William Wallace

William Wallace
	; Irudi gehiago
Eskoziako zaindariak	; 1297 - 1298 ; ← Joanes Eskoziakoa - Roberto I.a Eskoziakoa, John III Comyn, Lord of Badenoch (en) →
Eskoziako zaindariak
Bizitza
Jaiotza	Elderslie eta Renfrewshire, 1270
Herrialdea	Eskoziako Erresuma
Heriotza	Smithfield (en) , 1305eko abuztuaren 23a (34/35 urte)
Hobiratze lekua	Londres
Heriotza modua	heriotza zigorra: Urkatua, herrestatua eta zatikatua
Familia
Aita	Malcolm Wallace
Ama	Margaret Crawford
Ezkontidea(k)	Marion Braidfute (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	ingeles ertaina
Jarduerak
Jarduerak	buruzagi militarra eta freedom fighter (en)
Zerbitzu militarra
Gradua	zaldun; jeneral
Parte hartutako gatazkak	Stirlingeko zubiko gudua; Falkirkeko gudua; Eskoziako Independentzia Gerrak; First War of Scottish Independence (en)

William Wallace (Eskoziako Gaelikoz Uilleam Uallas; 1270eko apirilaren 3a, Elderslie, Renfrewshire – 1305eko abuztuaren 23a) Eskoziako zalduna izan zen. Ingalaterraren aurka Eskoziako erresistentziaren burua izan zen. XV. mendean William Wallaceen eginkizunak poema batean bildu ziren. 1995eko Braveheart filma poema horretan oinarritu zen.

Biografia

Eskozian jaio arren William Wallace galestar jatorrikoa zen, hain zuzen ere Richard Wallacen ondorengoa ("Richard galesa") eta jatorri umilekoa. Ez dakigu asko haren historiaz eta gehiena 1470 aldera idatzitako Harry Itsuan jaso dugu, Wallace jaio eta 200 bat urtera.

1270 inguruan jaio zen Elderslien, Paisley inguruan, Renfrewshiren. Gaur bada jaioterri hau ukatzen duena ere eta Ellerslien, Kilmarnocketik gertu, Ayrshiren jaio zela uste duena. Litekeena da bi izenak nahastea, ortografia arauak geroago ezarri baitziren. Aita Riccartonetik zetorren, Ayrshire, eta ama, berriz, Loudoun, Ayrshire. Wallacen lehen ekintzak Ayrshiren izan ziren. Ellerslie XIX. mendean eman zen ezagutzera eta, Elderslie, berriz, aspalditik zen ezaguna.

Garaiko testigantzarik ez badago ere, gurasoak Sir Malcolm Wallace Riccartongoa eta Margaret zirela uste da. Bi senide ere bazituen: Malcolm eta John.

Osaba bizi zen abadian internatu zuten eta heziketa aberatsa jaso zuen, frantsesa, latinera, gaelikoa eta ingelesa hitz egiten ikasi zuelarik.

Bataila garrantzitsuak

Falkirkeko batailaren mugimendu bat Paul V Walsh *Braveheart: History of Myth* lanaren arabera

1297ko irailaren 11n, Wallaceek armada ingelesa garaitu zuen Stirlingeko zubiko guduan. Surrey kondearen pean zegoen armada ingelesa 300 zaldunek osatzen zuten eta 10.000 gizon infanterian. Stirlingetik itzuli zenean, Wallace Eskoziako zaintzaile egin zuten eta berehala abiatu zen Ingalaterra iparraldean zegoen York hiria konkistatzera.

1298ko apirilaren 1ean, Eduardo I.a Ingalaterrakoaren tropak eskoziarren kontra borrokatu zuten Falkirken. Wallacek arma sekretua zuen: Schiltroms deituak. Zalduneriaren karga gerarazteko asmoz 2 metroko lantzak zituzten soldadu taldeak. Espero bezala, ingeles zaldunek egin zuten eraso eta, espero bezala, gerarazi zituzten, baina Galesko gezilariak etorri ziren gero eta hauen tiro luzeek eskoziarrak suntsitu zituzten.

Wallacen exekuzioa

1305eko abuztuaren 5 arte ez zuten Wallace harrapatu, John Menteithek Glasgowko soldadu ingelesei entregatu zienera arte. Atera zuten, bilutsik jarri eta, orpoak zaldi bati lotuta, arrastaka ibili zuten hirian zehar, Westminstertik Smithfieldera. Urkatu ondoren, arrastaka jarraitu eta txikitu egin zuten. Bizirik omen zegoen, barruak hustu eta hesteak bere aurrean erre zizkiotenean; burua moztu eta Wallacen gorpua 4 iskinetan banatu zuten: burua galipotean sartu zuten eta Londresko zubian zintzilikatu zuten, Ingalaterrako arerioak izutzeko xedean. Gerora, John Fraser eta Simon Fraser anaien buruak ere hantxe jarriko zituzten. Besoak eta hankak aparte gorde zituzten, Newcastle upon Tyne, Berwick-upon-Tweed, Stirling eta Aberdenen. Eskuineko besoa joan zen Newcastlera; ezkerrekoa, berriz, Berwickera. Eskuineko oina Perthera eta ezkerrekoa Aberdeenera.

Stirlingen, William Wallace museoan, bere metro eta erdiko ezpataren erreplika gordetzen da eta bere erlikiak ere bisita daitezke.