Lei para a Reforma Política

	Leis Fundamentais do Reino; 1938-1977
	Foro do Traballo; Lei Constitutiva das Cortes; Foro dos Españois; Lei de Sucesión na Xefatura do Estado; Lei do Referendo Nacional; Lei de Principios do Movemento Nacional; Lei Orgánica do Estado; Lei para a Reforma Política;

A Lei para a Reforma Política (Lei 1/1977 de 4 de xaneiro) foi aprobada o 18 de novembro de 1976 polas Cortes Franquistas, recibindo o apoio de 435 dos 531 procuradores (81% a favor), e sometida a referendo o 15 de decembro de 1976, cunha participación do 77% do censo e un 94,17% de votos a favor. Tiña o carácter de Lei Fundamental, sendo a última das Leis Fundamentais do Reino do franquismo.

Antecedentes

Sete asociacións políticas, constituídas ao abrigo da lei de Arias Navarro, para dar canle en democracia ao chamado franquismo sociolóxico, fundaron o 9 de outubro de 1976 un novo partido político, Alianza Popular (AP), Os seus líderes eran Manuel Fraga (Reforma Democrática), Licinio de la Fuente (Democracia Social), Federico Silva (Acción Democrática Española) , Laureano López Rodó (Acción Regional), Gonzalo Fernández de la Mora (Unión Nacional Española), Enrique Thomas de Carranza (Unión Social Popular) e Cruz Martínez Esteruelas (Unión Nacional Española).^[1]

Para frear esta tendencia, houbo en AP veleidades de provocar cos seus votos negativos a dimisión de Adolfo Suárez, José María de Areilza e Pío Cabanillas fundan o Partido Popular.

Tanto Adolfo Suárez como Torcuato Fernández Miranda estaban dispostos a disolver as Cortes Españolas no suposto de atopar oposición xa que se cumpriu o seu mandato.^[2]

Trala aprobación do proxecto de lei polo Consello de Ministros preséntase ante o Consello Nacional do Movemento, sendo aprobado o 16 de outubro por 80 votos a favor, 13 en contra e 6 abstencións. Este organismo prologaba a súa propia disolución:

"... O Proxecto de Lei presente, que pretende e que busca, preferencialmente, que a maioría popular constitúase en instancia decisoria da reforma, só incardinando no orde político vixente pode atopar fonte e base para a súa lexítima formulación..."

Contido

A Lei para a Reforma Política foi o instrumento xurídico que permitiu articular a Transición española do réxime ditatorial do xeneral Franco (unha ditadura que proviña da Guerra Civil Española) a un sistema constitucional democrático (unha monarquía parlamentaria tal como se definiu pola Constitución española de 1978 tralas eleccións xerais de 1977).

A orixe desta transcendental lei atópase no vixente réxime legal no ano 1975. España estaba rexida por un sistema normativo pseudo-constitucional que se atopaba nas Leis Fundamentais do Reino e nos Principios Fundamentais do Movemento. Entre unhas e outros suxeitaban o modelo de Estado franquista. Nestes textos legais incluíanse, ademais, os procedementos para emendalos ou reformalos. Esta foi a forma que recomendou Torcuato Fernández Miranda, presidente das Cortes e do Consello do Reino para pasar dun réxime autoritario a outro de liberdades respectando as leis vixentes. Desde esa perspectiva, a nova norma sería unha especie de oitava lei fundamental do franquismo, que cumprise a idea de Fernández-Miranda de avanzar cara á democracia de "da lei á lei a través da lei", o que evitaría baleiros de norma, que derivasen nunha inestabilidade política. O resultado final constituíu unha "voadura controlada do réxime".

"... O Rei poderá someter directamente ao pobo unha opción política de interese nacional, sexa ou non de carácter constitucional, para que decida mediante referendo, cuxos resultados impoñer a todos os órganos do Estado..." "... Se o obxecto da consulta refírese a materia de competencia das Cortes e estas non tomasen a decisión correspondente de acordo co resultado do referendo, quedarán disoltas, procedéndose á convocatoria de novas eleccións..."

Artigo quinto.

A reforma

O Goberno de Adolfo Suárez non atopaba unha fórmula viable para impulsar a urxente reforma do sistema franquista, malia os esforzos que realizaron Manuel Fraga e Alfonso Osorio con senllos proxectos de reforma. O tempo botábase encima e as prometidas reformas feitas aos grupos de oposición democrática non chegaban pola forte oposición do chamado búnker. Este non era senón a representación gráfica do sector inmobilista franquista que vía como se trataba de desmantelar o réxime. Por tal motivo, desde os organismos de poder que controlaban, Consello Nacional do Movemento, Consello do Reino e Cortes Españolas, mantiñan unha dura resistencia a calquera cambio.

Así pois, o Presidente das Cortes, Torcuato Fernández Miranda redactou un breve texto articulado coa súa correspondente exposición de motivos, entregándoo a Adolfo Suárez. Durante o proceso de estudo e aprobación por parte do Consello de Ministros retócanse algúns detalles e varíase a exposición de motivos que, tralo informe do Consello Nacional do Movemento, e antes da súa presentación ás Cortes é suprimida definitivamente .

Trámite parlamentario

Trala defensa do proxecto por parte de Miguel Primo de Rivera y Urquijo, quen expresou que era indiscutible que a autoridade de Franco había que substituíla por outra autoridade política e, sobre todo de Fernando Suárez en nome do relatorio, e diferentes e argumentados discursos en contra por parte de procuradores.

Votación

O proxecto someteuse a votación ás 21:35 horas do 18 de novembro de 1976 (a poucas horas do primeiro aniversario da morte de Franco o 20-N de 1975) co resultado de 425 votos a favor, 59 votos en contra e 13 abstencións. Esta votación e a consecuente aprobación da Lei para a Reforma Política coñécese como o «haraquiri das Cortes franquistas».

Con todo, a historiografía posterior contribuíu a desmitificar esta equívoca afirmación que parecería suxerir a renuncia voluntaria a esa mesma liña de lexitimidade franquista que nunca deixou de vertebrar o curso e discurso político dos asistentes a Cortes e aínda do executivo encabezado por Adolfo Suárez. Fronte ao cerramento de minúsculos sectores do búnker ou de Alianza Popular, atrincheirados en posicións integristas máis puramente suicidas, o si dado á Lei para a Reforma Política constituíu a adopción dunha senda politicamente definida á marxe da autodeterminada como oposición democrática (isto é, a Coordinación Democrática), que permitiu reconducir a transición desde posicións aínda máis asimétricas. Un fortalecemento que ademais se permitiu o luxo de maquillarse nesa hipérbole da inmolación programática, converténdose nunha ordalía case poética dun réxime que se entregaba a si mesmo como vítima primeiro irredenta e logo propiciatoria cara a unha democracia.^[3]

Notas

↑ "Francisco Moreno Sáez PARTIDOS, SINDICATOS Y ORGANIZACIONES CIUDADANAS EN LA PROVINCIA DE ALICANTE DURANTE LA TRANSICIÓN (1974-1982)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 23 de setembro de 2015. Consultado o 15 de xuño de 2014.
↑ Por Decreto 1823/1975, de 31 de xullo, se prorroga a X Lexislatura das Cortes Españolas (1971-1977) ata o 30 de xuño de 1977 (BOE nº 183, de 1 de agosto de 1975)
↑ Sobre a desmitificación de leste e outros episodios, acúdase a GALEGO, Ferran, O mito da transición. A crise do franquismo e as orixes da democracia (1973-1977), Crítica, Barcelona, 2008, Pág. 472-482.

Véxase tamén

Outros artigos

Ligazóns externas

Texto íntegro de la Ley 1/1977, de 4 de xaneiro, para a reforma política (en castelán)

[1] "Francisco Moreno Sáez PARTIDOS, SINDICATOS Y ORGANIZACIONES CIUDADANAS EN LA PROVINCIA DE ALICANTE DURANTE LA TRANSICIÓN (1974-1982)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 23 de setembro de 2015. Consultado o 15 de xuño de 2014.

[2] Por Decreto 1823/1975, de 31 de xullo, se prorroga a X Lexislatura das Cortes Españolas (1971-1977) ata o 30 de xuño de 1977 (BOE nº 183, de 1 de agosto de 1975)

[3] Sobre a desmitificación de leste e outros episodios, acúdase a GALEGO, Ferran, O mito da transición. A crise do franquismo e as orixes da democracia (1973-1977), Crítica, Barcelona, 2008, Pág. 472-482.

[1]

[2]

[3]