Clorhexidina

Clorhexidina
Identificadores
Número CAS	55-56-1
Datos químicos e físicos
Fórmula	C22H30Cl2N10
Punto de fusión	134 °C (273 °F)
SMILES ClC1=CC=C(NC(=N)NC(=N)NCCCCCCNC(=N)NC(=N)NC2=CC=C(Cl)C=C2)C=C1
Aviso médico. Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos. Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

A clorhexidina é unha substancia antiséptica con acción bactericida e funxicida. Está na lista de medicamentos esenciais da Organización Mundial da Saúde, unha lista que contén os medicamentos máis importantes que son necesarios nun sistema de saúde. É moi utilizado en odontoloxía, en concentracións de 0,20, 0,12 e 0,05. % en presentacións para uso como colutorio ou aplicación profesional. Úsase medicamente desde os anos 50.

Aplicacións

Tendo en conta as concentracións indicadas anteriormente, ten unha baixa actividade como funxicida, xa que son necesarias concentracións máis altas para ter unha actividade eficaz contra estes microorganismos. Se se produce unha exposición prolongada ou un uso excesivo do antiséptico, prodúcese a pigmentación dos tecidos duros e brandos. Esta pigmentación non é permanente e pódese eliminar con simple profilaxe ou limpeza profesional. Un efecto adicional do seu uso é a diminución do sabor. Outros afirman que aumenta a sensibilidade aos cambios de temperatura nos dentes dos pacientes.^{[Cómpre referencia]}

Nunha concentración de 2 % é amplamente utilizado en endodoncia.^{[Cómpre referencia]}

A crema ou xel de clorhexidina 0,5 % úsase para a desinfección de feridas e queimaduras, porén a clorhexidina alcohólica é inflamábel e pode producir queimaduras, por exemplo ao asociar o seu uso ao bisturí eléctrico.

A concentración en 0,12 % úsase en solución acuosa como colutorio para uso dental para o tratamento auxiliar da enfermidade periodontal.

Ademais, a clorhexidina úsase como antiséptico preferentemente en cirurxía. En solución acuosa a 4 % úsase no lavado de mans cirúrxico, e no 5 % para a antisepsia cutánea previa aos procedementos cirúrxicos.

Efecto antiséptico

O efecto antimicrobiano do gluconato de clorhexidina débese á destrución da membrana celular microbiana.

En altas concentracións ten un efecto bactericida, xa que penetra nas células microbianas e provoca a desnaturalización das proteínas citoplasmáticas coa consecuente morte celular.

A baixas concentracións, o efecto é bacteriostático porque inhibe o crecemento microbiano.

Aínda que esta molécula é de amplo espectro porque actúa sobre unha ampla gama de microorganismos, é máis eficaz en microorganismos grampositivos que en gramnegativos. A acción contra o bacilo da tuberculose é mínima; non é funxicida, aínda que estudos recentes demostraron actividade contra Candida albicans en pacientes inmunodeprimidos. É tóxico cando se instila no oído medio e causa danos na córnea cando se instila nos ollos. A actividade do gluconato de clorhexidina depende do pH (5,5 a 7); non obstante, neutralízase en presenza de surfactantes iónicos, anións inorgánicos ( fosfato, nitrato ou cloruro) e outras substancias presentes na auga da billa, os preparados de crema de mans e os xabóns neutros. O gluconato de clorhexidina debe almacenarse a temperatura ambiente, xa que as temperaturas altas ou moi baixas poden abolir o seu efecto. A vida media en recipientes axeitados pode ser de ata dous anos.^{[Cómpre referencia]}

A clorhexidina require protección da luz, xa que é inestábel e inactiva. A altas temperaturas, descompónse en cloroanilina, e a presenza de materia orgánica non informou de casos de urticaria e dermatite aguda xeneralizada. Tamén hai casos de anxioedema e anafilaxia por clorhexidina na literatura internacional. Cando se usa como colutorio durante moito tempo, poden producirse alteracións na percepción do sabor dos alimentos e a pigmentación marrón dos dentes, efecto potenciado polo consumo de viño tinto, café ou té.