Blade Runner

Titulo di Blade Runner (reda)

Blade Runner esas usana cienco-fiktiva filmo di 1982 dil jenro nove-nigra direktita da Ridley Scott, skribita da Hampton Fancher e David Peoples, kun steli Harrison Ford, Rutger Hauer, Sean Young, ed Edward James Olmos.

Ol esas nefidela adapturo dil romano di 1968 Do Androids Dream of Electric Sheep? da Philip K. Dick. Lokizita en distopiana Los Angeles en 2019, la filmo montras futuro en qua sintezala homi konocata kom replicants fabrikesas da la potenta Tyrell-Korporaciono por laboro en extertera kolonii. Kande fuganta grupo de replicants duktata da Roy Batty (Hauer) eskapas retro a Tero, fatigita policano Rick Deckard (Ford) nevolunte konsentas chasar li. Dum lua inquesti, Deckard renkontras Rachael (Young), avancinta replicant qua questionigas da lu sua laboro.

Blade Runner esis min sucesoza kam expektita en Nord-Amerikana cinemi e polarizis kritikisti; uli laudis olua temala komplexeso ed imaji, dum ke altri desplezesis da olua nekonvencionala rapideso e komploto. Tamen, ol pose divenis aklamita "kulto"-filmo, e nun egardesas kom un ek la maxim bona filmi cienco-fiktva di omna tempo. Aklamita pro lua produkto-desegno qua montras "retrofitted"-a futuro, Blade Runner restas bona exemplo di cinemajo neo-noir-ala. La muziko, kompozita da Vangelis, kritikale aklamesis, e nominesis en 1983 por premii BAFTA e Golden Globe pro maxim bona originala muziko.

La filmo forte influis multa filmi cienco-fiktiva, video-ludi, anime, e televizion-serii. La filmo atencigis la verki da Philip K. Dick da Hollywood, e plura posa filmi fondesis sur lua verki. Scott egardas Blade Runner kom "probable" sua maxim kompleta e personala filmo. Dum la yaro pos olua edito, la filmo ganis la Hugo-Premio di Best Dramatic Presentation, ed en 1993 ol selektesis por prezerveso en la United States National Film Registry da la Library of Congress di Usa kom "kulturale, historiale, od estetikale signifikanta". Sequo-filmo, Blade Runner 2049, editesis en oktobro 2017.

Sep versioni di Blade Runner existas rezulte kontroversal chanji demandita da exekutivi. Direktisto-versiono ("Director's cut") editesis en 1992 pos forta reakto a klado. To, kun la populareso dil filmo kom video-lokacajo, igis ol un ek l'unesma filmi editita en DVD-formato. En 2007, Warner Bros. editis The Final Cut, dijitale remastered versiono okazione la 25ma aniversario, e la unika versiono sur qua Scott retenis artistala direkto. The Final Cut pleis en selektita cinemi ed editesis en formati DVD, HD DVD, e Blu-ray.

Temi

La filmo havas multa dramatala e naracala niveli. Ol employas ula konvencioni di film noir, inter li la karaktero di femme fatale; naraco da la protagonisto (en la originala edito); chiaroscuro-cinematografo; e la questionebla etikala atitudo dil heroo - qua mem inkluzas reflekti pri la naturo di sua propra homeso. Ol esas literaturala filmo cienco-fiktiva, temale enfaldante la filozofio di religio ed etikala impliki di homala mastreso di genetikala injeniorarto en la kuntexto di klasika Greka dramato ed aroganteso. Ol anke cherpas de Biblala imaji, quala l'inundo di Noah, e literaturala fonti, quala Frankenstein. Linguale, la temo di mortonteso subtile repetesas en la shako-ludo inter Sebastian e Tyrell, supozeble fondita sur la famoza Immortal Game of 1851.

Blade Runner exploras la efekti di teknologio ye la ambiento e socio per referar la pasinto, uzante literaturo, religiala simbolismo, klasika dramatala temi, e film noir-tekniki. Ta tenso inter pasinto, prezento, e futuro reflektesas en la "retrofitted"-a futuro montrata en la filmo, futuro alta-teknologia e brilanta ulaloke, ma dekadinta ed ekmoda altraloke. En interviuvo kun la jurnalo The Observer en 2002, Ridley Scott deskriptis la filmo kom "extreme tenebroza, e literale e metaforale, kun stranje masokista sento". Il anke dicis ke il "prizis la ideo di explorar doloro" pos la morto di lua fratulo pro pelo-kancero: "Kande il esis malada, vizitadis il en London, e to esis vere traumatoza por me."

Sento di pretimo e paranoio permeas la mondo di la filmo: korporacionala povo dominacas; la polico semblas omnaloka; vehilo ed averto-lumi sondas edifici; e la konsequaji di enorma biomedicinala povo super la individuo exploresas - aparte egarde enplantacita memori di le replicants. L'ambiento direktesas ye vasta skalo, ed akompanas absenteso di irga naturala vivo; exemple, artifical animali supleas sua extingita preirinti. Ta opresiva fundo explikas la freque referata migrado da homi ad "off-world"-a (extertera) kolonii. La distopiana temi explorata en Blade Runner esas frua exemplo dil expanso di cyberpunk-koncepti aden cinemo. Okuli esas riokuranta motifo, anke manipulita imaji, tale questionante la naturo di realeso e nia kapableso exakte perceptar e memorar ol.

Ta temala elementi provizas atmosfero di necerteso por la centrala temo di Blade Runner di examenar la homaro. Por deskovrar replicants, empatio-probo uzesas, di qua plura questioni enfokigas la trakto di animali - semble nekareebla indikilo di onua "homeso". Le replicants semble montras kompato e sucio ad una altra apudpozesas kontre homa karakteri qui indijas empatio, dum ke la amaso de homi en la stradi esas kolda e nepersonala. La filmo mem questionas ka Deckard povus esar replicant, tale koaktanta la spektanti rievaluar la senco di esar homo.

La questiono, ka Deckard esas homo o replicant esas duranta kontroverso depos l'edito dil filmo. Michael Deeley e Harrison Ford volis ke Deckard esez homo, dum ke Hampton Fancher preferis ambigueso. Ridley Scott konfirmis ke en lua viziono, Deckard esas replicant.

Muziko

La muziko di Blade Runner da Vangelis esas obskura melodioza kombinuro de klasika kompozo e futurista sintezili qua reflektas la film-noir-ala retro-futuro imaginita da Ridley Scott. Vangelis, fresha de lua muziko por Chariots of Fire, kompozis e pleis la muziko per sua sintezili. Il anke uzis diversa kloshi e la voco di kunlaboranto Demis Roussos. Altra memorinda sono esas la saxofono-solo "Love Theme" dal britana saxofonisto Dick Morrissey, qua pleis ye multa albumi da Vangelis. Ridley Scott anke uzis "Memories of Green" del Vangelis-albumo See You Later, orkestrala versiono di qua Scott pose uzis en sua filmo Someone to Watch Over Me.

Kun la kompozuri e texturi da Vangelis, la muziko dil filmo anke kontenas kansono da la japoniana ensemblo Nipponia – "Ogi no Mato" o "The Folding Fan as a Target" de Traditional Vocal and Instrumental Music - e kansono dal harpisto Gail Laughton de "Harps of the Ancient Temples" che Laurel Records.

En kulturo

Malgre ke ne esir unesme suceso che Nord-Amerikani, Blade Runner esis populara internacione e ganis "kulto"-fanatikaro. La obskura stilo e futurista desegni dil filmo servis kom exemplo, ed olua influo esas videbla en multa posa filmi cienco-fiktivala, video-ludi, anime, e televizion-programi. Exemple, Ronald D. Moore e David Eick, la produktisti di la ri-imaginita Battlestar Galactica, amba citis Blade Runner kom un ek la granda influi ye ta programo.