Litunarjafni
| Litunarjafni | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||
 Öruggt (TNC) | ||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Diphasiastrum alpinum (L.) Holub, 1975 | ||||||||||||||
| Samheiti | ||||||||||||||
|
Diphasium alpinum |
Litunarjafni (fræðiheiti Diphasiastrum alpinum) er lágvaxin jurt af jafnaætt með langa jarðlæga stöngla með uppréttum marggreindum greinum. Hann finnst helst í bollum og snjódældum og er nokkuð algengur þar sem hæfilega snjóþungt er.
Litunarjafni var notaður til litunar. Í Svarfdælasögu segir frá bræðrum sem sækja litunargrös fyrir móður sína. Í Landnámabók segir frá jafnabelg sem Klaufi hjó og olli það vígaferlum. Litunarjafni var notaðan til að lita ullarvarning gulan og var jafninn lagður í bleyti í sólarhring og þá dreift yfir ullina og hún vafin saman og svo sett í ketill með vatni og soðið við lítinn hita í nokkra tíma. Með því að nota litunarjafna með hvítmöðru (Galium normanii) var hægt að fá gulrauðan lit. Litunarjafni var einnig notaður sem litfestir með öðrum litunarjurtum.
Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]- Litunarjafni Geymt 6 mars 2016 í Wayback Machine
- USDA Plants Profile Geymt 9 maí 2013 í Wayback Machine