Ludwig van Beethoven
Ludwig van Beethoven (17 Tiseba 1770 – 26 Me 1827) a daunivucu ka daunipiano e dua na Jamani. O koya e dua na ka bibi ena nona sa veisau na e kei na veidomoni na veitabagauna ivalu ena e ni ivakatagi malumu ka sa okati me dua vei ira na daunivucu cecere duadua ena veigauna kece sara. Na nona cakacaka e yalataki na veisau mai na malumu gauna ni e ki na veidomoni gauna tiko ena e sere.
Beethoven a sucu mai Bonn. Na nona taledi ni sere e a laurai ena dua na yabaki lailai, ka a cudrucudru taumada kei na tabanataki ka vakatavulici mai vei Tamana Johann na nona voli Beethoven. E muri a qai vakavulici mai na nona daunivucu ka dautauri ivodovodo Christian Gottlob Neefe, ena nona icurucuru a tabaka kina na imatai ni nona cakacaka, e dua na ibinibini piano livaliva veiveisau, ena 1783. A kunea na vakacegu mai na dua na veivakalolomataki ni matavuvale mai Helene Von Breuning, ka dau lomani ira na luvena o koya, veikilai ka veivakavulici ena piano. Ni yabaki 21, a toki yani ki Vienna, ka yaco me kena isosomi, ka ririko ivukivukitaki kei Haydn. A qai rawata o Beethoven e dua na irogorogo me vaka e dua na virtuoso dautabapiano, ka sa voleka tiko ni loma mai vei Karl Alois, Ravouvou Lichnowsky me baleta na ivukivuki, ka a yaco na ni tolu piano tolu (na kena cakacaka taumada me vaka e Opus 1 na kena) ena 1795.
Na imatai ni nona cakacaka mataivakatagi levu, Imatai Mataivakatagi, a rairai mai ena 1800, ka sa tabaki na imatai ni Wa Quartet ena 1801. Ena gauna oqo, sa tekivu me vakaitikotiko na nona vakarorogo, ia a tomana tikoga nona itovo, premiering his Ikatolu kei Ikalima Mataivakatagi ena 1804 ka 1808, gacagacataki. A rairai mai na nona Vailini Concerto ena 1806. Nona iotioti ni piano concerto (No. 5, Op. 73, kilai me 'Tui'), vakatabui ki na nona petereni wasoma icurucuru vakatawa Rudolf ni Austria, a vakaraitaki ena 1810, ia e sega ni Beethoven na dausolo. E voleka ni didivara o koya ena 1814, ka qai laki vakayacora na cakacaka ka rairai mai e matanalevu. E vakamacalataka na nona leqa ena bulabula kei na nona tatadra na nona bula ena rua na ivola, nona "Heiligenstadt Veiyalayalati" (1802) vei iratou na tuakana kei na nona unsent nona ivola ni loloma e sega ni macala "Tawamaterawa Lomani" (1812).
Ena veiyabaki mai na 1810, era sega tu ni vakaitavi kina na bula veimaliwai, a lewena o Beethoven e vuqa na nona cakacaka taleitaki ka oka kina na nona mataivakatagi e muri kei na nona loqi ivakatagi ni donui kei piano sonata. Na nona opera duadua, o Fidelio, ka a vakayacori taumada ena 1805, a vakavoui ena kena iotioti ni kena gauna ena 1814. A lewena na nona Missa Solemnis ena veiyabaki 1819 – 1823, kei na iotioti ni nona, Ciwa Mataivakatagi, e dua na imatai ni ivakaraitaki ni dua na sere mataivakatagi, ena 1822–1824. Volai ena iotioti ni nona yabaki, na nona Wa Quartet na 1825 – 1826 sa tiko kina na iotioti ni nona rawa ka. Ni oti e vica na vula davo tauvimate a mate ena 1827. Na cakacaka nei Beethoven e dau levutoka ga na e ni ivakatagi repertoire.
