Zoe Dionyssiou is Associate Professor of Music Education at the Department of Music Studies, Ionian University. She is Director for the MA in Music Education at Ionian University that operates since 2016. Besides her academic duties, she coordinates a series of community music educational activities organised by Ionian University (music education programmes for babies and toddlers, interdisciplinary music-based educational programmes in museums, art galleries, libraries, etc). Her main research interests include early childhood music education, children’s traditional singing games and the teaching of Greek folk music, etc. Since 2012 she co-ordinates the music performing student group Aneva milo - Kateva rodi, that explores and presents folklore and ethnomusicological material (traditional children’s songs, singing games, customs, and stories) with educational orientation. She is academic co-ordinator of the “MARIZA: Digital repository for the teaching of Greek language and music through Mariza Koch’s songs”, for the teaching of Greek language as a second or foreign language through Mariza Koch’s songs.
H διδασκαλία της μελοποιημένης ποίησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι δραστηριότητα με μουσικ... more H διδασκαλία της μελοποιημένης ποίησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι δραστηριότητα με μουσικούς, γλωσσικούς και ευρύτερα καλλιτεχνικούς στόχους. Πρωτίστως συνδέεται με τα μαθήματα της Μουσικής και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άλλα μαθήματα του σχολικού προ- γράμματος, όπως Καλλιτεχνικά, Ιστορία, Ξένη Γλώσσα, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, κλπ. Οι έφηβοι μαθητές έχουν ανάγκη από ανανεωμένο διδακτικό υλικό και νέες διδακτικές προσεγγίσεις που θα δημιουργήσουν κίνητρα για κριτική σκέψη, προβληματισμό, και θα τους προσφέρουν εργαλεία για την κατανόηση των ιστο- ρικών δεδομένων και των διαδρομών της μουσικής και της ποίησης στη χώρα τους και στον κόσμο. Με αφορμή τρία ποιήματα του Νίκου Γκάτσου παρουσιάζεται μία διδακτική πρόταση για τη διδασκαλία της μελοποιημένης ποίησης στο Γυμνά- σιο. Η προτεινόμενη μεθοδολογία βασίζεται σε σύγχρονες μουσικοπαιδαγωγικές και διακαλλιτεχνικές προσεγγίσεις και επιδιώκει να ανταποκριθεί στις ανάγκες των μαθητών στο σύγχρονο σχολείο. Ιδιαίτερα στοχεύει στην κοινωνικοσυναισθηματική μάθηση, στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της πολυτροπικής καλλιτεχνικής έκφρασης των μαθητών. Αναπτύσσεται γύρω από τρεις άξονες: α) με αφορμή τον στίχο, β) σύνδεση λόγου και μουσικής, γ) δημιουργία νέας καλλιτεχνικής έκφρασης. Η μελοποιημένη ποίηση μπορεί να αποτελέσει πρόταση μιας κριτικής προσέγγισης στη διδασκαλία και μάθηση, που ίσως γίνει άσκηση φαντασίας, ελευθερίας και εσω- τερικής διεύρυνσης για τους σημερινούς νέους.
Διονυσίου, Ζ. (2023) Μεταπλάθοντας τη μουσική παράδοση σε μουσική παράσταση: η ομάδα 'Ανέβα μήλο ... more Διονυσίου, Ζ. (2023) Μεταπλάθοντας τη μουσική παράδοση σε μουσική παράσταση: η ομάδα 'Ανέβα μήλο - Κατέβα ρόδι' και το παράδειγμα της παράστασης 'Η Στρίγγλα' μέσα από τη συλλογική εμπειρία των μελών της. Στο Ι. Φούλιας, Ε. Γιαννόπουλος & Δ. Έξαρχος (επιμ.) Πρακτικά 14ου Διατµηµατικού Μουσικολογικού Συνεδρίου «Ιστορίες, παραδόσεις, µεταπλάσεις» (σσ. 321-339). Ελληνική Μουσικολογική Εταιρεία.
Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο βίωμα των μελών της καλλιτεχνικής φοιτητικής ομάδας μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων του Ιονίου Πανεπιστημίου «Ανέβα μήλο – Κατέβα ρόδι» μέσα από τις αφηγήσεις τους. Η μελέτη εστιάζεται στο παράδειγμα της παράστασης Η Στρίγγλα (2018-2019) και συγκεκριμένα στο πώς βίωσαν οι φοιτητές τη δημιουργία της παράστασης από τα πρώτα στάδια σύλληψης της ιδέας έως και την ολοκλήρωσή της μέσα από πέντε παραστάσεις κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019. Έτσι αναδεικνύεται το πώς μεταφέρθηκαν στοιχεία της μουσικής παράδοσης σε μια μουσική ή μουσικοθεατρική παράσταση.
Τα μουσικά παιχνίδια των παιδιών τα τελευταία χρόνια προσελκύουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρο... more Τα μουσικά παιχνίδια των παιδιών τα τελευταία χρόνια προσελκύουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον της μουσικοπαιδαγωγικής κοινότητας. Μέχρι το 1950 περίπου, οι όποιες συντονισμένες προσπάθειες καταγραφής των μουσικών πρακτικών μιας κοινωνίας ως μέρος του πολιτισμού της δεν συμπεριλάμβαναν αυτές των παιδιών. Με την επίδραση των εθνομουσικολογικών ερευνών, οι μουσικές πρακτικές των παιδιών άρχισαν να αναγνωρίζονται ως έκφραση της κουλτούρας της παιδικής ηλικίας. Σε αυτή τη βάση προέκυψε η ανάγκη για έρευνα σε πραγματικό χρόνο και τόπο. Η μουσική παιδαγωγική εμπνεύστηκε από τις πρακτικές και τις μεθόδους των εθνομουσικολογικών καθώς και των ανθρωπολογικών ερευνών, οι οποίες περιλάμβαναν την είσοδο του ερευνητή στο πεδίο, την επιτόπια παρατήρηση και τη συνομιλία με τα άτομα υπό μελέτη. Μουσικοπαιδαγωγοί ερευνήτριες πραγματοποίησαν εθνογραφικές μελέτες με στόχο τη διερεύνηση της κουλτούρας των μουσικών παιχνιδιών από την οπτική των ίδιων των παιδιών. Η παρατήρηση των παιδιών όταν παίζουν είναι δυνατόν να συνεισφέρει στην κατανόηση της σκέψης τους, της δράσης τους και των αναγκών τους στο παρόν, καθώς και στην αναγνώριση των ποικίλων δεξιοτήτων που αναπτύσσουν. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει την εξέλιξη στην έρευνα των μουσικών παιχνιδιών από τη λαογραφική στην εθνογραφική προσέγγιση τόσο στον διεθνή όσο και στον ελλαδικό χώρο. Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με την παιδική κουλτούρα υπό την επίδραση της νέας κοινωνιολογίας της παιδικής ηλικίας, η οποία είναι κομβική για την κατανόηση της εξέλιξης της μελέτης της μουσικής κουλτούρας των παιδιών. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα ευρήματα διεθνών εθνογραφικών μελετών των μουσικών παιχνιδιών των παιδιών, καθώς και τα ευρήματα της μοναδικής σχετικής εθνογραφικής έρευνας που έχει πραγματοποιηθεί σε ελληνικές σχολικές αυλές.
Σαπνάρα, Δ. & Διονυσίου, Ζ. (2023). Διδάσκοντας διαπολιτισμικά μέσω της πολιτισμικά ανταποκρινόμενης διδασκαλίας. Μουσικοπαιδαγωγικά, 21, 54-75., 2023
Η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση έχει αναγνωριστεί ως το κυρίαρχο εργαλείο διαχείρισης των πολυπολιτισ... more Η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση έχει αναγνωριστεί ως το κυρίαρχο εργαλείο διαχείρισης των πολυπολιτισμικών τάξεων τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο έχει αλλάξει σημαντικά έπειτα από την μεγάλη εισροή μεταναστών και προσφύγων στη χώρα μας. Οι μαθητές που προέρχονται από ποικίλα πολιτισμικά υπόβαθρα, μέσω της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης μπορούν να αποκτήσουν μία διαλεκτική σχέση μεταξύ τους, να μοιραστούν ίσες ευκαιρίες στη μάθηση και να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα στις σχολικές τους επιδόσεις. Η Πολιτισμικά Ανταποκρινόμενη Διδασκαλία (Culturally Responsive Teaching) είναι μια προοπτική που τα τελευταία χρόνια έχει διευρύνει τις αρχές της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Σε αυτή την αρχή στηρίχθηκε η παρούσα έρευνα δράσης που πραγματοποιήθηκε στη Β΄ τάξη ενός πολυπολιτισμικού δημοτικού σχολείου των νησιών του Ιονίου, με σκοπό να διερευνηθεί το βίωμα και η αλληλεπίδραση των μαθητών μέσα από ένα διαπολιτισμικό μουσικό πρόγραμμα. Αξιοποιώντας το μαθητικό πολιτισμικό δυναμικό της τάξης, οι μαθητές μέσω της μουσικής γνώρισαν τους πολιτισμούς των πέντε χωρών καταγωγής των συμμαθητών τους, έμαθαν τραγούδια σε πέντε γλώσσες, χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς και ανέπτυξαν τη δημιουργικότητά τους με ποικίλες μουσικές δράσεις. Για τον σχεδιασμό του ερευνητικού προγράμματος ακολουθήσαμε στοιχεία από το μοντέλο έρευνας δράσης της «οικο-σωματικο-βιωματικής» προοπτικής του Πουρκού (2018) και από το μοντέλο διαπολιτισμικής μουσικής εκπαίδευσης της Διονυσίου (2016). Έπειτα από την ανάλυση των δεδομένων παρατηρήσαμε πως οι μαθητές ενίσχυσαν τις μεταξύ τους σχέσεις μέσα από τα βιώματά τους, απέκτησαν κίνητρο για να γνωρίσουν καλύτερα τους πολιτισμούς από τις χώρες καταγωγής τους και ανέπτυξαν τη διαπολιτισμική τους συνείδηση.
Σαπνάρα, Δ., Διονυσίου, Ζ. & Ιμέρ, Ι. (2023). Ένα Ψηφιακό Μουσείο Ζωγραφικής των Επτανήσων ως αφορμή για διακαλλιτεχνικές δραστηριότητες στο σχολείο. Επτάνησος Πολιτεία Περιοδικό του Εργαστηρίου Γλώσσας, Ιστορίας και Πολιτισμού του Επτανησιακού Χώρου, 1, 2023
Τα Επτάνησα είναι ένας τόπος που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στις τέχνες, κάτι που
αποτυπώνεται στη... more Τα Επτάνησα είναι ένας τόπος που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στις τέχνες, κάτι που
αποτυπώνεται στη μουσική, τη ζωγραφική και σε άλλες τέχνες. Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε
πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικής που αποτυπώνουν τοπία των Επτανήσων, όπως τα
εμπνεύστηκαν Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες. Αφορμή για το παρόν πρότζεκτ στάθηκε η
ανάγκη προβολής των Επτανήσων στη σχολική ζωή, ως ένα μέσο για την γνωριμία με τα νησιά
και χαρακτηριστικούς τόπους τους μέσα από τη ζωγραφική. Πρόκειται για μία έρευνα
βασισμένη στην τέχνη, που μέσα από τη δημιουργία και περιήγηση σε ένα Ψηφιακό Μουσείο
Ζωγραφικής των Επτανήσων
, επιδιώκει να φέρει τους μαθητές σε επαφή με τις τέχνες και την
ποικιλομορφία των νησιών. Αρχικά εντοπίστηκαν στο διαδίκτυο έργα ζωγραφικής που
απεικονίζουν τα Ιόνια Νησιά, και επιλέχθηκαν 32 έργα για να αποτελέσουν εκθέματα του
ψηφιακού μουσείου. Με ένα διαδικτυακό πρόγραμμα ελεύθερης πρόσβασης δημιουργήσαμε
το Ψηφιακό Μουσείο, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε για έκθεση των έργων των μαθητών
που έλαβαν μέρος στο πρότζεκτ. Εμπνευστήκαμε από τις αρχές της διακαλλιτεχνικότητας, της αισθητικής αγωγής, της πολυαισθητηριακής μάθησης και του ψηφιακού μουσειακού
γραμματισμού. Επιδιώξαμε οι μαθητές να έρθουν σε βιωματική επαφή με την τέχνη,
δημιουργώντας και οι ίδιοι κάτι καλλιτεχνικό ως διάλογο με τα έργα τέχνης που γνώρισαν.
Χρησιμοποιήθηκαν διάφορα είδη καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως η μουσική, η ζωγραφική, το
θέατρο, η κίνηση, η ποίηση και η αφήγηση.
Preschool and Primary Education, 11(1), 103-123, , 2023
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κο... more Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός πρωτότυπου μουσικού εκπαιδευτικού προγράμματος για την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο πρώτο μέρος γίνεται μία επισκόπηση προγραμμάτων ενημέρωσης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες και διερευνώνται τρόποι με τους οποίους οι τέχνες και ιδιαίτερα η μουσική μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του προβλήματος. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν μέσα από τις σχετικές έρευνες, διαμορφώθηκε ένα μουσικοπαιδαγωγικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που πραγματοποιήθηκε σε ομάδα μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας ήταν μία ομάδα επτά μαθητών της Γ ́ τάξης γυμνασίου ενός σχολείου της περιφέρειας των Ιονίων Νήσων. Όλοι οι μαθητές συμμετείχαν εθελοντικά με τη συγκατάθεση των γονέων/κηδεμόνων τους. Το πρόγραμμα διάρκειας έξι εβδομάδων υλοποιήθηκε διαδικτυακά, λόγω των περιοριστικών μέτρων κατά τη διάρκεια της πανδημίας (Covid-19). Στόχος του ήταν να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σε σχέση με τον σχολικό εκφοβισμό. Το μουσικό βίντεο χρησιμοποιήθηκε ως κύριο εκπαιδευτικό εργαλείο για τη διαμόρφωση των μαθημάτων. Οι συζητήσεις πριν και μετά την προβολή των μουσικών βίντεο καταγράφηκαν και αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι μαθητές κατανόησαν το φαινόμενο του εκφοβισμού και τις πιθανές διαστάσεις του, σχολίασαν συμπεριφορές και χαρακτηριστικά του φαινομένου και βρήκαν πιθανές λύσεις διαχείρισης περιστατικών εκφοβισμού. Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα με κεντρικό άξονα το μουσικό βίντεο αναδεικνύει την ανάγκη προώθησης της ελεύθερης έκφρασης των μαθητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσα από οικεία σε αυτούς οπτικοακουστικά μέσα με στόχο τη μείωση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού.
In A. Ahmedaja & I. Macchiarella (Eds.), Emotion and aesthetic experience during the performance act: Explorations on the making of multipart singing, 2023
Multipart singing in the village of Kato Garounas (Κάτω Γαρούνας) seems to be a particular tradit... more Multipart singing in the village of Kato Garounas (Κάτω Γαρούνας) seems to be a particular tradition on the island of Corfu. Corfu is one of the seven Ionian Islands situated off the western coast of Greece. It is worthwhile to explore the intimate connection between Corfiots and music, which is evident in the tradition of bel canto singing as well as the numerous wind bands of the philharmonic societies and choirs on the island. Multipart singing was essentially a women’s tradition practiced during work in the fields, yet also practiced by men in certain contexts, such as coffee houses and taverns. This paper is based on an ethnographic study that seeks to understand how people in the village of Kato Garounas share and enjoy their multipart singing tradition, and how they transform their way of being in the community through that practice. Singing accompanies important moments in their lives, and therefore the people often recall songs that were significant at those times in their lives. This is a way for people to celebrate and reaffirm their bonds with others in the community. A number of interesting transformations take place for the community through the act of multipart singing: the personal identity of people becomes communal, an emphasis is placed on the sense of time and place as a lived aesthetic experience, and the aesthetic experience of singing gives meaning to the people’s lives. The ontology of being for the people of Kato Garounas is shaped on the basis of making music or being part of the singing community, either as singers or audience. There are also indications that singing still empowers people to recall and cultivate their historical memory of the place and the community. All in all, multipart singing still cultivates a sense of community for older and younger people in the village today.
Διονυσίου, Ζ., Ιμέρ, Ι., & Σαπνάρα, Δ. (2023). Δημιουργία Ψηφιακού Μουσείου Ζωγραφικής των Επτανήσων και εφαρμογή διακαλλιτεχνικών δραστηριοτήτων στο μάθημα της μουσικής. Στο Θ. Ράπτης & Ε. Περακάκη (Επιμ.), Η Μουσική Εκπαίδευση σε έναν κόσμο που αλλάζει: Ταυτότητες, Αξίες, Εμπειρίες. Πρακτικά το..., 2023
Η παρούσα έρευνα με επίκεντρο το Ψηφιακό Μουσείου Ζωγραφικής των Επτανήσων αποτελεί μία έρευνα βα... more Η παρούσα έρευνα με επίκεντρο το Ψηφιακό Μουσείου Ζωγραφικής των Επτανήσων αποτελεί μία έρευνα βασισμένη στην τέχνη που επιδιώκει να φέρει τους μαθητές σε επαφή με τις τέχνες και την ποικιλομορφία των Ιονίων νήσων. Μέσω ενός διαδικτυακού προγράμματος ελεύθερης πρόσβασης δημιουργήσαμε ένα Ψηφιακό Μουσείο Ζωγραφικής των Επτανήσων στο οποίο δόθηκε ξεχωριστός χώρος για έκθεση των έργων των μαθητών μας.
Η Μουσική Εκπαίδευση σε έναν κόσμο που αλλάζει: Ταυτότητες, Αξίες, Εμπειρίες. Πρακτικά του 9ου Συνεδρίου της Ε.Ε.Μ.Ε., 2023
Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής εκπαίδευσης που πραγματοποιή... more Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε τις ακαδημαϊκές χρονιές 2018-19 και 2019-20, οργανώθηκε και συντονίστηκε από τις δύο ερευνήτριες. Στο πρότζεκτ συμμετείχαν δώδεκα φοιτητές και φοιτήτριες του τομέα μουσικής παιδαγωγικής και ψυχολογίας της μουσικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Επιδίωξη της ομάδας ήταν να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας που λειτουργεί στο Κατάστημα Κράτησης της Κέρκυρας. Με μεθοδολογία ποιοτικής μελέτης, ακολουθήθηκε η αφηγηματική διαδικασία της διττής αυτοεθνογραφίας. Στόχος της έρευνας ήταν μέσα από μία συστηματική περιγραφή της προσωπικής μας εμπειρίας να σκιαγραφήσουμε, να νοηματοδοτήσουμε, να εμβαθύνουμε, αλλά και να προβληματιστούμε σε νέες διαστάσεις του ρόλου του μουσικοπαιδαγωγού. Η ανάλυση ακολουθεί τρεις άξονες: (α) η επαγγελματική ταυτότητα των φοιτητών, (β) η μουσική εξέλιξη των κρατούμενων-μαθητών του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας και (γ) η δική μας εμπειρία ως προς τον συντονισμό και την ολοκλήρωση της δράσης αυτής. Αναλύοντας θέματα, όπως τη δύναμη της μουσικοτροπίας στη δημιουργία ομάδας, τη ροή που αναπτύσσεται κατά τη μουσική διαδικασία, τη μουσική επικοινωνία που εδραιώνεται, το δημοκρατικό περιβάλλον της ομάδας, αλλά και τις ίσες ευκαιρίες για όλους, αναδεικνύεται η σημασία μιας πολυπολιτισμικά και συμπεριληπτικά ευαισθητοποιημένης μουσικής διδασκαλίας-μάθησης.
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κο... more Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός πρωτότυπου μουσικού εκπαιδευτικού προγράμματος για την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο πρώτο μέρος γίνεται μία επισκόπηση προγραμμάτων ενημέρωσης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες και διερευνώνται τρόποι με τους οποίους οι τέχνες και ιδιαίτερα η μουσική μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του προβλήματος. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν μέσα από τις σχετικές έρευνες, διαμορφώθηκε ένα μουσικοπαιδαγωγικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που πραγματοποιήθηκε σε ομάδα μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας ήταν μία ομάδα επτά μαθητών της Γ΄ τάξης γυμνασίου ενός σχολείου της περιφέρειας των Ιονίων Νήσων. Όλοι οι μαθητές συμμετείχαν εθελοντικά με τη συγκατάθεση των γονέων...
In I. Harvery with K. Rees (eds.). Proceedings of the 35th ISME World Conference A visible voice (pp. 127-133). 31. International Society for Music Education (ISME). , 2022
As modern societies are more and more multicultural and as we are implementing more intercultural... more As modern societies are more and more multicultural and as we are implementing more intercultural education for that understanding, we need to examine how multiple identities influence the structure, design and implementation of multicultural education. The concept of identity is very prominent in pedagogical theory and practice today, as it may influence the ways people teach, experience and learn. Given the fact that all people experience multiple identities as far as social, ethnic, national, cultural, musical, religious, and communal characteristics, we need to acknowledge and research more the impact of multiple identity reality in an increasingly intercultural education. Our paper seeks to draw connections to unite theories on identity with theories on intercultural music education. We attempt to pinpoint concepts and issues on intercultural education that appear to help and strengthen the feeling of the sense of place with achieving a stronger understanding of identity as it is understood by self and perceived by others. The experience of multicultural living and intercultural interactions paired with exploration of one’s identity or multiple identities, leads us to believe that a move from culturally responsive teaching and awareness is needed towards a more ‘interculturally’ responsive approach. By using a philosophical research approach in review of several fields of literature, we combine bibliographies from the fields of identity, multicultural and intercultural music education, and ethnomusicology through our inquiry. The research has shown that we cannot discuss matters on intercultural music education without discussing issues on identity. The more we support ‘a sense of place’ approach in music education, the more we strengthen intercultural education communities and the more we strengthen the evolution of multiple identities. We posit that this can be achieved with a shift from the current understanding of cultural responsiveness to a more ‘intercultural’ responsiveness.
In D. Tsitsoviş Sarajliş & P. Ilich (Eds). Τraditional and contemporary in art and education (Thematic collection of papers of international significance). Faculty of Arts of the University of Priština, Kosovska Mitrovica, Serbia (pp. 259-273)., 2022
The present study focuses on Greek mythology through music iconography
sources, coming from imag... more The present study focuses on Greek mythology through music iconography
sources, coming from images on ancient Greek vases created between the 5th and the 4th Century B.C. The aim of the study was to examine how children in the music classroom perceive and use musical representations of Greek mythology depicted on ancient Greek vases. It proposes and examines an alternative pedagogical approach in the music classroom, in which musical icons are at the centre of children’s activities. Icons with musical scenes can act as a stimulus for enquiring into music civilizations, cultures, people, and practices. Βy analysing an icon, children get to know historical and cultural information, they begin to notice meticulous artistic details, they learn to see and think critically, they practise on how to compare and read images in multiple ways. For the above purpose we designed and run a field research study which was carried out in two primary schools in Greece (six classes, three experimental and three control ones). We took the example of two myths from the Greek mythology: i) the creation of auloi
(double flutes) by Athena and ii) the musical competition between Apollo and the satyr
Marsyas. In the experimental groups we adopted the triadic Phenomenological-
Hermeneutic-Dialectic approach (PHD) and we placed the images at the centre of
educational activities. In the control group we started from the narration of the myths.
The results of our study indicate the PHD approach as an effective strategy of using
musical iconography in the music classroom, in order to lead students into a contextual
understanding of the myths, and the uses and functions of music in ancient times.
Ετμεκτσόγλου, Ι., Διονυσίου, Ζ., & Μνιέστρης, Α. (2019). Για μια εκπαίδευση βασισμένη στον ήχο: Ακούγοντας, Κατανοώντας και Συν-δημιουργώντας το Ηχοτοπίο Στο Οποίο Ζούμε. Erasmus+ “The Soundscape in which we live”. Κέρκυρα: Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών, Τμήμα Μουσικ..., 2019
Ετμεκτσόγλου, Ι., Διονυσίου, Ζ., & Μνιέστρης, Α. (2019). Για μια εκπαίδευση βασισμένη στον ήχο: Α... more Ετμεκτσόγλου, Ι., Διονυσίου, Ζ., & Μνιέστρης, Α. (2019). Για μια εκπαίδευση βασισμένη στον ήχο: Ακούγοντας, Κατανοώντας και Συν-δημιουργώντας το Ηχοτοπίο Στο Οποίο Ζούμε. Erasmus+ “The Soundscape in which we live”. Κέρκυρα: Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να μοιραστεί με τους αναγνώστες προτεινόμενη μεθοδολογία, διδακτικές προσεγγίσεις, καθώς και ενδεικτικό υλικό που θα επιτρέψουν στους μαθητές διαφόρων ηλικιών να αναπτύξουν την καλύτερη κατανόηση των ηχοτοπίων του τόπου τους, καθώς και των ηχοτοπίων από άλλες τρεις ευρωπαϊκές χώρες. Τα ηχοτοπία που παρουσιάζονται εδώ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, το οποίο εκτείνεται από σχετικούς οικότοπους στους οποίους κυριαρχεί σε μεγάλο βαθμό η φύση, έως περιβάλλοντα στα οποία κυριαρχούν περισσότερο μηχανές. Επίσης εξετάζονται ορισμένα παραδοσιακά τραγούδια και η μοναδική ντοπιολαλιά ενός τόπου, καθώς και τα ιδιαίτερα ηχοχρώματα οργάνων και πρακτικές παιξίματος τους λόγω της σύνδεσης που έχουν τα έχω το πίνω συγκεκριμένου τόπου ως πηγή έμπνευσης.
Οι θεματικές ενότητες του βιβλίου αντιστοιχούν σε δύο μέρη, τα οποία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με πρακτικές ακρόασης που προωθούν την ευαισθητοποίηση στο ηχοτοπίο. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται γενικότερες εκπαιδευτικές δράσεις καθώς και επιμέρους δραστηριότητες για ευαισθητοποίηση στα ηχοτοπία, οι οποίες υλοποιήθηκαν από το 2017 έως το 2019 στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ακολουθούν τέσσερα παραρτήματα τα οποία περιλαμβάνουν μία μεγάλη ποικιλία συμπληρωματικού λύκου για τα εφτά κεφάλαιο του βιβλίου.
Η εκμάθηση μουσικών οργάνων μέσω του διαδικτύου είναι μία πρακτική που γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη σ... more Η εκμάθηση μουσικών οργάνων μέσω του διαδικτύου είναι μία πρακτική που γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη στην εποχή μας, λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας και άλλων παραγόντων. Η παρούσα έρευνα εστίασε στην εκμάθηση οργάνων της ελληνικής λαϊκής μουσικής μέσα από βίντεο εκμάθησης αναρτημένα στον ιστότοπο του YouTube. Ο σκοπός της έρευνας ήταν μία χαρτογράφηση του χώρου και μία κριτική ανάλυση των βίντεο μέσα από ένα μουσικοπαιδαγωγικό πρίσμα. Το βασικό ερώτημα της έρευνας αφορά στην καταγραφή των μουσικοπαιδαγωγικών τάσεων που εμφανίζονται μέσα από τη διδασκαλία μουσικών οργάνων στο διαδίκτυο. Καταγράφονται και αναλύονται στοιχεία σχετικά με τις παρακάτω παραμέτρους: τον τύπο του βίντεο (αποτύπωσης ή επεξεργασίας) και των αρχείων ήχου, τη χρήση παρτιτούρας, τα υλικά και μέσα της διδασκαλίας (απτά υλικά, ψηφιακές εικόνες, ταμπλατούρα), τους στόχους της διδασκαλίας (θεωρία, τεχνική, ερμηνεία, έκφραση, μορφολογία, εκμάθηση μουσικού οργάνου ή συμμετοχή σε μουσικό σύνολο), τα εκπαιδευτικά εργαλεία (παρουσία μαθητή, παρουσία εκπαιδευτή, φωνητικές επισημάνσεις, χρήση και ορατότητα μουσικού οργάνου), την αναφορά στο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο. Το δείγμα αποτελείται από 57 βίντεο που αφορούν αποκλειστικά στη διδασκαλία οργάνων της ελληνικής λαϊκής μουσικής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει μία τάση προφορικής άτυπης μάθησης, ακολουθώντας μία ποικιλία προσεγγίσεων και διδακτικών μεθόδων.
Οι δράσεις μουσικής αγωγής που απευθύνονται σε παιδιά βρεφικής και νηπιακής ηλικίας αποτελούν μία... more Οι δράσεις μουσικής αγωγής που απευθύνονται σε παιδιά βρεφικής και νηπιακής ηλικίας αποτελούν μία προσφιλή δραστηριότητα γονέων και παιδιών τα τελευταία χρόνια. Η θεωρία της διυποκειμενικότητας και της επικοινωνιακής μουσικότητας απέδειξε ότι τα βρέφη δομούν την αντίληψή τους για το περιβάλλον μέσα από τους «σημαντικούς άλλους» (φροντιστές), με αμοιβαία αποδοχή νοημάτων, πράξεων, κινήτρων, συγκινήσεων, προθέσεων και προσδοκιών (Malloch & Trevarthen, 2009). Η σχέση φροντιστή-παιδιού καθορίζει την ανάπτυξη της μουσικής, της γλωσσικής και της κινητικής εξέλιξης του παιδιού. Το «Πρόγραμμα μουσικής αγωγής για βρέφη και νήπια του Ιονίου Πανεπιστημίου» προσφέρεται από φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών εδώ και 10 χρόνια. Πραγματοποιείται στο χώρο της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας, και φιλοξενεί κάθε χρόνο περίπου 100 παιδιά (10 μηνών έως 6 ετών σε 6 τμήματα). Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε διδακτικές πρακτικές που ακολουθήθηκαν κατά τα τέσσερα τελευταία έτη στο παραπάνω πρόγραμμα βασισμένες στη θεωρία της επικοινωνιακής μουσικότητας. Τα δεδομένα προέκυψαν μέσα από ανάλυση περιεχομένου δύο τύπων δεδομένων: α) ημερολόγια των φοιτητών και β) ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους φοιτητές-εκπαιδευτικούς. Η ανάλυση εστιάζει στα στοιχεία της επικοινωνιακής μουσικότητας που έχουν αξιοποιήσει οι φοιτητές στις δραστηριότητές τους, και στο πώς αυτή η θεωρία τους συνέβαλε στη διαμόρφωση τη μουσικοπαιδαγωγικής τους ταυτότητας.
H διδασκαλία της μελοποιημένης ποίησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι δραστηριότητα με μουσικ... more H διδασκαλία της μελοποιημένης ποίησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι δραστηριότητα με μουσικούς, γλωσσικούς και ευρύτερα καλλιτεχνικούς στόχους. Πρωτίστως συνδέεται με τα μαθήματα της Μουσικής και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άλλα μαθήματα του σχολικού προ- γράμματος, όπως Καλλιτεχνικά, Ιστορία, Ξένη Γλώσσα, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, κλπ. Οι έφηβοι μαθητές έχουν ανάγκη από ανανεωμένο διδακτικό υλικό και νέες διδακτικές προσεγγίσεις που θα δημιουργήσουν κίνητρα για κριτική σκέψη, προβληματισμό, και θα τους προσφέρουν εργαλεία για την κατανόηση των ιστο- ρικών δεδομένων και των διαδρομών της μουσικής και της ποίησης στη χώρα τους και στον κόσμο. Με αφορμή τρία ποιήματα του Νίκου Γκάτσου παρουσιάζεται μία διδακτική πρόταση για τη διδασκαλία της μελοποιημένης ποίησης στο Γυμνά- σιο. Η προτεινόμενη μεθοδολογία βασίζεται σε σύγχρονες μουσικοπαιδαγωγικές και διακαλλιτεχνικές προσεγγίσεις και επιδιώκει να ανταποκριθεί στις ανάγκες των μαθητών στο σύγχρονο σχολείο. Ιδιαίτερα στοχεύει στην κοινωνικοσυναισθηματική μάθηση, στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της πολυτροπικής καλλιτεχνικής έκφρασης των μαθητών. Αναπτύσσεται γύρω από τρεις άξονες: α) με αφορμή τον στίχο, β) σύνδεση λόγου και μουσικής, γ) δημιουργία νέας καλλιτεχνικής έκφρασης. Η μελοποιημένη ποίηση μπορεί να αποτελέσει πρόταση μιας κριτικής προσέγγισης στη διδασκαλία και μάθηση, που ίσως γίνει άσκηση φαντασίας, ελευθερίας και εσω- τερικής διεύρυνσης για τους σημερινούς νέους.
Διονυσίου, Ζ. (2023) Μεταπλάθοντας τη μουσική παράδοση σε μουσική παράσταση: η ομάδα 'Ανέβα μήλο ... more Διονυσίου, Ζ. (2023) Μεταπλάθοντας τη μουσική παράδοση σε μουσική παράσταση: η ομάδα 'Ανέβα μήλο - Κατέβα ρόδι' και το παράδειγμα της παράστασης 'Η Στρίγγλα' μέσα από τη συλλογική εμπειρία των μελών της. Στο Ι. Φούλιας, Ε. Γιαννόπουλος & Δ. Έξαρχος (επιμ.) Πρακτικά 14ου Διατµηµατικού Μουσικολογικού Συνεδρίου «Ιστορίες, παραδόσεις, µεταπλάσεις» (σσ. 321-339). Ελληνική Μουσικολογική Εταιρεία.
Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο βίωμα των μελών της καλλιτεχνικής φοιτητικής ομάδας μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων του Ιονίου Πανεπιστημίου «Ανέβα μήλο – Κατέβα ρόδι» μέσα από τις αφηγήσεις τους. Η μελέτη εστιάζεται στο παράδειγμα της παράστασης Η Στρίγγλα (2018-2019) και συγκεκριμένα στο πώς βίωσαν οι φοιτητές τη δημιουργία της παράστασης από τα πρώτα στάδια σύλληψης της ιδέας έως και την ολοκλήρωσή της μέσα από πέντε παραστάσεις κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019. Έτσι αναδεικνύεται το πώς μεταφέρθηκαν στοιχεία της μουσικής παράδοσης σε μια μουσική ή μουσικοθεατρική παράσταση.
Τα μουσικά παιχνίδια των παιδιών τα τελευταία χρόνια προσελκύουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρο... more Τα μουσικά παιχνίδια των παιδιών τα τελευταία χρόνια προσελκύουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον της μουσικοπαιδαγωγικής κοινότητας. Μέχρι το 1950 περίπου, οι όποιες συντονισμένες προσπάθειες καταγραφής των μουσικών πρακτικών μιας κοινωνίας ως μέρος του πολιτισμού της δεν συμπεριλάμβαναν αυτές των παιδιών. Με την επίδραση των εθνομουσικολογικών ερευνών, οι μουσικές πρακτικές των παιδιών άρχισαν να αναγνωρίζονται ως έκφραση της κουλτούρας της παιδικής ηλικίας. Σε αυτή τη βάση προέκυψε η ανάγκη για έρευνα σε πραγματικό χρόνο και τόπο. Η μουσική παιδαγωγική εμπνεύστηκε από τις πρακτικές και τις μεθόδους των εθνομουσικολογικών καθώς και των ανθρωπολογικών ερευνών, οι οποίες περιλάμβαναν την είσοδο του ερευνητή στο πεδίο, την επιτόπια παρατήρηση και τη συνομιλία με τα άτομα υπό μελέτη. Μουσικοπαιδαγωγοί ερευνήτριες πραγματοποίησαν εθνογραφικές μελέτες με στόχο τη διερεύνηση της κουλτούρας των μουσικών παιχνιδιών από την οπτική των ίδιων των παιδιών. Η παρατήρηση των παιδιών όταν παίζουν είναι δυνατόν να συνεισφέρει στην κατανόηση της σκέψης τους, της δράσης τους και των αναγκών τους στο παρόν, καθώς και στην αναγνώριση των ποικίλων δεξιοτήτων που αναπτύσσουν. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει την εξέλιξη στην έρευνα των μουσικών παιχνιδιών από τη λαογραφική στην εθνογραφική προσέγγιση τόσο στον διεθνή όσο και στον ελλαδικό χώρο. Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με την παιδική κουλτούρα υπό την επίδραση της νέας κοινωνιολογίας της παιδικής ηλικίας, η οποία είναι κομβική για την κατανόηση της εξέλιξης της μελέτης της μουσικής κουλτούρας των παιδιών. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα ευρήματα διεθνών εθνογραφικών μελετών των μουσικών παιχνιδιών των παιδιών, καθώς και τα ευρήματα της μοναδικής σχετικής εθνογραφικής έρευνας που έχει πραγματοποιηθεί σε ελληνικές σχολικές αυλές.
Σαπνάρα, Δ. & Διονυσίου, Ζ. (2023). Διδάσκοντας διαπολιτισμικά μέσω της πολιτισμικά ανταποκρινόμενης διδασκαλίας. Μουσικοπαιδαγωγικά, 21, 54-75., 2023
Η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση έχει αναγνωριστεί ως το κυρίαρχο εργαλείο διαχείρισης των πολυπολιτισ... more Η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση έχει αναγνωριστεί ως το κυρίαρχο εργαλείο διαχείρισης των πολυπολιτισμικών τάξεων τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο έχει αλλάξει σημαντικά έπειτα από την μεγάλη εισροή μεταναστών και προσφύγων στη χώρα μας. Οι μαθητές που προέρχονται από ποικίλα πολιτισμικά υπόβαθρα, μέσω της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης μπορούν να αποκτήσουν μία διαλεκτική σχέση μεταξύ τους, να μοιραστούν ίσες ευκαιρίες στη μάθηση και να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα στις σχολικές τους επιδόσεις. Η Πολιτισμικά Ανταποκρινόμενη Διδασκαλία (Culturally Responsive Teaching) είναι μια προοπτική που τα τελευταία χρόνια έχει διευρύνει τις αρχές της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Σε αυτή την αρχή στηρίχθηκε η παρούσα έρευνα δράσης που πραγματοποιήθηκε στη Β΄ τάξη ενός πολυπολιτισμικού δημοτικού σχολείου των νησιών του Ιονίου, με σκοπό να διερευνηθεί το βίωμα και η αλληλεπίδραση των μαθητών μέσα από ένα διαπολιτισμικό μουσικό πρόγραμμα. Αξιοποιώντας το μαθητικό πολιτισμικό δυναμικό της τάξης, οι μαθητές μέσω της μουσικής γνώρισαν τους πολιτισμούς των πέντε χωρών καταγωγής των συμμαθητών τους, έμαθαν τραγούδια σε πέντε γλώσσες, χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς και ανέπτυξαν τη δημιουργικότητά τους με ποικίλες μουσικές δράσεις. Για τον σχεδιασμό του ερευνητικού προγράμματος ακολουθήσαμε στοιχεία από το μοντέλο έρευνας δράσης της «οικο-σωματικο-βιωματικής» προοπτικής του Πουρκού (2018) και από το μοντέλο διαπολιτισμικής μουσικής εκπαίδευσης της Διονυσίου (2016). Έπειτα από την ανάλυση των δεδομένων παρατηρήσαμε πως οι μαθητές ενίσχυσαν τις μεταξύ τους σχέσεις μέσα από τα βιώματά τους, απέκτησαν κίνητρο για να γνωρίσουν καλύτερα τους πολιτισμούς από τις χώρες καταγωγής τους και ανέπτυξαν τη διαπολιτισμική τους συνείδηση.
Σαπνάρα, Δ., Διονυσίου, Ζ. & Ιμέρ, Ι. (2023). Ένα Ψηφιακό Μουσείο Ζωγραφικής των Επτανήσων ως αφορμή για διακαλλιτεχνικές δραστηριότητες στο σχολείο. Επτάνησος Πολιτεία Περιοδικό του Εργαστηρίου Γλώσσας, Ιστορίας και Πολιτισμού του Επτανησιακού Χώρου, 1, 2023
Τα Επτάνησα είναι ένας τόπος που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στις τέχνες, κάτι που
αποτυπώνεται στη... more Τα Επτάνησα είναι ένας τόπος που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στις τέχνες, κάτι που
αποτυπώνεται στη μουσική, τη ζωγραφική και σε άλλες τέχνες. Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε
πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικής που αποτυπώνουν τοπία των Επτανήσων, όπως τα
εμπνεύστηκαν Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες. Αφορμή για το παρόν πρότζεκτ στάθηκε η
ανάγκη προβολής των Επτανήσων στη σχολική ζωή, ως ένα μέσο για την γνωριμία με τα νησιά
και χαρακτηριστικούς τόπους τους μέσα από τη ζωγραφική. Πρόκειται για μία έρευνα
βασισμένη στην τέχνη, που μέσα από τη δημιουργία και περιήγηση σε ένα Ψηφιακό Μουσείο
Ζωγραφικής των Επτανήσων
, επιδιώκει να φέρει τους μαθητές σε επαφή με τις τέχνες και την
ποικιλομορφία των νησιών. Αρχικά εντοπίστηκαν στο διαδίκτυο έργα ζωγραφικής που
απεικονίζουν τα Ιόνια Νησιά, και επιλέχθηκαν 32 έργα για να αποτελέσουν εκθέματα του
ψηφιακού μουσείου. Με ένα διαδικτυακό πρόγραμμα ελεύθερης πρόσβασης δημιουργήσαμε
το Ψηφιακό Μουσείο, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε για έκθεση των έργων των μαθητών
που έλαβαν μέρος στο πρότζεκτ. Εμπνευστήκαμε από τις αρχές της διακαλλιτεχνικότητας, της αισθητικής αγωγής, της πολυαισθητηριακής μάθησης και του ψηφιακού μουσειακού
γραμματισμού. Επιδιώξαμε οι μαθητές να έρθουν σε βιωματική επαφή με την τέχνη,
δημιουργώντας και οι ίδιοι κάτι καλλιτεχνικό ως διάλογο με τα έργα τέχνης που γνώρισαν.
Χρησιμοποιήθηκαν διάφορα είδη καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως η μουσική, η ζωγραφική, το
θέατρο, η κίνηση, η ποίηση και η αφήγηση.
Preschool and Primary Education, 11(1), 103-123, , 2023
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κο... more Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός πρωτότυπου μουσικού εκπαιδευτικού προγράμματος για την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο πρώτο μέρος γίνεται μία επισκόπηση προγραμμάτων ενημέρωσης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες και διερευνώνται τρόποι με τους οποίους οι τέχνες και ιδιαίτερα η μουσική μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του προβλήματος. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν μέσα από τις σχετικές έρευνες, διαμορφώθηκε ένα μουσικοπαιδαγωγικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που πραγματοποιήθηκε σε ομάδα μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας ήταν μία ομάδα επτά μαθητών της Γ ́ τάξης γυμνασίου ενός σχολείου της περιφέρειας των Ιονίων Νήσων. Όλοι οι μαθητές συμμετείχαν εθελοντικά με τη συγκατάθεση των γονέων/κηδεμόνων τους. Το πρόγραμμα διάρκειας έξι εβδομάδων υλοποιήθηκε διαδικτυακά, λόγω των περιοριστικών μέτρων κατά τη διάρκεια της πανδημίας (Covid-19). Στόχος του ήταν να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σε σχέση με τον σχολικό εκφοβισμό. Το μουσικό βίντεο χρησιμοποιήθηκε ως κύριο εκπαιδευτικό εργαλείο για τη διαμόρφωση των μαθημάτων. Οι συζητήσεις πριν και μετά την προβολή των μουσικών βίντεο καταγράφηκαν και αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι μαθητές κατανόησαν το φαινόμενο του εκφοβισμού και τις πιθανές διαστάσεις του, σχολίασαν συμπεριφορές και χαρακτηριστικά του φαινομένου και βρήκαν πιθανές λύσεις διαχείρισης περιστατικών εκφοβισμού. Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα με κεντρικό άξονα το μουσικό βίντεο αναδεικνύει την ανάγκη προώθησης της ελεύθερης έκφρασης των μαθητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσα από οικεία σε αυτούς οπτικοακουστικά μέσα με στόχο τη μείωση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού.
In A. Ahmedaja & I. Macchiarella (Eds.), Emotion and aesthetic experience during the performance act: Explorations on the making of multipart singing, 2023
Multipart singing in the village of Kato Garounas (Κάτω Γαρούνας) seems to be a particular tradit... more Multipart singing in the village of Kato Garounas (Κάτω Γαρούνας) seems to be a particular tradition on the island of Corfu. Corfu is one of the seven Ionian Islands situated off the western coast of Greece. It is worthwhile to explore the intimate connection between Corfiots and music, which is evident in the tradition of bel canto singing as well as the numerous wind bands of the philharmonic societies and choirs on the island. Multipart singing was essentially a women’s tradition practiced during work in the fields, yet also practiced by men in certain contexts, such as coffee houses and taverns. This paper is based on an ethnographic study that seeks to understand how people in the village of Kato Garounas share and enjoy their multipart singing tradition, and how they transform their way of being in the community through that practice. Singing accompanies important moments in their lives, and therefore the people often recall songs that were significant at those times in their lives. This is a way for people to celebrate and reaffirm their bonds with others in the community. A number of interesting transformations take place for the community through the act of multipart singing: the personal identity of people becomes communal, an emphasis is placed on the sense of time and place as a lived aesthetic experience, and the aesthetic experience of singing gives meaning to the people’s lives. The ontology of being for the people of Kato Garounas is shaped on the basis of making music or being part of the singing community, either as singers or audience. There are also indications that singing still empowers people to recall and cultivate their historical memory of the place and the community. All in all, multipart singing still cultivates a sense of community for older and younger people in the village today.
Διονυσίου, Ζ., Ιμέρ, Ι., & Σαπνάρα, Δ. (2023). Δημιουργία Ψηφιακού Μουσείου Ζωγραφικής των Επτανήσων και εφαρμογή διακαλλιτεχνικών δραστηριοτήτων στο μάθημα της μουσικής. Στο Θ. Ράπτης & Ε. Περακάκη (Επιμ.), Η Μουσική Εκπαίδευση σε έναν κόσμο που αλλάζει: Ταυτότητες, Αξίες, Εμπειρίες. Πρακτικά το..., 2023
Η παρούσα έρευνα με επίκεντρο το Ψηφιακό Μουσείου Ζωγραφικής των Επτανήσων αποτελεί μία έρευνα βα... more Η παρούσα έρευνα με επίκεντρο το Ψηφιακό Μουσείου Ζωγραφικής των Επτανήσων αποτελεί μία έρευνα βασισμένη στην τέχνη που επιδιώκει να φέρει τους μαθητές σε επαφή με τις τέχνες και την ποικιλομορφία των Ιονίων νήσων. Μέσω ενός διαδικτυακού προγράμματος ελεύθερης πρόσβασης δημιουργήσαμε ένα Ψηφιακό Μουσείο Ζωγραφικής των Επτανήσων στο οποίο δόθηκε ξεχωριστός χώρος για έκθεση των έργων των μαθητών μας.
Η Μουσική Εκπαίδευση σε έναν κόσμο που αλλάζει: Ταυτότητες, Αξίες, Εμπειρίες. Πρακτικά του 9ου Συνεδρίου της Ε.Ε.Μ.Ε., 2023
Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής εκπαίδευσης που πραγματοποιή... more Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε τις ακαδημαϊκές χρονιές 2018-19 και 2019-20, οργανώθηκε και συντονίστηκε από τις δύο ερευνήτριες. Στο πρότζεκτ συμμετείχαν δώδεκα φοιτητές και φοιτήτριες του τομέα μουσικής παιδαγωγικής και ψυχολογίας της μουσικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Επιδίωξη της ομάδας ήταν να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα κοινοτικής μουσικής στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας που λειτουργεί στο Κατάστημα Κράτησης της Κέρκυρας. Με μεθοδολογία ποιοτικής μελέτης, ακολουθήθηκε η αφηγηματική διαδικασία της διττής αυτοεθνογραφίας. Στόχος της έρευνας ήταν μέσα από μία συστηματική περιγραφή της προσωπικής μας εμπειρίας να σκιαγραφήσουμε, να νοηματοδοτήσουμε, να εμβαθύνουμε, αλλά και να προβληματιστούμε σε νέες διαστάσεις του ρόλου του μουσικοπαιδαγωγού. Η ανάλυση ακολουθεί τρεις άξονες: (α) η επαγγελματική ταυτότητα των φοιτητών, (β) η μουσική εξέλιξη των κρατούμενων-μαθητών του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας και (γ) η δική μας εμπειρία ως προς τον συντονισμό και την ολοκλήρωση της δράσης αυτής. Αναλύοντας θέματα, όπως τη δύναμη της μουσικοτροπίας στη δημιουργία ομάδας, τη ροή που αναπτύσσεται κατά τη μουσική διαδικασία, τη μουσική επικοινωνία που εδραιώνεται, το δημοκρατικό περιβάλλον της ομάδας, αλλά και τις ίσες ευκαιρίες για όλους, αναδεικνύεται η σημασία μιας πολυπολιτισμικά και συμπεριληπτικά ευαισθητοποιημένης μουσικής διδασκαλίας-μάθησης.
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κο... more Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός πρωτότυπου μουσικού εκπαιδευτικού προγράμματος για την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο πρώτο μέρος γίνεται μία επισκόπηση προγραμμάτων ενημέρωσης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες και διερευνώνται τρόποι με τους οποίους οι τέχνες και ιδιαίτερα η μουσική μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του προβλήματος. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν μέσα από τις σχετικές έρευνες, διαμορφώθηκε ένα μουσικοπαιδαγωγικό πρόγραμμα αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού που πραγματοποιήθηκε σε ομάδα μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας ήταν μία ομάδα επτά μαθητών της Γ΄ τάξης γυμνασίου ενός σχολείου της περιφέρειας των Ιονίων Νήσων. Όλοι οι μαθητές συμμετείχαν εθελοντικά με τη συγκατάθεση των γονέων...
In I. Harvery with K. Rees (eds.). Proceedings of the 35th ISME World Conference A visible voice (pp. 127-133). 31. International Society for Music Education (ISME). , 2022
As modern societies are more and more multicultural and as we are implementing more intercultural... more As modern societies are more and more multicultural and as we are implementing more intercultural education for that understanding, we need to examine how multiple identities influence the structure, design and implementation of multicultural education. The concept of identity is very prominent in pedagogical theory and practice today, as it may influence the ways people teach, experience and learn. Given the fact that all people experience multiple identities as far as social, ethnic, national, cultural, musical, religious, and communal characteristics, we need to acknowledge and research more the impact of multiple identity reality in an increasingly intercultural education. Our paper seeks to draw connections to unite theories on identity with theories on intercultural music education. We attempt to pinpoint concepts and issues on intercultural education that appear to help and strengthen the feeling of the sense of place with achieving a stronger understanding of identity as it is understood by self and perceived by others. The experience of multicultural living and intercultural interactions paired with exploration of one’s identity or multiple identities, leads us to believe that a move from culturally responsive teaching and awareness is needed towards a more ‘interculturally’ responsive approach. By using a philosophical research approach in review of several fields of literature, we combine bibliographies from the fields of identity, multicultural and intercultural music education, and ethnomusicology through our inquiry. The research has shown that we cannot discuss matters on intercultural music education without discussing issues on identity. The more we support ‘a sense of place’ approach in music education, the more we strengthen intercultural education communities and the more we strengthen the evolution of multiple identities. We posit that this can be achieved with a shift from the current understanding of cultural responsiveness to a more ‘intercultural’ responsiveness.
In D. Tsitsoviş Sarajliş & P. Ilich (Eds). Τraditional and contemporary in art and education (Thematic collection of papers of international significance). Faculty of Arts of the University of Priština, Kosovska Mitrovica, Serbia (pp. 259-273)., 2022
The present study focuses on Greek mythology through music iconography
sources, coming from imag... more The present study focuses on Greek mythology through music iconography
sources, coming from images on ancient Greek vases created between the 5th and the 4th Century B.C. The aim of the study was to examine how children in the music classroom perceive and use musical representations of Greek mythology depicted on ancient Greek vases. It proposes and examines an alternative pedagogical approach in the music classroom, in which musical icons are at the centre of children’s activities. Icons with musical scenes can act as a stimulus for enquiring into music civilizations, cultures, people, and practices. Βy analysing an icon, children get to know historical and cultural information, they begin to notice meticulous artistic details, they learn to see and think critically, they practise on how to compare and read images in multiple ways. For the above purpose we designed and run a field research study which was carried out in two primary schools in Greece (six classes, three experimental and three control ones). We took the example of two myths from the Greek mythology: i) the creation of auloi
(double flutes) by Athena and ii) the musical competition between Apollo and the satyr
Marsyas. In the experimental groups we adopted the triadic Phenomenological-
Hermeneutic-Dialectic approach (PHD) and we placed the images at the centre of
educational activities. In the control group we started from the narration of the myths.
The results of our study indicate the PHD approach as an effective strategy of using
musical iconography in the music classroom, in order to lead students into a contextual
understanding of the myths, and the uses and functions of music in ancient times.
Ετμεκτσόγλου, Ι., Διονυσίου, Ζ., & Μνιέστρης, Α. (2019). Για μια εκπαίδευση βασισμένη στον ήχο: Ακούγοντας, Κατανοώντας και Συν-δημιουργώντας το Ηχοτοπίο Στο Οποίο Ζούμε. Erasmus+ “The Soundscape in which we live”. Κέρκυρα: Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών, Τμήμα Μουσικ..., 2019
Ετμεκτσόγλου, Ι., Διονυσίου, Ζ., & Μνιέστρης, Α. (2019). Για μια εκπαίδευση βασισμένη στον ήχο: Α... more Ετμεκτσόγλου, Ι., Διονυσίου, Ζ., & Μνιέστρης, Α. (2019). Για μια εκπαίδευση βασισμένη στον ήχο: Ακούγοντας, Κατανοώντας και Συν-δημιουργώντας το Ηχοτοπίο Στο Οποίο Ζούμε. Erasmus+ “The Soundscape in which we live”. Κέρκυρα: Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να μοιραστεί με τους αναγνώστες προτεινόμενη μεθοδολογία, διδακτικές προσεγγίσεις, καθώς και ενδεικτικό υλικό που θα επιτρέψουν στους μαθητές διαφόρων ηλικιών να αναπτύξουν την καλύτερη κατανόηση των ηχοτοπίων του τόπου τους, καθώς και των ηχοτοπίων από άλλες τρεις ευρωπαϊκές χώρες. Τα ηχοτοπία που παρουσιάζονται εδώ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, το οποίο εκτείνεται από σχετικούς οικότοπους στους οποίους κυριαρχεί σε μεγάλο βαθμό η φύση, έως περιβάλλοντα στα οποία κυριαρχούν περισσότερο μηχανές. Επίσης εξετάζονται ορισμένα παραδοσιακά τραγούδια και η μοναδική ντοπιολαλιά ενός τόπου, καθώς και τα ιδιαίτερα ηχοχρώματα οργάνων και πρακτικές παιξίματος τους λόγω της σύνδεσης που έχουν τα έχω το πίνω συγκεκριμένου τόπου ως πηγή έμπνευσης.
Οι θεματικές ενότητες του βιβλίου αντιστοιχούν σε δύο μέρη, τα οποία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με πρακτικές ακρόασης που προωθούν την ευαισθητοποίηση στο ηχοτοπίο. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται γενικότερες εκπαιδευτικές δράσεις καθώς και επιμέρους δραστηριότητες για ευαισθητοποίηση στα ηχοτοπία, οι οποίες υλοποιήθηκαν από το 2017 έως το 2019 στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ακολουθούν τέσσερα παραρτήματα τα οποία περιλαμβάνουν μία μεγάλη ποικιλία συμπληρωματικού λύκου για τα εφτά κεφάλαιο του βιβλίου.
Η εκμάθηση μουσικών οργάνων μέσω του διαδικτύου είναι μία πρακτική που γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη σ... more Η εκμάθηση μουσικών οργάνων μέσω του διαδικτύου είναι μία πρακτική που γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη στην εποχή μας, λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας και άλλων παραγόντων. Η παρούσα έρευνα εστίασε στην εκμάθηση οργάνων της ελληνικής λαϊκής μουσικής μέσα από βίντεο εκμάθησης αναρτημένα στον ιστότοπο του YouTube. Ο σκοπός της έρευνας ήταν μία χαρτογράφηση του χώρου και μία κριτική ανάλυση των βίντεο μέσα από ένα μουσικοπαιδαγωγικό πρίσμα. Το βασικό ερώτημα της έρευνας αφορά στην καταγραφή των μουσικοπαιδαγωγικών τάσεων που εμφανίζονται μέσα από τη διδασκαλία μουσικών οργάνων στο διαδίκτυο. Καταγράφονται και αναλύονται στοιχεία σχετικά με τις παρακάτω παραμέτρους: τον τύπο του βίντεο (αποτύπωσης ή επεξεργασίας) και των αρχείων ήχου, τη χρήση παρτιτούρας, τα υλικά και μέσα της διδασκαλίας (απτά υλικά, ψηφιακές εικόνες, ταμπλατούρα), τους στόχους της διδασκαλίας (θεωρία, τεχνική, ερμηνεία, έκφραση, μορφολογία, εκμάθηση μουσικού οργάνου ή συμμετοχή σε μουσικό σύνολο), τα εκπαιδευτικά εργαλεία (παρουσία μαθητή, παρουσία εκπαιδευτή, φωνητικές επισημάνσεις, χρήση και ορατότητα μουσικού οργάνου), την αναφορά στο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο. Το δείγμα αποτελείται από 57 βίντεο που αφορούν αποκλειστικά στη διδασκαλία οργάνων της ελληνικής λαϊκής μουσικής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει μία τάση προφορικής άτυπης μάθησης, ακολουθώντας μία ποικιλία προσεγγίσεων και διδακτικών μεθόδων.
Οι δράσεις μουσικής αγωγής που απευθύνονται σε παιδιά βρεφικής και νηπιακής ηλικίας αποτελούν μία... more Οι δράσεις μουσικής αγωγής που απευθύνονται σε παιδιά βρεφικής και νηπιακής ηλικίας αποτελούν μία προσφιλή δραστηριότητα γονέων και παιδιών τα τελευταία χρόνια. Η θεωρία της διυποκειμενικότητας και της επικοινωνιακής μουσικότητας απέδειξε ότι τα βρέφη δομούν την αντίληψή τους για το περιβάλλον μέσα από τους «σημαντικούς άλλους» (φροντιστές), με αμοιβαία αποδοχή νοημάτων, πράξεων, κινήτρων, συγκινήσεων, προθέσεων και προσδοκιών (Malloch & Trevarthen, 2009). Η σχέση φροντιστή-παιδιού καθορίζει την ανάπτυξη της μουσικής, της γλωσσικής και της κινητικής εξέλιξης του παιδιού. Το «Πρόγραμμα μουσικής αγωγής για βρέφη και νήπια του Ιονίου Πανεπιστημίου» προσφέρεται από φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών εδώ και 10 χρόνια. Πραγματοποιείται στο χώρο της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας, και φιλοξενεί κάθε χρόνο περίπου 100 παιδιά (10 μηνών έως 6 ετών σε 6 τμήματα). Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε διδακτικές πρακτικές που ακολουθήθηκαν κατά τα τέσσερα τελευταία έτη στο παραπάνω πρόγραμμα βασισμένες στη θεωρία της επικοινωνιακής μουσικότητας. Τα δεδομένα προέκυψαν μέσα από ανάλυση περιεχομένου δύο τύπων δεδομένων: α) ημερολόγια των φοιτητών και β) ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους φοιτητές-εκπαιδευτικούς. Η ανάλυση εστιάζει στα στοιχεία της επικοινωνιακής μουσικότητας που έχουν αξιοποιήσει οι φοιτητές στις δραστηριότητές τους, και στο πώς αυτή η θεωρία τους συνέβαλε στη διαμόρφωση τη μουσικοπαιδαγωγικής τους ταυτότητας.
Departing from antiquity - looking towards the future
2-day symposium proceedings
Editions: Ionia... more Departing from antiquity - looking towards the future 2-day symposium proceedings Editions: Ionian University - Department of Audio and Visual Arts
This edition includes fourteen out of twenty-two contributions accepted by the scientific and artistic committee and presented in the two-day Symposium “Art and Interculturality in the Mediterranean Region: departing from antiquity - looking towards the future” was organized in Corfu, on the 21st & 22nd June 2013 by the Department of Audio and Visual Arts of the Ionian University and the Ionian Islands Prefecture in the framework of the 7th Audiovisual Arts Festival. With participants from six countries - Greece, France, Serbia, Israel, Austria and Portugal - the Symposium included both theoretical contributions and art presentations, with emphasis on the artistic expression brought by intercultural exchange and the use of new media.
Το βιβλίο αυτό ξεκίνησε όταν ένα μπαγλαμαδάκι αποφάσισε να μας διηγηθεί μια ιστορία. Το μπαγλαμαδ... more Το βιβλίο αυτό ξεκίνησε όταν ένα μπαγλαμαδάκι αποφάσισε να μας διηγηθεί μια ιστορία. Το μπαγλαμαδάκι έζησε πολλά χρόνια, ταξίδεψε, είδε τον κόσμο γύρω του να αλλάζει, αλλά πάντα είχε μια μαγική απλότητα· όποιος το έπαιρνε στα χέρια του τραγουδούσε μόνο αλήθειες. Μπαρμπα-Γιάννη λέγαν το αφεντικό του, μαραγκός στο επάγγελμα και ερασιτέχνης μουσικός... Η αφήγηση εκτυλίσσεται με φόντο τον Πειραιά, την ιστορία της Ελλάδας, των πολέμων, των αγώνων, και συνάμα των τραγουδιών που γεννήθηκαν μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Το μπαγλαμαδάκι προσκαλεί τους νέους σε ένα ταξίδι στον κόσμο του ρεμπέτικου. Σε αυτή τη δύσκολη εποχή που ζούμε, είναι ακόμα δυνατόν τα ρεμπέτικα τραγούδια να κάνουν τα «πικρά» της ζωής «γλυκά»;
The aim of this book is to share methodology and teaching approaches as well as to provide indica... more The aim of this book is to share methodology and teaching approaches as well as to provide indicative resources that will enable students of all stages of life to develop a better understanding of their home soundscapes as well as of the soundscapes from three other European countries. The soundscapes presented in this book cover a spectrum, which extends from rather nature-dominated habitats to primarily machine-dominated habitats. Certain traditional songs and unique place-specific language idioms, or instrumental timbres and practices -given their close connections with local soundscapes as sources of inspiration- will also be presented in this book (see Dionyssiou, Chapters 3 and 6, and Etmektsoglou, Chapter 7). More specifically, the themes addressed are organized in two main parts. Both parts are explicitly or more implicitly related to listening practices connected with soundscape awareness. However, the first part focuses more on theoretical and methodological issues of an education focused on soundscape awareness and the second part presents projects and activities focusing on soundscape awareness, placing an emphasis on those carried out from 2017-2019 at the Ionian University. The second part is followed by four Appendices, which include a large variety of supplementary material for the seven chapters of the book. A short outline of the chapters follows.
Multi-authored e-volume
Intellectual Output of the Erasmus + Key Action 2 Project
“Early Childhoo... more Multi-authored e-volume Intellectual Output of the Erasmus + Key Action 2 Project “Early Childhood Music Education in the Mediterranean” PROJECT NUMBER-2014-1-CY01-KA201-00295
Proceedings of the International Conference on Digital Culture & AudioVisual Challenges, 2021
Digital artificial composing is a new field of musical creation. Artificial composers do not mean... more Digital artificial composing is a new field of musical creation. Artificial composers do not mean to replace humans, but are new technological tools that support algorithm-based musical creation. However, many questions arise especially with respect to music creativity, music aesthetics and music education. The aim of the paper is to critically present and discuss the new scene in the field of musical composition regarding the digital artificial composers, taking three case studies: David Cope's creations Emily Howell and EMI, and Mellomics, created by a team from the University of Malaga. Our suggestion is that we cannot conceptualize this new way of music creation without thinking of the aesthetic context of production, issues of intellectual property, creativity, ontology and related cultural meanings and aesthetic values.
Στο Παχή, Ο. (Επιμ.). Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο «Το πολυπολιτισμικό σχολείο στον 21ο αιώνα: Διδακτικές μέθοδοι, εφαρμοσμένες πρακτικές και πολιτισμικές δεξιότητες» (σσ. 41-52). , 2020
For most students in developed countries, formal education is an indisputable social institution.... more For most students in developed countries, formal education is an indisputable social institution. The difficult social conditions of our time lead us to ask: is school a top priority and a concern for all? Do all children have access to education? A large percentage of Roma students in Greece reports to have a sporadic or interrupted school attendance. For decades, efforts have been made to integrate them effectively into education, without always producing positive results. It is well known that Roma people in Greece have contributed substantially to the dissemination and evolution of the musical tradition in the mainland through musical families (sklithres). In their case, therefore, we consider that their engagement with music may be a step towards their social development. The purpose of this study is to explore whether and how the engagement of Roma people with music can enhance their relationship to education and social change, which are inextricably linked. In our research we followed an ethnographic study in two Roma communities, in the prefecture of Larissa and in the prefecture of Serres. We focused on two musicians, one from each county, who were the case studies of this research. After a qualitative thematic analysis of the data (interviews and field notes), it appears that engaging with music is a means of economic and social change, as well as a change in their attitude in favour of education.
Στο Θ. Ράπτης & Δ. Κόνιαρη (Επιμ.), Μουσική Εκπαίδευση και Κοινωνία: νέες προκλήσεις, νέοι προσανατολισμοί. Πρακτικά 8ου Συνεδρίου της Ε.Ε.Μ.Ε. (σσ. 43–51). Θεσσαλονίκη: Ε.Ε.Μ.Ε., 2019
Το παρόν άρθρο περιγράφει µία πιλοτική πρόταση χρήσης σωµατικών κρουστών για την καλύτερη επίτευξ... more Το παρόν άρθρο περιγράφει µία πιλοτική πρόταση χρήσης σωµατικών κρουστών για την καλύτερη επίτευξη των στόχων µαθηµάτων γενικής παιδείας. Στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας πραγµατοποιήθηκε ένα σεµινάριο για εκπαιδευτικούς, στο οποίο έµαθαν για τα σωµατικά κρουστά, πώς να αυτοσχεδιάζουν και να συνθέτουν τραγούδια µε σωµατικά κρουστά προκειµένου να τα χρησιµοποιήσουν κατά τη διδασκαλία µαθηµάτων στο σχολείο τους. Επίσης, µε τη βοήθειά µας ετοίµασαν ένα µάθηµα γενικής παιδείας µε χρήση σωµατικών κρουστών και το δίδαξαν στο σχολείο τους. Μετά το τέλος του σεµιναρίου και της δικής τους πιλοτικής εφαρµογής καταγράψαµε τη γνώµη τους για το αν και σε ποιο βαθµό τους φάνηκε χρήσιµη η εµπλοκή των σωµατικών κρουστών στο µάθηµά τους. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι αν ο στόχος είναι γνωσιολογικός σε σχέση µε το διδασκόµενο µάθηµα τα σωµατικά κρουστά µπορούν να ενταχθούν στη διδασκαλία. Αν οι στόχοι είναι κυρίως κοινωνικοί και συναισθηµατικοί, τότε τα σωµατικά κρουστά είναι προτιµότερο να εφαρµοστούν από τον εκπαιδευτικό µουσικής κατά τη διδασκαλία του µαθήµατος της µουσικής. This article describes a pilot study for the use of body percussion to better achieve the objectives of general education. In this context of this work, a seminar was provided for teachers, in which they learned about body percussion, how to improvise and compose songs with body percussion, in order to use them in general lessons teaching in their school. Furthermore, with our help, they prepared a general education lesson with the use of body percussion, and taught it in their school. After the end of the seminar and their own pilot application, we recorded their opinion as to if and to what extent they found the involvement of body percussion in their lesson useful. The results revealed that if the learning goals are cognitive, body percussion can be used effectively in any lesson teaching. If the goals are mainly social and emotional, then body percussion is better to be applied by the music teacher during the music lesson.
Use and Function of Traditional Greek Music in Music Schools of Greece. Doctoral Thesis. Institute of Education, University of London., 2002
The introduction of folk music in Greek state education during the late 1980s reflects the intere... more The introduction of folk music in Greek state education during the late 1980s reflects the interest modern Greek society has for traditional arts, and creates new research areas for music education. This thesis examines the use and function of Greek traditional music in the Music Schools of Greece. Traditional music in education is analysed with reference to its place in Greek society, taking into account the following trends of the 20th century: modernisation, urbanisation and globalisation. The project examines the ways traditional music is taught, its effect on music education, and the views of teachers and students on the subject.
Literature in ethnomusicology, sociology of music, and music education suggests a broad analytical theoretical framework. This consists of a three-strand set of dynamic tensions: a) local and global musical domains, b) preservation and innovation, and c) formal and informal educational processes and structures. This framework illuminates the use and function of traditional music in Greek society and raises theoretical and practical issues concerning the place of traditional music in music education.
The particular focus is on Greek Demotiki and Byzantine music. A systematic study of these was first introduced in the Greek Music Schools, when they were founded in 1988. The existing twenty-six schools were the object of my investigation. The methodology consisted of a questionnaire answered by 313 music teachers; 11 semi-structured interviews with teachers, 7 semi-structured interviews with heads of the schools, 3 semi-structured interviews with members of the Arts Committee for the schools, 17 group interviews with students, and a convenience sample of 13 classroom observations.
The data show that traditional music undergoes change when introduced in formal education. A standard repertory is acquired, aural learning is significantly reduced in favour of notation-based learning, the music becomes less exploratory, and becomes a personal rather than communal experience. The changes vary depending on particular teachers’ musical background and specialisation. Even so, folk traditions remain lively in the school, and students become enthusiastic, even though music functions in a different way in their lives from the way it functioned in traditional communities. The investigation revealed that traditional music in Greek education effectively offers opportunities for young people to study and appreciate their culture. The introduction of traditional music promotes music both as social reproduction and symbolic representation, and supports their mutual importance in the educational process.
Χατζηδημητρίου, Έφη (2021). Συλλογή Δημοτικών Τραγουδιών Νταρνακοχωρίων Ν. Σερρών. Σέρρες: Εταιρε... more Χατζηδημητρίου, Έφη (2021). Συλλογή Δημοτικών Τραγουδιών Νταρνακοχωρίων Ν. Σερρών. Σέρρες: Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.) & Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών και Φίλων Ν. Σουλίου Σερρών. Το βιβλίο «Συλλογή Δημοτικών Τραγουδιών Νταρνακοχωρίων Ν. Σερρών», της Έφης Χατζηδημητρίου περίμενε πολλά χρόνια για να εκδοθεί. Αρχικά εκπονήθηκε ως Διδακτορική Διατριβή στο Τμήμα Καλών Τεχνών της Κρατικής Μουσικής Ακαδημίας της Σόφιας (National Academy of Music “Pantcho Vladigerov”, Bulgaria) το 1994, υπό την επίβλεψη του Nikolai Kaufman.2 O τίτλος της διατριβής ήταν «Το μουσικό φολκλόρ πέντε χωριών (Νταρνακοχωρίων) της περιοχής του Ν. Σερρών». Φέτος, 27 χρόνια μετά από την παρουσίαση της Διατριβής στο παραπάνω Πανεπιστήμιο, η Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.) εξέδωσε το βιβλίο, ως φόρο τιμής στη σπουδαία Σερραία μουσικό και μουσικολόγο που χάθηκε πρόωρα.
Το βιβλίο «Συλλογή Δημοτικών Τραγουδιών Νταρνακοχωρίων Ν. Σερρών», της Έφης Χατζηδημητρίου (2021)... more Το βιβλίο «Συλλογή Δημοτικών Τραγουδιών Νταρνακοχωρίων Ν. Σερρών», της Έφης Χατζηδημητρίου (2021) περίμενε πολλά χρόνια για να εκδοθεί. Το υλικό κατατέθηκε και εγκρίθηκε ως Διδακτορική Διατριβή στο Τμήμα Καλών Τεχνών της Κρατικής Μουσικής Ακαδημίας της Σόφιας (National Academy of Music “Pantcho Vladigerov”, Bulgaria) το 1994, υπό την επίβλεψη του Nikolai Kaufman. O τίτλος της διατριβής ήταν «Το μουσικό φολκρόλ πέντε χωριών (Νταρκανοχωρίων) της περιοχής του Ν. Σερρών». Φέτος, μετά από 27 χρόνια, η Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.) εξέδωσε το βιβλίο, ως φόρο τιμής στη σπουδαία Σερραία μουσικό και μουσικολόγο που χάθηκε πρόωρα.
Uploads
Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο βίωμα των μελών της καλλιτεχνικής
φοιτητικής ομάδας μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων του Ιονίου Πανεπιστημίου «Ανέβα μήλο – Κατέβα ρόδι» μέσα από τις αφηγήσεις τους. Η μελέτη εστιάζεται στο παράδειγμα της παράστασης Η Στρίγγλα (2018-2019) και συγκεκριμένα στο πώς βίωσαν οι φοιτητές τη δημιουργία της παράστασης από τα πρώτα στάδια σύλληψης της ιδέας έως και την ολοκλήρωσή της μέσα από πέντε παραστάσεις κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019. Έτσι αναδεικνύεται το πώς μεταφέρθηκαν στοιχεία της μουσικής παράδοσης σε μια μουσική ή μουσικοθεατρική παράσταση.
τόσο στον διεθνή όσο και στον ελλαδικό χώρο. Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με την παιδική κουλτούρα υπό την επίδραση της νέας κοινωνιολογίας της παιδικής ηλικίας, η οποία είναι κομβική για την κατανόηση της εξέλιξης της μελέτης της μουσικής κουλτούρας των παιδιών. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα ευρήματα διεθνών εθνογραφικών μελετών των μουσικών παιχνιδιών των παιδιών, καθώς και τα ευρήματα της μοναδικής σχετικής εθνογραφικής έρευνας που έχει πραγματοποιηθεί σε ελληνικές σχολικές αυλές.
αποτυπώνεται στη μουσική, τη ζωγραφική και σε άλλες τέχνες. Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε
πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικής που αποτυπώνουν τοπία των Επτανήσων, όπως τα
εμπνεύστηκαν Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες. Αφορμή για το παρόν πρότζεκτ στάθηκε η
ανάγκη προβολής των Επτανήσων στη σχολική ζωή, ως ένα μέσο για την γνωριμία με τα νησιά
και χαρακτηριστικούς τόπους τους μέσα από τη ζωγραφική. Πρόκειται για μία έρευνα
βασισμένη στην τέχνη, που μέσα από τη δημιουργία και περιήγηση σε ένα Ψηφιακό Μουσείο
Ζωγραφικής των Επτανήσων
, επιδιώκει να φέρει τους μαθητές σε επαφή με τις τέχνες και την
ποικιλομορφία των νησιών. Αρχικά εντοπίστηκαν στο διαδίκτυο έργα ζωγραφικής που
απεικονίζουν τα Ιόνια Νησιά, και επιλέχθηκαν 32 έργα για να αποτελέσουν εκθέματα του
ψηφιακού μουσείου. Με ένα διαδικτυακό πρόγραμμα ελεύθερης πρόσβασης δημιουργήσαμε
το Ψηφιακό Μουσείο, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε για έκθεση των έργων των μαθητών
που έλαβαν μέρος στο πρότζεκτ. Εμπνευστήκαμε από τις αρχές της διακαλλιτεχνικότητας, της αισθητικής αγωγής, της πολυαισθητηριακής μάθησης και του ψηφιακού μουσειακού
γραμματισμού. Επιδιώξαμε οι μαθητές να έρθουν σε βιωματική επαφή με την τέχνη,
δημιουργώντας και οι ίδιοι κάτι καλλιτεχνικό ως διάλογο με τα έργα τέχνης που γνώρισαν.
Χρησιμοποιήθηκαν διάφορα είδη καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως η μουσική, η ζωγραφική, το
θέατρο, η κίνηση, η ποίηση και η αφήγηση.
Το Ψηφιακό Μουσείο Ζωγραφικής των Επτανήσων είναι αναρτημένο εδώ.
https://www.artsteps.com/view/6182c817dc6a361fd27dff50/?currentUser
περιγραφή της προσωπικής μας εμπειρίας να σκιαγραφήσουμε, να νοηματοδοτήσουμε, να εμβαθύνουμε, αλλά και να προβληματιστούμε σε νέες διαστάσεις του ρόλου του μουσικοπαιδαγωγού. Η ανάλυση ακολουθεί τρεις άξονες: (α) η επαγγελματική ταυτότητα των φοιτητών, (β) η μουσική εξέλιξη των κρατούμενων-μαθητών του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας και (γ) η δική μας εμπειρία ως προς τον συντονισμό και την ολοκλήρωση της δράσης αυτής. Αναλύοντας θέματα, όπως τη δύναμη της μουσικοτροπίας στη δημιουργία ομάδας, τη ροή που αναπτύσσεται κατά τη μουσική διαδικασία, τη μουσική επικοινωνία που εδραιώνεται, το δημοκρατικό περιβάλλον της ομάδας, αλλά και τις ίσες ευκαιρίες για όλους, αναδεικνύεται η σημασία μιας πολυπολιτισμικά και συμπεριληπτικά ευαισθητοποιημένης μουσικής διδασκαλίας-μάθησης.
identity is very prominent in pedagogical theory and practice today, as it may influence the ways people teach, experience and learn. Given the fact that all people experience multiple identities as far as social, ethnic, national, cultural, musical, religious, and communal characteristics, we need to acknowledge and research more the impact of multiple identity
reality in an increasingly intercultural education. Our paper seeks to draw connections to unite theories on identity with theories on intercultural music education. We attempt to pinpoint concepts and issues on intercultural education that appear to help and strengthen the feeling of the sense of place with achieving a stronger understanding of identity as it is
understood by self and perceived by others. The experience of multicultural living and intercultural interactions paired with exploration of one’s identity or multiple identities, leads us to believe that a move from culturally responsive teaching and awareness is needed towards a more ‘interculturally’ responsive approach. By using a philosophical research approach in review of several fields of literature, we combine bibliographies from the fields
of identity, multicultural and intercultural music education, and ethnomusicology through our inquiry. The research has shown that we cannot discuss matters on intercultural music education without discussing issues on identity. The more we support ‘a sense of place’ approach in music education, the more we strengthen intercultural education communities
and the more we strengthen the evolution of multiple identities. We posit that this can be achieved with a shift from the current understanding of cultural responsiveness to a more ‘intercultural’ responsiveness.
sources, coming from images on ancient Greek vases created between the 5th and the 4th Century B.C. The aim of the study was to examine how children in the music classroom perceive and use musical representations of Greek mythology depicted on ancient Greek vases. It proposes and examines an alternative pedagogical approach in the music classroom, in which musical icons are at the centre of children’s activities. Icons with musical scenes can act as a stimulus for enquiring into music civilizations, cultures, people, and practices. Βy analysing an icon, children get to know historical and cultural information, they begin to notice meticulous artistic details, they learn to see and think critically, they practise on how to compare and read images in multiple ways. For the above purpose we designed and run a field research study which was carried out in two primary schools in Greece (six classes, three experimental and three control ones). We took the example of two myths from the Greek mythology: i) the creation of auloi
(double flutes) by Athena and ii) the musical competition between Apollo and the satyr
Marsyas. In the experimental groups we adopted the triadic Phenomenological-
Hermeneutic-Dialectic approach (PHD) and we placed the images at the centre of
educational activities. In the control group we started from the narration of the myths.
The results of our study indicate the PHD approach as an effective strategy of using
musical iconography in the music classroom, in order to lead students into a contextual
understanding of the myths, and the uses and functions of music in ancient times.
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να μοιραστεί με τους αναγνώστες προτεινόμενη μεθοδολογία, διδακτικές προσεγγίσεις, καθώς και ενδεικτικό υλικό που θα επιτρέψουν στους μαθητές διαφόρων ηλικιών να αναπτύξουν την καλύτερη κατανόηση των ηχοτοπίων του τόπου τους, καθώς και των ηχοτοπίων από άλλες τρεις ευρωπαϊκές χώρες. Τα ηχοτοπία που παρουσιάζονται εδώ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, το οποίο εκτείνεται από σχετικούς οικότοπους στους οποίους κυριαρχεί σε μεγάλο βαθμό η φύση, έως περιβάλλοντα στα οποία κυριαρχούν περισσότερο μηχανές. Επίσης εξετάζονται ορισμένα παραδοσιακά τραγούδια και η μοναδική ντοπιολαλιά ενός τόπου, καθώς και τα ιδιαίτερα ηχοχρώματα οργάνων και πρακτικές παιξίματος τους λόγω της σύνδεσης που έχουν τα έχω το πίνω συγκεκριμένου τόπου ως πηγή έμπνευσης.
Οι θεματικές ενότητες του βιβλίου αντιστοιχούν σε δύο μέρη, τα οποία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με πρακτικές ακρόασης που προωθούν την ευαισθητοποίηση στο ηχοτοπίο. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται γενικότερες εκπαιδευτικές δράσεις καθώς και επιμέρους δραστηριότητες για ευαισθητοποίηση στα ηχοτοπία, οι οποίες υλοποιήθηκαν από το 2017 έως το 2019 στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ακολουθούν τέσσερα παραρτήματα τα οποία περιλαμβάνουν μία μεγάλη ποικιλία συμπληρωματικού λύκου για τα εφτά κεφάλαιο του βιβλίου.
Το «Πρόγραμμα μουσικής αγωγής για βρέφη και νήπια του Ιονίου Πανεπιστημίου» προσφέρεται από φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών εδώ και 10 χρόνια. Πραγματοποιείται στο χώρο της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας, και φιλοξενεί κάθε χρόνο περίπου 100 παιδιά (10 μηνών έως 6 ετών σε 6 τμήματα).
Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε διδακτικές πρακτικές που ακολουθήθηκαν κατά τα τέσσερα τελευταία έτη στο παραπάνω πρόγραμμα βασισμένες στη θεωρία της επικοινωνιακής μουσικότητας. Τα δεδομένα προέκυψαν μέσα από ανάλυση περιεχομένου δύο τύπων δεδομένων: α) ημερολόγια των φοιτητών και β) ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους φοιτητές-εκπαιδευτικούς. Η ανάλυση εστιάζει στα στοιχεία της επικοινωνιακής μουσικότητας που έχουν αξιοποιήσει οι φοιτητές στις δραστηριότητές τους, και στο πώς αυτή η θεωρία τους συνέβαλε στη διαμόρφωση τη μουσικοπαιδαγωγικής τους ταυτότητας.
Η παρούσα εργασία αναφέρεται στο βίωμα των μελών της καλλιτεχνικής
φοιτητικής ομάδας μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων του Ιονίου Πανεπιστημίου «Ανέβα μήλο – Κατέβα ρόδι» μέσα από τις αφηγήσεις τους. Η μελέτη εστιάζεται στο παράδειγμα της παράστασης Η Στρίγγλα (2018-2019) και συγκεκριμένα στο πώς βίωσαν οι φοιτητές τη δημιουργία της παράστασης από τα πρώτα στάδια σύλληψης της ιδέας έως και την ολοκλήρωσή της μέσα από πέντε παραστάσεις κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019. Έτσι αναδεικνύεται το πώς μεταφέρθηκαν στοιχεία της μουσικής παράδοσης σε μια μουσική ή μουσικοθεατρική παράσταση.
τόσο στον διεθνή όσο και στον ελλαδικό χώρο. Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με την παιδική κουλτούρα υπό την επίδραση της νέας κοινωνιολογίας της παιδικής ηλικίας, η οποία είναι κομβική για την κατανόηση της εξέλιξης της μελέτης της μουσικής κουλτούρας των παιδιών. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα ευρήματα διεθνών εθνογραφικών μελετών των μουσικών παιχνιδιών των παιδιών, καθώς και τα ευρήματα της μοναδικής σχετικής εθνογραφικής έρευνας που έχει πραγματοποιηθεί σε ελληνικές σχολικές αυλές.
αποτυπώνεται στη μουσική, τη ζωγραφική και σε άλλες τέχνες. Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε
πίνακες ζωγραφικής και χαρακτικής που αποτυπώνουν τοπία των Επτανήσων, όπως τα
εμπνεύστηκαν Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες. Αφορμή για το παρόν πρότζεκτ στάθηκε η
ανάγκη προβολής των Επτανήσων στη σχολική ζωή, ως ένα μέσο για την γνωριμία με τα νησιά
και χαρακτηριστικούς τόπους τους μέσα από τη ζωγραφική. Πρόκειται για μία έρευνα
βασισμένη στην τέχνη, που μέσα από τη δημιουργία και περιήγηση σε ένα Ψηφιακό Μουσείο
Ζωγραφικής των Επτανήσων
, επιδιώκει να φέρει τους μαθητές σε επαφή με τις τέχνες και την
ποικιλομορφία των νησιών. Αρχικά εντοπίστηκαν στο διαδίκτυο έργα ζωγραφικής που
απεικονίζουν τα Ιόνια Νησιά, και επιλέχθηκαν 32 έργα για να αποτελέσουν εκθέματα του
ψηφιακού μουσείου. Με ένα διαδικτυακό πρόγραμμα ελεύθερης πρόσβασης δημιουργήσαμε
το Ψηφιακό Μουσείο, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε για έκθεση των έργων των μαθητών
που έλαβαν μέρος στο πρότζεκτ. Εμπνευστήκαμε από τις αρχές της διακαλλιτεχνικότητας, της αισθητικής αγωγής, της πολυαισθητηριακής μάθησης και του ψηφιακού μουσειακού
γραμματισμού. Επιδιώξαμε οι μαθητές να έρθουν σε βιωματική επαφή με την τέχνη,
δημιουργώντας και οι ίδιοι κάτι καλλιτεχνικό ως διάλογο με τα έργα τέχνης που γνώρισαν.
Χρησιμοποιήθηκαν διάφορα είδη καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως η μουσική, η ζωγραφική, το
θέατρο, η κίνηση, η ποίηση και η αφήγηση.
Το Ψηφιακό Μουσείο Ζωγραφικής των Επτανήσων είναι αναρτημένο εδώ.
https://www.artsteps.com/view/6182c817dc6a361fd27dff50/?currentUser
περιγραφή της προσωπικής μας εμπειρίας να σκιαγραφήσουμε, να νοηματοδοτήσουμε, να εμβαθύνουμε, αλλά και να προβληματιστούμε σε νέες διαστάσεις του ρόλου του μουσικοπαιδαγωγού. Η ανάλυση ακολουθεί τρεις άξονες: (α) η επαγγελματική ταυτότητα των φοιτητών, (β) η μουσική εξέλιξη των κρατούμενων-μαθητών του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας και (γ) η δική μας εμπειρία ως προς τον συντονισμό και την ολοκλήρωση της δράσης αυτής. Αναλύοντας θέματα, όπως τη δύναμη της μουσικοτροπίας στη δημιουργία ομάδας, τη ροή που αναπτύσσεται κατά τη μουσική διαδικασία, τη μουσική επικοινωνία που εδραιώνεται, το δημοκρατικό περιβάλλον της ομάδας, αλλά και τις ίσες ευκαιρίες για όλους, αναδεικνύεται η σημασία μιας πολυπολιτισμικά και συμπεριληπτικά ευαισθητοποιημένης μουσικής διδασκαλίας-μάθησης.
identity is very prominent in pedagogical theory and practice today, as it may influence the ways people teach, experience and learn. Given the fact that all people experience multiple identities as far as social, ethnic, national, cultural, musical, religious, and communal characteristics, we need to acknowledge and research more the impact of multiple identity
reality in an increasingly intercultural education. Our paper seeks to draw connections to unite theories on identity with theories on intercultural music education. We attempt to pinpoint concepts and issues on intercultural education that appear to help and strengthen the feeling of the sense of place with achieving a stronger understanding of identity as it is
understood by self and perceived by others. The experience of multicultural living and intercultural interactions paired with exploration of one’s identity or multiple identities, leads us to believe that a move from culturally responsive teaching and awareness is needed towards a more ‘interculturally’ responsive approach. By using a philosophical research approach in review of several fields of literature, we combine bibliographies from the fields
of identity, multicultural and intercultural music education, and ethnomusicology through our inquiry. The research has shown that we cannot discuss matters on intercultural music education without discussing issues on identity. The more we support ‘a sense of place’ approach in music education, the more we strengthen intercultural education communities
and the more we strengthen the evolution of multiple identities. We posit that this can be achieved with a shift from the current understanding of cultural responsiveness to a more ‘intercultural’ responsiveness.
sources, coming from images on ancient Greek vases created between the 5th and the 4th Century B.C. The aim of the study was to examine how children in the music classroom perceive and use musical representations of Greek mythology depicted on ancient Greek vases. It proposes and examines an alternative pedagogical approach in the music classroom, in which musical icons are at the centre of children’s activities. Icons with musical scenes can act as a stimulus for enquiring into music civilizations, cultures, people, and practices. Βy analysing an icon, children get to know historical and cultural information, they begin to notice meticulous artistic details, they learn to see and think critically, they practise on how to compare and read images in multiple ways. For the above purpose we designed and run a field research study which was carried out in two primary schools in Greece (six classes, three experimental and three control ones). We took the example of two myths from the Greek mythology: i) the creation of auloi
(double flutes) by Athena and ii) the musical competition between Apollo and the satyr
Marsyas. In the experimental groups we adopted the triadic Phenomenological-
Hermeneutic-Dialectic approach (PHD) and we placed the images at the centre of
educational activities. In the control group we started from the narration of the myths.
The results of our study indicate the PHD approach as an effective strategy of using
musical iconography in the music classroom, in order to lead students into a contextual
understanding of the myths, and the uses and functions of music in ancient times.
Ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να μοιραστεί με τους αναγνώστες προτεινόμενη μεθοδολογία, διδακτικές προσεγγίσεις, καθώς και ενδεικτικό υλικό που θα επιτρέψουν στους μαθητές διαφόρων ηλικιών να αναπτύξουν την καλύτερη κατανόηση των ηχοτοπίων του τόπου τους, καθώς και των ηχοτοπίων από άλλες τρεις ευρωπαϊκές χώρες. Τα ηχοτοπία που παρουσιάζονται εδώ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, το οποίο εκτείνεται από σχετικούς οικότοπους στους οποίους κυριαρχεί σε μεγάλο βαθμό η φύση, έως περιβάλλοντα στα οποία κυριαρχούν περισσότερο μηχανές. Επίσης εξετάζονται ορισμένα παραδοσιακά τραγούδια και η μοναδική ντοπιολαλιά ενός τόπου, καθώς και τα ιδιαίτερα ηχοχρώματα οργάνων και πρακτικές παιξίματος τους λόγω της σύνδεσης που έχουν τα έχω το πίνω συγκεκριμένου τόπου ως πηγή έμπνευσης.
Οι θεματικές ενότητες του βιβλίου αντιστοιχούν σε δύο μέρη, τα οποία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με πρακτικές ακρόασης που προωθούν την ευαισθητοποίηση στο ηχοτοπίο. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται γενικότερες εκπαιδευτικές δράσεις καθώς και επιμέρους δραστηριότητες για ευαισθητοποίηση στα ηχοτοπία, οι οποίες υλοποιήθηκαν από το 2017 έως το 2019 στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ακολουθούν τέσσερα παραρτήματα τα οποία περιλαμβάνουν μία μεγάλη ποικιλία συμπληρωματικού λύκου για τα εφτά κεφάλαιο του βιβλίου.
Το «Πρόγραμμα μουσικής αγωγής για βρέφη και νήπια του Ιονίου Πανεπιστημίου» προσφέρεται από φοιτητές του Τμήματος Μουσικών Σπουδών εδώ και 10 χρόνια. Πραγματοποιείται στο χώρο της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κέρκυρας, και φιλοξενεί κάθε χρόνο περίπου 100 παιδιά (10 μηνών έως 6 ετών σε 6 τμήματα).
Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε διδακτικές πρακτικές που ακολουθήθηκαν κατά τα τέσσερα τελευταία έτη στο παραπάνω πρόγραμμα βασισμένες στη θεωρία της επικοινωνιακής μουσικότητας. Τα δεδομένα προέκυψαν μέσα από ανάλυση περιεχομένου δύο τύπων δεδομένων: α) ημερολόγια των φοιτητών και β) ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους φοιτητές-εκπαιδευτικούς. Η ανάλυση εστιάζει στα στοιχεία της επικοινωνιακής μουσικότητας που έχουν αξιοποιήσει οι φοιτητές στις δραστηριότητές τους, και στο πώς αυτή η θεωρία τους συνέβαλε στη διαμόρφωση τη μουσικοπαιδαγωγικής τους ταυτότητας.
2-day symposium proceedings
Editions: Ionian University - Department of Audio and Visual Arts
This edition includes fourteen out of twenty-two contributions accepted by the scientific and artistic committee and presented in the two-day Symposium “Art and Interculturality in the Mediterranean Region: departing from antiquity - looking towards the future” was organized in Corfu, on the 21st & 22nd June 2013 by the Department of Audio and Visual Arts of the Ionian University and the Ionian Islands Prefecture in the framework of the 7th Audiovisual Arts Festival. With participants from six countries - Greece, France, Serbia, Israel, Austria and Portugal - the Symposium included both theoretical contributions and art presentations, with emphasis on the artistic expression brought by intercultural exchange and the use of new media.
Authors: Io Pashou, Avi Rosen, Apostolos Loufopoulos, Georgios Heliades, Minas Emmanouil, Fanis Maragos, Thanasis Epitidios, Apostolos Karakasis, Niki Nikonanou, Ana Stevanovic, Dimitris Batsis, Euthimios Chatzigiannis, Evangelia Diamantopoulou, Dimitra Vogiatzaki, Zoe Dionyssiou, Martha Katsaridou, Koldo Vio, Symeon Nikolidakis, Kalliopi Tsantali, Despoina Poulou, Anna Triantafyllou, Pavlos Kavouras, Maria Pesli, Nikos Poulakis, Kleopatra Yusef, Elli Kosteletou.
Editor: Dalila Honorato
Intellectual Output of the Erasmus + Key Action 2 Project
“Early Childhood Music Education in the Mediterranean”
PROJECT NUMBER-2014-1-CY01-KA201-00295
This article describes a pilot study for the use of body percussion to better achieve the objectives of general education. In this context of this work, a seminar was provided for teachers, in which they learned about body percussion, how to improvise and compose songs with body percussion, in order to use them in general lessons teaching in their school. Furthermore, with our help, they prepared a general education lesson with the use of body percussion, and taught it in their school. After the end of the seminar and their own pilot application, we recorded their opinion as to if and to what extent they found the involvement
of body percussion in their lesson useful. The results revealed that if the learning goals are cognitive, body percussion can be used effectively in any lesson teaching. If the goals are mainly social and emotional, then body percussion is better to be applied by the music teacher during the music lesson.
Literature in ethnomusicology, sociology of music, and music education suggests a broad analytical theoretical framework. This consists of a three-strand set of dynamic tensions: a) local and global musical domains, b) preservation and innovation, and c) formal and informal educational processes and structures. This framework illuminates the use and function of traditional music in Greek society and raises theoretical and practical issues concerning the place of traditional music in music education.
The particular focus is on Greek Demotiki and Byzantine music. A systematic study of these was first introduced in the Greek Music Schools, when they were founded in 1988. The existing twenty-six schools were the object of my investigation. The methodology consisted of a questionnaire answered by 313 music teachers; 11 semi-structured interviews with teachers, 7 semi-structured interviews with heads of the schools, 3 semi-structured interviews with members of the Arts Committee for the schools, 17 group interviews with students, and a convenience sample of 13 classroom observations.
The data show that traditional music undergoes change when introduced in formal education. A standard repertory is acquired, aural learning is significantly reduced in favour of notation-based learning, the music becomes less exploratory, and becomes a personal rather than communal experience. The changes vary depending on particular teachers’ musical background and specialisation. Even so, folk traditions remain lively in the school, and students become enthusiastic, even though music functions in a different way in their lives from the way it functioned in traditional communities. The investigation revealed that traditional music in Greek education effectively offers opportunities for young people to study and appreciate their culture. The introduction of traditional music promotes music both as social reproduction and symbolic representation, and supports their mutual importance in the educational process.