Freeware

Να μη συγχέεται με Δωρεάν λογισμικό ή Δωρεάν λογισμικό ανοιχτού κώδικα.

Το Freeware (δωρεάν λογισμικό) είναι λογισμικό, τις περισσότερες φορές ιδιόκτητο, που διανέμεται χωρίς χρηματικό κόστος στον τελικό χρήστη. Δεν υπάρχει συμφωνημένο σύνολο δικαιωμάτων, άδειας χρήσης ή EULA που να ορίζει ξεκάθαρα το δωρεάν λογισμικό. Κάθε εκδότης ορίζει τους δικούς του κανόνες για το δωρεάν λογισμικό που προσφέρει. Για παράδειγμα, η τροποποίηση, η αναδιανομή από τρίτους και η αντίστροφη μηχανική επιτρέπονται από ορισμένους εκδότες, αλλά απαγορεύονται από άλλους. Σε αντίθεση με το δωρεάν λογισμικό ανοιχτού κώδικα, το οποίο επίσης συχνά διανέμεται δωρεάν, ο πηγαίος κώδικας για δωρεάν λογισμικό συνήθως δεν είναι διαθέσιμος. Το δωρεάν λογισμικό μπορεί να προορίζεται να ωφελήσει τον παραγωγό του, για παράδειγμα, ενθαρρύνοντας τις πωλήσεις μιας πιο ικανής έκδοσης, όπως στα επιχειρηματικά μοντέλα freemium και shareware.

Ιστορία

Ο όρος freeware (δωρεάν λογισμικό) επινοήθηκε το 1982 από τον Andrew Fluegelman, ο οποίος ήθελε να πουλήσει το PC-Talk, την εφαρμογή επικοινωνίας που είχε δημιουργήσει, εκτός εμπορικών καναλιών διανομής. Ο Fluegelman διένειμε το πρόγραμμα μέσω μιας διαδικασίας που τώρα ονομάζεται shareware. Καθώς οι τύποι λογισμικού μπορούν να αλλάξουν, το δωρεάν λογισμικό μπορεί να αλλάξει σε λογισμικό κοινής χρήσης.

Στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, ο όρος freeware χρησιμοποιήθηκε συχνά σε λογισμικό που κυκλοφορούσε χωρίς να διέτεθε τον πηγαίο κώδικα στο κοινό.

Ορισμοί

Άδεια χρήσης λογισμικού

Το λογισμικό που ταξινομείται ως δωρεάν λογισμικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς πληρωμή και είναι συνήθως είτε πλήρως λειτουργικό για απεριόριστο χρόνο είτε έχει περιορισμένη λειτουργικότητα, με μια πιο ικανή έκδοση διαθέσιμη στο εμπόριο ή ως κοινόχρηστο λογισμικό.

Σε αντίθεση με αυτό που το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού αποκαλεί ελεύθερο λογισμικό, ο δημιουργός του δωρεάν λογισμικού συνήθως περιορίζει τα δικαιώματα του χρήστη να χρησιμοποιεί, να αντιγράφει, να διανέμει, να τροποποιεί, να δημιουργεί παράγωγα έργα ή να αναστρέφει το λογισμικό. Η άδεια χρήσης λογισμικού μπορεί να επιβάλλει πρόσθετους περιορισμούς χρήσης. για παράδειγμα, η άδεια μπορεί να είναι "δωρεάν για ιδιωτική, μη εμπορική χρήση" μόνο,  ή η χρήση μέσω δικτύου, σε διακομιστή ή σε συνδυασμό με ορισμένα άλλα πακέτα λογισμικού ενδέχεται να απαγορεύεται. Περιορισμοί ενδέχεται να απαιτούνται από την άδεια χρήσης ή να επιβάλλονται από το ίδιο το λογισμικό. π.χ., το πακέτο μπορεί να μην λειτουργεί σε δίκτυο. 

Σχέση με άλλες μορφές αδειοδότησης λογισμικού

Αυτό το διάγραμμα Venn περιγράφει την τυπική σχέση μεταξύ δωρεάν λογισμικού και λογισμικού ανοιχτού κώδικα : Σύμφωνα με τον David Rosen από την Wolfire Games το 2010, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα (πορτοκαλί) είναι τις περισσότερες φορές δωρεάν, αλλά όχι πάντα. Το δωρεάν λογισμικό (πράσινο) σπάνια εκθέτει τους πηγαίους κώδικες του.

Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ (DoD) ορίζει το "λογισμικό ανοιχτού κώδικα" (δηλ. ελεύθερο λογισμικό ή ελεύθερο λογισμικό και λογισμικό ανοιχτού κώδικα), ως διαφορετικό από το "δωρεάν λογισμικό" ή το "κοινόχρηστο λογισμικό". είναι λογισμικό όπου "η κυβέρνηση δεν έχει πρόσβαση στον αρχικό πηγαίο κώδικα". Το "δωρεάν" στο "δωρεάν λογισμικό" αναφέρεται στην τιμή του λογισμικού, το οποίο είναι συνήθως ιδιόκτητο και διανέμεται χωρίς πηγαίο κώδικα. Αντίθετα, το "δωρεάν" στο "ελεύθερο λογισμικό" αναφέρεται σε ελευθερίες που παρέχονται στους χρήστες βάσει της άδειας χρήσης λογισμικού (για παράδειγμα, για εκτέλεση του προγράμματος για οποιονδήποτε σκοπό, τροποποίηση και αναδιανομή του προγράμματος σε άλλους) και τέτοιο λογισμικό μπορεί να πωληθεί σε τιμή.

Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού (FSF), το "δωρεάν λογισμικό" είναι μια χαλαρά καθορισμένη κατηγορία και δεν έχει σαφή αποδεκτό ορισμό, αν και το FSF ζητά το ελεύθερο λογισμικό (ελεύθερο, απεριόριστο και με διαθέσιμο πηγαίο κώδικα) να μην ονομάζεται δωρεάν λογισμικό. Αντίθετα, το Oxford English Dictionary απλώς χαρακτηρίζει το δωρεάν λογισμικό ως "διαθέσιμο δωρεάν (μερικές φορές με την πρόταση ότι οι χρήστες πρέπει να κάνουν μια δωρεά στον πάροχο)".

Μερικά προϊόντα δωρεάν λογισμικού κυκλοφορούν παράλληλα με εκδόσεις επί πληρωμή που είτε έχουν περισσότερες δυνατότητες είτε λιγότερο περιοριστικούς όρους αδειοδότησης. Αυτή η προσέγγιση είναι γνωστή ως freemium ("δωρεάν" + "premium"), καθώς η δωρεάν έκδοση προορίζεται ως προώθηση για την έκδοση premium. Και οι δύο μοιράζονται συχνά μια βάση κώδικα, χρησιμοποιώντας μια σημαία μεταγλωττιστή για να καθορίσουν ποιος παράγεται. Για παράδειγμα, το BBEdit έχει μια έκδοση BBEdit Lite που έχει λιγότερες δυνατότητες. Το XnView διατίθεται δωρεάν για προσωπική χρήση, αλλά πρέπει να έχει άδεια για εμπορική χρήση. Η δωρεάν έκδοση μπορεί να υποστηρίζεται από διαφημίσεις, όπως συνέβη με το DivX .

Το λογισμικό που υποστηρίζεται από διαφημίσεις και το δωρεάν λογισμικό εγγραφής έχουν επίσης ομοιότητες με το δωρεάν λογισμικό. Το λογισμικό που υποστηρίζεται από διαφημίσεις δεν ζητά πληρωμή για άδεια, αλλά εμφανίζει διαφημίσεις είτε για να αντισταθμίσει το κόστος ανάπτυξης είτε ως μέσο εισοδήματος. Το Registerware αναγκάζει τον χρήστη να εγγραφεί στον εκδότη πριν μπορέσει να χρησιμοποιήσει το προϊόν. Ενώ τα εμπορικά προϊόντα ενδέχεται να απαιτούν εγγραφή για να διασφαλιστεί η άδεια χρήσης, το δωρεάν λογισμικό μητρώου δεν χρειάζεται.

Άδειες Creative Commons

Το Creative Commons προσφέρει άδειες, που ισχύουν για όλα τα έργα που διέπονται από πνευματικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του λογισμικού, που επιτρέπουν σε έναν προγραμματιστή να ορίσει το "δωρεάν λογισμικό" με νομικό ασφαλή τρόπο και με σεβασμό σε τομείς διεθνούς δικαίου. Η τυπική περίπτωση χρήσης δωρεάν λογισμικού "μερίδιο" μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω με ρήτρες περιορισμού Creative Commons όπως μη εμπορική αξία ( CC BY-NC ) ή μη παράγωγα ( CC BY-ND ), δείτε την περιγραφή των αδειών .  Υπάρχουν πολλά παραδείγματα χρήσης, για παράδειγμα The White Chamber, Mari0 ή Assault Cube, όλα δωρεάν λογισμικό με άδεια CC BY-NC-SA : επιτρέπεται η δωρεάν κοινή χρήση, η πώληση όχι.

Περιορισμοί

Το δωρεάν λογισμικό δεν μπορεί να βασίζεται οικονομικά στην εμπορική προώθηση. Τον Μάιο του 2015, η διαφήμιση δωρεάν λογισμικού στο Google Ads περιορίστηκε σε "επίσημη πηγή"[ες]. Επομένως, οι ιστότοποι και τα ιστολόγια είναι ο κύριος πόρος για πληροφορίες για τις οποίες είναι διαθέσιμο δωρεάν λογισμικό, χρήσιμο και δεν είναι κακόβουλο λογισμικό . Ωστόσο, υπάρχουν επίσης πολλά περιοδικά ή εφημερίδες υπολογιστών που παρέχουν αξιολογήσεις για δωρεάν λογισμικό και περιλαμβάνουν συμπαγείς δίσκους ή άλλα μέσα αποθήκευσης που περιέχουν δωρεάν λογισμικό. Επίσης, το δωρεάν λογισμικό συχνά συνοδεύεται από άλλα προϊόντα, όπως ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές ή σαρωτές .

Το δωρεάν λογισμικό έχει επικριθεί ως "μη βιώσιμο" επειδή απαιτεί από μια μόνο οντότητα να είναι υπεύθυνη για την ενημέρωση και τη βελτίωση του προϊόντος, το οποίο στη συνέχεια παραδίδεται χωρίς χρέωση. Άλλα έργα δωρεάν λογισμικού απλώς κυκλοφορούν ως εφάπαξ προγράμματα χωρίς καμία υπόσχεση ή προσδοκία περαιτέρω ανάπτυξης. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν πηγαίο κώδικα, όπως και το ελεύθερο λογισμικό, έτσι ώστε οι χρήστες να μπορούν να κάνουν οι ίδιοι τις απαιτούμενες ή επιθυμητές αλλαγές, αλλά αυτός ο κώδικας υπόκειται στην άδεια του μεταγλωττισμένου εκτελέσιμου και δεν αποτελεί ελεύθερο λογισμικό.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Freeware στο Curlie
• freesoft: directory published by the Free Software Foundation