Drafts by Aleksandra Zlatkovic
Odeljenje za Etnologiju i antropologiju
Srodstvo kao distinktivna odlika ljudskih društava ili ... more Odeljenje za Etnologiju i antropologiju
Srodstvo kao distinktivna odlika ljudskih društava ili subverzija diskursa o primatima i ljudima kao odvojenim društvenim grupama U ovom radu ću kroz pokušaj da odgovorim na pitanje srodstva kao svojstvenog isključivo čovečanstvu ispitati kategoriju čovečanstva koja je zasnovana zabranom incesta, aktom koji proizvodi i srodstvo (Godelije 2003, 286-287). Nameravam da ukažem na aporiju u binarnim kategorijama zapadne misli koja vrši distinkciju između prirode i kulture, physisa i nomosa, čoveka i životinje. Srodstvo, kao odnos proizveden činom koji uspostavlja liniju demarkacije između čoveka i životinje, predstavlja ključno polje za kritiku ovih kategorija, te i za obelodanjivanje aporija do kojih one dovode. Kroz čitanje teksta Morisa Godelijea "Ubistvo oca ili žrtvovanje seksualnosti" nameravam da izmestim datost prirode u strukturalističkoj antropološkoj i psihoanalitičkoj misli i da ukažem na načine na koje je ona van-prirodna, kulturno proizvedena. Nameravam da ispitam hijerarhijsku dihotomiju čoveka i životinje, tj. kulture i prirode i da dovedem u pitanje njihovu stabilnost, kao ključne pojmove u zapadnoj misli. Kroz kritičko čitanje teksta Džoan Silk (Joan Silk) "Ties That Bond: The Role of Kinship in Primate Societies", uz pomoć feminističkog ispitivanja primatoloških nauka Done Heravej (Donna Haraway) ću pokazati kako studije primatologije ne predstavljaju direktan uvid u ljudsku pred-društvenost, već su nužno, uvek i već delovi same te društvenosti čija porekla pokušavaju da lociraju kao deo narativa o odnosu dualizama zapadne misli (Haraway 1989, 5). Primati su, kao i srodstvo, locirani na graničnim područjima između tačaka koje konstituišu ove binarne pojmove, te njihovo proučavanje otvara mogućnost za destabilizovanje same granice. Proučavanje primata, kao i srodstva kao graničnih tema istovremeno postavlja i pitanja onoga šta se priznaje kao legitimno znanje a šta ne, i u koju kategoriju spada (Haraway 1989, 13-14)
Etnologija kao ˝nauka o narodu¨-srpska etnologija nastaje u XIX veku, i slično etnologiji u ex YU... more Etnologija kao ˝nauka o narodu¨-srpska etnologija nastaje u XIX veku, i slično etnologiji u ex YU bila je nacionalno orijentisana nauka koja pre svega izučava seljaštvo Korene toj praksi treba tražiti u romatičarskoj paradigmi.-kolektivni identitet i emocije Romantizam je bio orijentisan ka kolektivnom entitetu. Prema Herderovom učenju svaki narod je definisan kao organska, mitska zajednica, ima samo njemu svojstvene vrednosti, običaje, jezik i duh (Volksgeist) koji treba da budu proučavani. Narodni duh nije mogao opstati ako je bio izložen stranim uticajima i u urbanim područjima tako da je proučavanje seljaštva, narodne kulture, običaja postalo osnovni predmet proučavanja romatničara.-čist 'narodni duh' mogao je da opstane samo u selima kao izolovanim, nekontaminiranim područjima Romantičarsku paradigmu u srpsku nauku uvodi Vuk Karadžić. Uviđa de nema srpskih elemenata u urbanoj kulturi, nego uglavnom turskih, orijentalnih, te pokreće istraživanje i skuplja umotvorine sa sela(u gradovima gotovo da nema srpske tradicije). Za njim romantičarskim stopama idu Jovan Cvijić, te prvi školovani etnolozi Jovan Erdeljanović i Tihomir Đorđević. Primarni zadatak bio je da se rekonstruiše narodna kultura , dok je Cvijić kao antropogeograf nastojao da utvrdi povezanost geografije i kulture to jest prilagođavanje kulture ekosistema. Nastoji da utvrdi rasprostranjenost pojedinih kulturnih krugova, uticaja prirodne sredine, metanastazička kretanja(velike migracije), granice rasprostranjenosti kulturnih areala.-Prva etnologija nije bila naročito teorijski razvijena iako su Đorđević i Erdeljanović koristili teze vezane za difuzionizam i evolucionizam Stanje u srpskoj etnologiji pre 1945. Karakteristična je ne upotreba teorijskih podloga. Sledila je osnovne postavke evolucionizma (Erdeljanović), difuzionizma(Đorđević). Za vreme rata osnovnim teorijskim paradigmama pridružili su se istorijski materijalizam (Š. Kulišić i mali broj njegovih sledbenika) i funkcionalizam (M. Filipović). Socijalistički režim je bio rezervisan prema etnologiji kao nacionalno orijentisanoj nauci. Srpska etnologija je u ovom periodu(do 70ih) stagnirala kako u teorijskom-metodološkom pogledu tako i u izboru tema(etnolozi su koristili zastarele upitnike, a tradicionalna kultura je nepovratno nestajala). Etnolozi i dalje okrenuti istraživanju tradicije sela i prošlosti. U toku su velike promene na selu, migracije i izmena strukture naselja ali one nisu bile naučno obrađivane. Izuzeci: 1.Izučavanje partizanskih pesama u okviru folkloristike(jasan cilj: proučavanjem ovih pesama pisanih u desetercu, tradicionalnom obliku srpske pesme, navodi se da partizanski pokret pripada našoj tradiciji a sve u svrhu lakše tranzicije iz seljaštva u fabričko radništvo. 2. proučavanje varošica u Srbiji ali na vrlo tradicionalan način okrenut ka elementima stare kulture dok su savremene tekovine bile zanemarene(→nema napretka) Takvo stanje je trajalo do 1975 kada dolazi do veće liberalizacije jugoslovenskog društva koja dopušta intelektualnu kritiku. Pisalo se sve i svašta. U to vreme srpska etnologija se okreće prema stranim teorijskim paradigmama kako zapadnjačkim tako i sovjetskim. Bila je aktuelna funkcionalna analiza (klasična, revidirani oblici, strukturalizam, semiologija Rolana Barta, ruska semiotska škola, Sovjetske etno-genetske studije, teorije nacionalizma itd.). Prihvatanje ovih paradigmi podrazumevalo je usvajanje pratećih klasifikacija u odnosu između kategorija. Jedan od čestih načina podele kulture na analitičke kategorije bio je na: duhovnu (idejni nivo-pre svega religija), PAGE \* MERGEFORMAT-41
Book Reviews by Aleksandra Zlatkovic
Filozofija i Društvo 32 (1), 2021
Uploads
Drafts by Aleksandra Zlatkovic
Srodstvo kao distinktivna odlika ljudskih društava ili subverzija diskursa o primatima i ljudima kao odvojenim društvenim grupama U ovom radu ću kroz pokušaj da odgovorim na pitanje srodstva kao svojstvenog isključivo čovečanstvu ispitati kategoriju čovečanstva koja je zasnovana zabranom incesta, aktom koji proizvodi i srodstvo (Godelije 2003, 286-287). Nameravam da ukažem na aporiju u binarnim kategorijama zapadne misli koja vrši distinkciju između prirode i kulture, physisa i nomosa, čoveka i životinje. Srodstvo, kao odnos proizveden činom koji uspostavlja liniju demarkacije između čoveka i životinje, predstavlja ključno polje za kritiku ovih kategorija, te i za obelodanjivanje aporija do kojih one dovode. Kroz čitanje teksta Morisa Godelijea "Ubistvo oca ili žrtvovanje seksualnosti" nameravam da izmestim datost prirode u strukturalističkoj antropološkoj i psihoanalitičkoj misli i da ukažem na načine na koje je ona van-prirodna, kulturno proizvedena. Nameravam da ispitam hijerarhijsku dihotomiju čoveka i životinje, tj. kulture i prirode i da dovedem u pitanje njihovu stabilnost, kao ključne pojmove u zapadnoj misli. Kroz kritičko čitanje teksta Džoan Silk (Joan Silk) "Ties That Bond: The Role of Kinship in Primate Societies", uz pomoć feminističkog ispitivanja primatoloških nauka Done Heravej (Donna Haraway) ću pokazati kako studije primatologije ne predstavljaju direktan uvid u ljudsku pred-društvenost, već su nužno, uvek i već delovi same te društvenosti čija porekla pokušavaju da lociraju kao deo narativa o odnosu dualizama zapadne misli (Haraway 1989, 5). Primati su, kao i srodstvo, locirani na graničnim područjima između tačaka koje konstituišu ove binarne pojmove, te njihovo proučavanje otvara mogućnost za destabilizovanje same granice. Proučavanje primata, kao i srodstva kao graničnih tema istovremeno postavlja i pitanja onoga šta se priznaje kao legitimno znanje a šta ne, i u koju kategoriju spada (Haraway 1989, 13-14)
Book Reviews by Aleksandra Zlatkovic
Srodstvo kao distinktivna odlika ljudskih društava ili subverzija diskursa o primatima i ljudima kao odvojenim društvenim grupama U ovom radu ću kroz pokušaj da odgovorim na pitanje srodstva kao svojstvenog isključivo čovečanstvu ispitati kategoriju čovečanstva koja je zasnovana zabranom incesta, aktom koji proizvodi i srodstvo (Godelije 2003, 286-287). Nameravam da ukažem na aporiju u binarnim kategorijama zapadne misli koja vrši distinkciju između prirode i kulture, physisa i nomosa, čoveka i životinje. Srodstvo, kao odnos proizveden činom koji uspostavlja liniju demarkacije između čoveka i životinje, predstavlja ključno polje za kritiku ovih kategorija, te i za obelodanjivanje aporija do kojih one dovode. Kroz čitanje teksta Morisa Godelijea "Ubistvo oca ili žrtvovanje seksualnosti" nameravam da izmestim datost prirode u strukturalističkoj antropološkoj i psihoanalitičkoj misli i da ukažem na načine na koje je ona van-prirodna, kulturno proizvedena. Nameravam da ispitam hijerarhijsku dihotomiju čoveka i životinje, tj. kulture i prirode i da dovedem u pitanje njihovu stabilnost, kao ključne pojmove u zapadnoj misli. Kroz kritičko čitanje teksta Džoan Silk (Joan Silk) "Ties That Bond: The Role of Kinship in Primate Societies", uz pomoć feminističkog ispitivanja primatoloških nauka Done Heravej (Donna Haraway) ću pokazati kako studije primatologije ne predstavljaju direktan uvid u ljudsku pred-društvenost, već su nužno, uvek i već delovi same te društvenosti čija porekla pokušavaju da lociraju kao deo narativa o odnosu dualizama zapadne misli (Haraway 1989, 5). Primati su, kao i srodstvo, locirani na graničnim područjima između tačaka koje konstituišu ove binarne pojmove, te njihovo proučavanje otvara mogućnost za destabilizovanje same granice. Proučavanje primata, kao i srodstva kao graničnih tema istovremeno postavlja i pitanja onoga šta se priznaje kao legitimno znanje a šta ne, i u koju kategoriju spada (Haraway 1989, 13-14)