Сүлеймен пайғамбар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдеме
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш Берік83 (т) өңдемелерінен ArystanbekBot соңғы нұсқасына қайтарды
ш Kasymov (т) өңдемелерінен Адилкадыр соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Шегіндіру
 
(4 қатысушы жасаған 20 аралық нұсқа көрсетілмеген)
1-жол: 1-жол:
{{Infobox royalty
⚫
{{Ислам пайғамбарлары}}{{Infobox monarch
| name = Сүлеймен
| name = Сүлеймен<br/>{{Script/Hebrew|שְׁלֹמֹה}}
| title =
| title =
| image = Berruguete, Pedro - Salomon - c. 1500.jpg
| caption = '''Сүлейменнің үкім беруі'''<br /><small>Nineteenth century engraving by [[Gustave Doré]]</small>
| image_size = 230px
| coronation =
| caption = ''Сүлеймен патша, Изариль патшасы'' (1500) Педро Берругете
⚫
| predecessor = [[Дәуіт пайғамбар]]
| succession = Израиль патшасы
⚫
| successor = [[Rehoboam]]
| suc-type =
| coronation =
| heir =
| reign = 970–931 бзд.
⚫
| predecessor = [[Дәуіт пайғамбар|Дәуіт]]
| consort = [[Naamah (wife of Solomon)|Naamah]], [[Pharaoh's daughter (wife of Solomon)|Pharaoh's Daughter]], around 1000 other wives and concubines
| issue = [[Rehoboam]]
| successor = Ровоам
| spouse = Наамаһ (Сүлейменнің әйелі)<br/>Перғауынның қызы<br />700 ханша әйелі, 300 күңі болған<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b01jhjc7|title=In Our Time With Melvyn Bragg: King Solomon |date=7 June 2012|publisher=BBC Radio 4|access-date=2012-06-10 |place=[[United Kingdom|UK]]}}</ref><ref>{{cite book |title=Holy Bible |at=1 Kings 11:1–3}}</ref>
| royal house = [[Davidic line|House of David]]
| issue = {{Collapsible list
| royal anthem =
| titlestyle = font-weight: normal; background: inherit; font-style: italic; text-align: left;
⚫
| father = [[Дәуіт пайғамбар]]
| title = 3 баласы болған:
| mother = [[Bathsheba]]
⚫
|[[Rehoboam]]
| birth_place = [[әл-Құдыс]]
|[[List of minor Old Testament figures, L–Z#Taphath|Taphath]]
⚫
| death_place = [[әл-Құдыс]]
|[[List of minor Old Testament figures, A–K#Basemath|Basemath]]}}
| buried = [[әл-Құдыс]]}}
| royal house = Дәуіт әулеті
⚫
| father = [[Дәуіт пайғамбар|Дәуіт]]
| mother = Батшева
| birth_date = 990 бзд.
| birth_place = [[Иерусалим]], [[Израиль патшалығы]]
| death_date = 931 бзд. (58–59 жас)
⚫
| death_place = Иерусалим
| burial_place = Иерусалим
}}
⚫
{{Ислам пайғамбарлары}}
{{Ислам}}
{{Ислам}}
'''Сүлеймен''' (кейде "Сүлеймен пайғамбар", кейде Соломон, {{lang-en|Solomon}}, {{IPAc-en|ˈ|s|ɒ|l|ə|m|ə|n}}; {{lang-he|שְׁלֹמֹה}}, Shlomo, {{lang-ar|سليمان}} ''Sulaymān''; {{lang-el|Σολομών}} ''Solomōn'') – Тәурат пен Інжіл бойынша, Израиль Біріккен Патшалығының патшасы болған, ол [[Дәуіт]] патшаның ұлы.<ref name='JewEnc'>{{cite encyclopedia|last=Barton |first=George A. |encyclopedia=Jewish Encyclopedia |title=Temple of Solomon|url=http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14310-temple-of-solomon|access-date=2018-10-24 |year=1906 |pages=98–101}}</ref> Зерттеулер бойынша оның патшалығы шамамен бзд. 970-931 жж. аралығында өмір сүрген. Ол өлген соң патшалығы тез ыдырап, солтүстік [[Израиль|Израиль патшалығы]] мен Оңтүстік Иудей патшалығына бөлініп кетеді. Оның ұрпақтары Иудейді жалғасты билейді делінеді.<ref>{{cite web |last1=Stefon |first1=Matt |title=Solomon king of Israel |url=https://www.britannica.com/biography/Solomon |website=britannica.com |publisher=Britannica}}</ref>
'''Сүлеймен пайғамбар''', Соломон ({{Hebrew Name|שְׁלֹמֹה|Shlomo|Šəlōmō}} <small>[[ISO 259-3]]</small> ''Šlomo''; {{lang-ar|<big> سليمان </big>}} ''Sulaymān''; {{lang-el|Σολομών}} ''Solomōn'') – [[пайғамбар]], [[Дәуіт Пайғамбар|Дәуіт пайғамбардың]] (ғ.с.) [[Құран Кәрім]]де аты аталатын ұлы. Діни [[аңыз]]дар мен хикаяларда Сүлеймен пайғамбардың (ғ.с.) ұланғайыр билік, орасан зор [[даңқ]] пен ілімнің иесі болып, жан-жануарлардың, тірі [[жәндіктер]]дің тілін білгендігі айтылады. Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) билігінің [[Зорлық|зорлығы]] сонша ол патшалығымен қатар [[жануарлар]] әлеміне де билік жүргізіп, жындар да оған бағынып қызмет жасайды. Сүлеймен пайғамбар зор биліктің, сән-салтанаттың иесі бола тұра аса кішіпейіл, [[әділет]]ті, тақуа, ақыл-парасатты адам болғандығы айтылады. Сүлеймен пайғамбар (ғ.с.) әкесі Дәуіт пайғамбардың тәлім-тәрбиесін алып, патшалық таққа отырмас бұрын да, [[патша]] болған соң да өзінің кемеңгерлігімен әділ биліктер айтқан. Оның заманында мыс кендері табылып, ғажайып салтанатты сарайлар, сәндік және шаруашылық бұйымдары жасалды.<ref>Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9</ref> Сүлеймен-бәни Исраил Пайғамбары. Құранда 10 жерде есімі бар. [[Аллаһ]] Тағала оған Пайғамбарлық та, патшалық та берген. Әкесі [[Дәуіт Пайғамбар|Дәуіт]] қаза болған жылы, 12 жасыңда таққа отырған. Дау-дамайда әкесінің қасында жүріп, әділ үкім айтуға үйренген. Көп ұзамай Пайғамбарлық қонған.


[[Талмуд]] бойынша, Сүлеймен 48 еврей пайғамбарының бірі.<ref>{{Citation |last=[[Rashi]] |title=''to'' Megillah |at=14a}}</ref> [[Құран]] бойынша, ол маңызды пайғамбар болып, Сүлеймен ибн Дәуіт (Дәуіттің ұлы сүлеймен) деп атаған.
[[Image:SolomonsTemple.png|thumb|left|220px|Қолжазбаларға негізделіп жасалған [[Сүлеймен кесенесі]] сызбанұсқасы.]]
Кұстың тілін білетін, желді, жындарды жұмысқа қосатын кереметі (мұғжизасы) болған. Іргетасын [[Дәуіт Пайғамбар]] қалаған [[Байт ал-Мухаддас]] Сүлеймен патша болғасын төрт жылда салынып біткен. Бала патша одан қаражат та, күш-қуат та аямай жұмсап, айналасын қамалмен қоршатқан. Сүлеймен - салтанатын әлемнен асырған ірі патша. Соғыс қарулары да, соғысу тәсілі де жоғары болыпты. Ибн Йсхақ риуаятында Сүлеймен өзінің 52 жылғы қысқа өмірінің 40 жылын патшалықпен еткізді деген дерек беріледі.<!--


[[Тәурат]] бойынша, ол [[Иерусалим]]дегі алғашқы діни орныды салған екен.<ref name='JewEnc'/> Ол өте бай патша болған, сондықтан ол еврей Құдайы Иахуеге арнап ғибадатхана орнатады.<ref>1 Kings 5:3; 8:20</ref> Оны [[еврей]]лер және өте ақылды болған деп те сипаттайды.
Сурет салған адамдарды Аллаһ жазалайды
[[File:Solomon's Wealth and Wisdom.jpg|right|thumb|150px|[[Сүлейменнің ақылдығы мен парасаттылығы]], as in 1 Kings 3:12-13, Киелі Кітапқа көркемдемесінде 1896 жылы [[Providence Lithograph Company]] басып шығарған.]]


ОЛ туралы көптеген аңыздар бар. [[Інжіл]]де оны Исаның ұстазы болуға лайық десе,<ref>Matthew 12:42; Luke 11:31</ref><ref>Matthew 6:28–29; Luke 12:27</ref> басқа жазбаларда оның [[сиқыршы]] және жын шақыратын [[бақсы]] болғаны туралы деректер бар. Антикалық дәуірде Сүлейменнің атындағы дұғалар мен тұмаршалар болған екен.<ref>{{cite web|url=http://www.fmc-terrasanta.org/en/archaeology-culture-and-other-religions.html?vid=3586 |title=Archaeology, Culture, and other Religions |publisher=FMC terra santa |access-date=2013-06-21}}</ref>
--><ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС,
2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>
== Сілтемелер ==
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
⚫
==Дереккөздер==
<references/>


== Таурат бойынша ==
{{wikify}}
Сүлейменнің өмірі алдымен Таураттағы "Самуил", "Патшалар" және "Шежірелер" кітабтарында суреттеледі. Оның есімі екі мағынада: "бейбітшілік" және "Құдайдың досы" дегенді білдіреді, екеуі де "оның патшалығының сипаты" деп саналады.<ref name=JE>Jewish Encyclopedia Solomon http://www.jewishencyclopedia.com/articles/13842-solomon Emil G. Hirsch, Ira Maurice, Price Wilhelm, Bacher M. Seligsohn, Mary W. Montgomery, Crawford Howell toy, Emil G. Hirsch, Ira Maurice Price, Wilhelm Bacher, Max Seligsohn, Mary W. Montgomery, Crawford Howell Toy, pages 436–448</ref>


== Хронологиясы ==
⚫
[[Санат:Пайғамбарлар]]
Сүлеймен билік құрған келісімді уақыт - бзд. 970-931 жж. Інжіл хронологиясынан алынған.<ref>E. Clarity, 2012, p. 305.</ref> Сүлеймен патша шыққан Дәуіт әулетінің хронологиясын [[Вавилон]] және [[Ассирия]] жазбалары арқылы тексеруге болады. Ескі өсиет профессоры Эдвин Р. Тиеле (Edwin R. Thiele) көп қолданатын хронологияға сәйкес, Сүлейменнің өлімі және оның патшалығының бөлінуі бзд. 931 жылдың көктемінде орын алған.{{Sfn|Thiele|1983|p=78}}
⚫
[[Санат:Б.з.б.10 ғ.]]
== Балалық шағы ==
⚫
[[Санат:Жебірейлер]]
Сүлеймен [[Дәуіт]] пен оның әйелі Батшебаның екінші ұлы ретінде [[Иерусалим]]де дүниеге келеді.<ref>{{bibleref2|1 Chronicles|14:4}}</ref> Батшаба әуелде Хеттік Ұрияһтың әйелі болған. Дәуіт Ұрияһты алыс сапарға жіберіп, оның әйелі Батышабаны аздырады, сөйтіп зинақорлықтан олардың бірінші баласы дүниеге келеді. Дауіт Ұрияһтың өліміне себеп болғандықтан, бірінші баласы өледі. Сосын Дәуіт Батшебаны көп әйелінің бірі етеді. Сөйтіп одан тағы екінші баласы Сүлеймен дүниеге келеді. Сүлейменнен кейін Батшеба тағы үш ұл табады: Натһан, Шаммуа және Шобаб.<ref>{{bibleref2|1 Chronicles|3:5}}</ref> Сүлейменнің басқа өгей шешелерінен туған тағы алты ағасы болған екен.<ref>{{bibleref2|1 Chronicles|3:1–4}}</ref>
[[Санат:Құран]]


Библия әңгімелері бойынша, Сүлеймен Батшебамен Дәуіттің азғындық қарым-қатынасына байланысты Құдай мен Дәуіт арасындағы бейбітшілікті сақтау ретінде өмірге келді делінеді.<ref>{{Cite book|title=Solomon|last=Vance|first=Jennifer|publisher=Simon and Schuster|year=2015|isbn=9781681461182|location=New York}}</ref><ref>{{Cite book|title=Discovering Hope in the Psalms: A Creative Bible Study Experience|last1=Farrel|first1=Pam|last2=Jones|first2=Jean|publisher=Harvest House Publishers|year=2017|isbn=9780736969970|location=Eugene|pages=70}}</ref>


⚫
== Дереккөздер ==
{{Bio-stub}}
{{дереккөздер}}
{{stub}}

⚫
[[Санат:Пайғамбарлар]]
⚫
[[Санат:Еврейлер]]
⚫
[[Санат:Құран]]

22:05, 2023 ж. маусымның 11 кезіндегі соңғы нұсқа

Сүлеймен
שְׁלֹמֹה
Сүлеймен патша, Изариль патшасы (1500) Педро Берругете
Израиль патшасы
Тақта отыру жылдары 970–931 бзд.
Ізашары Дәуіт
Ізбасары Ровоам
Жұбайы Наамаһ (Сүлейменнің әйелі)
Перғауынның қызы
700 ханша әйелі, 300 күңі болған[1][2]
Issue
3 баласы болған:
Әкесі Дәуіт
Анасы Батшева
Туған күні 990 бзд.
Иерусалим, Израиль патшалығы
Қайтыс болған күні 931 бзд. (58–59 жас)
Иерусалим
Жерлеу рәсімі Иерусалим
Ислам

мақалалар тізбегінің бөлігі



Құрандағы Ислам пайғамбарлары

Елшілер мен пайғамбарлар

Адам ﵇ • Ыдырыс ﵇
Нұх ﵇ • Һұд ﵇ • Салық ﵇
Ибраһим﵇ • Лұт ﵇
Ысмайыл﵇ • Ысқақ ﵇
Жақып﵇ • Жүсіп ﵇
Әйюб ﵇
Шұғайб ﵇ • Мұса ﵇ • Һарұн ﵇
Зул-Кифл ﵇ • Дәуіт ﵇ • Сүлеймен ﵇ • Ілияс ﵇
Әл-Йаса ﵇ • Жүніс ﵇
Зәкәрия ﵇ • Жақия ﵇
Иса ﵇
Мұхаммедﷺ

к • т • ө
Ислам
Бұл мақала
келесі тізімдеменің бір бөлігі:
Бұл үлгіні: көру • талқылау • өңдеу

Сүлеймен (кейде "Сүлеймен пайғамбар", кейде Соломон, ағылш. Solomon, /ˈsɒləmən/; ивр. שְׁלֹמֹה‎, Shlomo, араб.: سليمان‎ Sulaymān; гр. Σολομών Solomōn) – Тәурат пен Інжіл бойынша, Израиль Біріккен Патшалығының патшасы болған, ол Дәуіт патшаның ұлы.[3] Зерттеулер бойынша оның патшалығы шамамен бзд. 970-931 жж. аралығында өмір сүрген. Ол өлген соң патшалығы тез ыдырап, солтүстік Израиль патшалығы мен Оңтүстік Иудей патшалығына бөлініп кетеді. Оның ұрпақтары Иудейді жалғасты билейді делінеді.[4]

Талмуд бойынша, Сүлеймен 48 еврей пайғамбарының бірі.[5] Құран бойынша, ол маңызды пайғамбар болып, Сүлеймен ибн Дәуіт (Дәуіттің ұлы сүлеймен) деп атаған.

Тәурат бойынша, ол Иерусалимдегі алғашқы діни орныды салған екен.[3] Ол өте бай патша болған, сондықтан ол еврей Құдайы Иахуеге арнап ғибадатхана орнатады.[6] Оны еврейлер және өте ақылды болған деп те сипаттайды.

ОЛ туралы көптеген аңыздар бар. Інжілде оны Исаның ұстазы болуға лайық десе,[7][8] басқа жазбаларда оның сиқыршы және жын шақыратын бақсы болғаны туралы деректер бар. Антикалық дәуірде Сүлейменнің атындағы дұғалар мен тұмаршалар болған екен.[9]

Таурат бойынша

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сүлейменнің өмірі алдымен Таураттағы "Самуил", "Патшалар" және "Шежірелер" кітабтарында суреттеледі. Оның есімі екі мағынада: "бейбітшілік" және "Құдайдың досы" дегенді білдіреді, екеуі де "оның патшалығының сипаты" деп саналады.[10]

Хронологиясы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сүлеймен билік құрған келісімді уақыт - бзд. 970-931 жж. Інжіл хронологиясынан алынған.[11] Сүлеймен патша шыққан Дәуіт әулетінің хронологиясын Вавилон және Ассирия жазбалары арқылы тексеруге болады. Ескі өсиет профессоры Эдвин Р. Тиеле (Edwin R. Thiele) көп қолданатын хронологияға сәйкес, Сүлейменнің өлімі және оның патшалығының бөлінуі бзд. 931 жылдың көктемінде орын алған.[12]

Балалық шағы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сүлеймен Дәуіт пен оның әйелі Батшебаның екінші ұлы ретінде Иерусалимде дүниеге келеді.[13] Батшаба әуелде Хеттік Ұрияһтың әйелі болған. Дәуіт Ұрияһты алыс сапарға жіберіп, оның әйелі Батышабаны аздырады, сөйтіп зинақорлықтан олардың бірінші баласы дүниеге келеді. Дауіт Ұрияһтың өліміне себеп болғандықтан, бірінші баласы өледі. Сосын Дәуіт Батшебаны көп әйелінің бірі етеді. Сөйтіп одан тағы екінші баласы Сүлеймен дүниеге келеді. Сүлейменнен кейін Батшеба тағы үш ұл табады: Натһан, Шаммуа және Шобаб.[14] Сүлейменнің басқа өгей шешелерінен туған тағы алты ағасы болған екен.[15]

Библия әңгімелері бойынша, Сүлеймен Батшебамен Дәуіттің азғындық қарым-қатынасына байланысты Құдай мен Дәуіт арасындағы бейбітшілікті сақтау ретінде өмірге келді делінеді.[16][17]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ In Our Time With Melvyn Bragg: King Solomon. BBC Radio 4 (7 June 2012).
  2. ↑ Holy Bible.
  3. ↑ a b Barton, George A. (1906). "Temple of Solomon". Jewish Encyclopedia. pp. 98–101. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14310-temple-of-solomon. Retrieved 2018-10-24. 
  4. ↑ Solomon king of Israel. Britannica.
  5. ↑ Rashi, to Megillah, 14a 
  6. ↑ 1 Kings 5:3; 8:20
  7. ↑ Matthew 12:42; Luke 11:31
  8. ↑ Matthew 6:28–29; Luke 12:27
  9. ↑ Archaeology, Culture, and other Religions. FMC terra santa.
  10. ↑ Jewish Encyclopedia Solomon http://www.jewishencyclopedia.com/articles/13842-solomon Emil G. Hirsch, Ira Maurice, Price Wilhelm, Bacher M. Seligsohn, Mary W. Montgomery, Crawford Howell toy, Emil G. Hirsch, Ira Maurice Price, Wilhelm Bacher, Max Seligsohn, Mary W. Montgomery, Crawford Howell Toy, pages 436–448
  11. ↑ E. Clarity, 2012, p. 305.
  12. ↑ Thiele, 1983, p. 78
  13. ↑ Үлгі:Bibleref2
  14. ↑ Үлгі:Bibleref2
  15. ↑ Үлгі:Bibleref2
  16. ↑ Vance Jennifer Solomon — New York: Simon and Schuster, 2015. — ISBN 9781681461182.
  17. ↑ Discovering Hope in the Psalms: A Creative Bible Study Experience — Eugene: Harvest House Publishers, 2017. — P. 70. — ISBN 9780736969970.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Сүлеймен_пайғамбар&oldid=3166703» бетінен алынған