Stade

Stade
Localización
	53°36′03″N 9°28′35″L / 53.6008, 9.4764
Estado	Alemaña
Estado federado	Baixa Saxonia
District of Lower Saxony (en)	Stade (pt)
Capital de	Bremen-Verden ; Stade (pt) ; Q1787518 (1885–1932); Stade Government Region (en) (1885–1978)
Contén a división administrativa	Barge (en) ; Bützfleth (en) ; Haddorf (en) ; Hahle (en) ; Q2710440 ; Wiepenkathen (en)
Poboación
Poboación	48.708 (2023) (442,52 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Hamburg Metropolitan Region (en)
Superficie	110,07 km²
Bañado por	Schwinge
Altitude	9 m
Comparte fronteira con	Fredenbeck (en) ; Drochtersen ; Hammah ; Seestermühe ; Haselau ; Glückstadt ; Düdenbüttel ; Dollern ; Hetlingen ; Deinste ; Hollern-Twielenfleth (pt) ; Agathenburg (pt) ; Fredenbeck
Datos históricos
7 de agosto de 1712	Evento clave
7 de agosto de 1712	Siege of Stade (en)
Organización política
• Xefe do goberno	Silvia Nieber (pt) (2011–2019)
Membro de	Niedersächsischer Städtetag (pt)
Identificador descritivo
Código postal	21680, 21682, 21683 e 21684
Fuso horario	UTC+01:00, horario estándar; UTC+02:00, horario de verán
Prefixo telefónico	04141
Outro
Irmandado con	concello de Karlshamn ; Gołdap (pt) ; Giv'at Shmuel
Páxina web	stade.de

Stade (en baixo alemán Stood) é unha cidade de 47 579 habitantes, na Baixa Saxonia, Alemaña. É a capital do distrito (Landkreis) do mesmo nome do que forma parte xunto a Buxtehude e outras localidades menores.^[1]

Stade ostenta os títulos de "Cidade Hanseática" (Hansestadt) e "Municipio independente" (Selbständige Gemeinde). A igrexa de San Wilhadi conserva un valioso órgano monumental,^[2] ao igual que a igrexa de Santo Cosme e Damián.^[3] O centro alberga numerosos edificios históricos. O pequeno porto histórico hanseático é característico.^[4]

Xeografía

Stade atópase nun outeiro de area sólida que sobresae no val do río Elba. A paisaxe circundante é unha chaira inundable case plana. Entre Stade e Hamburgo está a rexión de Altes Land, que se estreita e a paisaxe ao nordeste chámase "Kehdingen".^[5]

Historia

Stade é unha das cidades máis antigas do norte de Alemaña. Os primeiros asentamentos humanos na zona de Stade remóntanse ao 30.000 a. C., pero a actual cidade foi fundada arredor do ano 800, preto dun antigo castelo saxón abandonado (Schwedenschanze).^[6] En 994 a cidade mencionouse por primeira vez debido a un ataque viquingo.

Até o século XIII, a importancia de Stade derivou da súa posición como único punto de paso do baixo Elba. A ruta comercial levaba desde a península de Xutlandia a través de Schleswig-Holstein até o porto de Itzehoe e atopaba as rutas comerciais a Paderborn e Hannover. Despois da extinción dos condes de Stade, a cidade pasou a mans de Henrique o León.^[7] En 1209, o emperador Otón IV concedeu a Stade os privilexios dunha cidade, tanto que o arcebispado de Bremen foi confirmado en 1236.^[8]

Na Idade Media Stade foi membro da Liga Hanseática, pero despois foi eclipsada por Hamburgo. En 1279 o municipio deuse a súa propia constitución, os "Estatutos de Stade". A reforma protestante foi introducida en 1522.

Idade Moderna e Contemporánea

Despois da Guerra dos Trinta Anos, Stade foi ocupado por Suecia en 1645 e formou parte de Suecia até 1712. A cidade serviu como capital dos territorios suecos no nordeste de Alemaña, e algúns dos edificios construídos polos suecos aínda están en uso na actualidade.

No gran incendio do 26 de maio de 1659 arderon dous terzos da cidade; foi reconstruída segundo o mesmo proxecto. En 1355 e en 1712 Stade foi golpeado pola epidemia da peste negra, que matou polo menos entre o 30 e o 40% da poboación.

Despois dunha breve ocupación por Dinamarca, Stade formou parte do principado de Hannover desde 1715 até 1866, cando este estado foi anexionado por Prusia. O goberno prusiano permitiu finalmente a expansión da cidade e o desenvolvemento da industria e do comercio. Stade recibiu unha conexión ferroviaria.

Durante o período nazi, os xudeus de Stade foron deportados e asasinados, cando non conseguiron escapar. Durante a Segunda guerra mundial, Stade foi lixeiramente afectado polos bombardeos aliados. Ao terminar a guerra, a cidade recibiu poboación do Leste.

Sitios de interese

O centro histórico é un dos máis fermosos de Alemaña. Situado na illa do río Schwinge e rodeado de antigas fortificacións suecas, ten moitas casas antigas con entramado de madeira. O pintoresco porto hanseático forma o núcleo do centro histórico, con numerosos bares de viño e restaurantes ao aire libre no verán.

Os edificios máis importantes son as dúas igrexas de Cosme e Damián e San Wilhadi, ambas medievais. O antigo concello foi construído despois do gran incendio de 1667. O goberno sueco legou o Schwedenspeicher (mercado) e a Zeughaus (casa de armamento). O mosteiro de San Xoán (Johanniskloster) está situado preto da igrexa dos Santos Cosme e Damián.