ISO 9

La ISO internacia normo ISO 9 establas sistemon por la transliterumo en latinaj karakteroj de cirilaj karakteroj konstituantaj la alfabetojn de multaj slavaj kaj ne-slavaj lingvoj.^[1]

La ĉefa avantaĝo kiun ISO 9 havas pli ol aliaj konkurencaj sistemoj estas ĝia unuvokala sistemo de unu-litero-por-unu-literaj ekvivalentoj (uzante diakritojn), kiu fidele reprezentas la originalan literumadon kaj permesas inversan transliterigon, eĉ se la lingvo estas nekonata.

Antaŭaj versioj de la normo, ISO/R 9:1954, ISO/R 9:1968 kaj ISO 9:1986, estis pli strikte bazitaj sur la internacia scienca sistemo por lingvistiko (scienca transliterado), sed diskonigis por senduba transliterigo sur la vidpunkto de fonema reprezento. La eldono de 1995 anstataŭis la eldonon de 1986.^[1]

ISO 9:1995, aŭ GOST 7.79^[2]

La normo enhavas tri surĵetajn tabelojn: la unua kovras nuntempajn slavajn lingvojn, la dua pli malnovajn slavajn ortografiojn (ne enhavante leterojn de la unua), kaj la tria ne-slavajn lingvojn (enhavante preskaŭajn literojn de la unua). Pluraj cirilaj karakteroj enhavitaj en ISO 9 ne estas disponeblaj kiel antaŭkreitaj karakteroj en Unikodo, nek estas kelkaj el la transliterumoj; kombinaj diakriaj markoj estas uzenda en ĉi tiuj kazoj. Unikodo, aliflanke, inkludas kelkajn historiajn literojn, kiuj ne estas traktitaj en ISO 9.

La jena kombina tabelo montras karakterojn por diversaj slavaj, iranaj, latinidaj, tjurkaj, uralaj, mongolaj, kaŭkazaj, tungus-manĉuraj, prasiberiaj kaj aliaj lingvoj de la eksa Sovetunio, kiuj estas skribitaj en cirila.

ISO 9:1995, GOST 7.79 Sistemo A
Cirila		Latina		Unikodo		Priskribo
А	а	A	a
Ӓ	ӓ	Ä	ä	`00C4`	`00E4`	a kun tremao
Ӓ̄	ӓ̄	Ạ̈	ạ̈	`00C4+0323`	`00E4+0323`	a kun tremao kaj dot subpunkto
Ӑ	ӑ	Ă	ă	`0102`	`0103`	a kun ronda hoketo
А̄	а̄	Ā	ā	`0100`	`0101`	a kun makrono
Ӕ	ӕ	Æ	æ	`00C6`	`00E6`	ae ligatura
А́	а́	Á	á	`00C1`	`00E1`	a kun dekstra korno
А̊	а̊	Å	å	`00C5`	`00E5`	a kun ringo
Б	б	B	b
В	в	V	v
Г	г	G	g
Ѓ	ѓ	Ǵ	ǵ	`01F4`	`01F5`	g kun dekstra korno
Ғ	ғ	Ġ	ġ	`0120`	`0121`	g kun superpunkto
Ҕ	ҕ	Ğ	ğ	`011E`	`011F`	g kun ronda hoketo
Һ	һ	Ḥ	ḥ	`1E24`	`1E25`	h kun subpunkto
Д	д	D	d
Ђ	ђ	Đ	đ	`0110`	`0111`	d kun makrono
Е	е	E	e
Ӗ	ӗ	Ĕ	ĕ	`0114`	`0115`	e kun ronda hoketo
Ё	ё	Ë	ë	`00CB`	`00EB`	e kun tremao
Є	є	Ê	ê	`00CA`	`00EA`	e kun ĉapelo
Ж	ж	Ž	ž	`017D`	`017E`	z kun pinta hoketo
Җ	җ	Ž̦	ž̦	`017D+0326`	`017E+0326`	z kun pinta hoketo kaj komo^[3]
Ӝ	ӝ	Z̄	z̄	Z`+0304`	z`+0304`	z kun makrono
Ӂ	ӂ	Z̆	z̆	Z`+0306`	z`+0306`	z kun ronda hoketo
З	з	Z	z
Ӟ	ӟ	Z̈	z̈	Z`+0308`	z`+0308`	z kun tremao
Ӡ	ӡ	Ź	ź	`0179`	`017A`	z kun dekstra korno
Ѕ	ѕ	Ẑ	ẑ	`1E90`	`1E91`	z kun ĉapelo
И	и	I	i
Ӣ	ӣ	Ī	ī	`012A`	`012B`	i kun makrono
И́	и́	Í	í	`00CD`	`00ED`	i kun dekstra korno
Ӥ	ӥ	Î	î	`00CE`	`00EE`	i kun ĉapelo
Й	й	J	j
І	і	Ì	ì	`00CC`	`00EC`	i kun maldekstra korno
Ї	ї	Ï	ï	`00CF`	`00EF`	i kun tremao
І̄	і̄	Ǐ	ǐ	`01CF (012C)`	`01D0 (012D)`	i kun hoketo
Ј	ј	J̌	ǰ	J`+030C`	`01F0`	j kun pinta hoketo
Ј̵	ј̵	J́	j́	J`+0301`	j`+0301`	j kun dekstra korno
К	к	K	k
Ќ	ќ	Ḱ	ḱ	`1E30`	`1E31`	k kun dekstra korno
Ӄ	ӄ	Ḳ	ḳ	`1E32`	`1E33`	k kun subpunkto
Ҝ	ҝ	K̂	k̂	K`+0302`	k`+0302`	k kun ĉapelo
Ҡ	ҡ	Ǩ	ǩ	`01E8`	`01E9`	k kun pinta hoketo
Ҟ	ҟ	K̄	k̄	K`+0304`	k`+0304`	k kun makrono
Қ	қ	K̦	k̦	K`+0326`	`0326`	k kun komo^[3]
К̨	к̨	K̀	k̀	K`+0300`	k`+0300`	k kun maldekstra korno
Ԛ	ԛ	Q	q
Л	л	L	l
Љ	љ	L̂	l̂	L`+0302`	l`+0302`	l kun ĉapelo
Л’	Л’	Ĺ	ĺ	`0139`	`013A`	l kun dekstra korno
Ԡ	ԡ	L̦	l̦	L`+0326`	l+`0326`	l kun komo^[3]
М	м	M	m
Н	н	N	n
Њ	њ	N̂	n̂	N`+0302`	n`+0302`	n kun ĉapelo
Ң	ң	N̦	n̦	N`+0326`	n`+0326`	n kun komo^[3]
Ӊ	ӊ	Ṇ	ṇ	`1E46`	`1E47`	n kun subpunkto
Ҥ	ҥ	Ṅ	ṅ	`1E44`	`1E45`	n kun superpunkto
Ԋ	ԋ	Ǹ	ǹ	`01F8`	`01F9`	n kun maldekstra korno
Ԣ	ԣ	Ń	ń	`0143`	`0144`	n kun dekstra korno
Ӈ	ӈ	Ň	ň	`0147`	`0148`	n kun pinta hoketo
Н̄	н̄	N̄	n̄	N`+0304`	n`+0304`	n kun makrono
О	о	O	o
Ӧ	ӧ	Ö	ö	`00D6`	`00F6`	o kun tremao
Ө	ө	Ô	ô	`00D4`	`00F4`	o kun ĉapelo
Ӫ	ӫ	Ő	ő	`0150`	`0151`	o kun duobla korno
Ӧ̄	о̄̈	Ọ̈	ọ̈	`00D6+0323`	`00F6+0323`	o kun tremao kaj subpunkto
Ҩ	ҩ	Ò	ò	`00D2`	`00F2`	o kun maldekstra korno
О́	о́	Ó	ó	`00D3`	`00F3`	o kun dekstra korno
О̄	о̄	Ō	ō	`014C`	`014D`	o kun makrono
Œ	œ	Œ	œ	`0152`	`0153`	oe ligature
П	п	P	p
Ҧ	ҧ	Ṕ	ṕ	`1E54`	`1E55`	p kun dekstra korno
Ԥ	ԥ	P̀	p̀	P`+0300`	p`+0300`	p kun maldekstra korno
Р	р	R	r
С	с	S	s
Ҫ	ҫ	Ş	ş	S+`0326`	s`+0326`	s kun komo^[3]
С̀	с̀	S̀	s̀	S`+0300`	s`+0300`	s kun maldekstra korno
Т	т	T	t
Ћ	ћ	Ć	ć	`0106`	`0107`	c kun dekstra korno
Ԏ	ԏ	T̀	t̀	T`+0300`	t`+0300`	t kun maldekstra korno
Т̌	т̌	Ť	ť	`0164`	`0165`	t kun pinta hoketo
Ҭ	ҭ	Ț	ț	T`+0326`	`0326`	t kun komo^[3]
У	у	U	u
Ӱ	ӱ	Ü	ü	`00DC`	`00FC`	u kun tremao
Ӯ	ӯ	Ū	ū	`016A`	`016B`	u kun makrono
Ў	ў	Ŭ	ŭ	`016C`	`016D`	u kun ronda hoketo
Ӳ	ӳ	Ű	ű	`0170`	`0171`	u kun duobla korno
У́	у́	Ú	ú	`00DA`	`00FA`	u kun dekstra korno
Ӱ̄	ӱ̄	Ụ̈	ụ̈	`00DC+0323`	`00FC+0323`	u kun tremao kaj subpunkto
Ү	ү	Ù	ù	`00D9`	`00F9`	u kun maldekstra korno
Ұ	ұ	U̇	u̇	U`+0307`	u`+0307`	u kun subpunkto
Ӱ̄	ӱ̄	Ụ̄	ụ̄	`016A+0323`	`016B+0323`	u kun makrono kaj subpunkto
Ԝ	ԝ	W	w
Ф	ф	F	f
Х	х	H	h
Ҳ	ҳ	H̦	h̦	H`+0326`	h`+0326`	h kun komo^[3]
Ц	ц	C	c
Ҵ	ҵ	C̄	c̄	C`+0304`	c`+0304`	c kun makrono
Џ	џ	D̂	d̂	D`+0302`	d`+0302`	d kun ĉapelo
Ч	ч	Č	č	`010C`	`010D`	c kun pinta hoketo
Ҷ	ҷ	C̦	c̦	C`+0326`	c`+0326`	c kun komo^[3]
Ӌ	ӌ	C̣	c̣	C`+0323`	c`+0323`	c kun subpunkto
Ӵ	ӵ	C̈	c̈	C`+0308`	c`+0308`	c kun tremao
Ҹ	ҹ	Ĉ	ĉ	`0108`	`0109`	c kun ĉapelo
Ч̀	ч̀	C̀	c̀	C`+0300`	c`+0300`	c kun maldekstra korno
Ҽ	ҽ	C̆	c̆	C`+0306`	c`+0306`	c kun ronda hoketo
Ҿ	ҿ	C̨̆	c̨̆	C`+0328+0306`	c`+0328+0306`	c kun komo kaj ogoneko^[3] and breve
Ш	ш	Š	š	`0160`	`0161`	s kun pinta hoketo
Щ	щ	Ŝ	ŝ	`015C`	`015D`	s kun ĉapelo
Ъ	ъ	ʺ		`02BA`
Ы	ы	Y	y
Ӹ	ӹ	Ÿ	ÿ	`0178`	`00FF`	y knu tremao
Ы̄	ы̄	Ȳ	ȳ	`0232`	`0233`	y kun makrono
Ь	ь	ʹ		`02B9`
Э	э	È	è	`00C8`	`00E8`	e kun maldekstra korno
Ә	ә	A̋	a̋	A`+030B`	a`+030B`	a kun duobla korno
Ӛ	ӛ	À	à	`00C0`	`00E0`	a kun maldekstra korno
Ю	ю	Û	û	`00DB`	`00FB`	u kun ĉapelo
Ю̄	ю̄	Û̄	û̄	`00DB+0304`	`00FB+0304`	u kun ĉapelo kaj makrono
Я	я	Â	â	`00C2`	`00E2`	a kun ĉapelo
Ґ	ґ	G̀	g̀	G`+0300`	g`+0300`	g kun maldekstra korno
Ѣ	ѣ	Ě	ě	`011A`	`011B`	e kun pinta hoketo
Ѫ	ѫ	Ǎ	ǎ	`01CD`	`01CE`	a kun pinta hoketo
Ѳ	ѳ	F̀	f̀	F`+0300`	f`+0300`	f kun maldekstra korno
Ѵ	ѵ	Ỳ	ỳ	`1EF2`	`1EF3`	y kun maldekstra korno
Ӏ		‡		`2021`
’		`		`
ˮ		¨		`00A8`

Ekzemplo

Jen estas ekzempla transliterumado. La teksto en cirila estas la ĥoro de la Nacia Himno de la Rusia Federacio:

Cirila	ISO 9
Славься, Отечество наше свободное, Братских народов союз вековой, Предками данная мудрость народная! Славься, страна! Мы гордимся тобой!	Slavʹsâ, Otečestvo naše svobodnoe, Bratskih narodov soûz vekovoj, Predkami dannaâ mudrostʹ narodnaâ! Slavʹsâ, strana! My gordimsâ toboj!

Landaj adoptoj

La laŭvorte tradukita teksto de ISO 9 estas adoptita kiel interŝtata normo en la landoj listigitaj sube (la nacia nomado estas en krampoj). Tamen, aliaj transskriba skemoj estas ankaŭ uzataj en praktiko.

Rusio (GOST 7.79)
Armenio (GOST 7.79)
Azerbajĝano (GOST 7.79)
Belorusio (GOST 7.79–2000)^[4]
Kazaĥio (GOST 7.79)
Kirgizio (GOST 7.79)
Taĝikio (GOST 7.79)
Turkmenio (GOST 7.79)
Uzbekio (GOST 7.79)

ISO 9 kaj Esperanto

Jen estas la komparo de transliterumo per ISO 9 kun Esperantigo de cirilaj fontaj vortoj.

Cirila	ISO 9	Esperantigo
Ни́жний Но́вгород	Nížnij Nóvgorod	Niĵni-Novgorodo^[5]
Львів	L'vìv	Lvovo^[5]
Душанбе	Dušanbe	Duŝanbo^[5]
колхо́з	kolhóz	kolĥozo^[5]
шрот	šrot	ŝroto^[5]
самовар	samovar	samovaro^[5]

Vidu ankaŭ

Notoj

↑ ^1,0 ^1,1 ISO 9:1995: Information and documentation -- Transliteration of Cyrillic characters into Latin characters -- Slavic and non-Slavic languages (angle). International Organization for Standardization.
↑ ГОСТ 7.79-2000: Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу. Правила транслитерации кирилловского письма латинским алфавитом (ruse). Arkivita el la originalo je 2013-06-03. Alirita 2013-07-14. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2013-06-03. Alirita 2013-07-14. - aŭtentika rusa versio de ISO 9
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 ISO 5426
↑ "Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу (СИБИД), действующих в Республике Беларусь", item 55 (Sistema standartov po informacii, bibliotečnomu i izdatel'skomu delu (SIBID), dejstvuûŝih v Respublike Belarus')
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 PIV

Eksteraj ligiloj

Aŭtomata transliterigilo de la rusa
CyrAcademisator Du-direkta reta transliterigo de la rusa por ALA-LC (diakrito), scientific, ISO/R 9, ISO 9, GOST 7.79B kaj aliaj. Ĝi elportas malnovajn slavajn literojn.

[ISO9-1] 1,0 ^1,1 ISO 9:1995: Information and documentation -- Transliteration of Cyrillic characters into Latin characters -- Slavic and non-Slavic languages (angle). International Organization for Standardization.

[GOST-2] ГОСТ 7.79-2000: Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу. Правила транслитерации кирилловского письма латинским алфавитом (ruse). Arkivita el la originalo je 2013-06-03. Alirita 2013-07-14. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2013-06-03. Alirita 2013-07-14. - aŭtentika rusa versio de ISO 9

[comma_below_and_ogonek-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 ISO 5426

[4] "Система стандартов по информации, библиотечному и издательскому делу (СИБИД), действующих в Республике Беларусь", item 55 (Sistema standartov po informacii, bibliotečnomu i izdatel'skomu delu (SIBID), dejstvuûŝih v Respublike Belarus')

[PIV-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 PIV

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]