Himenópteros

Himenópteros
Hymenoptera

Vespa velutina

Reino:	Animalia
Subreino:	Eumetazoa
Superfilo:	Ecdysozoa
Filo:	Arthropoda
Subfilo:	Mandibulata
Clase:	Insecta
Orde:	Hymenoptera Linnaeus, 1758

Subordes

Vexase o texto

Sinonimia

Vexase o texto

A dos himenópteros,^[1] Hymenoptera, é unha grande orde de insectos caracterizados por posuíren ás membranosas, nas cales se poden ver facilmente os vasos sanguíneos.

O taxon inclúe, entre outros, as abellas, as avespas, o abesouros e as formigas. Probablemente é o terceiro maior grupo de insectos do mundo.

Hai descritas unhas 153 000 especies, aínda que probablemente o seu número é moito maior, distribuídas en 132 familias con 8 423 xéneros.^[2]^[3]

Tamén se coñecen máis de 2 000 especies extintas.^[4]^[5]

Taxonomía

Descrición

A orde foi desrita en 1758 por Linneo na 10ª edición do seu Systema Naturae.^[6]

Etimoloxía

O nome científico Hymenoptera está formado pola unión dos elementos do latín científico hymen- e -pter, derivados, respectivamente, das voces do grego antigo ὐμην hymēn, "membrana", e πτερόν pterón, "á", coa adición dun -o- epentético e do sufixo -a, indicando plural.^[7]^[8]

Sinónimos

Ademais de polo nome cuñado por Linneo a orde coñeceuse tamén polos sinónimos:^[9]

Chalcidellia Girault, 1924
Harpophorus Agassiz, 1846

Clasificación

A orde dos himenópteros dividiuse tradicionalmente en dúas subordes:^[10]

Apocrita (apócritos)
Symphyta (sínfitos)

Os apócritos presentan cintura (estreitamento que separa o tórax do abdome).

Os sínfitos carecen de cintura, e son un grupo parafilético.^[11]

Características

A maioría dos himenópteros teñen dous pares de ás transparentes, a posterior é máis pequena e únese á primeira cun gancho. As antenas están altamente desenvolvidas e existen múltiples variantes. As partes da boca son amplas e, como regra xeral, está modificadas, en moitos casos, para absorberen o néctar das flores.

Moitas das especies son parasitas.

As femias presentan ao final do abdome unha estrutura para a posta de ovos, o ovipositor, que se converte nun aguillón velenoso nos grupos máis evolucionados.

As crías desenvólvense a través do holometabolismo (metamorfose completa), é dicir, pasan por unha etapa larvaria de verme e unha etapa de pupa inactiva antes de maduraren.

Sexo

Unha característica especial que se atopa nos himenópteros é que o sexo vén determinado polo número de cromosomas (determinación do sexo por haplodiploidía).^[12] Os ovos fecundados teñen dous xogos de cromosomas (de cada un dos gametos respectivos de cada pai) e convértense en femias diploides, mentres que os ovos non fecundados só conteñen un xogo (da nai), polo que dan lugar a machos haploides. O acto da fecundación está baixo o control voluntario da femia, o que lle dá a esta o control do sexo da súa descendencia. Como consecuencia, as femias teñen máis xenes en común coas súas irmás que coa súa descendencia.^[13]

William Donald Hamilton formalizou o concepto da selección de parentesco que podería ser unha das orixes da eusociabilidade destas especies.

Galería

Formiga fósil en ámbar
Hartigia linearis
Arge cyanocrocea
Larva de Arge pagana
Pupa de Trypoxylon collinum
Tenthredo largiflava
Diprion simile
Chrysis ignita
Aleiodes indiscretus parasitando a unha larva de Lymantria dispar
Cotesia congregata parasitando a unha eiruga de Manduca sexta
Rhyssa persuasoria, femia depositando ovos
Cerceris macho
Vespula maculifrons
Augochloropsis metallica femia
Bombus ternarius
Formiga Myrmecia sp.

Notas

↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para himenópteros.
↑ Mayhew, Peter J. (2007). "Why are there so many insect species? Perspectives from fossils and phylogenies". Biological Reviews 82 (3): 425–454.
↑ Janke, Axel; Klopfstein, Seraina; Vilhelmsen, Lars; Heraty, John M.; Sharkey, Michael; Ronquist, Fredrik (2013). "The Hymenopteran Tree of Life: Evidence from Protein-Coding Genes and Objectively Aligned Ribosomal Data". PLoS ONE 8 (8): e69344.
↑ Aguiar, Alexandre P.; Deans, Andrew R.; Engel, Michael S.; Forshage, Mattias; Huber, John T.; et al. (30 de agosto de 2013). "Order Hymenoptera. En: Zhang, Z.-Q. (ed.) Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness (Addenda 2013)". Zootaxa 3703 (1): 51.
↑ Comunidad Virtual de Entomología - ¿Cuántos insectos existen en la península Ibérica?.
↑ Hymenoptera Linnaeus, 1758 en BioLibcz.
↑ hymenoptera no Merriam-Webster Dictionary.
↑ hymenoptera no Online Etymology Dictionary.
↑ Hymenoptera no GBIF.
↑ Aguiar, A. P.; Deans, A.R.; Engel, M. S.; Forshage, M.; Huber, J. T.; Jennings, J. T.; Johnson, N. F.; Lelej, A. S.; Longino, J. T.; Lohrmann, V.; Mikó, I.; Ohl, M.; Rasmussen, C.; Taeger, A.; Yu, D. S. K. (2013). "Order Hymenoptera Linnaeus, 1758. En: Zhang, Z.-Q. (ed.) Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness (Addenda 2013)". Zootaxa. 3703 páxinas = 1–82.
↑ Hymenoptera Arquivado 07 de setembro de 2017 en Wayback Machine. en The Tree of Life.
↑ Cowan, David P.; Stahlhut, Julie K. (13 July 2004). "Functionally reproductive diploid and haploid males in an inbreeding hymenopteran with complementary sex determination". PNAS 101 (28): 10374–10379.
↑ Howell, H. V.; Doyen, J. T. & Purcell, A. H. (1998): Introduction to Insect Biology and Diversity (2nd ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0-1951-0033-4, p. 320.

Véxase tamén

Ligazóns externas

Hymenoptera na ADW.
Hymenoptera na EOL.
Hymenoptera Arquivado 08 de maio de 2021 en Wayback Machine. en The Tree of Life.
Hymenoptera Linnaeus, 1758 en BioLibcz.
Hymenoptera no ITIS.

[1] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para himenópteros.

[Mayhew2007-2] Mayhew, Peter J. (2007). "Why are there so many insect species? Perspectives from fossils and phylogenies". Biological Reviews 82 (3): 425–454.

[JankeKlopfstein2013-3] Janke, Axel; Klopfstein, Seraina; Vilhelmsen, Lars; Heraty, John M.; Sharkey, Michael; Ronquist, Fredrik (2013). "The Hymenopteran Tree of Life: Evidence from Protein-Coding Genes and Objectively Aligned Ribosomal Data". PLoS ONE 8 (8): e69344.

[4] Aguiar, Alexandre P.; Deans, Andrew R.; Engel, Michael S.; Forshage, Mattias; Huber, John T.; et al. (30 de agosto de 2013). "Order Hymenoptera. En: Zhang, Z.-Q. (ed.) Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness (Addenda 2013)". Zootaxa 3703 (1): 51.

[5] Comunidad Virtual de Entomología - ¿Cuántos insectos existen en la península Ibérica?.

[B-6] Hymenoptera Linnaeus, 1758 en BioLibcz.

[7] ymenoptera no Merriam-Webster Dictionary.

[8] ymenoptera no Online Etymology Dictionary.

[9] Hymenoptera no GBIF.

[10] Aguiar, A. P.; Deans, A.R.; Engel, M. S.; Forshage, M.; Huber, J. T.; Jennings, J. T.; Johnson, N. F.; Lelej, A. S.; Longino, J. T.; Lohrmann, V.; Mikó, I.; Ohl, M.; Rasmussen, C.; Taeger, A.; Yu, D. S. K. (2013). "Order Hymenoptera Linnaeus, 1758. En: Zhang, Z.-Q. (ed.) Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness (Addenda 2013)". Zootaxa. 3703 páxinas = 1–82.

[11] Hymenoptera Arquivado 07 de setembro de 2017 en Wayback Machine. en The Tree of Life.

[Cowan2004-12] Cowan, David P.; Stahlhut, Julie K. (13 July 2004). "Functionally reproductive diploid and haploid males in an inbreeding hymenopteran with complementary sex determination". PNAS 101 (28): 10374–10379.

[13] Howell, H. V.; Doyen, J. T. & Purcell, A. H. (1998): Introduction to Insect Biology and Diversity (2nd ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0-1951-0033-4, p. 320.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]