patrzeć

See also: patrzëc

Polish

Alternative forms

• patrzyć

Etymology

Inherited from Old Polish patrzyć. The shift of -yć > -eć is unclear, but this form was apparently popularized by Doroszewski's dictionary.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈpa.tʂɛt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈpa.tr̝ɛt͡ɕ/, (17^th–18^th c.) /ˈpa.tʂɛt͡ɕ/

• Audio 1; “patrzeć”:

  (file)

• Audio 2; “patrzeć”:

  (file)

• Audio 3; “patrzeć się”:

  (file)

• Rhymes: -atʂɛt͡ɕ
• Syllabification: pa‧trzeć

Verb

patrzeć impf (frequentative (obsolete or regional) patrzać)

1. (intransitive or reflexive with się) to look; to look at (to direct one's eyes upon) [with na (+ accusative) ‘at whom/what’], [with w (+ accusative) ‘at what’], [with po (+ locative) ‘up and down whom/what’], [with przez (+ accusative) ‘through what’]

   Mąż patrzy na swoją żonę. ― The husband looks at his wife. [with na (+ accusative) ‘something/someone’]

2. (intransitive) to view, to regard, to look upon

   Synonyms: oceniać, spoglądać się

   Nadzorca nie patrzy na to przychylnie. ― The supervisor doesn't look upon this favorably.

3. (intransitive) to look at, to notice, to turn one's attention to [with na (+ accusative) ‘at whom/what’]

   Synonym: zwracać uwagę

4. (transitive, second person) used to direct someone's attention; look

   Synonym: popatrzeć

5. (intransitive or reflexive with się) to be directed towards
6. (intransitive, of emotions or character traits) to be seen, to be visible [with dative ‘on whom’ and z (+ genitive) ‘from what part of the body’]
7. (intransitive, colloquial) to strive for, to try for [with genitive ‘for what’]

   Synonym: pilnować

8. (intransitive) to look at (to treat a certain way)

   Synonym: traktować

9. (intransitive) to notice

   Synonyms: obserwować, zauważać

10. (intransitive, colloquial) to bear in mind, to give heed [with na (+ accusative) ‘what’]

    Synonyms: mieć na uwadze, zważać

11. (intransitive, obsolete) to look like, to resemble [with na (+ accusative) ‘what’]

    Synonyms: mieć pozór, przypominać, wyglądać

12. (reflexive with się, colloquial, obsolete) to be expected, to ought to

    Synonym: należeć się

13. (intransitive, colloquial, obsolete) to look for, to seek out [with genitive ‘what’ or za (+ instrumental) ‘what’]

    Synonyms: szukać, ubiegać się

14. (intransitive, colloquial, obsolete) to keep an eye out for [with genitive ‘what’]

    Synonyms: czekać, wypatrywać

15. (intransitive, obsolete) to spy on

    Synonyms: podglądać, podpatrywać, szpiegować

Conjugation

Conjugation of patrzeć impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		patrzeć
present tense	1st	patrzę			patrzymy
	2nd	patrzysz			patrzycie
	3rd	patrzy			patrzą
	impersonal	patrzy się
past tense	1st	patrzałem, -(e)m patrzał	patrzałam, -(e)m patrzała	patrzałom, -(e)m patrzało	patrzeliśmy, -(e)śmy patrzeli	patrzałyśmy, -(e)śmy patrzały
	2nd	patrzałeś, -(e)ś patrzał	patrzałaś, -(e)ś patrzała	patrzałoś, -(e)ś patrzało	patrzeliście, -(e)ście patrzeli	patrzałyście, -(e)ście patrzały
	3rd	patrzał	patrzała	patrzało	patrzeli	patrzały
	impersonal	patrzano
future tense	1st	będę patrzał, będę patrzeć	będę patrzała, będę patrzeć	będę patrzało, będę patrzeć	będziemy patrzeli, będziemy patrzeć	będziemy patrzały, będziemy patrzeć
	2nd	będziesz patrzał, będziesz patrzeć	będziesz patrzała, będziesz patrzeć	będziesz patrzało, będziesz patrzeć	będziecie patrzeli, będziecie patrzeć	będziecie patrzały, będziecie patrzeć
	3rd	będzie patrzał, będzie patrzeć	będzie patrzała, będzie patrzeć	będzie patrzało, będzie patrzeć	będą patrzeli, będą patrzeć	będą patrzały, będą patrzeć
	impersonal	będzie patrzeć się
conditional	1st	patrzałbym, bym patrzał	patrzałabym, bym patrzała	patrzałobym, bym patrzało	patrzelibyśmy, byśmy patrzeli	patrzałybyśmy, byśmy patrzały
	2nd	patrzałbyś, byś patrzał	patrzałabyś, byś patrzała	patrzałobyś, byś patrzało	patrzelibyście, byście patrzeli	patrzałybyście, byście patrzały
	3rd	patrzałby, by patrzał	patrzałaby, by patrzała	patrzałoby, by patrzało	patrzeliby, by patrzeli	patrzałyby, by patrzały
	impersonal	patrzano by
imperative	1st	niech patrzę			patrzmy
	2nd	patrz			patrzcie
	3rd	niech patrzy			niech patrzą
active adjectival participle		patrzący	patrząca	patrzące	patrzący	patrzące
contemporary adverbial participle		patrząc
verbal noun		patrzenie

Derived terms

adverb

• jak się patrzy

 

nouns

• patry
• patrzałki
• patrzność
• patrzydła

 

phrase

• tylko patrzeć

 

proverb

• darowanemu koniowi nie patrzy się w zęby

 

verbs

• patrzeć innymi oczyma impf, popatrzeć innymi oczyma pf
• patrzeć jak w obraz impf
• patrzeć krzywym okiem impf
• patrzeć na księżą oborę impf
• patrzeć przez palce impf
• patrzeć swego impf
• patrzeć trzy na ręce impf
• patrzeć w sufit impf
• patrzeć wilkiem impf
• patrzeć z boku impf, popatrzeć z boku pf
• patrzeć z góry impf

 

verbs

• dopatrzeć pf, dopatrzyć pf, dopatrywać impf
• napatrzeć pf, napatrzyć pf, napatrywać impf
• odpatrzyć pf
• opatrzeć pf, opatrzyć pf, opatrywać impf
• patrzeć jak cielę na malowane wrota impf
• podpatrzeć pf, podpatrzyć pf, podpatrywać impf
• popatrzeć pf, popatrzyć pf, popatrywać impf
• przepatrzyć pf, przepatrywać impf
• przypatrzyć pf, przypatrywać impf
• rozpatrzeć pf, rozpatrzyć pf, rozpatrywać impf
• spatrzyć pf
• upatrzeć pf, upatrzyć pf, upatrywać impf
• wpatrzeć pf, wpatrzyć pf, wpatrywać impf
• wypatrzyć pf, wypatrywać impf
• zapatrzyć pf, zapatrywać impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), patrzeć is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 27 times in news, 106 times in essays, 76 times in fiction, and 196 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling times, making it the 280th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• patrzeć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• patrzeć in Polish dictionaries at PWN
• Aleksander Zdanowicz (1861) “patrzeć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “patrzeć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 90
• patrzeć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish patrzyć.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpa.tʂɛt͡ɕ/
• Rhymes: -atʂɛt͡ɕ
• Syllabification: pa‧trzeć

Verb

patrzeć impf

1. (intransitive) to look at [with na (+ accusative) ‘something/someone’]

Conjugation

Conjugation of patrzeć impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		patrzeć
present tense	1st	patrzã			patrzymy
	2nd	patrzysz			patrzycie
	3rd	patrzy			patrzōm
past tense	1st	patrzołch, patrzołech, patrzoł żech	patrzałach patrzała żech	patrzałoch1) patrzało żech1)	patrzelimy, patrzelichmy	patrzałymy, patrzałychmy
	2nd	patrzołś, patrzołeś, patrzoł żeś	patrzałaś patrzała żeś	patrzałoś1) patrzało żeś1)	patrzeliście, patrzeli żeście	patrzałyście, patrzały żeście
	3rd	patrzoł	patrzała	patrzało	patrzeli	patrzały
future tense	1st	bydã patrzoł, bydã patrzeć	bydã patrzała, bydã patrzeć	bydã patrzało,1) bydã patrzeć	bydymy patrzali, bydymy patrzeć	bydymy patrzały, bydymy patrzeć
	2nd	bydziesz patrzoł, bydziesz patrzeć	bydziesz patrzała, bydziesz patrzeć	bydziesz patrzało,1) bydziesz patrzeć	bydziecie patrzali, bydziecie patrzeć	bydziecie patrzały, bydziecie patrzeć
	3rd	bydzie patrzoł, bydzie patrzeć	bydzie patrzała, bydzie patrzeć	bydzie patrzało, bydzie patrzeć	bydōm patrzali, bydōm patrzeć	bydōm patrzały, bydōm patrzeć
pluperfect tense2)	1st	bōłch patrzoł, bōłech patrzoł, bōł żech patrzoł	byłach patrzała była żech patrzała	byłoch patrzało1) było żech patrzało1)	byli my patrzeli, bylichmy patrzeli	były my patrzały, byłychmy patrzały
	2nd	bōłś patrzoł, bōłeś patrzoł, bōł żeś patrzoł	byłaś patrzała była żeś patrzała	byłoś patrzało1) było żeś patrzało1)	byliście patrzeli, byli żeście patrzeli	byłyście patrzały, były żeście patrzały
	3rd	bōł patrzoł	była patrzała	było patrzało1)	były my patrzeli, byłychmy patrzeli	były patrzały
conditional	1st	bych patrzoł	bych patrzała	byście patrzeli	by my patrzały, bychmy patrzały
	2nd	byś patrzoł	byś patrzała	byście patrzeli	byście patrzały
	3rd	by patrzoł	by patrzała	by patrzało	by patrzeli	by patrzały
imperative	1st	niych patrzã			patrzmy
	2nd	patrz			patrzcie
	3rd	niych patrzy			niych patrzōm
active adjectival participle		patrzōncy	patrzōncŏ	patrzōnce	patrzōncy	patrzōnce
verbal noun		patrzynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

verbs

• napatrzeć pf
• popatrzeć pf
• rozpatrzić pf, rozpatrować impf
• zapatrzić pf, zapatrować impf

 

Further reading

• patrzec in dykcjonorz.eu
• patrzeć in silling.org