Yoko Ono

Yoko Ono
	; (2011) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	小野洋子
Jaiotza	Tokio, 1933ko otsailaren 18a (91 urte)
Herrialdea	Japonia ; Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Tokio; New York; Londres
Talde etnikoa	Japoniar estatubatuarra; japoniarra
Lehen hizkuntza	japoniera
Familia
Aita	Eisuke Ono
Ama	Isoko Ono
Ezkontidea(k)	Toshi Ichiyanagi (en) (1956ko urtarrilaren 7a - 1962ko maiatzaren 1a); Anthony Cox (en) (1962ko maiatzaren 2a - 1969ko otsailaren 2a); John Lennon (1969ko martxoaren 20a - 1980ko abenduaren 8a)
Seme-alabak	ikusi Kyoko Ono Cox (en) ; John Ono Lennon (en) ; John Lennon II (en) ; Sean Lennon;
Familia	ikusi Eijirō Ono (en) (aitaldeko aitona); Yasuda Zenzaburō (en) (amaldeko aitona);
Hezkuntza
Heziketa	Gakushuin University (en)
Hizkuntzak	ingelesa; japoniera
Jarduerak
Jarduerak	bakearen aldeko aktibista, abeslaria, musikagilea, performancelaria, margolaria, estudioko musikaria, film-zuzendaria, argazkilaria, eskultorea, conceptual artist (en) , artista bisuala eta zinemagilea
	Parte-hartzailea Documenta 5 (en) ; documenta 8 (en) ; Dialogue for Catalonia (en) ; Destruction in Art Symposium (en) ;
Lantokia(k)	New York; Amsterdam; Montreal; Japonia eta Londres
Lan nabarmenak	ikusi Wish Tree for Washington, DC (en) ; SKY (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Grammy Award for Album of the Year (1981) : Double Fantasy (en) ; Grammy Award for Best Music Film (2000) ; Women's Caucus for Art Lifetime Achievement Award (2005) ; Distinguished Service to the Visual Arts Award (2010) ; MOJO Awards ; Great Immigrants Award (2010) ;
Influentziak	Allan Kaprow (en)
Mugimendua	Fluxusa
Izengoitia(k)	Ono, Yoko, 小野, 洋子, 大野洋子 eta O., Y.
Genero artistikoa	rock; Fluxusa; Shibuya-kei (en) ; experimental music (en) ; electronica (en) ; pop musika; new wave musika; Abangoardismoa; Arte kontzeptuala; dantza; rock alternatiboa; musika elektronikoa; vanguard (en)
Ahots mota	mezzosopranoa
Musika instrumentua	pianoa; ahotsa
Diskoetxea	Apple Records (mul) ; Astralwerks; Polydor Records; Geffen Records (mul) ; Rykodisc
	imaginepeace.com

Yoko Ono Lennon (japonieraz: 小野洋子 edo オノ・ヨーコ, Ono Yōko^?, 1933ko otsailaren 18, -) Tokion jaiotako artista abangoardista da. John Lennonen bigarren emaztea eta musa izan zen. Gibraltarren ezkondu ziren 1969ko martxoaren 20an.

Ibilbide artistikoa

Yoko Onok izen handia hartu zuen 60.eko hamarkadan Fluxus korrontean sartu zenean. Punkaren hasieran eragin handia izan zuela esaten duena ere bada. Arte kontzeptualaren bozeramale, Yokok artearen esentzia ideia bera dela uste du eta ideia horrek fisikoki ikusten duguna edo artelana egiteko erabili den teknikak baino garrantzi handiagoa duela. Edukia, mezua, pentsamenduaren estimulua eta kritika artea dira. Yoko Onok antolaturiko kontzertuan, ikusleek imajinatu behar zuten entzuten ari ziren musika. Grapefruit marrazki liburua editatu zuen eta Fly pelikula kontzeptuala eta disko esperimentalak egin ere bai.

Azpimarratu behar ditugu Plastic Ono Band, Fly, Approximately Infinite Universe (70.eko hamarkadan) eta Season Of Glass (80.eko hamarkadan). 90.eko hamarkadan beste bi diska editatu zituen, kritikak oso ondo baloratuak: Rising eta Blueprint For A Sunrise. Walking On Thin Ice eta Never Say Goodbye oso arrakastatsuak izan ziren.

John Lennonekin batera ere egin zituen hainbat lan: Unfinished Music 1: Two Virgins, Unfinished Music 2: Life With The Lions, Wedding Album, Sometime In New York City: Live Jam, Double Fantasy eta hil ondorengo Milk&Honey. Azken urteetan aurreko lanak berreditatzen aritu da eta arrakasta handia lortu du bere lanak. Askatasuna, bakea, arrazakeriaren aurkakotasuna, homofobia eta eguneroko sentsazio txikien balorazioa dira bere gaiak.

Yoko Ono Euskal Herrian

2014ean, Onok 81 urte zituela, Bilboko Guggenheim Museoan Yoko Ono: half-a-wind-show. Atzera Begirakoa erakusketak zenbait atal tematikotan sailkatutako 200 lan inguru jaso zituen: instalazioak, objektuak, filmak, marrazkiak, argazkiak, testua, audioa eta iraganean egindako performanceei buruzko dokumentazioa.^[1]^[2] Onoren "Bilborako nahien zuhaitza" lana erakusketa irauknkorrean dago. 1996an hasi zuen lan-sorta bateko parte da lan hau. Japoniako ohitura historiko eta erlijioso batean du jatorria: otoitzak eskegitzen dituzte zuhaitz, zuhaizka zein banbu landaretan. Ikusleek une zehatz batzuetan “bakea”ren aldeko mezu bat idazteko eta ondoren zuhaitzean zintzilikatzeko aukera dute. Mezu horiek geroago artistari igorri eta gehituko ditu Reikiavik-en duen Imagine Peace Tower, 2007 proiektuan, John Lennonen omenez sortutako argi-instalazioan.^[3]^[4]^[5]

Oinarrizko eskolan, japoniar haur guztiek otoitz bat abesten zuten, non gerlari batek zazpi ezbehar eta zortzi sufrimendu zeharkatu nahi zituen, mundua hobetzen laguntzeko. Sinestezina iruditzen zitzaidan. Nik horrelakoa izan nahi nuen. Denborarekin, ahaztu egin zitzaidan otoitz hori, eta zorigaitz asko gertatu zitzaizkidan, harik eta une batean hori gehiegi zela uste nuen arte, eta "nahikoa da!" Esan nuen arte. Zazpi zorigaitz eta zortzi sufrimendu horiek zazpi zoriontasun eta zortzi altxor bihurtu nituen, hemen irudikatuak "(japoniar kaligrafiaren karaktereetan). Euskadiko hiri eder honi, Bilbori, egiten diodan ekarpena dira.^[6]

Diskografia

1968: Unfinished Music No.1: Two Virgins (& John Lennon)
1969: Unfinished Music No. 2: Life with the Lions (& John Lennon)
1969: Wedding Album (& John Lennon)
1969: Live Peace in Toronto 1969 (& John Lennon)
1970: Yoko Ono/Plastic Ono Band (& Plastic Ono Band)
1971: Fly
1972: Some Time in New York City (& John Lennon)
1973: Approximately Infinite Universe
1973: Feeling the Space
1973: Welcome: The Many Sides of Yoko Ono (Promo, Japan)
1974: A Story (Veröffentlicht 1997)
1980: Double Fantasy (& John Lennon)
1981: Season of Glass
1982: It’s Alright (I See Rainbows)
1984: Milk and Honey (& John Lennon)
1984: Every Man Has a Woman (Tribute-Album)
1985: Starpeace
1992: Onobox (6-CD-Box)
1992: Walking on Thin Ice
1995: Rising
1995: New York Rock (Musical)
1996: Rising Mixes
2001: Blueprint for a Sunrise
2007: Yes, I’m a Witch (Remix-Album)
2007: Open Your Box (Remix-Album)
2009: Between My Head and the Sky (& Plastic Ono Band)
2012: Onomix (Remix-Retrospektive) (Download)
2012: YOKOKIMTHURSTON (Yoko Ono, Kim Gordon & Thurston Moore)
2013: Take Me to the Land of Hell (& Plastic Ono Band)

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Yoko Ono

Erreferentziak

↑ «Guggenheim Bilbao Museoa | Yoko Ono» yokoono.guggenheim-bilbao.eus (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).
↑ (Gaztelaniaz) TORRES, LAURA G.. (2014-03-08). «Retrospectiva en el Museo Guggenheim de Bilbao | Yoko Ono, la artista pese a John Lennon» RTVE.es (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).
↑ «Bilborako nahien zuhaitza | Guggenheim Bilbao Museoa» Guggenheim Bilbao (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).
↑ (Gaztelaniaz) «'El árbol de los deseos' de Yoko Ono recoge anhelos de los visitantes del Guggenheim» EITB Radio Televisión Pública Vasca 2019-12-31 (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).
↑ Arnaiz, Ainhoa Larrabe. «Zintzilikatutako nahien zain» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).
↑ (Gaztelaniaz) EFE. (2014-03-13). «Yoko Ono seduce a Bilbao» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).

Kanpo estekak

Yoko Ono en el Guggenheim de Bilbao (Bideoa, EITB, 2014)
Yoko Ono, una renombrada artista más allá de los Beatles | Las Provincias, 2024.02.17

Datuak: Q117012
Multimedia: Yoko Ono / Q117012
Aipu famatuak: Yoko Ono

[1] «Guggenheim Bilbao Museoa | Yoko Ono» yokoono.guggenheim-bilbao.eus (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).

[2] (Gaztelaniaz) TORRES, LAURA G.. (2014-03-08). «Retrospectiva en el Museo Guggenheim de Bilbao | Yoko Ono, la artista pese a John Lennon» RTVE.es (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).

[3] «Bilborako nahien zuhaitza | Guggenheim Bilbao Museoa» Guggenheim Bilbao (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).

[4] (Gaztelaniaz) «'El árbol de los deseos' de Yoko Ono recoge anhelos de los visitantes del Guggenheim» EITB Radio Televisión Pública Vasca 2019-12-31 (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).

[5] Arnaiz, Ainhoa Larrabe. «Zintzilikatutako nahien zain» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).

[6] (Gaztelaniaz) EFE. (2014-03-13). «Yoko Ono seduce a Bilbao» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2021-02-21).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]