Latinisearring

Latinisearring is it yn it Latyn omsette fan in namme, wurd as útdrukking.

Oanpassing fan de foarm

Men latinisearre meast de namme fan in skriuwer fan in yn it Latyn skreaun boek, doe't dy taal de lingua franca foar wittenskiplik wurk wie. It lei doe yn 'e reden en pas de auteursnamme oan dy taal oan. Dat waard foaral dien yn de 15e en 16e iuw yn de ynternasjonale fermiddens fan humanisten en wittenskippers. It ferlangen om mear yndruk te meitsjen kin in oar motyf west hawwe, mar dan fral yn letter iuwen.

De latinisearring kin basearre wêze op de oarspronklike foarm fan de namme. Dan is it meast de útgong dy't taheakke wurdt wylst ek wurdlûden feroarje kinne. Yn oare gefallen wurdt de namme fan de bertestêd of bertekrite ferlatynske (Arezzo, Nijmegen, Erpe, Canterbury), of gewoan de famyljenamme oerset (Latomus foar Metser). In útsûndering wie bygelyks Linnaeus: dy hjitte al fan Carl Nilson Linnaeus, in humanistyske namme dy't syn heit oannomd hie doe't it yn Sweden ferplicht waard om in famyljenamme te kiezen.

Bekende latinisearre nammen

Petrus Apianus (Peter Apian)
Thomas Aquinas (Tommaso d'Aquino)
Guido Aretinus (Guido d'Arezzo)
Jakobus Arminius (Jacob Harmenssoan)
Casparus Barlaeus (Kaspar van Baerle)
Adrianus Barlandus (Adriaan van Baerlant)
Carolus Borromeus (Carlo Borromeo)
Guilelmus Budaeus (Willem Budé)
Joachim Camerarius (Joachim Kammermeister)
Carolus Magnus (Karel de Grutte)
Renatus Cartesius (René Descartes)
Carolus Clusius (Charles de l'Écluse)
Theodorus Clutius (Dirck Cluyt)
Iohannes Comenius (Jan Amos Komenský)
Nicolaus Copernicus (Nikolaus Koppernigk)
Petrus Curtius (Pieter de Corte)
Franciscus Craneveldius (Franciscus van Cranevelt)
Gerardus Cremonensis (Gerardo da Cremona)
Nicolaus Cruquius (Nicolaas Kruik)
Petrus Dathenus (Pieter Daets of Daten)
Johannes Despauterius (Jan de Spauter)
Rembertus Dodonaeus (Rembert Dodoens)
Remigius Driutius (Remi Drieux)
Desiderius Erasmus (Gerrit Gerritssoan)
Thomas Erpenius (Thomas van Erpe)
Hieronymus Fabricius of Fabricus ab Aquapendende (Girolamo Fabrizio)
Johannes Fevinus (Jan Fevijn)
Hieronymus Fracastorius (Girolamo Fracastoro)
Iohannes Freinsheimius (Johann Freinsheim)
Hubertus Goltzius (Hubrecht Goltz)
Hugo Grotius (Hugo de Groot)
Helvetius (Johan Frederik Schweitzer)
Helius Eobanus Hessus (Eoban Koch)
Henricus Hondius (Hendrik De Hondt)
Judocus Hondius (Joost de Hondt)
Cornelius Iansenius (Cornelius Jansen)
Johannes Janssonius (Jan Janssens)
Iohannes Iessenius (János Jeszenszky)
Iohannes Keplerus (Johannes Kepler)
Kilianus (Cornelis fan Kiel of Cornelis Abts)
Orlandus Lassus (Roland de Lassus of Orlando di Lasso)
Jacobus Latomus (Jacques Masson)
Guido Laurinus (Guido Laurijn)
Marcus Laurinus (Marc Laurijn)
Janus Lernutius (Jan Lernaut)
Linnaeus (Carl Nilsson Linnæus)
Iustus Lipsius (Joost Lips)
Petrus Lotichius Secundus (Pieter Lotz)
Ignatius de Loyola (Iñigo de Loyola)
Paulus Melissus (Paul Schede)
Mencius (Meng Zi)
Franciscus Modius (Frans de Maulde)
Arnoldus Montanus (Arnold Van den Berg)
Gerardus Mercator (Gheert Cremer of Gerard de Cremere)
Gerardus Montanus (Gerard Van den Berghe)
Jacob Montanus (Jacob Berg)
Johannes Baptisdta Montanus (Giovanni Battista de Monte)
Johannes Fabricius Montanus (Johannes F. Schmid)
Martin Montanus (Martin Berg)
Reginaldus Gonsalvio Montanus (Casiodoro de Reina)
Robertus Montanus (Robert Van den Berghe)
Thomas Montanus (Thomas Van den Berghe)
Guido Ubaldus (Guidobaldo del Monte)
Joannes Morinus (Jean Morin)
Thomas Morus (Thomas More)
Petrus Mosellanus (Pieter Schade)
Daniel Novomagius (Daniel Santbech van Nijmegen)
Nostradamus (Michel de Nostredame)
Paracelsus (Philippus Theophrastus Aureolus Bombastus von Hohenheim of Phillip von Hohenheim)
Purbachus (Georg von Peuerbach)
Johannes Posthius (Johannes Posth)
Regiomontanus (Johannes Müller)
Andreas Rivetus (André Rivet)
Actius Sincerus (Jacopo Sannazaro)
Carolus Sigonius (Carlo Sigonio)
Faustus Socinus (Fausto Sozzini)
Benedictus de Spinoza (Baruch Spinoza)
Johannes Stadius (Jan Van Ostaeyen of Jean Stade)
Antonius Stradivarius (Antonio Stradivari)
Johannes Vasaeus (Jan Waes)
Andreas Vesalius (Andries van Wesel)
Americus Vespucius (Amerigo Vespucci)

Oersetting

Boppe is al sein dat latinisearring in letterlike oersetting wêze kin. Dan is fan foarmbehâld fansels gjin sprake mear.

Nauta is in latinisearring, en letterlike Latynske oersetting, fan de namme Schipper. En Latomus fan Metser.
De dichteresse Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans publisearre ûnder de Latynske oersetting fan har famkesnamme, M. Vasalis.