تنه (گیاه‌شناسی)

در گیاهشناسی تنه (به انگلیسی: Trunk) به معنای قسمت چوبی و اصلی گیاه است. تنه عامل مهمی در تعیین و تشخیص نوع گیاه است. تنهٔ گیاهن گوناگون بسته به نوع آنها از پایین به بالا متفاوت است. در صنایع چوب بری تنه مهم‌ترین قسمت درخت برای استفاده است. تنه ممکن است هم در گیاهان چوبی و هم در گیاهان غیر چوبی مانند نخل ها و سایر تک لپه ای ها یافت شود. تنهٔ گیاهانی مانند درختان با گذشت زمان و در اثر مرحلهٔ رشد دوم گیاه (یا در تک لپه ای، رشد شبه ثانویه) قطور تر می‌شوند. تنه ها می توانند در برابر آسیب، از جمله آفتاب سوختگی آسیب پذیر باشند.

واژگان

تنه هایی که برای ساختن الوار بریده می شوند را عموماً کنده می نامند. اگر به طول خاصی بریده شوند، به آن بالت می گویند. اصطلاح "کنده" به طور غیر رسمی برای توصیف هر تنه کنده شده ای که ریشه در زمین نداشته باشد و ریشه های آن جدا شده است، استفاده می شود. کنده قسمتی از تنه است که پس از قطع شدن درخت، در زمین باقی می‌ماند.

ساختار تنه

تنه از پنج قسمت اصلی تشکیل شده است: پوست بیرونی، پوست داخلی ( آبکش )، کامبیوم، چوب نرم ( بافت چوبی زنده) و چوب داخلی (بافت چوبی مرده). ^[۱] اگر از بیرون درخت به سمت داخل پیش برویم:

لایه اول پوست بیرونی است. بیرونی ترین لایه و محافظ تنه است.
زیر این پوسته، پوست داخلی است که به آن بافت آبکش می گویند. آبکش برای انتقال مواد مغذی از ریشه به شاخه ها و بالعکس است.
لایه کامبیوم (Cambium) یک بافت مریستمی (Meristem) است که در گیاهان دولپه ای وجود دارد و نقش آن رشد قطری گیاه است. هورمون های اکسین (Auxin Hormones) که در برگ ها ساخته می شوند، توسط بافت آبکش به بافت کامبیوم آورده شده و منجر به رشد قطری درخت می شوند.^[۲] این هورمون ها می‌توانند تکثیر این سلول‌ها را تحریک و حتی کنترل کنند. ^[۳]
مستقیماً در داخل کامبیوم، چوب نرم یا بافت چوبی زنده قرار دارد. این سلول ها آب را از طریق درخت منتقل می کنند. آوند چوبی همچنین نشاسته را در داخل درخت ذخیره می کند.
در نهایت در مرکز درخت، چوب داخلی قرار دارد. چوب داخلی از سلول بافت چوبی مرده تشکیل شده است که با رزین ها و مواد معدنی پر شده اند و از رشد سایر ارگانیسم ها در مرکز درخت جلوگیری می کنند.