Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Saltu al enhavo

Karaima lingvo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
informkesto per ŝablono
 
(4 mezaj versioj de 4 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1: Linio 1:
{{Informkesto lingvo|Koloro=Altaja
<table border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="300">
|Landoj=[[Krimeo]], [[Litovio]], okcidenta [[Ukrainio]]
<tr><th colspan="2" bgcolor=#bbbbbb><big>Karaima lingvo</big><br />'''къарай тили, karaj tili'''</th></tr>
|Klasifiko=[[Tjurka lingvaro|Tjurka]]<br />
<tr><td valign="top">Parolata en:</td><td>[[Krimeo]], [[Litovio]], okcidenta [[Ukrainio]]</td></tr>
<tr><td valign="top">Parolantaro:</td><td>ĉ. 1000</td></tr>
<tr><td valign="top">[[Lingva familio|Genetika]]<br />[[Lingva familio|klasifiko]]:</td><td>
[[Tjurka lingvaro|Tjurka]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Kipĉaka lingvaro|Kipĉaka]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Kipĉaka lingvaro|Kipĉaka]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Karaima'''
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Karaima'''
}}
</td></tr>
La '''Karaima lingvo''' (laŭ la dialekto de [[Krimeo]]: ''къарай тили'', laŭ tiu de [[Trakai]]: ''karaj tili'') estas [[Tjurka lingvaro|tjurka lingvo]] kun [[Hebrea lingvo|hebreaj]] influoj, simile al la [[jida lingvo|jida]] aŭ [[judhispana lingvo|judhispana]] lingvoj ankaŭ tradicie parolataj de [[judoj]]. Ĝin parolas la [[karaimoj]] - etne judaj anoj de [[karaima judismo]] sur la [[Krimeo|krimea duoninsulo]], en [[Litovio]] kaj okcidenta [[Ukrainio]]. Nuntempe restas nur proksimume 1000 aktivaj parolantoj. La tri ĉefaj dialektoj estas tiu de [[Krimeo]], [[Trakai]] kaj [[Haliĉ]]. En Krimeo por skribi en la lingvo oni uzas cirilajn literojn, dum en Trakai estas uzata variaĵo de la latina alfabeto.
</table>

La '''Karaima lingvo''' (laŭ la dialekto de [[Krimeo]]: ''къарай тили'', laŭ tiu de [[Trakai]]: ''karaj tili'') estas [[Tjurka lingvaro|tjurka lingvo]] kun [[Hebrea lingvo|hebreaj]] influoj, simile al la [[jida lingvo|jida]] aŭ [[judhispana lingvo|judhispana]] lingvoj ankaŭ tradicie parolataj de [[judoj]]. Ĝin parolas la [[karaimoj]] - etne [[judaj popoloj|judaj]] anoj de [[karaima judismo]] sur la [[Krimeo|krimea duoninsulo]], en [[Litovio]] kaj okcidenta [[Ukrainio]]. Nuntempe restas nur proksimume 1000 aktivaj parolantoj. La tri ĉefaj dialektoj estas tiu de [[Krimeo]], [[Trakai]] kaj [[Haliĉ]]. En Krimeo por skribi en la lingvo oni uzas cirilajn literojn, dum en Trakai estas uzata variaĵo de la latina alfabeto.


La litova dialekto de la karaima lingvo estas parolata precipe en la urbo de [[Trakai]]. Dum parto de la mezepoko Trakai estis la ĉefurbo de Litovio, kaj krimeaj karaimoj estis dungitaj ĉi tie fare de la litova grandduko [[Vytautas]] dum la jaroj [[1397]] kaj [[1398]] por defendi la granddukan kastelon. Estas ŝanco ke la lingvo pretervivos en Trakai pro oficiala subteno de la litovaj instancoj, kaj pro la turisma altiro de la karaima kvartalo. Intertempe en Trakai ekzistas muzeo pri la karaima komunumo kaj pluraj karaimaj restoracioj. La lokaj karaimoj estas gravaj partoprenantoj de mezepokaj festoj de la urbo, kaj multaj diras ke la nova blazono de la urbo bildigas karaimon.
La litova dialekto de la karaima lingvo estas parolata precipe en la urbo de [[Trakai]]. Dum parto de la mezepoko Trakai estis la ĉefurbo de Litovio, kaj krimeaj karaimoj estis dungitaj ĉi tie fare de la litova grandduko [[Vytautas]] dum la jaroj [[1397]] kaj [[1398]] por defendi la granddukan kastelon. Estas ŝanco ke la lingvo pretervivos en Trakai pro oficiala subteno de la litovaj instancoj, kaj pro la turisma altiro de la karaima kvartalo. Intertempe en Trakai ekzistas muzeo pri la karaima komunumo kaj pluraj karaimaj restoracioj. La lokaj karaimoj estas gravaj partoprenantoj de mezepokaj festoj de la urbo, kaj multaj diras ke la nova blazono de la urbo bildigas karaimon.


== Vidu ankaŭ ==
== Vidu ankaŭ ==
[[Krimĉaka lingvo]]
* [[Krimĉaka lingvo]]
* [[Latinliterigo en Sovetunio]]

== Ekstera ligilo ==
(en) L[http://daugenis.mch.mii.lt/karaimai/language.htm la lingvo de la litovaj karaimoj]


== Eksteraj ligiloj ==
* [https://eo.globalvoices.org/2020/11/9903/ En la koro de Eŭropo endanĝerigita tjurka lingvo plu vivas], en retejo de [[Tutmondaj Voĉoj]] (''Global Voices'' en Esperanto).


{{Bibliotekoj}}
{{authority control}}
[[Kategorio:Tjurka lingvaro]]
[[Kategorio:Tjurka lingvaro]]
[[Kategorio:Lingvoj laŭ alfabeto]]
[[Kategorio:Lingvoj laŭ alfabeto]]

Nuna versio ekde 17:38, 11 jun. 2024

Karaima lingvo
natura lingvomoderna lingvo
Kipchak–Cuman • judaj lingvoj
Parolata en Krimeo, Litovio, okcidenta Ukrainio
Parolantoj 80
Skribo hebrebaza alfabeto, latina alfabeto, cirila alfabeto, hebrea alfabeto
Lingvistika klasifiko
Tjurka

   Kipĉaka
      Karaima

Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
  ISO 639-3 kdr
  Glottolog kara1464
Angla nomo Karaim
Franca nomo karaïm
vdr

La Karaima lingvo (laŭ la dialekto de Krimeo: къарай тили, laŭ tiu de Trakai: karaj tili) estas tjurka lingvo kun hebreaj influoj, simile al la jidajudhispana lingvoj ankaŭ tradicie parolataj de judoj. Ĝin parolas la karaimoj - etne judaj anoj de karaima judismo sur la krimea duoninsulo, en Litovio kaj okcidenta Ukrainio. Nuntempe restas nur proksimume 1000 aktivaj parolantoj. La tri ĉefaj dialektoj estas tiu de Krimeo, Trakai kaj Haliĉ. En Krimeo por skribi en la lingvo oni uzas cirilajn literojn, dum en Trakai estas uzata variaĵo de la latina alfabeto.

La litova dialekto de la karaima lingvo estas parolata precipe en la urbo de Trakai. Dum parto de la mezepoko Trakai estis la ĉefurbo de Litovio, kaj krimeaj karaimoj estis dungitaj ĉi tie fare de la litova grandduko Vytautas dum la jaroj 1397 kaj 1398 por defendi la granddukan kastelon. Estas ŝanco ke la lingvo pretervivos en Trakai pro oficiala subteno de la litovaj instancoj, kaj pro la turisma altiro de la karaima kvartalo. Intertempe en Trakai ekzistas muzeo pri la karaima komunumo kaj pluraj karaimaj restoracioj. La lokaj karaimoj estas gravaj partoprenantoj de mezepokaj festoj de la urbo, kaj multaj diras ke la nova blazono de la urbo bildigas karaimon.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]