Shenzhen
| Shenzhen 深圳 | |
|---|---|
| Azpiprobintzia mailako hiria | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatu burujabe |  Txinako Herri Errepublika |
| Txinako probintzia | Guangdong |
| Alkatea | Chen Rugui (en)  |
| Izen ofiziala | 深圳市 |
| Jatorrizko izena | 深圳 |
| Posta kodea | 518000 |
| Herriburua | Futian Barrutia |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 22°32′06″N 114°03′14″E / 22.535°N 114.054°E |
 | |
 | |
| Azalera | 1.997,27 km² |
| Altuera | 0 m |
| Mugakideak | Dongguan, Hong Kong eta Guangzhou |
| Demografia | |
| Biztanleria | 10.628.900 (2013) 11.380.000 (2015) 17.681.600 (2022) 17.494.398 (2020) Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaAdierazpen errorea: Hitz ezezaguna "br" (2020) |
| Dentsitatea | 5.322 bizt/km² |
| Informazio gehigarria | |
| Sorrera | 1979 |
| Telefono aurrizkia | 755 |
| Ordu eremua | UTC+08:00 |
| Hiri senidetuak | Vilnius, Poznań, Haifa, Timișoara, Nurenberg, Brisbane, Kingston, Lome, Tsukuba, Houston, Brescia, Turin, Luxor, Metepec (en) , Bogor, Rotherham, Plovdiv, Reno, Saint John, Bandung, Edinburgo eta Bixkek |
| Matrikula | 粤B |
| Hizkuntza ofiziala | txinera |
| sz.gov.cn | |
Shenzhen (txinera sinplifikatuz: 深圳, pinyineraz: Shēnzhèn) Txinako hiria da. 8,5 milioi biztanle inguru dauzka eta 2.020 kilometro karratuko azalera. Gaur egun, hiri handia dena arrantzaleen herrixka bat izan zen 1970eko hamarkadako amaiera arte. 1979an Bao'aneko Konderria izena zeukan herrixka hura Shenzheneko Gune Ekonomiko Berezia bilakatu zen. Shenzhen, Hong Kongeko hiritik gertu egotearen abantailez baliatu zen ordura arte izan gabeko hazkundea aurrera eramateko. Gaur egun, Shenzhen Txinako hamar hiri handienen artean dago.
Hiri honetan gailu elektronikoen 6.000 fabrikatzaile daude, horietako asko indartsuak bezain ezezagunak Txinatik kanpo. Gainera, munduko bost telefono konpainia handienetako biren egoitza da: Huawei eta ZTE[1].
Inguru naturala eta kokapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Azpiprobintzia mailako Shenzhen hiriaren mugakideak honakoak dira: Hong Kong hegoaldean, Hego Txinako itsasoa mendebaldean, Dongguan iparraldean, eta Huizhou ipar-ekialdean.
Shenzhen Perla ibaiaren deltako hirietako bat da.
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Shenzhen Txinako gune azpitropikalean dago. Eguraldia epela da udazkenean, eta neguak ere nahiko epelak dira, Txina hegoaldeko itsasoaren eragina dela eta. Udaberria lehorra den arren, maiatzetik aurrera, Asia hegoaldeko montzoiaren euriak nagusitzen dira, eta noizbehinka tifoien bat ailegatzen da hirira ekialdetik.
| Batez besteko tenperatura eta prezipitazioak | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | |
| Max (°C) | 20º | 20º | 22º | 26º | 29º | 31º | 32º | 32º | 31º | 29º | 25º | 21º |
| Min (°C) | 13º | 13º | 16º | 20º | 24º | 26º | 26º | 26º | 25º | 22º | 18º | 14º |
| Euria (mm) | 21,0 | 33,0 | 45,0 | 113,0 | 159,0 | 238,0 | 252,0 | 282,0 | 166,0 | 41,0 | 22,0 | 21,0 |
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hiriaren izenari buruzko lehen aipamena 1410. urtea da, Ming dinastiaren garaikoa alegia. Inguruetako biztanleek 圳 “zhen” izena erabiltzen zuten, Shenzhe hiria kokatzen den guneari deitzeko. Shenzhen hitzak zehazki "isurbide sakona" esan nahi du, bertan ibai eta errekastoek bat egiten zutelako eta zeuden arrozadiengatik. Shenzhen Qing dinastia garaian bihurtu zen herri, eta bi aldiz aldatu zioten izena, lehenik Xin'an eta gero Bao'an.
Mendeetan zehar, arrantzaleen herri txikia izan zena, erabat aldatu zen XX. mendearen bigarren erditik aurrera. Txinako Herri Errepublikako agintarietako batek, Deng Xiaopingek, "Gune Ekonomiko Berezi" izendatu zuen Shenzhen, Hong Kong eta Guangzhou hiri handien hurbiltasuna aprobetxatu eta hiri erraldoi bat sortzeko asmoarekin. Gune Ekonomiko Berezia, 1979. urtean ezarri zen, kapitalismoaren froga gisa, eta agintarien esanetan "Txinatar motako sozialismoa" burutzeko asmoarekin.
1979an Bao'an Konderria (宝安县) prefektura mailako hiri bihurtu zen, Guangdong probintziako gobernuak zuzenean hartutako erabakiaren bitartez. Urtebete beranduago, Shenzhen Gune Ekonomiko Berezi bihurtu zen, Txinako Herri Errepublikako lehena. Ordutik, bai biztanleariak bai ekonomiak hazkunde izugarria izan dute, Txina osotik etorritako migrazioa dela eta. Gaur egun, Shenzhen, Perla ibaiaren deltako gune metropolitar erraldoiaren hiri nagusienetakoa da.
Herrixka bat izatetik, 1990eko hamarkadaren erdialderako Shenzhenek hiru milioi biztanle zituen. 2014. urterako, 10 milioi egoiliar iraunkor zituen, eta 15 milioira igotzen ziren udako eta udazkeneko goi-denboraldian, ekoizpen-plantek ekoizpena premiatzen dutenean Gabonetan eta data txinatar berezietan opari elektronikoen eskaria ordezkatzeko[1].
Banaketa administratiboa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hirigunea lau barrutik osatzen dute:
- Luohu Barrutia (罗湖区)
- Futian Barrutia (福田区)
- Nanshan Barrutia (南山区)
- Yantian Barrutia (盐田区)
Erdigunearen inguruko eta nekazal barrutiak honakoak dira:
- Bao'an Barrutia (宝安区)
- Longgang Barrutia (龙岗区)
- Guangming Barrutia (光明新区)
Demografia eta biztanleria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Azken erroldaren arabera, Shenzhenek zortzi milioi biztanle inguru dauzka, horietatik lau milioi, erdigunean bizi direlarik. 1970eko hamarkada amaieran Txinako Herri Errepublikako gobernuak herria "Gune Ekonomiko Berezi" izendatu zuenetik, biztanleriaren hazkunde izugarria izan da, eta milaka biztanle batzuk baino ez zituen herri txikia, Perla ibaiaren deltako hiri erraldoi bihurtu da. Azken 30 urteetan gehien hazi den Txinako hiria dela esaten da askotan.
Azpiegiturak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Garraio publikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Shenzhengo metroa, Shenzhen hiria zeharkatzen duen garraio publikoa da. Metroa 2004ean zabaldu zuten, eta metroa izan zuen Txinako Herri Errepublikako seigarren hiria izan zen Beijing, Hong Kong, Tianjin, Shanghai eta Guangzhouren atzetik.
Aireportua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Shenzhen Bao'an Nazioarteko Aireportua, erdigunetik 35 kilometrora dago, eta nahiz eta nazioarteko hegaldi batzuk dituen, hegaldi gehienak Txina barrukoak dira. Hong Kongeko aireportuan baino hegaldi merkeagoak daudenez, Hong Kongeko herritar askok Shenzhengoa erabiltzen dute maiz.
Portua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Shenzhengo portua hiriko 260 kilometroko kostaldean zehar hedatzen da, eta Kowloon penintsulak bitan banatzen du, ekialdekoa eta mendebaldekoa. Mendebaldeko aldea Lingdingyang ekialdean dago, Perla ibaiaren itsasadarrean, eta sakonera handieneko gunea da, kontainerontzi eta tamaina handiko ontziak hartzeko prestatua. Hong Kongdik 37,04 kilometrora eta Guangzhoutik 111,12 kilometrora dago.
Hezkuntza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Shenzhen Unibertsitatea
- Shenzhen Politeknikoa
- Shenzhen Irrati eta Telebista Unibertsitatea
- Shenzhengo Informazio Teknologia Institutua
Hiri senidetuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Shenzhen, la aldea pesquera china que se volvió capital tecnológica» BBC News Mundo 2014-09-10 (Noiz kontsultatua: 2022-03-13).
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Ingelesez) Shenzhengo gobernuaren webgunea.
- (Ingelesez) Shenzhen Daily egunkariaren webgunea.
|
Guangdong probintziako udalerriak |
|
|---|---|---|
|
Chaozhou • Dongguan • Foshan • Guangzhou • Heyuan • Huizhou • Jiangmen • Jieyang • Maoming • Meizhou • Qingyuan • Shanwei • Shaoguan • Shenzhen • Yangjiang • Yunfu • Zhanjiang • Zhaoqing • Zhongshan • Zhuhai | ||