Iemen
O Iemen[1] é un país árabe que ocupa o extremo suroeste da Península da Arabia. Limita ao norte coa Arabia Saudita, ao leste co Omán, ao sur co mar de Arabia e mailo golfo de Adén, e a oeste polo estreito de Bab el-Mandeb e polo mar Vermello. O Iemen inclúe tamén algunhas illas situadas ó longo do chamado Corno de África, das cales a máis grande é Socotora.
الجمهوريّة اليمنية (ar) | |||||
Himno | Al-jumhuriyatu l-muttahida (pt) | ||||
---|---|---|---|---|---|
Lema | «الله ،الوطن، الثورة، الوحدة» «God, Country, Revolution, Unity» «Бог, държава, революция, единство» «Duw, Gwlad, Chwyldro, Undod» | ||||
Símbolo oficial | Águia de Saladino (pt) | ||||
Localización | |||||
| |||||
Capital | Adén Saná (1990–) | ||||
Contén a división administrativa | |||||
Poboación | |||||
Poboación | 28.250.420 (2017) (50,9 hab./km²) | ||||
Lingua oficial | lingua árabe | ||||
Relixión | Islam | ||||
Xeografía | |||||
Parte de | |||||
Superficie | 555.000 km² | ||||
Lonxitude da costa | 2.500 km | ||||
Bañado por | Mar Vermello e Mar Arábigo | ||||
Punto máis alto | Jabal an Nabi Shu'ayb (pt) (3.666 m) | ||||
Punto máis baixo | Mar Arábigo (0 m) | ||||
Comparte fronteira con | |||||
Datos históricos | |||||
Precedido por | |||||
Creación | 22 de maio de 1990 | ||||
Día festivo | |||||
Organización política | |||||
Forma de goberno | república presidencialismo | ||||
• Presidente | Rashad al-Alimi (pt) (2022–) | ||||
Órgano executivo | Government of Yemen (en) | ||||
• Anexo:Lista (pt) | Maeen Abdulmalik Saeed (pt) (2018–) | ||||
Órgano lexislativo | Parliament of Yemen (en) , | ||||
Máxima autoridade xudicial | Q12192498 | ||||
Membro de | Fundo Árabe para Desenvolvimento Econômico e Social (pt) Operación Híbrida da Unión Africana e as Nacións Unidas en Darfur Fondo Monetario Árabe Organización Mundial da Saúde União Postal Universal (pt) (1930–) Unión Internacional de Telecomunicacións (1931–) Liga Árabe (1945–) UNESCO (1962–) Organización da Conferencia Islámica (1969–) Banco Internacional para Reconstrução e Desenvolvimento (pt) (1969–) Corporação Financeira Internacional (pt) (1970–) Associação Internacional de Desenvolvimento (pt) (1970–) Organización Meteorolóxica Mundial (1971–) Interpol (1976–) ONU (1990–) Organização Mundial das Alfândegas (pt) (1993–) Agência Multilateral de Garantia de Investimentos (pt) (1996–) International Civil Defence Organisation (en) (1997–) Organização para a Proibição de Armas Químicas (pt) (2000–) Centro Internacional para a Arbitragem de Disputas sobre Investimentos (pt) (2004–) | ||||
Moeda | Rial iemení | ||||
Identificador descritivo | |||||
Fuso horario | |||||
Dominio de primeiro nivel | .ye | ||||
Prefixo telefónico | +967 | ||||
Teléfono de emerxencia | 199 (pt) | ||||
Código de país | YE | ||||
Sitio web | yemen.gov.ye | ||||
Historia
editarO Iemen é un dos centros máis antigos de civilización do Oriente Próximo. A súa terra, relativamente fértil nalgúns vales, e o seu clima húmido permitiron o desenvolvemento dunha poboación estable. Os seus habitantes, nómades, dedicáronse durante toda a época antiga á gandería e á cría de aves.
Política
editarAbdul Qadir Bajamal do Congreso Xeral Popular foi primeiro ministro dende o 31 de marzo de 2001 até o 7 de abril de 2007.
Xeografía
editarAlgo meirande ca España en superficie (527.970 km²) e sito no extremo suroeste da Península Arábiga, e polo tanto considerado un país do Oriente Próximo, con todo algúns xeógrafos, como Carlos Garijo, coidan que o Iemen é un país africano, apoiándose tanto na súa posición xeográfica como na súa cultura, mais non é unha opinión xeral.
Fisiográficamente, o país consta de partes diferenciadas que gañan altura desde a costa para logo descender no interior. O litoral constitúe unha franxa estreita, denominado Tihamah; a continuación, en poucos quilómetros, levántanse unha serie de montañas de altura intermedia e vales, que constitúen a transición ás chamadas terras altas, que ocupan unha anchura maior no oeste do país, en paralelo ao Mar Vermello; neste último territorio sitúase a maior altura do Iemen, o Jabal an Nabi Shu'ayb, de 3.760 m. Nun planalto da zona está localizada a capital iemení, Saná, a máis de 2.200 m. No extremo sur do país, no Bab el-Mandeb, o estreito que comunica o océano Índico e o mar Vermello, montañas elevadas chegan até cerca da costa (Jabal Sabir, 3.006 m). Pasadas as terras altas, o territorio descende en altura cada vez máis cara ao leste, na zona fronteiriza con Arabia Saudita e Omán, máis xa tamén próximo ao temido deserto de Rub al-Khalí, que chega a alcanzar o centro norte do país. As costas alcanzan un total de 1.906 km de lonxitude.
O clima é practicamente desértico. Moi cálido é húmido na costa oeste, temperado nas montañas occidentais tamén afectadas polos monzóns; seco e frío nas terras altas. O deserto do centro e leste do país é moi cálido e seco.
O país sofre os efectos da desertización e da falta de auga. Os cursos de auga son torrentes (wadi, ramlat), só animados con auga durante as tormentas e os monzóns. Os ventos do nordeste son os responsábeis da aridez xeral do país e causantes das frecuentes tormentas de area.
Economía
editar- Artigo principal: Economía do Iemen.
É o país máis pobre do Oriente Medio. Produce principalmente petróleo, pero nos anos da década de 1990 ao non apoiar o goberno o ataque sobre Iraq, subsecuente á invasión deste país sobre Kuwait, causou problemas de illamento do país e máis de 1 millón de emigrantes iemenís tiveron que volver ao país expulsados en represalia.
Cifras económicas xerais
editarO Produto Interior Bruto (PIB) creceu en 2004 sobre un 2,7 %. Ao sector primario correspondeulle un 14 % do PIB, a industria ou sector secundario un 38 % e ao sector servizos un 49 % do PIB. No ano 1999 un 48,5 % da poboación activa dedicábase á agricultura, un 15,1 % traballaba no sector industrial e un 36,4 % estaba ocupada no sector servizos. O desemprego acadaba en 2003 unha media do 25 % da poboación activa, mentres que a inflación era do 17,7 %. En 2003 un 5,5 % do PIB foi dedicado a servizos de saúde, un 9,6 % á Ensinanza e un 7,1 % a gastos militares.
Mapas e imaxes
editar-
Mapa
-
Aden (1988)
-
Mapa
-
Divisións administrativas
Notas
editar- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para iemení.
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Iemen |