Maria Tereza de Aŭstrio

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Maria Tereza de Habsburgo.

Maria Tereza de Aŭstrio ankaŭ nomata Maria Teresia (germane: Maria Theresia Walburga Amalia Christina, 1717 – 1780) estis la ununura regantino de la Habsburga dinastio kaj la lasta reganto de la Domo de Habsburgo (postaj regantoj estis konataj kiel Habsburgo-Loreno). Ŝi regis super la tiamaj teritorioj de Aŭstrio, Hungario, Kroatio, Bohemio, Mantuo, Milano, Lodomerio kaj Galicio, la Aŭstria Nederlando kaj Parmo. Pro sia edziĝo kun Francisko la 1-a Stefano, ŝi estis laŭnome Granda Dukino de Toskanio, Dukino de Loreno, Reĝino de Germanio kaj Imperiestrino de la Sankta Romia Imperio.

Maria Tereza de Aŭstrio
Reĝino de Bohemio kaj Hungario, Imperiestredzino
Maria Teresia, bildo de Martin van Meytens, 1770
Persona informo
Maria Theresia
Naskiĝo	13-an de majo 1717 (1717-05-13) en Hofburg, arkiduklando Aŭstrio,  Sankta Romia Imperio
Morto	29-an de novembro 1780 (1780-11-29) (63-jaraĝa) en Vieno, arkiduklando Aŭstrio,  Sankta Romia Imperio
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Apopleksio vd
Tombo	Imperia kripto, Vieno vd
Religio	katolika eklezio vd
Lingvoj	germana • latina • franca vd
Ŝtataneco	Habsburga monarkio vd
Subskribo
Familio
Dinastio	Habsburgoj vd
Patro	Karolo la 6-a vd
Patrino	Elizabet Kristina de Brunsvigo-Wolfenbüttel vd
Gefratoj	Maria Anno de Aŭstrio, Arkidukino de Aŭstrio kaj Archduchess Maria Amalia of Austria (en) vd
Edz(in)o	Francisko la 1-a Stefano
Infanoj	Archduchess Maria Elisabeth of Austria (en) , Archduchess Maria Josepha of Austria (en) , Archduchess Maria Johanna Gabriela of Austria (en) , Leopoldo la 2-a, Maria Carolina of Austria (en) , Marie-Antoinette, Ferdinand Karl, Archduke of Austria-Este (en) , Archduchess Maria Carolina of Austria (en) , Archduchess Maria Amalia of Austria (en) , Archduchess Maria Elisabeth of Austria (en) , Archduchess Maria Anna of Austria (en) , Archduke Charles Joseph of Austria (en) , Maria Carolina Ernestina Antonia Johanna Josefa (en) , Maria Christina, Duchess of Teschen (en) , Jozefo la 2-a, Maksimiliano Francisko de Aŭstrio vd
Profesio
Okupo	aristokrato monarko politikisto vd
Laborkampo	Ŝtata administrado kaj politiko vd
Aktiva en	Vieno • Olomouc vd
Postenoj Postenoj Reĝo de Hungario (1740–1780) reĝo de Bohemio (1740–1780) princo-elektisto vd
Reĝino de Bohemio
Dum	1743-1780
Antaŭulo	Karolo Albreĥto
Sekvanto	Jozefo la 2-a
Reĝino de Hungario
Dum	1740-1780
Antaŭulo	Karolo la 3-a
Sekvanto	Jozefo la 2-a
vd	Fonto: Vikidatumoj

Ŝiaj gepatroj estis Karolo la 6-a de Habsburgo, imperiestro de la Sankta Romia Imperio, kaj Elizabeto Kristina (filino de duko de Brunsvigo-Wolfenbüttel). Ŝi estis baptita kiel: Maria Theresia Walburga Amalia Christina.

Ŝi parolis latine, germane, itale, france kaj hispane

Ĉefaj eroj de ŝia vivo

Ŝi naskiĝis la 13-an de majo de 1717, kaj dum postaj jaroj ŝi estis edukata por transpreno de trono en la monarĥio.

La 12-an de februaro 1736 ŝi edziniĝis al Francisko Stefano de Loreno.

Maria Tereza (Aŭstrio)

• 1738 ŝi forveturis kun la edzo al Toskanio
• la 20-an de oktobro de 1740 post la morto de Karolo la 6-a eksplodis milito pro heredaĵo aŭstria
• la 20-an de novembro de 1740 ŝi estis kronita kiel arkidukino aŭstria
• 1741 prusia reĝo Frederiko la 2-a de Prusio invadis Silezion kaj konkeris ĝin
• la 10-an de aprilo de 1741 aŭstriaj soldataroj malvenkitaj de Prusio ĉe Molvico
• junio de 1741 Maria Tereza ekvojaĝis Hungarion
• la 25-an de junio de 1741 kronado kiel hungara reĝino
• novembro de 1741 bavariaj soldataroj konkeris Ĉeĥion kaj Supran Aŭstrion
• la 17-an de majo de 1742 Aŭstrio malvenkita de Prusio ĉe Chotusice
• la 11-an de junio de 1742 per paco en Vroclavo Maria Tereza rezignis pri Silezio kaj Klodsko
• la 29-an de aprilo de 1743 Maria Tereza enveturis Pragon, kiu estis konkerita de aŭstroj
• la 12-an de majo de 1743 kronita kiel ĉeĥa reĝino
• la 16-an de junio de 1743 reĝino Maria Tereza forveturis Vienon
• la 13-an de majo de 1744 Saksio subskribis aliancanan kontrakton kun Aŭstrio
• aŭgusto de 1744 Frederiko la 2-a de Prusio, timanta pri tio, ke Maria ne volus rekonkeri Silezion, invadis Bohemion kaj li konkeris ĝin
• novembro de 1744 prusiaj soldataroj estis elpelitaj el la lando
• 1744 Niccolo Pasassi komencis alikonstrui Pragan burgon
• la 22-an de aprilo 1745: Traktato de Füssen: Reĝino Maria redonis la konkeritan Bavarion al la Vitelsbaĥoj, rekompence la nova princo-elektisto Maksimiliano la 3-a Jozefo elektos Franciskon Stefanon imperiestro
• la 13-an de septembro de 1745 Francisko fariĝis imperiestro. Maria Tereza ricevis titolon de imperiestrino, sed kiun ŝi tro ne uzis
• 1745 Aŭstrio estis malvenkita de Prusio ĉe Zárov kaj Kesseldorf
• 1746 Aŭstrio venkis ĉe Piacenza francan-hispanan soldataron
• 1747 – 1757 per tereza urbardokumento okazis impostigo de la tuta grundo
• 1748 per paco en Aĥeno Aŭstrio perdis Silezion kaj parton de Lombardio
• la 1-an de majo de 1749 kunigitaj ĉeĥaj kaj aŭstriaj kortegaj oficejoj
• 1751 Maria Tereza enfunkciigis oficejojn de la t.n. regionaj hetmanoj, per kio ŝi transigis administradon de la regionoj el la manoj de la nobelaro en siajn manojn
• 1753 per aŭstria-bavaria monerstampeja kontrakto, al kiu aliĝis ankaŭ la resto de la regno (krom Prusio), komencis validi en la teritorio de la regno tolaroj
• 1754 dum la 1-a popolnombrado en Ĉeĥio la reĝlando havis 3 000 000 loĝantojn
• 1754 pastro Prokop Diviš inventis fulmokondukilon
• 1756 – 1763 la sepjara milito je duklando silezia (aŭstriaj soldataroj kun alternaj sukcesoj gvidate de la marŝaloj Daŭno kaj Laŭdono efektivigis vicon da bataloj, sed la perdo de Silezio estis daŭra)
• 1761 reĝino Maria eldonis gorĝan leĝaron
• 1762 emisiitaj estis la unuaj paperaj bankbiletoj
• 1770 – 1780 reĝino Maria efektivigis ampleksajn ŝanĝojn en lernejafero
• la 5-an de aŭgusto de 1772 aligita reĝlando haliĉa-lodomeria kaj Bukovina
• la 21-an de julio de 1773 papo Klemento la 14-a nuligis jezuitan ordenon
• 1775 ribelo de kamparanoj ĉe Chlumec nad Cidlinou
• la 9-an de aprilo de 1775 Maria Teresia eldonis por la kamparanoj ĝeneralan pardonon
• la 13-an de aŭgusto de 1775 post ampleksaj kamparanaj ribeloj estis eldonita laborega patento
• 1776 Maria Tereza nuligis rajton suferigan
• 1778 – 1779 milito pri heredaĵo bavaria. Maria ne sukcesis akiri la tutan duklandon bavarian, sed sole la t.n. innan kvartalon
• 1780 konstruitaj fortresoj Terezín kaj Josefov
• la 8-an de novembro de 1780 reĝino Maria partoprenis ĉasadon, en kiu ŝi malvarmumiĝis kaj malsaniĝis je pneŭmonio
• la 29-an de novembro de 1780 je la naŭa vespere Maria Teresia mortis
• la 3-an de decembro de 1780 ŝi estis sepultita en viena Hofburg. Per ŝia morto finiĝis 250-jara regado de Habsburgoj en Ĉeĥio en rekta linio de la familio. La nova familio poste iĝas konata kiel Habsburgo-Loreno.

kroniga monero de MT
M. THERESIA. D. G. R. -IMP. HU. BO. REG.
Maria Theresia Dei gratia Romanorum imperatrix
Hungariae, Bohemiae regina
Maria Teresia, Reĝino de Hungario, Ĉehio,
Romia Imperiestro je volo de Dio

Infanoj de Maria Tereza kaj de Francisko la 1-a Stefano

• la 5-an de februaro de 1737 filino Elizabeto (ŝi mortis la 7-an de junio de 1740)
• la 6-an de oktobro de 1738 filino Maria Anna (en monaĥejo)
• la 12-an de januaro de 1740 filino Maria Karolina (ŝi mortis la 25-an de januaro de 1741)
• la 13-an de marto de 1741 filo Jozefo Benedikto Aŭgusto (imperiestro Jozefo la 2-a)
• la 13-an de majo de 1742 filino Maria Kristina (Alberto Kazimiro de Saksio-Teŝino)
• la 13-an de aŭgusto de 1743 filino Maria Elizabeto (monaĥejo en Innsbruck)
• la 1-an de februaro de 1745 filo Karolo Jozefo (li mortis 16-jara)
• la 26-an de februaro de 1746 filino Maria Amalia (duko Ferdinando (Parma))
• la 5-an de majo de 1747 filo Petro Leopoldo (kiel imperiestro Leopoldo la 2-a)
• la 17-an de septembro de 1748 filino Karolina (ŝi mortis la saman tagon)
• la 4-an de februaro de 1750 filino Johanino Gabriela (ŝi mortis 12-jara)
• la 19-an de marto de 1751 filino Maria Jozefino (ŝi mortis 16-jara)
• la 13-an de aŭgusto de 1752 filino Maria Karolina (Ferdinando la 4-a (Sicilio))
• la 1-an de junio de 1754 filo Ferdinando (edzino Beatrix von Este)
• la 2-an de novembro de 1755 filino Marie-Antoinette (edzo Ludoviko la 16-a)
• la 8-an de decembro de 1756 filo Maksimiliano Francisko (princo-elektisto de Kolonjo kaj princepiskopo de Monastero)

Ŝi estis ankaŭ baptopatrino de Teréz Brunszvik, portanta la saman virinan nomon, Tereza kiel ŝi.

Vidu ankaŭ

• Imperiestroj de la Sankta Romia Imperio

Eksteraj ligiloj

• Ĉeĥa interreta fonto (persona paĝo)-traduko al Esperanto en la Diskuto:Maria Tereza de Aŭstrio