Articles by Marianne Eekhout
Tijdschrift voor Geschiedenis, 2020
During Napoleon Bonaparte’s reign as king and emperor of the Netherlands (1810-1813) the Napoleon... more During Napoleon Bonaparte’s reign as king and emperor of the Netherlands (1810-1813) the Napoleonic eagle had a prominent place in Dutch society. Coats of arms were changed and civic symbols were altered to fit the new regime. But what happened to these symbols when Napoleon’s occupation was over? Were they destroyed, as in France, or was there a different way of looking at Napoleonic symbolism? On a national level the Netherlands attempted to forget the period 1810-1813. As this article argues, events were remembered very differently at a local level. As the case study of Dordrecht proves, objects related to the visit of Napoleon to the city in 1811, and to his reign in general, remained in circulation there. Private stories connected to 1811 secured a place for a seemingly negative episode in the history of Dordrecht. Moreover, the visit created feelings of civic and military pride in the same way that independence did in 1813.
Jaarboek de zeventiende eeuw 2019: cultuur in de Nederlanden in interdisciplinair perspectief, 2019
In 1721 voltooide Abraham van der Eyck een variant van de zogenaamde weegschaal, een bekende pren... more In 1721 voltooide Abraham van der Eyck een variant van de zogenaamde weegschaal, een bekende prent uit de periode van de Bestandstwisten (1609-1621). Aan de hand van het schilderij van Van der Eyck zoomt dit artikel in op de omgang met en de herinnering aan de Bestandstwisten, in het bijzonder de terechtstelling van Johan van Oldenbarnevelt, een eeuw na dato.
Leidschrift. Historisch Tijdschrift, 2019
Schilders Joachim Wtewael en Paulus Moreelse speelden een prominente rol in de Utrechtse politiek... more Schilders Joachim Wtewael en Paulus Moreelse speelden een prominente rol in de Utrechtse politiek tijdens de Bestandstwisten (1609-1621). Kunst, politiek en religie had een wisselende betekenis in de levens van deze twee mannen en de manier waarop zij hun kunstenaarschap met hun maatschappelijke carrière en politieke leven combineerden. De stijl en onderwerpskeuze van deze twee schilders werd niet (direct) beïnvloed door hun politieke bezigheden.
Holland. Historisch Tijdschrift, 2018
De Bestandstwisten leidden tot grote politieke en religieuze onrust in de
Republiek. De Synode va... more De Bestandstwisten leidden tot grote politieke en religieuze onrust in de
Republiek. De Synode van Dordrecht loste het religieuze conflict op, terwijl de terechtstelling van landsadvocaat Johan van Oldenbarnevelt een nieuwe richting aangaf in de politiek. In ‘vredig Holland’ was de rust echter niet overal teruggekeerd. In de beeldvorming zochten groepen, zoals de remonstranten, naar hun eigen duiding van de Bestandstwisten. Zij gebruikten daarvoor onder andere satires van de Synode en de terechtstelling van Oldenbarnevelt. Remonstrantse opdrachtgevers bestelden schilderijen die commentaar leverden op de gebeurtenissen, door middel van een allegorie met dieren. Kunstenaar Cornelis Saftleven, die al eerder dierenallegorieën schilderde, speelde in dit proces een sleutelrol. In dit artikel worden de schilderijen van de Synode en de terechtstelling geanalyseerd. Hoe ontstonden ze, waar waren ze te zien, en welk effect hadden zij in ‘vredig Holland’?
Holland. Historisch Tijdschrift, 2016
Vaderlandse oudheden maken een klein deel uit van de Nederlandse, burgerlijke
verzamelcultuur. H... more Vaderlandse oudheden maken een klein deel uit van de Nederlandse, burgerlijke
verzamelcultuur. Het zijn unieke voorwerpen wier waarde niet in geld
valt uit te drukken, maar ze zijn zelden bestudeerd. Tijdens de Nederlandse
Opstand kwam er veel belangstelling voor het vaderlandse verleden. Ook het
bewaren van voorwerpen die te maken hadden met de oorlog kreeg een
nieuwe impuls. Met name in de stad Leiden circuleerden veel van dit soort
seculiere relieken of oudheden. Zij werden tot ver in de 19de eeuw bewaard
door particulieren, zowel door welgestelde als ‘gewone’ burgers. De kennis
over deze Leidse oudheden geeft daarom meer inzicht in de Hollandse
verzamelcultuur.
Historians generally consider centenaries in the nineteenth century as ‘invented traditions’
and ... more Historians generally consider centenaries in the nineteenth century as ‘invented traditions’
and in terms of scale and political motivation emphasise discontinuity with jubilees celebrated
in the early modern period. This article, however, contends that centennial jubilees were
organised and celebrated widely before the nineteenth century. Focusing on seventeenthcentury
commemorations of the Revolt of the Netherlands – both in the Dutch Republic and
the Habsburg Netherlands – the authors shed new light on why people celebrated centenaries
and what was at stake in doing so. People did not simply celebrate the passage of time, but
jubilees also served clear secondary purposes. Foreign invasions threatening the unity of the
Republic and the ongoing threat of Protestantism to South Nederlandish Catholicism motivated
people to organise centenaries, much in the same way that nationalism stimulated the
celebration of jubilees in the nineteenth century. A common feature of early modern centenaries
was that commemoration of the past often masked disunity and political uncertainty.
Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, 2018
In 1566 teisterde de Beeldenstorm de Nederlanden. Deze ging aan Dordrecht voorbij dankzij daadkra... more In 1566 teisterde de Beeldenstorm de Nederlanden. Deze ging aan Dordrecht voorbij dankzij daadkrachtig optreden van het stadsbestuur, maar in 1572 ontsnapte de stad niet aan de protestantisering van kerkgebouwen, waarbij talloze katholieke kunstwerken uit de kerken werden verwijderd. Hoe dit in zijn werk ging, en waar kerkelijke kunst terecht kwam, beschrijft dit artikel.
(zie link voor het artikel via de website van het Statenbijbelmuseum)
On 5 August 1781 the naval battle of the Dogger Bank took place between the British and the Dutch... more On 5 August 1781 the naval battle of the Dogger Bank took place between the British and the Dutch Navy during the Fourth Anglo-Dutch war. Both parties claimed victory, and especially in the Dutch Republic the event was celebrated elaborately. The seven captains of the ships that engaged in the battle immediately became famous. The public bought and commissioned battle memorabilia which featured these ‘heroes of Doggersbank’. Political leaders from opposite sides, patriots and orangists, contributed to the heroicstatus of the captains. And, their accomplishments put them in line with other Dutch naval heroes from the seventeenth century, such as Michiel de Ruyter. However, somewhere during the twentieth century, the eighteenth century captains lost their status. This article therefore tries to analyze how the heroes of Doggersbank were ‘made’, and to a lesser degree, how the existing memorabilia aided to keep their memory alive in the nineteenth century. After all, these objects, ranging from prints to fans, from medals to needle cases, and from ribbons to paintings, still remind us of these heroes’ former glory.
Samenvatting – Tijdens de Tachtigjarige Oorlog hadden penningen vaak een belangrijke boodschap. W... more Samenvatting – Tijdens de Tachtigjarige Oorlog hadden penningen vaak een belangrijke boodschap. Welke rol speelden deze penningen in de identiteitsvorming van zeventiende-en achttiende-eeuwers in de Republiek? Aan de hand van een speciaal jongensportret uit 1622 met daarop een gouden penning van het turfschip van Breda (1590) wordt hiervan een beeld geschetst. Summary – During the Dutch Revolt medals often had an important message. This article discusses how these medals served to express the local, family and personal identity in the seventeenth and eighteenth centuries. Their uses are illustrated on a portrait dated 1622 displaying a young boy wearing a medal with the well-known peat barge of Breda (1590).
Memory before Modernity. Practices of Memory in Early Modern Europe, Dec 2013
Noordbrabants Historisch Jaarboek, Dec 2012
This article focuses on several secular relics related to the siege of Leiden in 1574. Most of th... more This article focuses on several secular relics related to the siege of Leiden in 1574. Most of these relics were kept in local households for decades or centuries before being sold to collectors or museums. Especially in Leiden many people kept relics such as medals, cooking pots and memorabilia related to local heroes such as burgomaster Pieter van der Werf, because they were proud of what their city had achieved during the Dutch Revolt. In Leiden, and many other cities throughout the Low Countries these relics were kept, collected and interpreted for centuries. Therefore relics and other material objects are an important aspect of the development of local memory cultures in the seventeenth century.
Article about local memory culture in the Dutch city of Haarlem after the Dutch Revolt. While it ... more Article about local memory culture in the Dutch city of Haarlem after the Dutch Revolt. While it has been suggested that the unfortunate siege of Haarlem in 1573 had to be forgotten within Haarlem, this research proves that stories about the siege still circulated in and beyond the city. For example, inhabitants started to collect and display cannonballs and their accompanying stories - mostly about the way they had been saved from certain death by divine providence. Besides the stories about the siege, however, the magistrates of Haarlem also propagated an ancient medieval tale, the siege of Damietta, to demonstrate the innate courage of the city's population during the siege of 1573.
Master thesis about how English follies functioned within their original setting and how we look ... more Master thesis about how English follies functioned within their original setting and how we look upon their existence today. Can these follies be called heritage? Why were they built? And what happens when you apply the concepts memory, identity, nostalgia and authenticity to these excentric structures.
Article about how authenticity plays a role in British heritage film of the late twentieth century.
Article about dissemination of news and in particular messengers during the Dutch Revolt in two b... more Article about dissemination of news and in particular messengers during the Dutch Revolt in two besieged cities, Leyden and Haarlem.
Based on Master thesis about messengers and dissemination of news during the Dutch Revolt, written in 2006
Books by Marianne Eekhout
De grote en vreeselike vloed. De Sint-Elisabethsvloed 1421-2021, 2021
Zeshonderd jaar geleden vond de Sint-Elisabethsvloed plaats, een van de grootste watersnoodrampen... more Zeshonderd jaar geleden vond de Sint-Elisabethsvloed plaats, een van de grootste watersnoodrampen uit de Nederlandse geschiedenis. In de nacht van 18 op 19 november 1421 braken de dijken door in de omgeving van Dordrecht: veel dorpen verdwenen voorgoed in de golven.
Deze ramp leeft nog altijd voort in ons collectieve geheugen. De verhalen over een overstroming van Bijbelse proporties vormden de basis voor een rijke herinneringscultuur. Vanaf de vijftiende eeuw hebben talloze schilders, schrijvers, prenten- en kaartenmakers de ramp vereeuwigd.
Dit rijk geïllustreerde boek gaat in op de mythevorming en de culturele verbeelding van de ramp, beschrijft het ontstaan en vergaan van dit Zuid-Hollandse landschap, en werpt een blik in de toekomst van onze omgang met water.
De Tachtigjarige Oorlog is levend erfgoed. De overwinningen en nederlagen, belegeringen en veldsl... more De Tachtigjarige Oorlog is levend erfgoed. De overwinningen en nederlagen, belegeringen en veldslagen, aanvallen en furies staan letterlijk en figuurlijk in ons collectief geheugen gegrift. Veel oorlogsverhalen gaan vergezeld van fysieke overblijfselen uit de zestiende en zeventiende eeuw. Mensen bewaarden brokstukken, kanonskogels en beschadigde heiligenbeelden als aandenken. Ze lieten gevelstenen, schilderijen, medailles, keramiek, zilverwerk en glas maken met voorstellingen erop die herinnerden aan de oorlog. Marianne Eekhout beschrijft waarom materiële herinneringen aan een oorlog, in dit geval de Tachtigjarige Oorlog, bewaard worden. In de privé-omgeving wilden mensen op deze manier hun eigen, positieve of negatieve, verhaal levend houden. En ze waren trots op de ontvangen geschenken. Op stedelijk en nationaal niveau gebruikten politieke en religieuze leiders memorabilia om harmonie te bevorderen en een gezamenlijke identiteit te bewerkstelligen. De memorabilia van de Tachtigjarige Oorlog maken de strijd tastbaar en onvergetelijk, tot op de dag van vandaag.
Kunnen kunst en calvinisme samen gaan? Deze studie (en gelijknamige tentoonstelling) analyseert ... more Kunnen kunst en calvinisme samen gaan? Deze studie (en gelijknamige tentoonstelling) analyseert de omgang van gereformeerden met kunst, de drang naar het maken van nieuwe kunst die aan hun criteria voldoet en de ontwikkeling van die kunst van de 16e tm 19e eeuw. De kunst blijkt veelzijdiger dan gedacht en kunst is, ook in de calvinistische maatschappij, een manier om een boodschap over te brengen. Zelfs de Statenbijbel, het kerkzilver en de kerkgebouwen werden opnieuw verheven tot kunstwerken. Bovendien zijn de belangrijkste Nederlandse kunstenaars - van Rembrandt tot Van Gogh - stuk voor stuk op hun eigen manier verbonden door het thema calvinisme en kunst.
Uploads
Articles by Marianne Eekhout
Republiek. De Synode van Dordrecht loste het religieuze conflict op, terwijl de terechtstelling van landsadvocaat Johan van Oldenbarnevelt een nieuwe richting aangaf in de politiek. In ‘vredig Holland’ was de rust echter niet overal teruggekeerd. In de beeldvorming zochten groepen, zoals de remonstranten, naar hun eigen duiding van de Bestandstwisten. Zij gebruikten daarvoor onder andere satires van de Synode en de terechtstelling van Oldenbarnevelt. Remonstrantse opdrachtgevers bestelden schilderijen die commentaar leverden op de gebeurtenissen, door middel van een allegorie met dieren. Kunstenaar Cornelis Saftleven, die al eerder dierenallegorieën schilderde, speelde in dit proces een sleutelrol. In dit artikel worden de schilderijen van de Synode en de terechtstelling geanalyseerd. Hoe ontstonden ze, waar waren ze te zien, en welk effect hadden zij in ‘vredig Holland’?
verzamelcultuur. Het zijn unieke voorwerpen wier waarde niet in geld
valt uit te drukken, maar ze zijn zelden bestudeerd. Tijdens de Nederlandse
Opstand kwam er veel belangstelling voor het vaderlandse verleden. Ook het
bewaren van voorwerpen die te maken hadden met de oorlog kreeg een
nieuwe impuls. Met name in de stad Leiden circuleerden veel van dit soort
seculiere relieken of oudheden. Zij werden tot ver in de 19de eeuw bewaard
door particulieren, zowel door welgestelde als ‘gewone’ burgers. De kennis
over deze Leidse oudheden geeft daarom meer inzicht in de Hollandse
verzamelcultuur.
and in terms of scale and political motivation emphasise discontinuity with jubilees celebrated
in the early modern period. This article, however, contends that centennial jubilees were
organised and celebrated widely before the nineteenth century. Focusing on seventeenthcentury
commemorations of the Revolt of the Netherlands – both in the Dutch Republic and
the Habsburg Netherlands – the authors shed new light on why people celebrated centenaries
and what was at stake in doing so. People did not simply celebrate the passage of time, but
jubilees also served clear secondary purposes. Foreign invasions threatening the unity of the
Republic and the ongoing threat of Protestantism to South Nederlandish Catholicism motivated
people to organise centenaries, much in the same way that nationalism stimulated the
celebration of jubilees in the nineteenth century. A common feature of early modern centenaries
was that commemoration of the past often masked disunity and political uncertainty.
(zie link voor het artikel via de website van het Statenbijbelmuseum)
Based on Master thesis about messengers and dissemination of news during the Dutch Revolt, written in 2006
Books by Marianne Eekhout
Deze ramp leeft nog altijd voort in ons collectieve geheugen. De verhalen over een overstroming van Bijbelse proporties vormden de basis voor een rijke herinneringscultuur. Vanaf de vijftiende eeuw hebben talloze schilders, schrijvers, prenten- en kaartenmakers de ramp vereeuwigd.
Dit rijk geïllustreerde boek gaat in op de mythevorming en de culturele verbeelding van de ramp, beschrijft het ontstaan en vergaan van dit Zuid-Hollandse landschap, en werpt een blik in de toekomst van onze omgang met water.
Republiek. De Synode van Dordrecht loste het religieuze conflict op, terwijl de terechtstelling van landsadvocaat Johan van Oldenbarnevelt een nieuwe richting aangaf in de politiek. In ‘vredig Holland’ was de rust echter niet overal teruggekeerd. In de beeldvorming zochten groepen, zoals de remonstranten, naar hun eigen duiding van de Bestandstwisten. Zij gebruikten daarvoor onder andere satires van de Synode en de terechtstelling van Oldenbarnevelt. Remonstrantse opdrachtgevers bestelden schilderijen die commentaar leverden op de gebeurtenissen, door middel van een allegorie met dieren. Kunstenaar Cornelis Saftleven, die al eerder dierenallegorieën schilderde, speelde in dit proces een sleutelrol. In dit artikel worden de schilderijen van de Synode en de terechtstelling geanalyseerd. Hoe ontstonden ze, waar waren ze te zien, en welk effect hadden zij in ‘vredig Holland’?
verzamelcultuur. Het zijn unieke voorwerpen wier waarde niet in geld
valt uit te drukken, maar ze zijn zelden bestudeerd. Tijdens de Nederlandse
Opstand kwam er veel belangstelling voor het vaderlandse verleden. Ook het
bewaren van voorwerpen die te maken hadden met de oorlog kreeg een
nieuwe impuls. Met name in de stad Leiden circuleerden veel van dit soort
seculiere relieken of oudheden. Zij werden tot ver in de 19de eeuw bewaard
door particulieren, zowel door welgestelde als ‘gewone’ burgers. De kennis
over deze Leidse oudheden geeft daarom meer inzicht in de Hollandse
verzamelcultuur.
and in terms of scale and political motivation emphasise discontinuity with jubilees celebrated
in the early modern period. This article, however, contends that centennial jubilees were
organised and celebrated widely before the nineteenth century. Focusing on seventeenthcentury
commemorations of the Revolt of the Netherlands – both in the Dutch Republic and
the Habsburg Netherlands – the authors shed new light on why people celebrated centenaries
and what was at stake in doing so. People did not simply celebrate the passage of time, but
jubilees also served clear secondary purposes. Foreign invasions threatening the unity of the
Republic and the ongoing threat of Protestantism to South Nederlandish Catholicism motivated
people to organise centenaries, much in the same way that nationalism stimulated the
celebration of jubilees in the nineteenth century. A common feature of early modern centenaries
was that commemoration of the past often masked disunity and political uncertainty.
(zie link voor het artikel via de website van het Statenbijbelmuseum)
Based on Master thesis about messengers and dissemination of news during the Dutch Revolt, written in 2006
Deze ramp leeft nog altijd voort in ons collectieve geheugen. De verhalen over een overstroming van Bijbelse proporties vormden de basis voor een rijke herinneringscultuur. Vanaf de vijftiende eeuw hebben talloze schilders, schrijvers, prenten- en kaartenmakers de ramp vereeuwigd.
Dit rijk geïllustreerde boek gaat in op de mythevorming en de culturele verbeelding van de ramp, beschrijft het ontstaan en vergaan van dit Zuid-Hollandse landschap, en werpt een blik in de toekomst van onze omgang met water.
Presentatie door Marianne Eekhout over memorabilia van de Tachtigjarige Oorlog en de slag bij Doggersbank (1781). In de lezing gaat zij in op de penning als medium van herinnering, waarbij zij de functie en boodschap van penningen centraal stelt.
The aim of this paper is to consider these physical changes to a city’s appearance in order to understand what the destruction, demolition or removal meant for different groups in the urban community. In the Dutch Republic Catholics, for instance, continued to visit the sites of demolished chapels and churches to celebrate mass or to commemorate the past. In this case the Dutch Revolt only added another layer of commemoration, while the intention had been to remove Catholic memories from the site. Even with no visible traces of the past left standing, many places thus still reminded people of the Revolt.
About the First Free Assembly of the States in Dordrecht in 1572, freedom of conscience and religion and the Dutch Revolt