Maria Beneyto
| Maria Beneyto | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Maria Beneyto |
| Jaiotza | Valentzia, 1925 |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Valentzia, 2011ko martxoaren 15a (85/86 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania katalana valentziera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta eta idazlea |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Genero artistikoa | olerkigintza |
Maria Beneyto Cuñat (Valentzia, 1925eko maiatzaren 14a - ib., 2011ko martxoaren 15a)[1] valentziar idazlea, poeta izan zen eta bere lana gaztelaniaz zein valentzieraz argitaratu zuen.[2][3]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Valentzian jaio zen 1925eko maiatzaren 14an. Hiru urte zituela Madrilera joan zen familiarekin, eta hantxe egon zen 1937 arte. Aita antzerki-autore gisa zortea probatzen saiatu zen, baina ez zuen arrakasta handirik izan. Familiaren herentzia batek arazo ekonomikoak konpondu zituen.[4]
1950eko hamarkadan idazle talde bat ezagutu zuen, besteak beste, Alejandro Gaos poeta eta Ricardo Orozco El sobre literario aldizkariko zuzendaria, non olerkiren bat argitaratu zuen. Xavier Casp-ek katalanez idaztera animatu zuen eta Torre argitaletxean bere lehen bilduma poetikoa argitaratu zuen hizkuntza horretan: Altra veu (1952). Urtebete geroago, 1956an, Ratlles a l’aire agertu zen, Ciudad de Barcelona saria jaso zuena. Literatura-sorkuntza gaztelaniaz eta katalanez uztartu zuen.[5] 1992an Valentziako Komunitateko Letren Saria jaso zuen eta 2003an Kritika Saria katalanez.[5]
2011ko martxoaren 16an hil zen Valentzian.[2]
Lana
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hasierako lana gaztelaniaz egin zuen: Canción olvidada (1947) eta Eva en el tiempo (1952). 1950eko hamarkadan argitaratu zituen bere lehen bi poema-liburuak valentzieraz: Otra voz (1952) eta Rayas al aire (1956). 1958an egin zuen lehen lana prosan: gaztelaniaz idatzitako La prometida eleberria . Valentzieraz ez zuen berriro argitaratu 1960ko hamarkadaren erdialdera arte; garai hartakoak dira La gente que vive al mundo (1966) eta La mujer fuerte (1967) eleberriak. 1977an Vidrio herido de sangre poema-liburua argitaratu zuen, eta, ondoren, isiltasun-aldi luze bati ekin zion 1993ra arte: Antología poética eta Tras sepulta la ternura eta Poemas de las cuatro estaciones, poema-liburuak. Horrez gain, hiru poema-liburu gaztelaniaz Archipiélago (poesia argitaratu gabea 1975-1993), Nocturnidad y alevosía eta Hoja para un día de noviembre, 1994an poema-liburu berri bat agertu zen: Para desconocer la primavera. 1997. urtea urte emankorra izan zen argitalpenei dagokienez. La gente que vive al mundo eleberriaren berrargitalpena, Poesia antologia (1952-1993) eta poema-bilduma berria argitaratu ziren: Elegías de la piedra quebradiza. 2003an bere azken poema-liburua argitaratu zuen: Bressoleig al insomnio de la ira.[6]
Bere literatura-ibilbidean, hainbat poesia-konpilaziotan antologatu izan da, hala nola Las voces de la medusa (1991), Paisaje emergente. Treinta poetas catalanas del siglo XX (1999), Contemporáneas. Antología de poetas de los Países Catalanes (1999) edo Homenaje a la palabra. Veinticinco años de poesía al País Valenciano (1999), besteak beste.
Ibilbide horren arabera, 1950eko hamarkadako belaunaldi poetiko valentziarreko pertsonaia nagusietako bat da Vicent Andrés Estellés, Carmelina Sánchez-Cutillas edo Joan Fusterrekin batera.
Argitalpenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Canción olvidada - 1947
- Eva en el tiempo - 1952
- Altra veu - 1952
- Ratlles a l'aire - 1952
- Poemas de la Ciudad - Joaquín Horta Editor. Barcelona, 1956.
- Tierra viva - 1956 (accésit Adonáis saria )
- La prometida - 1958
- La gente que vive al mundo - 1966
- La mujer fuerte - 1967
- Vidrio herido de sangre - 1977
- Antología poètica i els poemaris - 1993
- Després de soterrada la tendresa - 1993
- Poemes de les quatre estacions - 1993
- Archipiélago - 1993
- Nocturnidad y alevosía - 1993
- Hojas para algún día de noviembre - 1993
- Bressoleig a l'insomni de la ira - 2003
Sariak eta aintzatespenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- V. Poesia Saria Criatura Múltiple/ Izaki Anizkoitza lanarekin (1954).[2]
- Tierra viva/ Lur bizian adondarrak ikusteko akzesita. (1955).[7]
- Ciudad de Barcelona saria, Ratlles a l'aire (1956) lanagatik.[2]
- Calvina Testzaroli Nazioarteko Saria (Italia), Antología General/ Antologia Orokorra lanagatik (1956).[2]
- Ausiàs March saria (1976), Vidre ferit de sang lanagatik.[2]
- Generaltasunaren Letren Saria (1992).[7]
- Kataluniako Poesiako Kritikaren Saria (2003).[7]
- 2000. urtean Valentziako Gorteek saritu zuten, Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna zela eta.[2]
- Lluis Garner saria bere obra osoagatik (2009).[7]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ «María Beneyto Cuñat | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2023-02-22).
- ↑ a b c d e f g El País. (14 de marzo de 2011). Fallece María Beneyto, una de las grandes voces de la poesía valenciana. .
- ↑ (Gaztelaniaz) «Poemas de Maria Beneyto: Poesías y versos famosos en español - Blogpoemas.com» Poemas (Noiz kontsultatua: 2023-02-22).
- ↑ (Gaztelaniaz) S.L, EDICIONES PLAZA. «María Beneyto, la escritora de la experiencia» Cultur Plaza (Noiz kontsultatua: 2023-02-22).
- ↑ a b «María Beneyto Cuñat | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es.
- ↑ El País. (4 de febrero de 2003). Nuevo poemario de Maria Beneyto 50 años después de su primer libro. .
- ↑ a b c d «María Beneyto: El día que será – Trianarts» trianarts.com.
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Lacueva i Lorenz, Maria (2013), Elles prenen la paraula. Errekuperazio kritikoa egin eta gerraosteko Valentziako eskriptoreen ikasgelei helarazi zien: literatura-hezkuntzaren ikuspegia. Doktore-tesia (Valentziako Unibertsitatea).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q3392901
Multimedia: Maria Beneyto Cuñat / Q3392901