Haadstellingwerfsk
It Haadstellingwerfsk of Standertstellingwerfsk is de foarm fan it Stellingwerfsk sa't dat sprutsen wurdt yn 'e gemeente Weststellingwerf, it súdwestlike part fan 'e provinsje Drinte, it grutste part fan it Stienwikerlân yn 'e Kop fan Oerisel en de westlikste punt fan 'e gemeente Eaststellingwerf. Men soe dit de standertfoarm fan it Stellingwerfsk neame kinne, mei't it yn fierwei it grutste part fan it Stellingwerfske taalgebiet sprutsen wurdt. De namme 'Haadstellingwerfsk' wurdt yn taalkundige fermiddens wol brûkt om dizze fariant fan 'e oare Stellingwerfske taalfoarmen te ûnderskieden, mar yn it deistich spraakgebrûk sil hjirfoar gewoan de namme 'Stellingwerfsk' oanholden wurde.
| Haadstellingwerfsk | ||
| algemien | ||
| oare namme(n) | Standertstellingwerfsk | |
| eigen namme | Stellingwarfs | |
| lânseigen yn |  Nederlân
| |
| tal sprekkers | ±32.000 (2009) | |
| skrift | Latynsk alfabet | |
| taalbesibskip | ||
| taalfamylje | ● Yndo-Jeropeesk ● Germaansk ● Westgermaansk ● Súdwestgermaansk ● Nederfr.-Nedersaks. ● Nedersaksysk ● Westnedersaksysk ● Westfaalsk ● Drintsk ● Stellingwerfsk ● Haadstellingwerfsk | |
| dialekten | ― | |
It Haadstellingwerfsk ûnderskiedt him it meast fan 'e oangrinzjgende Nedersaksyske dialekten en de oare Stellingwerfske taalfarianten troch it foarkommen fan it lûd ae ([ɛ:]), yn it Frysk stavere as "ê". Men brûkt dan ek wol de sin Et waeter klaetert tegen de glaezen dat et daevert om it Haadstellingwerfsk te karakterisearjen. Yn 'e oare Stellingwerfske farianten komt dit lûd net foar en wurde de wurden yn 'e foarbyldsin útsprutsen mei de lange aa ([a:]; "aa" fan 'laad') of mei de ao ([ɔ:]; "ô" fan 'nôt'). In oare klank dy't karakteristyk is foar it Stellingwerfsk, is de i'j ([iʲ]; in 'i' mei in lichte 'j' derefteroan) ynstee fan of njonken de klank ie ([i]; de "y" fan 'byt'). De i'j komt lykwols ek wol foar yn oare Stellingwerfske taalfarianten, lykas it Eaststellingwerfsk en it Westhoeksk.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|
| Talen en Dialekten yn Fryslân | ||
|---|---|---|
| Frysk | Aastersk ● Hylpersk ● Klaaifrysk (Bjirmsk) ● Molkwardersk † ● Noardhoeksk (Eastnoardhoeksk • Westnoardhoeksk) ● Skiermûntseagersk ● Skylgersk ● Súdwesthoeksk (Lemsterlânsk) ● Wâldfrysk (Westereindersk) | |
| Hollânsk | Hollânsk-Frysk | Amelânsk (Eastamelânsk • Westamelânsk) ● Biltsk (Eastbiltsk • Westbiltsk) ● Midslânsk ● Stedsk (Boalsertersk • Dokkumersk • Feanstersk † • Frjentsjertersk • Harnzersk • Kollumersk • Ljouwertersk • Snitsersk • Starumersk) |
| Westfrysk | Flylânsk † | |
| Nedersaksysk | Kleastersk ● Pompstersk ● Stellingwerfsk (Eaststellingwerfsk • Gitersk † • Haadstellingwerfsk • Kúndersk • Westhoeksk) ● Westerkertiersk (Kollumerlânsk) | |