Vic
| Vic Vic | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kataluniako udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Espainia | ||||||||||
| Autonomia |  Katalunia | ||||||||||
| Eremu funtzionala | Catalunya Central | ||||||||||
| Eskualdea | Osona | ||||||||||
| Alkatea | Albert Castells | ||||||||||
| Izen ofiziala | Vic | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Vic | ||||||||||
| Posta kodea | 08500 | ||||||||||
| INEk ezarritako kodea | 08298 | ||||||||||
| Herriburua | Vic (en)  | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 41°55′49″N 2°15′16″E / 41.930379°N 2.254575°E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 30,6 km² | ||||||||||
| Altuera | 498 m | ||||||||||
| Mugakideak | Gurb, Folgueroles, Calldetenes, Santa Eugènia de Berga, Malla, Muntanyola, Santa Eulàlia de Riuprimer eta Sant Bartomeu del Grau | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 48.364 (2023) 48.364 (2023)/(2022)/(2021)/(2020)/(2019)/(2018)/(2017)/(2016)/(2015)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(1991)/(1986)/(1981)/(1975)/(1970)/(1965)/(1960)/(1955)/(1950)/(1945)/(1940)/(1936)/(1930)/(1920)/(1910)/(1900)/(1887)/(1877)/(1860)/(1857)/(1787)/(1717) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 1.581 bizt/km² | ||||||||||
| Etxebizitzak | 614 | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Somoto eta Torredonjimeno | ||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | katalan | ||||||||||
| vic.cat | |||||||||||
Vic Kataluniako barnealdeko hiria da, Osona eskualdeko hiriburua dena eta Bartzelonako probintzian ere dagoena. Bere kokapen geografikoak, Bartzelonatik 69 kilometrora eta Gironatik 60 kilometrora, Erdialdeko Kataluniako hiriburuetako bat bilakatu du.
2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera Vicek 39.844 biztanle zituen, 30,6 km²-ko azalera eta 1.266,24 bizt/km²-ko dentsitatea. 2018an bestela 48.287 pertsona bizi ziren hirian.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Antzinako izen latinoa Ausa izan zen, txanpon iberiko eta erromatarretan agertzen dena, ausesken izenarekin. Ausona izan zen bisigodoekin. 788an musulmanek hiria suntsitu zuten, eta hurrengo urteetan auzo bakarra berreraiki zuten, Vicus Ausonensis hain zuzen ere. Hortik hartuko zuen gaur egungo izena, Guifré el Pilósek birpopulatu zuenean hiria 878an.
XVIII. mendearen hastapenetan, hiria izan zen lehenengoa matxinatzen Felipe V.aren aurka, eta gatazka honek ekarriko zuen Espainiako Ondorengotza Gerra. Hurrengo mendean, Karlistaldiak modu bortitzean bizi zituen Vicek, Rafael Tristany i Parera militar karlista pieza garrantzitsua izan zelarik. Espainiako Gerra Zibila zela-eta, hiria bonbardatu zuten 3 aldiz, aerodromo estrategikoa zeukanez. 1939ko otsailaren 1ean frankisten esku erori zen.
Azken hamarkaden gertakarien artean, 1991ko maiatzaren 29an Goardia Zibilaren kuartelaren aurka ETAk atentatua egin zuen, 10 pertsona hil eta 44 zaurituz. Hurrengo urtean, 1992ko Udako Olinpiar Jokoak Bartzelonan izan zirenean, Vic-en antolatu zituzten patin-hockeyaren norgehiagokak. 2012ko irailaren 17an, Kataluniako Lurralde Askea aldarrikatu zuten hirian.
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2009 | 2017 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 11.146 | 12.123 | 13.019 | 14.018 | 15.416 | 16.710 | 20.196 | 25.702 | 30.155 | 28.736 | 32.703 | 39.844 | 43.964 |
Monumentuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Viceko katedrala edo Sant Pere Apòstoluaren eliza herriaren erdigunean dago, eta erromaniko estiloko dorrea dauka, beste estilo batzuetako elementuekin batera.
Halaber, aipatzekoa da Tenplu erromatarra, eta museoen artean hauexek: Museu Episcopal de Vic, M. Balmes, M. Claretià eta M. de l'Art de la Pell de Vic.
Alkateak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1979 - 1987: Ramón Montaña Salvans (CIU)
- 1987 - 1995: Pere Girbau Bover (CIU)
- 1995 - 2007: Jacint Codina Pujols (CIU)
- 2007 - 2015: Josep Maria Vila d'Abadal Serra (CIU)
- 2015 - : Anna Erra i Solà (CIU)
Pertsonaia ezagunak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Andreu Febrer (1375?-1437?), olerkaria.
- Jaume Balmes (1810-1848), filosofoa.
- Jaume Font (1894-1963), apezpikua.
- Quimi Portet (1957-), musikaria.
- Josep Anglada (1959-), politikari ultraeskuindarra.
- Melchor Mauri (1966-), txirrindularia.
- Francesc Homs (1969-), politikari nazionalista.
- Carles Mundó (1976-), politikari subiranista.
- Marta Rovira (1977-), politikari subiranista erbesteratua.
- Raül López (1983-), saskibaloi jokalaria.
- Joana Serrat (1983-), kantautorea.
- Marta Pascal (1983-), politikari subiranista.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Katalanez) Vic-eko Udalaren webgunea
- (Katalanez) Kataluniako Generalitatearen argibidea[Betiko hautsitako esteka]
- (Katalanez) Kataluniako Estatistika Institutuaren argibidea
- (Katalanez) Club Atlètic Vic taldearen webgunea
- (Katalanez) IES Jaume Callís
