Francuske regije

Ovaj članak je dio serije: Politička podjela Francuske
Pokrajinska razina
Pokrajine
a. Pokrajine kontinentalne Francuske
b. Prekomorske pokrajine
Razina departmana
Departmani
(uključujući Prekomorske departmane)
Razina okruga
Okruzi
Kantonalna razina
Kantoni
Međuopćinska razina
Urbane zajednice
Aglomerizacijske zajednice
Općinske zajednice
Udruge novih aglomerizacija
Općinska razina
Općine
Općinski okruzi
Drugi
Collectivités d'outre-mer
Collectivité sui generis
Pays d'outre-mer
Territoire d'outre-mer
Raspršeni otoci
Otok Clipperton

Francuske regije (francuska riječ je la région) ili pokrajine su najviše upravne i teritorijalne jedinice Francuske Republike kojima je procesom decentralizacije dodijeljeno pravo statusa pravnih osoba kao i sloboda samoupravljanja. Status pokrajina uređen je XII. poglavljem Francuskog ustava iz 1958. godine te općim zakonom o teritorijalnim jedinicama.

Sadašnje regije potječu od starih provincija prerevolucionarnog doba kao i od povijesno-tradicionalnih pokrajina koje sadrže određeni regionalni kulturni i društveni identitet kao i ekonomsku povezanost. Do 2015. godine Francuska je brojila 27 regija, a teritorijalnom reformom od 1. siječnja 2016, broj je sveden na 18 regija. Od 18 pokrajina njih 13 nalazi se u europskoj Francuskoj, a njih 5 su francuski prekomorski posjedi.

Sve pokrajine, za razliku od ostalih upravnih jedinica, imaju dva parlamenta : Pokrajinsko vijeće, koje predstavlja izabranu skupštinu s moću odlučivanja te Vijeće za ekonomiju, društvo i okoliš koje je savjetodavno vijeće čiji članovi nisu izabrani već imenovani. Predsjednik Pokrajinskog vijeće predstavlja izvršnu vlast pokrajine.

Ovlasti koje su povjerene pokrajinama pokrivaju mnoga područja i često su vrlo velike. Najvažnije ovlasti su nadležnost nad srednjoškolskim obrazovanjem, kao i nadzor i upravljanje regionalnim prometom, kao i razvoj pokrajinske ekonomije. Moć pokrajina u odnosu na državu rasla je od 90ih godina prošlog stoljeća i danas one imaju popriličnu političku i ekonomsku moć, a neke od njih imaju snažan lokalni identiet s mogućnošću razvoja zahtjeva za snažnijom autonomijom ili čak neovisnošću.

Povijest

Stare provincije za vrijeme kraljevine

Francuske pokrajine prije Revolucije iz 1789. godine

Prije Francuske revolucije, 1789. godine, Kraljevina Francuska je bila podijeljena na provincije po feudalnom principu. Te provincije više manje odgovaraju nekim današnjim regijama. 1789. provincije su ukinute, a zemlja je podijeljena u 83 departmana.

Francuske provincije kroz 20. stoljeće

Regije je kao gospodarske zajednice prvi zamislio Étienne Clémentel, te je 5. travnja 1919. osnovana regija Est (Nancy) koja je pokrivala Lorraine, Champagne-Ardenne i Alsace-Moselle. Te regije su udružene radi trgovačke suradnje, te su to zapravo bila udruženja trgovačkih komora kojima je upravljao regionalni odbor. U ovo prvo vrijeme su se stvorile još neke takve regije, te su često mijenjale svoj oblik.

Po tom modelu, u rujnu 1919. godine, osnovano je 19 "turističkih regija" povezanih po zemljopisnim, etnografskim, povijesnim i turističkim elementima.

Poslije Prvog svjetskog rata jačaju ideje regionalista koji su željeli stvoriti upravna područja veća od departmana. Ironično, takva podjela je stvorena za vrijeme Vichyske Francuske, kad je maršal Pétain, 19. travnja 1941. potpisao zakon kojime su neke stare francuske provincije reorganizirane, te u kojima su se nalazili departmani. Ovakva organizacija nije preživjela pad petanističkog režima, 1945. godine.

Za vrijeme Četvrte Republike je osmišljena podjela teritorija iznad departmanskog nivoa. 28. listopada 1956. godine, stvoren je plan podjele na 21 pokrajinu (Korzika je bila dio pokrajine Provansa-Alpe-Azurna obala). Uz nekoliko upravnih promjena u regijama idućih godina, 2. ožujka 1982. godine, donesen je zakon o decentralizaciji. Teritorijalna podjela iz 1982. godine ostala je važeća do 2016. godine.

Francuske pokrajine 1982. – 2016.

Francuske pokrajine 1982.-2016.

Od 1982. sve do 2011. godine Francuska je bila podjeljena na 26 pokrajina (22 u europskoj Francuskoj, te 4 u prekomorskim posjedima). 2011. status pokrajine dobio je departman Mayotte. Ta podjela ostala je važeća do 2016. godine.

22 pokrajine u kontinentalnoj (europskoj) Francuskoj :

1. Elzas (Alsace)
2. Akvitanija (Aquitaine)
3. Auvergne
4. Donja Normandija (Basse-Normandie)
5. Burgundija (Bourgogne)
6. Bretanja (Bretagne)
7. Centre
8. Champagne-Ardenne
9. Korzika (Corse) (Korzika je imala status teritorijalne zajednice (collectivité territoriale) koji je različit od statusa ostale europske 21 regije.)
10. Franche-Comté
11. Gornja Normandija (Haute-Normandie)

12. Île-de-France
13. Languedoc-Roussillon
14. Limousin
15. Lorraine
16. Pireneji-Jug (Midi-Pyrénées)
17. Nord-Pas-de-Calais
18. Regija Loire (Pays de la Loire)
19. Pikardija (Picardie)
20. Poitou-Charentes
21. Provansa-Alpe-Azurna obala (Provence-Alpes-Côte d'Azur)
22. Rona-Alpe (Rhône-Alpes)

Pet prekomorskih regija (koje također imaju i departmanski status) su:

Trenutni status pokrajina Francuske Republike

Nakon višegodišnje rasprave i pokušaja reforme teritorijalne organizacije, Francuski je parlament je tijekom 2014. godine izglasao teritorijalnu reorganizaciju koja će nastupiti 1. siječnja 2016. godine. Ta nova i trenutna podjela podrazumijeva 18 pokrajina: 13 u kontinentalnoj Francuskoj (od kojih Korzika ima poseban položaj) te 5 u prekomorskim posjedima.

Pokrajine kontinentalne Francuske

Zastava	Naziv	Sjedište	Departmani	Površina (km²)	Broj stanovnika (2014.)	INSEE oznaka
	Auvergne-Rona-Alpe Auvergne-Rhône-Alpes	Lyon	Ain, Allier, Ardèche, Cantal, Drôme, Isère, Loire, Haute-Loire, Puy-de-Dôme, Rhône + Métropole de Lyon, Savoie i Haute-Savoie	69 711	7 820 966	84
	Bretanja Bretagne	Rennes	Côtes-d'Armor, Finistère, Ille-et-Vilaine i Morbihan	27 208	3 276 543	53
	Burgundija-Franche-Comté Bourgogne-Franche-Comté	Dijon	Côte-d'Or, Doubs, Jura, Nièvre, Haute-Saône, Saône-et-Loire, Yonne i Territoire de Belfort	47 784	2 820 623	27
	Centre-Val de Loire	Orléans	Cher, Eure-et-Loir, Indre, Indre-et-Loire, Loir-et-Cher i Loiret	39 151	2 577 435	24
	Grand Est	Strasbourg	Ardennes, Aube, Marne, Haute-Marne, Meurthe-et-Moselle, Meuse, Moselle, Bas-Rhin, Haut-Rhin i Vosges	57 441	5 554 645	44
-	Hauts-de-France	Lille	Aisne, Nord, Oise, Pas-de-Calais i Somme	31 806	6 006 156	189
-	Île-de-France	Pariz	Pariz, Seine-et-Marne, Yvelines, Essonne, Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis, Val-de-Marne i Val-d'Oise	12 011	12 027 565	11
	Korzika	Ajaccio	Corse-du-Sud i Haute-Corse	8 680	324 212	94
	Normandija Normandie	Rouen	Calvados, Eure, Manche, Orne i Seine-Maritime	29 907	3 335 645	28
	Nova Akvitanija Nouvelle Aquitaine	Bordeaux	Charente, Charente-Maritime, Corrèze, Creuse, Dordogne, Gironde, Landes, Lot-et-Garonne, Pyrénées-Atlantiques, Deux-Sèvres, Vienne i Haute-Vienne	84 036	5 879 144	75
	Okcitanija Occitanie	Toulouse	Ariège, Aude, Aveyron, Gard, Haute-Garonne, Gers, Hérault, Lot, Lozère, Hautes-Pyrénées, Pyrénées-Orientales, Tarn i Tarn-et-Garonne	72 724	5 730 753	76
	Provansa-Alpe-Azurna obala Provence-Alpes-Côte d'Azur	Marseille	Alpes-de-Haute-Provence, Hautes-Alpes, Alpes-Maritimes, Bouches-du-Rhône, Var i Vaucluse	31 400	4 983 438	93
	Zemlja Loire Pays de la Loire	Nantes	Loire-Atlantique, Maine-et-Loire, Mayenne, Sarthe i Vendée	32 082	3 690 833	52

Prekomorske pokrajine

Naziv	Sjedište	Departmani	Površina (km²)	Broj stanovnika (2014.)	INSEE oznaka
Francuska Gvajana Guyane	Cayenne	1	83 534	252 338	03
Gvadalupa Guadeloupe	Basse-Terre	1	1 628	400 186	01
Martinik Martinique	Fort-de-France	1	1 128	383 911	02
Mayotte	Mamoudzou	1	374	256 518	06
Réunion La Réunion	Saint-Denis	1	2 504	842 767	04

Vanjske poveznice

[1] : Stranica o razvoju francuskih pokrajina sa zemljopisnog i gospodarskog stajališta.

Portal Francuske – Pristup člancima s tematikom o Francuskoj.