محمد شریعتمداری

محمد شریعتمداری
چهارمین وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
دوره مسئولیت ۵ آبان ۱۳۹۷ – ۳ شهریور ۱۴۰۰
رئیس‌جمهور	حسن روحانی
پس از	انوشیروان محسنی بندپی (سرپرست)
پیش از	حجت‌الله عبدالملکی
سومین وزیر صنعت، معدن و تجارت
دوره مسئولیت ۲۹ مرداد ۱۳۹۶ – ۲۸ مهر ۱۳۹۷
رئیس‌جمهور	حسن روحانی
پس از	محمدرضا نعمت‌زاده
پیش از	رضا رحمانی
وزیر ورزش و جوانان سرپرست
دوره مسئولیت ۶ آبان ۱۳۹۲ – ۲۶ آبان ۱۳۹۲
رئیس‌جمهور	حسن روحانی
پس از	سید رضا صالحی امیری (سرپرست)
پیش از	محمود گودرزی
پنجمین معاون اجرایی رئیس‌جمهور
دوره مسئولیت ۳ خرداد ۱۳۹۶ – ۲۹ مرداد ۱۳۹۶
رئیس‌جمهور	حسن روحانی
پس از	خودش
پیش از	سید صولت مرتضوی
دوره مسئولیت ۱۶ مهر ۱۳۹۲ – ۲۵ اسفند ۱۳۹۵
رئیس‌جمهور	حسن روحانی
پس از	حمید بقایی
پیش از	خودش
بیست و دومین وزیر بازرگانی
دوره مسئولیت ۲۹ مرداد ۱۳۷۶ – ۲ شهریور ۱۳۸۴
رئیس‌جمهور	سید محمد خاتمی
پس از	یحیی آل اسحاق
پیش از	سید مسعود میرکاظمی
رئیس ستاد اجرایی فرمان امام
دوره مسئولیت مرداد ۱۳۷۳ – ۲۰ آبان ۱۳۷۶
گمارنده	سید علی خامنه‌ای
پس از	ایجاد عنوان
پیش از	محمدجواد ایروانی
اطلاعات شخصی
زاده	۳ تیر ۱۳۳۹ ‏(۶۴ سال) تهران، ایران
حزب سیاسی	بدون عضویت حزبی
دیگر عضویت‌های سیاسی	جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی (۱۳۷۸–۱۳۷۴)
همسر(ان)	نیلوفر لوایی
فرزندان	۴، (۳ دختر و ۱ پسر)
خویشاوندان	عطاءالله صالحی (همسر خواهر) سید محمدهادی رضوی (داماد)
محل تحصیل	دانشکده فنی شهید شمسی‌پور دانشگاه شهید باهنر کرمان
هیئت دولت	دولت هفتم دولت هشتم دولت یازدهم دولت دوازدهم
وبگاه	وبگاه رسمی
خدمات نظامی
وفاداری	ایران
خدمت/شاخه	کمیته انقلاب اسلامی

محمد شریعتمداری (زادهٔ ۳ تیر ۱۳۳۹) سیاستمدار اصلاح‌طلب ایرانی است که در دولت دوازدهم در فاصله سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ سمت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی را برعهده داشت و از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۷ به‌عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت فعالیت می‌کرد.

وی پیش‌تر معاون اجرایی رئیس‌جمهور، جانشین رئیس‌جمهور ایران در شورای عالی ایرانیان، شورای عالی فضایی، شورای استاندارد و شورای تحقیقات صنعتی بوده است. فساد مالی گسترده وی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با عاملیت فرزند خواهرش عمار صالحی و پسرش امیرحسین شریعتمداری با نام مستعار امیر شریعت و دامادش محمدهادی رضوی با اعمال نفوذ بدون پیگرد باقی ماند و طرح استیضاح وی در مجلس نیز با اعمال نفوذ مجدد و تمهید تغییر وزارتخانه از صمت به وزارت کار ناتمام ماند.

او در آغاز کار دولت یازدهم حسن روحانی، بیست روز سرپرست وزارت ورزش و جوانان و در دولت اول و دوم سید محمد خاتمی وزیر بازرگانی بوده است. وی از حامیان محمد محمدی ری شهری در انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ بود. وی همچنین در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶ ریاست ستاد انتخاباتی حسن روحانی را بر عهده داشت. وی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳ به حکم رهبر ایران عضو شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی شورا فعالیت می‌کرده است. وی وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت در دولت دوازدهم نیز بوده است. عطاالله صالحی شوهر خواهر وی است. صالحی در فاصله سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵ فرماندهٔ کل ارتش بود و از ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ جانشینی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح را برعهده داشت.

سوابق

اعتماد جناح‌های مختلف سیاسی کشور به شریعتمداری موجب شد که وی در دو نوبت مراجعه دولت به مجلس شورای اسلامی برای اخذ رأی اعتماد، با بالاترین آراء (دوره نخست با ۱۹۹ رأی و دوره دوم با ۲۱۵ رأی) موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی شود. وی به مدت ۸ سال مسئولیت کمیسیون مشترک روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهایی نظیر عربستان سعودی، عراق، عمان، قطر، کویت، پرتغال، اسپانیا، زیمبابوه، اوگاندا، کنیا، فیلیپین، تایلند و… علاوه بر مسئولیت وزارت بازرگانی ایران، به عنوان نماینده تام‌الاختیار دولت در الحاق به سازمان جهانی تجارت منصوب و در طی همین دوره، جمهوری اسلامی ایران را پس از سال‌ها به عنوان عضو ناظر به سازمان جهانی تجارت وارد کرد. وی ۱۲ سال در سمت ریاست کمیسیون و نیز ریاست هیئت عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور، با این شبکه عظیم ارتباط گسترده و ثمر بخشی داشته و هم در دوره وزارت بازرگانی وی قانون جدید نظام صنفی از تصویب مجلس شورای اسلامی گذشت و شورای عالی اصناف از منتخبان شبکه‌های صنفی کشور پا به عرصه وجود نهاد. در طی دوره وزارت ۸ ساله‌اش، ریاست شورای عالی نظارت بر اتاق‌های بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی ایران نیز بر عهده داشت که از این دوره به عنوان بهترین دوره همکاری دولت و بخش خصوصی نام برده می‌شود. در طی این دوران، قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران با ۵ سال کار کارشناسی در قالب کمیته‌های گوناگون تخصصی با همکاری همه بخش‌های ذی‌ربط و بخش خصوصی در هزار ماده پس از ۸۰ سال مورد بازنگری و نگارش مجدد قرار گرفت و تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. در طی سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ عضویت هیئت امناء دانشگاه مازندران و دانشگاه علامه طباطبایی را به حکم رئیس‌جمهور و نیز عضویت هیئت امناء بنیاد شهید و امور ایثارگران را به نمایندگی از خانواده‌های شهدا و حکم ریاست‌جمهوری بر عهده داشته است. وی با توجه به مقبولیتی که نزد طرفین دعاوی سیاسی وقت در کشور داشته است، در جریان انتخابات مجلس هفتم، وقوع تحصّن در مجلس ششم و نیز با تشکیل شورای سران سه قوه در برخورد با مفاسد اقتصادی و همچنین در جریان دستگیری برخی عناصر سیاسی و اقتصادی در آن دوران، به عنوان نماینده ویژه دولت و رئیس‌جمهور در حل و عقد مسائل موجود بین دولت، مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان و قوه قضائیه ایفای نقش کرده است.

• از سال ۱۳۷۳ پس از ۳ سال عضویت در هیئت امناء ستاد اجرایی فرمان امام با نظر رهبری در سمت ریاست ستاد اجرایی فرمان امام نیز مشغول به خدمت بود.
• ازسال ۱۳۷۰ تاکنون عضویت در هیئت امناء آستان شاه‌عبدالعظیم و عضویت و دبیری هیئت امناء مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث در قم را نیز تحت اشراف محمدی ری شهری بر عهده دارد.
• از سال ۱۳۶۸ در دولت اول اکبر هاشمی رفسنجانی، هم‌زمان با خدمت در سمت معاون نظارت و حسابرسی دفتر، به‌عنوان قائم‌مقام وزیر بازرگانی انجام وظیفه کرد.
• مأمور تأسیس معاونت نظارت و حسابرسی دفتر رهبری
• همکاری در تهیه قانون تأسیس اطلاعات کشور
• معاون اجرایی ریاست‌جمهوری
• معاون و جانشین معاونت امور انقلاب نخست‌وزیری در زمان نخست‌وزیری رجایی
• عضویت در کمیته مرکزی انقلاب اسلامی در زمان مهدوی کنی و محمدباقر باقری کنی
• ستاد استقبال از امام خمینی

حواشی و انتقادها

• در مهر ۹۷، نمایندگان مجلس، شریعتمداری را به دلیل عدم کنترل و مدیریت بازار و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و احتکار کالا، عدم مدیریت صحیح بر تأمین مواد اولیه واحدهای تولیدی، عدم پیشگیری از گران‌فروشی محصول واحدهای صنعتی بزرگ که به نوعی وابسته به دولت هستند، عدم انجام کامل وظایف قانونی در مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وجود فساد و رانت در واردات خودرو و ثبت سفارش برای دریافت ارز و عدم نظارت بر صنایع خودروسازی کشور که سبب گران‌فروشی، احتکار خودرو و به هم ریختگی بازار شده و… با استناد اصل ۸۹ قانون اساسی و ماده ۲۲۲ استیضاح کردند.
• اقتصاد آنلاین در گزارشی اعلام کرد شریعتمداری با وجود آنکه استعفا داده بود، اقدام به تغییر کلیدی در وزارت صنعت کرد، او مدیرعامل سایپا، مدیرعامل فولاد مبارکه و رئیس نظام مهندسی معدن را در سه روز تغییر داد.
• ابوالفضل ابوترابی در گفتگو با تسنیم گفت روحانی قدرت کنار گذاشتن شریعتمداری را ندارد.

حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲ و ۱۴۰۳

شریعتمداری در روز ۱۲ دی ۱۳۹۱ در مصاحبه‌ای با خبرگزاری مهر برای حضور در یازدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران اعلام نامزدی کرد. محسن بهرامی، سخنگوی ستاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف در سال ۱۳۸۴، به‌عنوان سخنگوی ستاد انتخاباتی محمد شریعتمداری انتخاب شد. به گزارش خبرگزاری مهر، محسن بهرامی سخنگوی ستاد انتخاباتی «شریعتمداری» گفت: عبدالحسین وهاجی وزیر بازرگانی در سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ به عنوان رئیس ستاد هماهنگی انتخابات محمد شریعتمداری منصوب شده است. وی در روز ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ در آخرین روز ثبت‌نام انتخابات ریاست‌جمهوری دوره یازدهم با حضور در ساختمان وزارت کشور ثبت‌نام خود در انتخابات را قطعی کرد.

وی در روز یکشنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۳ با حضور در وزارت کشور برای انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم نیز ثبت‌نام کرد.

دولت یازدهم

معاونت اجرایی رئیس‌جمهور

در ۱۶ مهر ۱۳۹۲، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، طی حکمی شریعتمداری را به معاونت اجرایی رئیس‌جمهور منصوب کرد.

سرپرست وزارت ورزش و جوانان

در ۶ آبان ۱۳۹۲، و پس از رأی عدم اعتماد مجلس شورای اسلامی به رضا صالحی امیری، دومین وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، طی حکمی شریعتمداری را با حفظ سمت معاونت اجرایی رئیس‌جمهور به عنوان سرپرست وزارت ورزش و جوانان منصوب نمود. شریعتمداری برای بیست روز تا ۲۶ آبان ۱۳۹۲ که محمود گودرزی توانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد، سرپرست وزارت ورزش و جوانان بود.

دولت دوازدهم

حسن روحانی سه روز پس از مراسم تحلیفش در دوره دوم ریاست‌جمهوری، شریعتمداری را به عنوان گزینه پیشنهادی برای تصدی وزارت صنعت، معدن و تجارت در دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. شریعتمداری در ۲۹ مرداد ۱۳۹۶ ماه از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت و در هفت شهریور به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت در دولت دوازدهم معارفه شد.

طرح استیضاح

در روز سه شنبه ۶ شهریور ۱۳۹۷ طرح استیضاح شریعتمداری تحویل هیئت رئیسه مجلس شد. به گفته حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده مجلس، این طرح استیضاح با بیش از ۷۰ امضا در ۱۵ محور تدوین شده که از جمله محورهای آن «ضعف مدیریت»، «عدم کنترل و مدیریت بازار» و همچنین «افزایش بی‌رویه قیمت‌ها» بوده است.

استعفای ناگهانی

وی در روز شنبه ۲۸ مهر ۱۳۹۷ به‌طور ناگهانی پس از ۴۲۶ روز فعالیت از سمت وزارت صنعت، معدن و تجارت استعفا داد؛ ولی در فردای آن روز به‌عنوان وزیر پیشنهادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از طرف حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت برای گرفتن رأی اعتماد نمایندگان به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.

مدرک تحصیلی

احسان مهرابی خبرنگار سابق روزنامه اعتماد گفته است:

«محمد شریعتمداری درحالی که مدعی مدرک دکتراست که مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را ارائه نکرده است. شریعتمداری در دولت دوم محمد خاتمی دارای مدرک فوق‌دیپلم بود.»

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی

مناصب سیاسی
پیشین: عبدالحسین وهاجی	قائم‌مقام وزیر بازرگانی ۱۳۷۲–۱۳۶۸	پسین: حسین نقره‌کار شیرازی
پیشین: یحیی آل اسحاق	وزیر بازرگانی ۱۳۸۴–۱۳۷۶	پسین: سید مسعود میرکاظمی
پیشین: حمید بقایی	معاون اجرایی رئیس‌جمهور ۱۳۹۵–۱۳۹۲ ۱۳۹۶	بدون متصدی تصدی بعدی توسط: خودش
بدون متصدی آخرین تصدی توسط: خودش		بدون متصدی انحلال معاونت تصدی بعدی توسط: سید صولت مرتضوی
پیشین: اسفندیار رحیم مشایی	جانشین رئیس شورای‌عالی امور ایرانیان خارج از کشور ۱۴۰۰–۱۳۹۲	پسین: حسین امیرعبداللهیان
پیشین: اکبر ترکان سرپرست	رئیس سازمان فضایی ایران سرپرست ۱۳۹۳–۱۳۹۲	بدون متصدی انتقال به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تصدی بعدی توسط: محسن بهرامی
پیشین: سید رضا صالحی امیری سرپرست	وزیر ورزش و جوانان سرپرست ۱۳۹۲	پسین: محمود گودرزی
پیشین: محمدرضا نعمت‌زاده	وزیر صنعت، معدن و تجارت ۱۳۹۷–۱۳۹۶	پسین: رضا رحمانی
پیشین: انوشیروان محسنی بندپی سرپرست	وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۱۴۰۰–۱۳۹۷	پسین: حجت‌الله عبدالملکی
مناصب حکومتی
عنوان جدید	معاون نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری ۱۳۷۶–۱۳۷۱	پسین: سید محمد میرمحمدی
عنوان جدید	رئیس ستاد اجرایی فرمان امام ۱۳۷۶–۱۳۷۳	پسین: محمدجواد ایروانی
عنوان جدید	رئیس کمیسیون اقتصادی شورای راهبردی روابط خارجی ۱۳۹۳–۱۳۸۵	پسین: ابراهیم شیبانی
مناصب احزاب سیاسی
عنوان جدید	دبیر اقتصادی جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی ۱۳۷۸–۱۳۷۴	انحلال حزب
پیشین: محمدرضا نعمت‌زاده	رئیس ستاد انتخاباتی حسن روحانی ۱۳۹۶	آخرین حضور انتخاباتی روحانی