Ժանյակ
Ժանյակ, գեղազարդ ձևավորմամբ (ծակոտկեն նախշով) մանածագործական գործվածք, որը ձևավորված միահյուսվածքի շնորհիվ դեկորատիվ նշանակություն ունի։ Ժանյակը օգտագործվում է հագուստի ձևավորման մեջ (օձիքներ, թևքածալեր, կանանց ներքնազգեստ), գործվածքը կարող է ամբողջությամբ պատրաստված լինել ժանյակից. զգեստ, վերնաշապիկ, շալ, ձեռնոցներ, թիկնոց։ Ժանյակը լայնորեն օգտագործվում է ինտերիերի ձևավորման մեջ` դեկորատիվ պաննոների, սփռոցների, վարագույրների (շղարշների), անկողնու սպիտակեղենի (բարձեր, ծածկոցներ), անձեռոցիկների և բաժակակալների տեսքով։ Ժանյակահյուսքը հանդիսանում է դեկորատիվ-կիրառական արվեստի և ժողովրդական գեղարվեստական մտքի (արհեստի)[1] տեսակներից մեկը։
Ձեռագործ ժանյակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ձեռագործ ժանյակը տարբերակում են ըստ կատարման տեխնիկայի (հյուսված, ասեղնագործած և այլն) և արտադրության վայրի[2] :
Կատարողական տեխնիկա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կատարման մեթոդի համաձայն, ժանյակը լինում է հյուսված , ասեղնագործած , հանգույցավոր կամ գործած, ինչպես նաև մեկ ժանյակային ուրվանկարը մյուսի վրա դնելու ձևի կիրառմամբ։
Հյուսված.
- Փայտե կոճերի վրա
Ասեղնագործած
- ասեղային
Հանգուցավոր
- Մաքրամե
- Ֆրիվոլիտե - (մաքոքով հյուսած)
Գործված
- Ճաղերով
- Հելյունով
Հելյունով գործված ժանյակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կարճ հելյուն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- սովորական կամ գերմանական
- բրյուգգեական
- իռլանդական[3]
- գիպյուր ֆր.՝ guipure անգլ.՝ venice lace (Վենետիկյան ժանյակ ուռուցիկ նախշավոր պատկերեվ)
- Ռետիչելլա
- պատառաքաղի վրա
- թղթի և ապակու վրա[4]
Երկար հելյուն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- թունիսյան
- աֆղանական
- վիկտորիական
Մեքենայական ժանյակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ժանյակը ստեղծվում է այդ թվում մեքենայական եղանակով։
Ժանյակներ՝ ըստ արտադրության վայրի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժանյակի արտադրությունը զարգացել է այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են՝ Բելգիան , Մալթան, Ռուսաստանը, Թուրքիան, Ֆրանսիան և Իտալիան ։
Բելգիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բելգիայի ֆլամանդական նահանգներում տարածված է ժանյակահյուսման երկու հիմնական տեխնիկա։ Ասեղով հյուսված ժանյակ (տեխնիկաներից մեկը) արտադրվում է Աալստում։ Այս ժանյակը կոչում են «բրյուսելյան», քանի որ այն վաճառվում է հիմնականում Բրյուսելում։ Երկրորդ տեսակի ժանյակը՝ կոճային ժանյակը (հյուսվում է «կոճերի» վրա, Ռուսաստանում՝ փայտե կոճերի), արտադրվում է Բրյուգգեում (այսպես կոչված «Բրյուգգեյան ժանյակ»)։ Բրյուգգեյան ժանյակի արտադրությունը չափազանց թանկ է, հետևաբար բրյուգգեյան ժանյակն այլևս չեն արտադրում առևտրային նպատակներով և միայն գործում են պատվերով[5] :
Ռուսաստան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ավանդական ռուսական ժանյակը տարբերվում է ֆլամանդականից ոչ միայն տեսքով, այլ նաև պատրաստման տեխնոլոգիայով։ Ռուսաստանում ժանյակը ստեղծվում էր փայտե կոճերի վրա երեք տարբեր միջոցներով, մասնավորապես՝ թվային, զուգակից և կցորդական։ Ժապավենի պատրաստման համար անհրաժեշտ են սարքավորումներ. կոճեր, որոնց վրա փաթաթվում է թելը, գլանիկ («բարձ», «դափ») և տակդիր՝ կցորդական ժապավեն հյուսելու համար, բացի ավանդական գնդասեղներից, անհրաժեշտ է ճարմանդ։ Շատ հաճախ ժանյակը հյուսվում է նախօրոք նկարված օրինակով՝ քորոցանախշով։
ՌԴ-ում գործում են ժանյակի մի քանի ակտիվ կենտրոններ, որոնցից առավել հայտնի են՝ Վոլոգդան, Ելեցկինը, Վյատկան, Միխայլովսկը Բելյովը, Կադոմսկի վենիզը։ Ժանյակի արտադրությունը պահպանվել է նաև նախկին արհեստագործական կենտրոններում` Բալախնայում և Կիրիշիում։ Յուրաքանչյուր բնակավայրի ժանյակները տարբերվում են միմյանցից նկարների ոճով և տարրերի՝ հյուսվածեղենի, նուրբ ցանցերի և տարբեր տեսակի քաթանների համադրությամբ։
Ժամանակակից մոդելագործներն իրենց հավաքածուներում օգտագործում են ռուսական ժանյակահյուսվածքի ավանդույթները։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Кружево // Краткая энциклопедия домашнего хозяйства. — М.: Государственное Научное издательство «Большая Советская энциклопедия», 1959.
- Орленко Л. В. Терминологический словарь одежды: Около 2000 слов / Рец.: В. П. Склянников, Н. В. Шабалина. — М.: Легпромбытиздат, 1996. — С. 121-123. — 352 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-7088-0720-2
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Ֆ. Շեներ «գորգ»։ Ձեռագործ եւ մեքենայական տեխնոլոգիա, 1990 թվական։
- ↑ «Ցանցերի տեսակները». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 23-ին.
- ↑ Իռլանդական շղարշ
- ↑ «Պաշտպանության տեղեկագիր» թիվ 2 (203), 1995 թ .: ISSN 0321-1576
- ↑ Ցանցի պատմությունը (անգլ.)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Кружево». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Ցանցը Ru
- Ցանցային հոդվածներ Արխիվացված 2021-12-20 Wayback Machine
- Lace Needlework - Lace հանրագիտարան Արխիվացված 2011-08-29 Wayback Machine
- Լաունջ ռեսուրսները Powerhouse թանգարանի Lace ուսումնասիրության կենտրոնից (անգլ.) )
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժանյակ» հոդվածին։ |
| ||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 278)։ 
|