նյութ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [njutʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ նիւթ
վանկեր՝ նյութ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]- Կազմված է նի- նախածանցով՝ հիւթ (հյութ) արմատից։
- լատ. materialis
Գոյական
- մարդու գիտակցությունից դուրս և նրանից անկախ գոյություն ունեցող նյութական իրականություն, մատերիա (փիլ.)
- բնության ֆիզիկական մարմինները բաղադրող տարրը ◆ նյութի կառուցվածքի ուսումնասիրություն
- առարկա, իր և այլն, որից որևէ բան են սարքում, նյութեղեն մարմինը, մթերքը և այլն իբրև արտադրման վերամշակման առարկա, հումք, ատաղձ ◆ Ես մատներով տրորում եմ կավը, ամենահին նյութը: (Ակսել Բակունց)
- խոսքի, գրելու հետազոտելու առարկա, թեմա ◆ Նա անընդհատ շեղում էր իր զեկուցման նյութից:
- թերթի, հանդեսի և այլնի տպագրելու համար նախատեսված հոդված ◆ Նա ամբողջ գիշերն զբաղվեց պատի թերթի նյութերը կարդալով:
- շարվածքի բնագիր (տպգր.)
- որևէ բանի որպես հիմք, փաստական տվյալների աղբյուր և այլնի ծառայող տեղեկություն, փաստ ևայլն ◆ Զեկուցման նյութերը նա վերցրել էր տեղակալից:
- որևէ հարցի, իրողության և այլնին վերաբերող տվյալների, տեղեկությունների, փաստաթղթերի ժողովածու ◆ նյութեր հայ ազատագրական շարժումների պատմության
- որևէ հարցի, իրադարձության և այլնի նախնական, փաստերի ու տվյալների ոչ վերջնական մշակումը ներկայացնող շարադրություն ◆ Ձեր գրածը լոկ նյութեր կարելի է համարել և ոչ թե գիտական ուսումնասիրություն:
- բովանդակություն, իմաստ, նշանակություն ◆ Ասածիդ մեջ խելքը գլխին նյութ չկա:
- սնունդ ◆ Բերածիս մեջ նյութ չկա: (Ստ. Մալխասյանց) (խսկց․)
- այն ամենը, ինչ որ մարդկային աշխատանքի առարկան է հանդիսանում ◆ Այդ ժխորում գործի, այդ պայքարում ընդդեմ նյութի, անդուլ, գիշեր ու զօր, ընդվզում են նրանք ու մաքառում: Եղիշե Չարենց (փխբ․)
- իր, առարկա ◆ ցուցադրական նյութեր
- (գյուղտնտ․) (անտառ․) մարդու կղանքի և մեզի խառնուրդ, որն օգտագործվում է որպես պարարտանյութ
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- հյուլե, մատերիա (մարդու գիտակցությունից դուրս և նրանից անկախ գոյություն ունեցող նյութական իրականություն)
- տարր, բաղադրատարր (բնության ֆիզիկական բաղադրությունը)
- առարկա, իր, ատաղձ, հումք (որից որևէ բան են պատրաստում)
- թեմա, առարկա, խնդիր, հարց (ուսումնասիրություն)
- առիթ, պատճառ, դրդապատճառ (խոսելու)
- հոդված (տպագրության ներկայացված)
- բնագիր (տպագրական շարվածքի)
- հիմք, փաստ (որևէ բանի)
- բովանդակություն, իմաստ, նշանակություն
- տե՛ս սնունդ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | նյութ(ը) | նյութեր(ը) |
| Սեռ. | նյութի | նյութերի |
| Տր. | նյութի(ն) | նյութերի(ն) |
| Հայց. | նյութ(ը) | նյութեր(ը) |
| Բաց. | նյութից | նյութերից |
| Գործ. | նյութով | նյութերով |
| Ներգ. | նյութում | նյութերում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| |
| Թարգմանություններ | |
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։
- Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Հայերեն բառեր խոսակցական իմաստով
- Քաղվածք/Եղիշե Չարենց
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Հայերեն բառեր գյուղատնտեսական իմաստով
- Հայերեն բառեր անտառագիտական իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան» գրքից