Escorzoneira

S. hispanica

Reino:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clase:	Magnoliopsida
Orde:	Asterales
Familia:	Asteraceae
Subfamilia:	Cichorioideae
Tribo:	Cichorieae
Subtribo:	Hieraciinae
Xénero:	Scorzonera
Especie:	Scorzonera hispanica

Subespecies

S. hispanica subsp. glastifolia
S. hispanica subsp. hispanica
S. hispanica subsp. neapolitana

A escorzoneira (Scorzonera hispanica) é unha planta da familia das asteráceas, nativa do centro e o sur de Europa e o centro de Asia, abundante na Península Ibérica.

Descrición

Trátase dunha planta perenne que pode alcanzar os 90 cm de altura, follas lanceoladas, alternas, de cor verde brillante na face e pálidas no envés, bordo enteiro ou lixeiramente dentado, superficie ondulada e cun pecíolo alado e alongado. Flores amarelas que se dan principalmente entre maio e xullo, aínda que depende moito da súa situación xeográfica. As raíces teñen unha lonxitude de entre 20 e 30 cm, cun grosor entre 3 e 4 cm de diámetro, de codia negra, agretada e polpa branca. Na parte superior do talo principal fórmanse unhas cabezas rodeadas dun invólucro de largas brácteas, máis longas as internas que as externas. Froitos alongados e rematados nun papo de arestas plumosas.

Localización

Na Península Ibérica crece silvestre en terreos areosos baldíos, con frecuencia preto do mar, desde Cataluña até Andalucía, sendo máis común encontrar a planta en solos ricos en cal.

Usos

Antigamente pensábase que o zume das raíces podía curar as mordeduras de serpes. A raíz utilízase cocida en comidas e ensaladas, e asadas ou fritas en manteiga para acompañar carnes. No século XVI Nicolás Monardes foi o primeiro en describir a escorzoneira:«As raíces conservadas en azucre, como o fixen a miúdo, resultan case tan delicadas ao padal como as raíces do erinxio».^[1] A súa eficacia no alivio de flatulencias e indixestións fixo que Lois XIV lle mandara ao seu xardineiro o cultivo desta planta en grandes cantidades para dispoñer dela durante todo o ano.^[2] Os capullos cocidos tamén se utilizan en ensaladas así como as follas, especialmente as novas despois de fervidas.

Taxonomía

Scorzonera hispanica foi descrita por Carl von Linné e publicado en Species Plantarum 2: 791. 1753.^[3]

Sinonimia

Scorzonera crispatula (DC.) Nyman. subsp. crispatula (DC.) Nyman
Scorzonera crispatula var. corbariensis Timb.-Lagr.
Scorzonera crispatula (DC.) Boiss.
Scorzonera denticulata Lam.
Scorzonera edulis Moench
Scorzonera glastifolia Willd.
Scorzonera latibracteata Sennen & Elías ex Pau
Scorzonera transtagana Welw. ex Cout..^[4]
Myscolus hispanicus (L.) Endl.
Scorzonera communis
Scorzonera sativa Gaterau^[5]

Notas

↑ GENDERS, op. cit., páx. 27.
↑ GENDERS, op. cit., páx. 97.
↑ "Escorzoneira". Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultado o 20 de abril de 2015.
↑ Sinónimos en Real Jardín Botánico
↑ "Escorzoneira en PlantList". Arquivado dende o orixinal o 09 de xullo de 2013. Consultado o 20 de abril de 2015.