Elleke Huijbrechts

Voet-, en enkelproblemen zijn een veelvoorkomend probleem bij mensen met een reumatische aandoening. Ze leiden vaak tot pijn en beperkingen in functioneren en hebben daardoor effect op de kwaliteit van leven. Er lijkt een grote variatie te zijn in het behandelen van de voet- en enkelproblemen door podotherapeuten bij mensen met een reumatische aandoening. Om meer uniformiteit te krijgen en de kwaliteit van zorg te verbeteren, is het methodisch podotherapeutisch handelen (MPH) voor mensen met een reumatische aandoening uitgewerkt en geëvalueerd in de praktijk. Podotherapeuten ervaarden het MPH als ondersteunend bij het klinisch redeneren. Barrières zijn in kaart gebracht en dienen aangepakt te worden voorafgaande aan landelijke implementatie. Of het gebruik van het MPH ook voor de patiënt van meerwaarde is, moet in nader onderzoek nog worden vastgesteld.

Veel clienten willen graag samen met de behandelaar tot een behandelplan komen. ‘Samen beslissen’ leidt tot verstandige keuzes, tevredenheid van de client en behandelvoorschriften worden beter gevolgd. Het draagt bij aan doelmatige zorg. Drie vragen stimuleren het gesprek tussen de behandelaar en de client: “Wat zijn mijn mogelijkheden? Wat zijn de voordelen en nadelen van die mogelijkheden? Wat betekent dat in mijn situatie?” In dit hoofdstuk bespreken we de mogelijke behandelopties voor voetklachten bij mensen met een reumatische aandoening. De behandelopties zijn ingedeeld in drie groepen: advies en educatie, behandeling en verwijzing. Het uitgangspunt van de behandelopties is ‘stepped care’. ‘Stepped care’ wil zeggen dat een ‘simpele’ behandeling wordt ingezet als dat kan en een ‘complexe’ behandeling als dat moet. ‘Stepped care’ kunnen we alleen bieden als we samen met de client naar de behandelopties kijken volgens de stappen van ‘samen beslissen’.

Omdat er zoveel verschillende schoenen zijn, maken we een onderscheid tussen confectieschoeisel en orthopedisch schoeisel. In dit hoofdstuk belichten we de verschillende typen schoeisel en de mogelijkheden. Voor mensen met een reumatische aandoening is het vaak niet eenvoudig leuke en passende schoenen te vinden. Actieve ontstekingen die komen en gaan, een afwijkende voetvorm en -functie en ook dermatologische en neurovasculaire problemen beinvloeden de schoenkeuze. De voet verandert, maar vaak de hand- en heupfunctie ook. Schoeisel kan een wezenlijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven voor mensen met een reumatische aandoening.

Huid- en nagelafwijkingen komen bij reumatische aandoeningen veel voor. De meest voorkomende huidafwijkingen zijn overmatige eeltvorming en likdoorns. Beide ontstaan als gevolg van druk en wrijving op de huid. Een pedicure kan deze symptomatisch behandelen, maar om herhaling te voorkomen is het essentieel de oorzaak aan te pakken. Naast overmatige eeltvorming en likdoorns kan iemand met een reumatische aandoening ook andere huid- en nagelafwijkingen hebben. In dit hoofdstuk beschrijven we huid- en nagelafwijkingen per reumatische aandoening. Wanneer specifieke adviezen of behandeling in de zorg voor de voeten nodig is, hebben we dat beschreven.

Hoewel de handen vaak de eerste tekenen laten zien van een reumatische aandoening, komen voetafwijkingen misschien nog wel vaker voor. In dit hoofdstuk lichten we veelvoorkomende voetproblemen bij reumatische aandoeningen toe. Eerst beschrijven we welke afwijkingen allemaal bestaan, om vervolgens in de overige paragrafen per reumatische aandoening toe te lichten. Aan het einde van dit hoofdstuk verduidelijken we met behulp van casuistiek een aantal voetproblemen.

Background Foot problems are highly prevalent in patients with rheumatoid arthritis. Treatment of foot problems related to rheumatoid arthritis often consists of custom made foot orthoses. One of the assumed working mechanisms of foot orthoses is redistribution of plantar pressure by creating a larger weight bearing area. Overall, the reported treatment effect of foot orthoses on foot pain in rheumatoid arthritis is small to medium. Therefore, we developed a foot orthoses optimization protocol for evaluation and adaptation of foot orthoses by using the feedback of in-shoe plantar pressure measurements. The objectives of the present study were: 1) to evaluate the 3-months outcomes of foot orthoses developed according to the protocol on pain, physical functioning and forefoot plantar pressure in patients with foot problems related to rheumatoid arthritis, and 2) to determine the relationship between change in forefoot plantar pressure and change in pain and physical functioning. Metho...