მაპუდუნგუნი
მაპუდუნგუნი (mapu - დედამიწა, dungun - ლაპარაკი) აგრეთვე ცნობილი როგორც არაუკანული ენა — მაპუჩეს (არაუკანების) ხალხის ენა. გავრცელებულია ცენტრალურ ჩილესა და მის მოსაზღვრე არგენტინის რაიონებში. ამ ენაზე მოსაუბრეთა ზუსტი რაოდენობა უცნობია. ამავე დამწერლობაზე გამოცემული პუბლიკცაციების თანახმად, მათი რიცხვი 2008 წლისთვის 700 000 იყო,[1] სხვა მოხსენებების თანახმად კი 240 000, საიდანაც 200 000 ჩილეში ცხოვრობს, ხოლო 40 000 არგენტინაში. საერთო ჯამში კი მაპუდუნგუნზე ყოველდღიურად მოლაპარაკეთა რიცხვი 150,000 შეადგენს.[2]
მაპუდუნგუნი დაცვის თვალსაზრისით სერიოზულ საფრთხეს განიცდის, მიუხედავად ჩილეს მთავრობის მიერ აღებული ვალდებულებისა სიტუაციის გამოსასწორებლად მაპუჩეს ხალხით დასახლებულ რაიონებში მის საგანმანათლებლო დონეზე აყვანისა. ასევე სერიოზული განხილვის საგანია თუ რომელი ანბანი უნდა იქნეს გამოყენებული ამ ენისთვის.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- მაპუდუნგუნის ლექსიკონების სია დაარქივებული 2010-02-09 საიტზე Wayback Machine.
- ლექსიკონები დაარქივებული 2012-11-13 საიტზე Wayback Machine.
- ესპანურ-მაპუდუნგუნის სიტყვარი
- ესპანურ-მაპუდუნგუნის ლექსიკონი დაარქივებული 2007-04-06 საიტზე Wayback Machine.
- ესპანურ-მაპუდუნგუნის ლექსიკონი
- თავისუფალი ლექსიკონი დაარქივებული 2008-09-07 საიტზე Wayback Machine.
- მაპუჩეს წერილი ბილ გეიტსს, 2005 წლის აგვისტო დაარქივებული 2010-02-19 საიტზე Wayback Machine.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ (ესპანური) Berretta, Cañumil, Cañumil (2008) Diccionario Castellano-Mapuche. ISBN 978-987-05-4139-4
- ↑ (ესპანური) Zúñiga, Fernando (2007) Mapudunguwelaymi am? '¿Acaso ya no hablas mapudungun?' Acerca del estado actual de la lengua mapuche. Estudios Públicos 105: 9-24.