, σελ. 76.
- ↑ Steinacher 2020, σελ. 40.
- ↑ Mjöberg 1980, σελίδες 207–238.
- ↑ Donecker 2020, σελίδες 80–84.
- ↑ Chisholm 1911, σελ. 601.
- ↑ Jansen 2011, σελίδες 242–243.
- ↑ Beck 2004, σελίδες 26–27.
- ↑ Beck 2004, σελ. 27.
- ↑ Jansen 2011, σελίδες 242–249.
- ↑ Mosse 1964, σελίδες 67–87.
- ↑ Mosse 1964, σελίδες 218–225.
- ↑ Smith 1989, σελίδες 97–111.
- ↑ Derry 2012, σελίδες 27, 220, 238–248.
- ↑ Weikart 2006, σελίδες 3–10, 102–126.