Յակուբ Կոլաս

Յակուբ Կոլաս; Якуб Колас
Ծննդյան անուն	բելառուս․՝ Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч
Ծնվել է	հոկտեմբերի 22 (նոյեմբերի 3), 1882
Ծննդավայր	Akinchytsy, Մինսկի վարչական շրջան, Մինսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	օգոստոսի 13, 1956[…] (73 տարեկան)
Վախճանի վայր	Մինսկ, Բելառուսական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Մինսկի զինվորական գերեզմանատուն
Գրական անուն	Якуб Колас, Тарас Гушча, Карусь Лапаць, К. Адзінокі, К. Альбуцкі, Андрэй «сацыяліст», Тамаш Булава, Ганна Груд, Мікалаевец և Лесавік
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, թարգմանիչ, բանաստեղծ, մանկագիր, գրական քննադատ, քաղաքական գործիչ և արձակագիր
Լեզու	բելառուսերեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և Բելառուսական ԽՍՀ
Կրթություն	Nyasvizh professor seminary? և Ալեքսանդրովյան ռազմական ուսումնարան
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն, Q109854214?, All-Byelorussian Central Executive Committee? և Բելառուսիայի գրողների միություն
Կուսակցություն	Բելառուսի սոցիալիստական համայնաժողով և ԽՄԿԿ
Աշխատավայր	Մինսկի բելառուսական մանկավարժական տեխնիկում, Բելառուսի պետական համալսարան, Naša Niva?, Բելառուսական մշակույթի ինստիտուտ և Բելառուսի գիտությունների ազգային ակադեմիա
Պարգևներ	; և
Ամուսին	Maria Dzmitrieuna Kamenska?
Զավակներ	Դանիլա Միցկևիչ և Միխաս Կոլաս
	Yakub Kolas Վիքիպահեստում

Յակուբ Կոլաս (իսկական անուն ազգանունը՝ Կոնստանտին Միխայլովիչ Միցկևիչ, բելառուս․՝ Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч, հոկտեմբերի 22 (նոյեմբերի 3), 1882^[1], Akinchytsy, Մինսկի վարչական շրջան, Մինսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[1] - օգոստոսի 13, 1956(1956-08-13)^[2]^[3]^[4]^[…], Մինսկ, Բելառուսական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), բելառուս հայտնի գրող, Բելառուս գրականության հիմնադիրներից ու դասականներից մեկը։ Բելառուսի ազգային բանաստեղծ, Բելառուսի գիտությունների ազգային ակադեմիայի և ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ։ Լենինյան և Ստալինյան մրցանակների բազմակի դափնեկիր։

Կենսագրություն

Ծնվել է Ակինչիցի գյուղում, ներկայիս Մինսկի մարզի Ստոլբցովսկի շրջանում, անատառապահ Միխաս Միցկևիչի ընտանիքում։ Ավարտել է ժողովրդական դպրոցը, իսկ 1902 թ. նաև Նեսվիժսկի դպրոցական սեմինարիան։ Որպես ուսուցիչ աշխատել է Պինշչին քաղաքում։

1906 թ. բելառուսական «Մեր բաժինը» թերթում տպագրվում է առաջին ստեղծագործությունը՝ «Հարազատ շրջան» բանաստեղծությունը։ Ոչ լեգալ ուսուցչական գործունեության համար ձերբակալվում է և պատիժը կրում Մինսկի բերդում (1908 - 1911)։ 1912 - 1914 թթ. արդեն օրինական ուսուցչական գործունեություն է ծավալում Պինսկում։ 1915 թվականին ընտանիքի հետ տեղափոխվում է Մոսկվայի մերձակայք՝ կրկին որպես ուսուցիչ աշխատելով Դմիտրովսկում։ Նույն տարում մեկնում է բանակ, ծառայությունն ավարտելուց հետո (1918) թ. վերադառնում է ուսուցչական աշխատանքին Կուրսկի նահանգի Օբոյան քաղաքում։

1921 թ.ի մայիսին տեղափոխվում է Մինսկ։ Հետագայում զբաղվում է ստեղծագործական և գիտական գործունեությամբ, 1953 թ. լույս տեսած «Ռուս-բելառուսական» ակադեմիական բառարանի խմբագիրներից մեկն է։ 1928 թ. ստանում է ակադեմիկոսի կոչում, իսկ 1929 թվականից դառնում Բելառուսի գիտությունների ազգային ակադեմիայի փոխնախագահ։ 1938-1956 թթ. ընտրվում է Բելառուսի պատգամավոր, իսկ 1946 - 1956 թթ. նաև՝ ԽՍՀՄ պատգամավոր։

Յակուբ Կոլասը մահացել է 1956 թ. օգոստոսի 13-ին։ Թաղված է Մինսկի ռազմական գերեզմանատանը։ Նրա ու Բելառուս մեկ այլ հայտնի գրող Յանկա Կուպալայի հիշատակին գերեզմանատանը մեծ հուշարձան է տեղադրված։

Ստեղծագործություն

Բանաստեղծություններ, պրոզա, պուբլիցիստիկա

բելառուս․՝ «Песьні-жальбы» (1910, Վիլնյուս)
բելառուս․՝ «Апавяданьні» (1912, Վիլնյուս)
բելառուս․՝ «Родныя зьявы» (1914, Վինյուս)
բելառուս․՝ «Тоўстае палена» (1913, Սանկտ Պետերբուրգ)
բելառուս․՝ «Нёманаў дар» (1913, Սանկտ Պետերբուրգ)
բելառուս․՝ «Прапаў чалавек. Паслушная жонка. Грушы сапяжанкі» (1913, Սանկտ Պետերբուրգ)
բելառուս․՝ «Батрак. Як Юрка збагацеў» (1913, Սանկտ Պետերբուրգ)
բելառուս․՝ «Казкі жыцьця» (1921, Կովնո)
բելառուս․՝ «Водгульле» (1922)
բելառուս․՝ «Новая зямля» (1923)
բելառուս․՝ «У палескай глушы» (1923)
բելառուս․՝ «Крок за крокам» (1925)
բելառուս․՝ «На рубяжы» (1925)
բելառուս․՝ «Першыя крокі» (1925)
բելառուս․՝ «У ціхай вадзе» (1925)
բելառուս․՝ «Сымон-музыка» (1925)
բելառուս․՝ «На прасторах жыцьця» (1926)
բելառուս․՝ «У глыбі Палесься» (1927)
բելառուս․՝ «Адшчапенец» (1932)
բելառուս․՝ «Дрыгва» (1934)
բելառուս․՝ «Нашы дні» (1937)
բելառուս․՝ «Адпомсьцім» (1942)
բելառուս․՝ «Голас зямлі» (1943)
բելառուս․՝ «Суд у лесе» (1943)
բելառուս․՝ «Адплата» (1946)
բելառուս․՝ «Мой дом» (1946)
բելառուս․՝ «Рыбакова хата» (1947)
բելառուս․՝ «На ростанях» (1955
բելառուս․՝ «Жыве між нас геній» (1952)
բելառուս․՝ «Публіцыстычныя й крытычныя артыкулы» (1957)

Մանական ստեղծագործություններ

բելառուս․՝ «Міхасёвы прыгоды» (1935)
բելառուս․՝ «Рак-вусач» (1938)
բելառուս․՝ «На рэчцы зімой» (1941)
բելառուս․՝ «Вершы для дзяцей» (1945)
բելառուս․՝ «У старых дубах» (1941)
բելառուս․՝ «Раніца жыцьця» (1950)

Գիտական գրականություն

բելառուս․՝ «Другое чытаньне для дзяцей беларусаў» (Սանկտ Պետերբուրգ, 1909)
բելառուս․՝ «Мэтодыка роднае мовы» (1926)

Պիեսներ

բելառուս․՝ «Антось Лата» (1917)
բելառուս․՝ «На дарозе жыцьця» (1917)
բելառուս․՝ «Забастоўшчыкі» (1925)
բելառուս․՝ «Вайна вайне» (1927)
բելառուս․՝ «У пушчах Палесься» (1938)

Թարգմանություններ

Բելառուսերեն է թարգմանել Ալեքսանդր Պուշկինի «Պոլտավա» ստեղծագործությունը, Տարաս Շևչենկոյի մի քանի երկեր, նաև Պավլո Տիչինայի, Ադամ Միցկևիչի, Ռաբինդրանաթ Թագորի ստեղծագործություններից։

Գրականություն

Александровіч, С. Х. Ад роднае зямли։ Аповесць пра маленства і юнацтва Я. Коласа / С. Х. Александровіч. - Мінск։ Дзяржвыд БССР, 1962. - 236 с.
Александровіч, С. Х. На шырокі прастор։ Старонкі жыцця Якуба Коласа / С. Х. Александровіч. - Мінск։ Мастацкая літаратура, 1972. - 429 с.
Александровіч, С. Х. Крыжавыя дарогі։ Аповесць пра Якуба Коласа / С. Х. Александровіч. - Мінск։ Мастацкая літаратура, 1985. - 333 с.
Пшыркоў, Ю. С. Якуб Колас։ Жыццё і творчасць / Ю. С. Пшыркоў. - Мінск։ Выдавецтва Акадэміі навук БССР, 1951. - 167 с.
Пшыркоў, Ю. С. Трылогія Якуба Коласа «На ростанях» / Ю. С. Пшыркоў. - Мінск։ Выдавецтва Акадэміі навук БССР, 1956. - 226 с.
Пшыркоў, Ю. С. Эпас рэвалюцыі։ паэмы Я. Коласа «Новая зямля» і «Сымон-музыка», трылогія «На ростанях» / Ю. С. Пшыркоў. - Мінск։ Вышэйшая школа, 1975. - 238 с.
Пшыркоў, Ю. С. Летапісец свайго народа։ Жыццёвы і творчы шлях Якуба Коласа / Ю. С. Пшыркоў. - Мінск։ Навука і тэхніка, 1982. - 367 с.

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Большая российская энциклопедия (ռուս.) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յակուբ Կոլաս» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 509)։

[_2e3f24ce6dd6c89a-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Большая российская энциклопедия (ռուս.) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.

[_08ffc5338f454224-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_9e02a4971c3a9de0-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_a30d31fdf980ac14-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[1]

[2]

[3]

[4]