Eskarlatina

Eskarlatina
Deskribapena
Mota	upper respiratory tract disease (en) , estreptokozia; eritasuna
Espezialitatea	infektologia; Pediatria
Arrazoia(k)	Streptococcus pyogenes
Sintoma(k)	Marrubi mihia, sukarra, tripako mina, oka, Negela, Amigdalitisa, adenopatia, eztarriko mina, ring of paleness around the mouth (en) , Pastia's lines (en) ; Takikardia
Patogenoaren transmisioa	droplet transmission (en)
Azterketa medikoa	miaketa fisiko
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	Penizilina, macrolides (en) , Zefalosporina, Bankomizina, klindamizina eta antihistaminiko
Identifikatzaileak
GNS-10-MK	A38 eta A38.9
GNS-9-MK	034 eta 034.1
OMIM	012541
DiseasesDB	29032
MedlinePlus	000974
eMedicine	000974
MeSH	D012541
Disease Ontology ID	DOID:8596

Ohar medikoa

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Eskarlatina gaixotasun infekziosoa da, A taldeko estreptokokoen infekzioaren ondorioz sortua, Streptococcus pyogenes izenez ere ezaguna.^[1] Sintomak eztarriko mina, sukarra, buruko mina, linfa-gongoilen hantura eta erupzio bereizgarria dituzte.^[1] Erupzioa gorria da eta paper-latzaren gisa sentitzen da, eta mihia gorria eta pikorrekin ager daiteke.^[1] Maizago eragiten die 5 eta 15 urte bitarteko haurrei.^[1]

Eskarlatinak faringitis estreptokozikoa edo larruazaleko infekzio estreptokozikoak dituzten pertsonei eragiten die.^[1] Bakterioak pertsonatik pertsonara hedatzen dira eztularen edo doministikuen bidez.^[1] Pertsona batek bakterioa duen objektu bat ukitu eta haren ahoa edo sudurra ukitzen duenean ere heda daiteke.^[1] Erupzio bereizgarria toxina eritrogenikoari zor zaio, bakterio-mota batzuek sortutako substantziari.^[1] Diagnostikoa normalean eztarriko kultibo batekin berresten da.^[1]

Ez dago txertorik eskarlatinarentzat.^[2] Prebentzioa eskuak maiz garbitzea, norberaren gauzak ez partekatzea eta gaixorik daudenean beste pertsonengandik urrun egotea da.^[1] Gaixotasuna antibiotikoekin trata daiteke, konplikazio gehienak prebenitzen baitituzte.^[1] Eskarlatinaren ondorioak txikiak dira tratamendua hartuz gero.^[3] Eskarlatinaren ondoriozko epe luzeko konplikazioek barne hartzen dituzte giltzurrun-eritasuna, kardiopatia erreumatikoa eta artritisa.^[1] XX. mendearen hasieran, antibiotikoak aurkitu aurretik, haurren heriotza-eragile nagusietako bat zen. Zenbait suero antitoxiko antibiotikoen aurretik sortu ziren; hala ere, inoiz ez zen behar adina egin, eta ezin izan zen erabili beste edozein gaixotasun tratatzeko, antibiotikoek egin dezaketen bezala.^[4]^[5]

Antibiotikoekiko erresistentzia-zantzuak izan dira, eta berriki agerraldiak izan dira Hong Kongen 2011n eta Erresuma Batuan, 2014. urtean. Erresuma Batuan, % 68 handitu zen eragina, lau urteetan, 2018ra arte. 2020ko urrian argitaratutako ikerketek erakutsi dutenez, bakterioa hiru birusek infektatu dutenez, bakterioaren andui indartsuagoak sortu dira.^[2]

Infekzioa

Eskarlatina kutsakorra da, kutsapena arnas bidetik ala aho-bidetik izanik. Bakterioa airetik transmititu daiteke, listu-tantaren bidez (eztula, doministikuak...) ala kontaktu zuzenaren bidez (gaixoaren listu hondarrak dituzten objektuen bidez -fomiteak-).

Gaitzak betiko inmunitatea eragiten du: behin pasatuta, eskarlatina ez da inoiz berriz harrapatzen.

Erasobidea

Estreptokokoa faringean ala amigdaletan kokatzen da, bere ahalmen patogenoa areagozten duten sustantziak ekoiztuz: hemolisinak, entzima hidrolitikoak eta toxina indartsu bat, toxina eritrogenikoa. Toxina honek antigeno moduan jarduten du, sintoma sistemikoak sortuz.

Sintoma klinikoak

Eskarlatinaren inkubazio epea 2 eta 4 egun artekoa da. Lehenengo sintomak eztarriko mina eta sukar handia dira; faringea gorritzen da eta mingaina zuritu. Bi egun beranduago larruazaleko exantema agertzen da, orban gorri txikiak gorputz osoan azalduak. Toxina eritrogenikoa da exantema horren erruduna. Larruazaleko orbanak 7-10 egunetan desagertzen dira.

Tratamendua

Penizilinaren bitartez tratatzen da gaitza, bakterio eragilea oso sentikorra baita antibiotiko honekiko. Penizilinari alergia dutenei eritromizina ematen zaie.

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l «Scarlet Fever: A Group A Streptococcal Infection» Center for Disease Control and Prevention 19 January 2016.
↑ ^a ^b Richardson, Holly. (7 October 2020). «Scarlet fever is making a comeback after being infected with a toxic virus, researchers say» ABC News (Australian Broadcasting Corporation).
↑ Quinn, RW. (1989). «Comprehensive review of morbidity and mortality trends for rheumatic fever, streptococcal disease, and scarlet fever: the decline of rheumatic fever.» Reviews of Infectious Diseases 11 (6): 928–53. doi:10.1093/clinids/11.6.928. PMID 2690288..
↑ GORDON, E.. (5 February 1927). «Treatment of Scarlet Fever with Streptococcus Antitoxin» JAMA: The Journal of the American Medical Association (American Medical Association (AMA)) 88 (6): 382. doi:10.1001/jama.1927.02680320018005. ISSN 0098-7484..
↑ «A Scarlet Fever Serum» New York Times: 8. November 3, 1902.

Kanpo estekak

Datuak: Q180266
Multimedia: Scarlet fever / Q180266

[CDC2016-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l «Scarlet Fever: A Group A Streptococcal Infection» Center for Disease Control and Prevention 19 January 2016.

[abcvirus-2] Richardson, Holly. (7 October 2020). «Scarlet fever is making a comeback after being infected with a toxic virus, researchers say» ABC News (Australian Broadcasting Corporation).

[Quin1989-3] Quinn, RW. (1989). «Comprehensive review of morbidity and mortality trends for rheumatic fever, streptococcal disease, and scarlet fever: the decline of rheumatic fever.» Reviews of Infectious Diseases 11 (6): 928–53. doi:10.1093/clinids/11.6.928. PMID 2690288..

[4] GORDON, E.. (5 February 1927). «Treatment of Scarlet Fever with Streptococcus Antitoxin» JAMA: The Journal of the American Medical Association (American Medical Association (AMA)) 88 (6): 382. doi:10.1001/jama.1927.02680320018005. ISSN 0098-7484..

[horse-5] «A Scarlet Fever Serum» New York Times: 8. November 3, 1902.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]