Φόρουμ Μποάριουμ

Φόρουμ Μποάριουμ
	forum Boarium
	ο χώρος της Αγοράς των Βοοειδών (ο κενός χώρος στο κάτω μέρος της εικόνας) με τον κυκλικό ναό του Νικητήριου Ηρακλή. Η πρώτη γέφυρα είναι η Πόντε Αιμίλιο, ενώ στο βάθος φαίνεται η αρχαία Πασσαλόπικτη Γέφυρα.
Είδος	πλατεία και forum venalium
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′20″N 12°28′52″E
Διοικητική υπαγωγή	Ρώμη
Χώρα	Ιταλία
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

H Αγορά του Βοός (λατιν.: Forum Boarium) ήταν η εμπορική αγορά βοοειδών της Αρχαίας Ρώμης. Βρισκόταν σε μια επίπεδη περιοχή, δυτικά του Τίβερη, ανάμεσα στους Καπιτωλίνο, Αβεντίνο και Παλατίνο λόφο.

Το Φόρουμ Μποάριουμ ήταν το σημείο, όπου έγιναν οι πρώτοι αγώνες μονομάχων το 264 π.Χ., όταν οι Μάρκος και Δέκιμος Ιούνιος Βρούτος Σκαέβα, προκήρυξαν αγώνες μονομαχίας, προς τιμή του πατέρα τους, στα πλαίσια της τελετής της κηδείας του.

Η περιοχή ήταν και θρησκευτικό κέντρο, καθώς εκεί ήταν ο κυκλικός ναός του Νικητήριου Ηρακλή, ο ναός του Πορτούνους και ο ογκώδης Μεγάλος Βωμός του Ηρακλή του 6ου ή 5ου αι. π.Χ..

Διάταξη του χώρου

Η περιοχή βρίσκεται ανατολικά του Τίβερι, στο ύψος της γέφυρας πόντε Παλατίνο. Βόρεια είναι ο ναός του Ηρακλή Νικηφόρου, στη μέση ο κυκλικός Ναός του Πορτούνους (της ανδρικής τύχης) και νότια η εκκλησία Σάντα Μαρία ιν Κοσμεντίν, στην κρύπτη της οποίας μία βάση από τόφφο θεωρείται ο Μεγάλος Βωμός του Ηρακλή. Η εκκλησία είναι γνωστή από τον νάρθηκά της με το Στόμα της Αλήθειας. Μπροστά από την εκκλησία υπάρχει το αναβρυτήριο των Τριτόνων. Ανατολικά βρίσκεται η Αψίδα του Ιανού, η μόνη τετράγωνη, τεσσάρων προσόψεων αψίδα. Νοτιοανατολικά είναι ο Μέγας Ιππόδρομος.

Αρχιτεκτονική

Ο ναός του Ηρακλή Νικηφόρου ή Ηρακλή Ελαιουργού (προστάτη του εμπορίου του ελαιολάδου) είναι κυκλικό, περίστυλο κτήριο, που χρονολογείται τον 2ο αι. π.Χ.. Περιλαμβάνει μία κιονοστοιχία κορινθιακών κιόνων σε ομόκεντρη διάταξη γύρω από έναν κυκλικό σηκό. Η βάση είναι από τόφφο. Η κίονες συγκρατούσαν θριγκό και στέγη, που δεν υπάρχουν πια. Είναι ο πιο πρώιμος από τους σωζόμενους μαρμάρινους ναούς της Ρώμης. Λόγω του κυκλικού του σχήματος, πιστευόταν για αιώνες εσφαλμένα, ότι είναι ναός της Εστίας.

Ο ναός του Πορτούνους είναι κτίσμα του 100-80 π.Χ.. Έχει 4 Χ 7 ιονικούς κίονες με πρόναο 4 Χ 2 κίονες, ενώ οι υπόλοιποι είναι ημικίονες, που εφάπτονται στους τοίχους, δηλ. ο ναός είναι ψευδοπερίπτερος. Υπάρχει μία σκάλα για την άνοδο στον ναό. Το υλικό της κατασκευής είναι τόφφος και τραβερτίνης, με γύψινες τις επιφάνειες. Από την Αναγέννηση ο ναός είναι γνωστός και ως ναός της Ανδρικής Τύχης (Fortuna Virilis). Είναι από τους πιο καλά διατηρημένους ναούς της αρχαιότητας.

Οι πηγές ισχυρίζονται, ότι στον χώρο εδώ της Αγοράς τοποθετήθηκε ένα άγαλμα του Μύρωνα, το οποίο ελήφθη ως λάφυρο από την Αίγινα. Οι πηγές λένε, ότι το γλυπτό ήταν ένας ταύρος, αλλά ίσως ήταν ένα σύμπλεγμα του Θησέα που νικά τον Μινώταυρο, θέμα ταιριαστό με την Αγορά των Βοοειδών.

Τον 5ο αι. η περιοχή γέμισε με καταστήματα· οι δύο ναοί μετατράπηκαν σε Χριστιανικές εκκλησίες, έτσι σώθηκαν. Κοντά στον ναό του Ηρακλή υπάρχει το αναβρυτήριο των Τριτόνων και στην απέναντι μεριά της οδού είναι η εκκλησία της Σάντα Μαρία ιν Κοσμεντίν, που στον νάρθηκά της έχει ένα γλυπτό πρόσωπο με το Στόμα της Αλήθειας.

Αποκατάσταση

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 η Ειδική Επιμελητεία για την Αρχαιολογική Κληρονομιά της Ρώμης συνεργάστηκε με το "Ταμείο Παγκόσμιων Μνημείων" για τη συντήρηση των ναών και της Αγοράς. Το σχέδιο περιέλαβε έναν νέο σχεδιασμό του περιβάλλοντος χώρου. Πάντως η Αψίδα του Ιανού δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί.

Πηγές

New Guide of Rome, Naples and Their Environs, by Mariano Vasi, Antonio Nibby, page 115
"Forum Boarium Guide". Retrieved 23 February 2016.

Πινακοθήκη

H θέση του ναού της Ηρακλή Νικηφόρου
Η θέση του ναού του Πορτούνου