Öz: 18. yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başlarında yaşamış Enderunlu Mehmed Es'ad Ağa, yaşamı b... more Öz: 18. yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başlarında yaşamış Enderunlu Mehmed Es'ad Ağa, yaşamı boyunca birçok resmî görevinin yanı sıra divan tertip edecek kadar şiir de kaleme almış bir divan şairidir. Hazine-i Hümayun şairleri arasında değerlendirilen ve Es'ad mahlasıyla şiirler yazan şairin çoğunluğu Türkçe şiirlerden oluşan divanında Farsça şiirleri de mevcuttur. Farsça şiir yazmanın hüner sayıldığı dönemde, divanında 10 Farsça şiire yer veren şair, Türkçe-Arapça-Farsça mülemma şiirlerde de kaleme almıştır. Bir nazire şairi olarak değerlendirilebilecek Es'ad Ağa, Ali Şîr Nevaî, Hâfız-ı Şîrâzî, Fuzûlî, Bâkî, Nâbî, Erzurumlu İbrahim Hakkı gibi yaşadıkları yüzyıla damgasını vuran şairlerin şiirlerine yaptığı tazmin ve tanzirler ile dikkat çekerken Farsça kaleme aldığı şiirlerinde de bu dile olan yatkınlığını ve yetkinliğini gösterir. Aynı zamanda Hâfız'ın Divanı'nda yer alan ve en çok nazire yazılan ilk gazelini tanzir ettiği mülemma tahmis de Es'ad'ın dikkate değer şiirlerindendir. Bahsi geçen bu tahmis, içerisinde Farsça mısralar barındırması açısından çalışmaya dahil edilmiştir. Divanda yer alan 10 Farsça şiir de gazel nazım şekliyle kaleme alınmış olup Hâfız'ın gazeline yapılan tazmin; tahmis nazım şekliyle tertip edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Enderunlu Mehmed Es'ad Ağa Divanı'nda yer alan Farsça şiirleri tespit etmek ve tespit edilen şiirlerin verilerini değerlendirmektir. Devamında ise söz konusu şiirlerin çeviri yazılı ve dil içi çevirili şekilleri verilerek şiirler hakkında genel bir değerlendirmede bulunmaktır..
BENZETMEYE DAYALI EDEBÎ SANATLAR BAĞLAMINDA MEHMED ESʽAD AĞA DÎVÂNI , 2022
Şiirin birincil amacı güzeli ve güzelliği yansıtmaktır. Bunu yaparken estetik zevke hitap etmesi ... more Şiirin birincil amacı güzeli ve güzelliği yansıtmaktır. Bunu yaparken estetik zevke hitap etmesi gerektiğini bilen şairler, muhayyileleri ve istidâdları doğrultusunda sıklıkla benzetmelerden yararlanmışlardır. Aynı zamanda şiirdeki derin anlamsal yapıyı ortaya çıkarmak ve onu kavramsallaştırmak için de benzetmeler en önemli unsurlar olmuştur. Benzetme söz konusu olduğunda ise şairlerin en sık kullandığı sanatların başında teşbîh ve istiâre sanatları yer almıştır. Dîvân şiiri geleneğinde belirli mazmunlar etrafında şekillenen benzetmeye dayalı bu sanatlar, 19. yüzyıla gelindiğinde değişen zihniyet yapısı ve her alanda yaşanan gelişmeler eşliğinde birtakım değişikliklere uğramıştır. Esasında önceki yüzyıllarda Sebk-i Hindî'nin de etkisiyle mevcut mazmunların imge dünyasındaki değişim teşebbüsleri ve öze dokunmadan yaşanan değişimler 19. yüzyılda teâmülün dışına çıkmıştır. Sanayi devriminin izdüşümleri de şairlerin teşbîh dünyasında yerini almış ve dolayısıyla sevgilinin saçlarının telgraf tellerine, âşığın yanan yüreğinin vapur ocağına benzetildiği. Bu çalışmada Enderun'da yetişmiş Hazine-i Hümayûn şairlerinden Mehmed Esʽad Ağa ve dîvânı kısaca tanıtılmış, sonrasında dîvânında yer alan benzetmeye dayalı edebî sanatlardan teşbîh ve istiâre sanatı seçilerek çalışma sınırlandırılmıştır. Es'ad Ağa'nın benzetmeler dünyası tetkik edilirken onun, yaşadığı dönemdeki değişim ve gelişimlerin neresinde yer aldığı da tespit edilmeye çalışılmıştır.
Öz: 18. yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başlarında yaşamış Enderunlu Mehmed Es'ad Ağa, yaşamı b... more Öz: 18. yüzyılın sonları ile 19. yüzyılın başlarında yaşamış Enderunlu Mehmed Es'ad Ağa, yaşamı boyunca birçok resmî görevinin yanı sıra divan tertip edecek kadar şiir de kaleme almış bir divan şairidir. Hazine-i Hümayun şairleri arasında değerlendirilen ve Es'ad mahlasıyla şiirler yazan şairin çoğunluğu Türkçe şiirlerden oluşan divanında Farsça şiirleri de mevcuttur. Farsça şiir yazmanın hüner sayıldığı dönemde, divanında 10 Farsça şiire yer veren şair, Türkçe-Arapça-Farsça mülemma şiirlerde de kaleme almıştır. Bir nazire şairi olarak değerlendirilebilecek Es'ad Ağa, Ali Şîr Nevaî, Hâfız-ı Şîrâzî, Fuzûlî, Bâkî, Nâbî, Erzurumlu İbrahim Hakkı gibi yaşadıkları yüzyıla damgasını vuran şairlerin şiirlerine yaptığı tazmin ve tanzirler ile dikkat çekerken Farsça kaleme aldığı şiirlerinde de bu dile olan yatkınlığını ve yetkinliğini gösterir. Aynı zamanda Hâfız'ın Divanı'nda yer alan ve en çok nazire yazılan ilk gazelini tanzir ettiği mülemma tahmis de Es'ad'ın dikkate değer şiirlerindendir. Bahsi geçen bu tahmis, içerisinde Farsça mısralar barındırması açısından çalışmaya dahil edilmiştir. Divanda yer alan 10 Farsça şiir de gazel nazım şekliyle kaleme alınmış olup Hâfız'ın gazeline yapılan tazmin; tahmis nazım şekliyle tertip edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Enderunlu Mehmed Es'ad Ağa Divanı'nda yer alan Farsça şiirleri tespit etmek ve tespit edilen şiirlerin verilerini değerlendirmektir. Devamında ise söz konusu şiirlerin çeviri yazılı ve dil içi çevirili şekilleri verilerek şiirler hakkında genel bir değerlendirmede bulunmaktır..
BENZETMEYE DAYALI EDEBÎ SANATLAR BAĞLAMINDA MEHMED ESʽAD AĞA DÎVÂNI , 2022
Şiirin birincil amacı güzeli ve güzelliği yansıtmaktır. Bunu yaparken estetik zevke hitap etmesi ... more Şiirin birincil amacı güzeli ve güzelliği yansıtmaktır. Bunu yaparken estetik zevke hitap etmesi gerektiğini bilen şairler, muhayyileleri ve istidâdları doğrultusunda sıklıkla benzetmelerden yararlanmışlardır. Aynı zamanda şiirdeki derin anlamsal yapıyı ortaya çıkarmak ve onu kavramsallaştırmak için de benzetmeler en önemli unsurlar olmuştur. Benzetme söz konusu olduğunda ise şairlerin en sık kullandığı sanatların başında teşbîh ve istiâre sanatları yer almıştır. Dîvân şiiri geleneğinde belirli mazmunlar etrafında şekillenen benzetmeye dayalı bu sanatlar, 19. yüzyıla gelindiğinde değişen zihniyet yapısı ve her alanda yaşanan gelişmeler eşliğinde birtakım değişikliklere uğramıştır. Esasında önceki yüzyıllarda Sebk-i Hindî'nin de etkisiyle mevcut mazmunların imge dünyasındaki değişim teşebbüsleri ve öze dokunmadan yaşanan değişimler 19. yüzyılda teâmülün dışına çıkmıştır. Sanayi devriminin izdüşümleri de şairlerin teşbîh dünyasında yerini almış ve dolayısıyla sevgilinin saçlarının telgraf tellerine, âşığın yanan yüreğinin vapur ocağına benzetildiği. Bu çalışmada Enderun'da yetişmiş Hazine-i Hümayûn şairlerinden Mehmed Esʽad Ağa ve dîvânı kısaca tanıtılmış, sonrasında dîvânında yer alan benzetmeye dayalı edebî sanatlardan teşbîh ve istiâre sanatı seçilerek çalışma sınırlandırılmıştır. Es'ad Ağa'nın benzetmeler dünyası tetkik edilirken onun, yaşadığı dönemdeki değişim ve gelişimlerin neresinde yer aldığı da tespit edilmeye çalışılmıştır.
Uploads
Papers by Havva Tok Yıldız