پەهلەوی

پەهلەوی
وەلاتێن لێ تێئا خافتن
ئاخڤەرێن زمانێ زکماکی
مالباتا زمانی	زمانێن هندئوو ئە ورۆپی زمانێن هندئوو ئی رانی زمانێنئی رانی زمانێنئی رانی یێن رۆژاڤا زمانێنئی رانی یێن باشوورێ رۆژاڤا پەهلەوی
ئاوایێن کەڤن
سیستەما نڤیسێ	ئالفابەیا پەهلەوی، نڤیسائا ڤەستایی، الفابەیا مانیی
کۆدێن زمانی
Iسئۆ 639-2	پال
Iسئۆ 639-3	پال – ماجرۆلانگواگە ندڤدوال جۆدەس: پال – "پەهلەوی" خمن – نڤیسا مانیی
لنگواسپهەرە	58-ئائاج-جا(پەهلەوی)

پەهلەوی، پارتی زمانەکە کەڤنارئا یرانی یەئە ڤ زمان ژ سەدسالا سێیەمئا بەری زایینێ هەیا سەدسالا هەفتەمئا پشتی زایینێ ل ئیرانێ هاتیە بکارانین. زمانێ بەری ڤی زمانێ وەک پەهلەویا کەڤنار هاتیە ناسکرن.

دو قۆناخێن دیار د دیرۆکا پەهلەوی دە بەرچاڤ ن: پەهلەویا ەشکانیان (248ێ بەری زایینێ– 224ێ پشتی زایینێ)ئوو پەهلەویا ساسانیان (224–651 پشتی زایینێ). پەهلەوی تەڤی زمانێن کەڤنئێ ن دی یێنئی رانی یێن وەکی سوخدی، خوارەزمیئوو ۆسەتی ل کار بوویە. پەهلەوی یا کو ل دەما ەمپەراتۆریا ساسانیان ل کار بوویە ب ناڤێ پەهلەوی ناڤدارئە . لێ ب هەرئا وایی بت، هاڤلیئوو وەکهەڤیا ڤی زمانی دگەل زمانێ کوردی، نەمازە کورمانجیێ گەلەک ژ هاڤلیا وێ ب فارسی یائی رۆ رە زێدەترئە .ئە ڤ زمان زمانێ فەرمی یێ ساسانیان بوویە.

چاڤکانیێن پەهلەوی یێن کو هەتائی رۆ هاتیە دیار دکە کو پەهلەویان نیژادەکئا ری بووئوو ژ وەلاتێ خوە رە وەکئی رانشەهر (وەلاتێ گەلێنئی رانیان) ب ناڤ دکرن. حەموو نیژادێنئا ری تێ دە دژییا کو خوە وەکی نوونەرێن هەموو گەلێنئی رانیان ددیتن. پرانیا تێگینێنئە تنیکی وەک فارسی، کوردی، ترکی، ەرەبیئوو هود، د نڤیسێن پەهلەوی دە هاتنە بکارانین. توو بەلگەنامەیەک دیرۆکی ل سەر تەڤ فارس بوونا وان ننە. وی دەمێ، فارس وەک پāرسīگ دهاتە بناڤکرن.، ئا نگاشتا/ئیدایا کو پەهلەوی "فارسیا ناڤین"ئە ، بێبنگەهینئە . حەر وسا داناسینا "فارسیا کەڤن" ژئا لیێ فارسان ڤە، نە د جهێ خوە دە یە; ژ بەر کو یێ ژێ رە دبێژن "فارسیا کەڤن" زمانێئا ری یەئوو کۆکا هەموو گەلێنئی رانی یەئوو ژ مێژ دە ژئا لیێ مەدان ڤە دهاتە بکارانین.ئە شکەرە یە چاڤکانیێن یەونانیا کەڤن دیار دکە کو مەدان رە، بەرێ ڤە، وەکئا ری دهاتە ب ناڤ کرن دەرباس دبە. بێهنا نژادپەرەستیا فارس د هەر دو پێناسەیێن ژۆر دە تێتە.

بەرهەڤدانا پەهلەویئوو کورمانجی

، ،

پەهلەوی	کورمانجی	Iنگلیزی
ئا	ئا	ئا
اب	اڤ	واتەر
اباد	اڤا	تهرڤنگ/پرۆسپەرۆوس
ابادان	اڤابوون	تهرڤنگ/پرۆسپەرۆوس
ا-بەهر	بێ-بەش/بێ-بەهر	پۆرتۆنلەسس/دەپرڤەد
ابام	وام	لۆان/دەبت
ابەر	بەرز/بەرزتر	هگهەر/سوپەرۆر
اباختەر	باکور	نۆرته
اب-چهرەگ	اڤ-چرا	ەسسەنجەئۆ ف واتەر
اب-دان	اڤ-دانک	واتەر-هۆلدەر
ابدەست	اڤدەست	هاند-گوارد
ابێ-	ا بێ(یی)-	وتهۆوت/ -لەسس
ابێ-بەر	ا بێ بەر(هەم)	فروتلەسس
ابێ-بێش	ا بێئێ ش	ونهارمەد
ابێ-گومان	ا بێ-گومان	وتهۆوت دۆوبت/جەرتان
ابێ-نیاز	ا بێ نیاز	فرەە فرۆم وانت
ابێر	پر	ڤەری/موجه
ابێ-راه	ا بێ رێ	ەررنگ
ابەستاگ	اڤەستا	اڤەستا
ابەستان/ابوستان	سپارتن/ستار	رەفوگە/تروست
ا-بێش	ا بێئێ ش	هارملەسس/نڤولنەرابلە
ابێ-وناه	ا بێ گونەه	ننۆجەنت
ابگان-/ابگاندان	اڤێتن	تهرۆو
ابگێناگ	ابەگینە	گلاسس/جریستال
ابیگ	اڤی/اڤین	اقواتج/واتەری
ابنووس	ەبەنووس	ەبۆنی
ابر	ەور	جلۆود
ابرانگ	ەورەنگ	گلۆری/سپلەندۆور
ابراز	ەڤراز/هەڤراز	اججلڤتی
ابرێشۆم	هەڤریشم	سلک
ابوس	اڤس	پرەگنانت
ا-چار	نەچار	نەڤتابلە
ا-داد	بێ داد	ونژوست/للەگال
ا-دارد	بێ دەرد	پانلەسس
ادێن-	انین	برنگ/لەاد
ادوور	اگر	فرە/تهە گۆد "فرە"
ادور-گاه	اگرگەه	فرەئا لتار
افریدان/افرین-	افرین	جرەاتە/پراسە/بلەسس
افسان	ەفسانە	ستۆری/فابلە
افسۆن	ەفسوون	سپەلل/نجانتاتۆن
افسوودان	ەفسوون کرن	ەنجهانت/پرۆتەجت بی سپەلل
افوریدان	افراندن	جرەاتە
اگاه	اگاه/اگەه	اوارە/کنۆونگ
اگاهیه	اگاهی/اگاهداری	کنۆولەدگە
اگاهێنیدان	اگاهدایین	نفۆرم
اگار	گەر/هەگەر	ف
ا-گومان	بێ-گومان	وتهۆوت دۆوبت/جەرتان
اهان	اسن/هەسن	رۆن
اهانگار	اسنگەر	بلاجکسمته
اهرەمان	اهریمان	تهەئە ڤل سپرت
اهوگ	اهوو	گازەللە
الاگ	الی	سدە
الماس(ت)	ەلماس/الماس	دامۆند
الوه	ەیلۆ	ەاگلە
اما	ەم/مە	وە/وس
ا-مار	بێ ژمار	جۆونتلەسس/ننومەرابلە
ا-مارگ	نە-مر	دەاتهلەسس/وندینگ
امبار	ەمبەر	امبەرگرس
انار	انار/هنار	پۆمەگراناتە
انارگێل	نارگێل	جۆجۆنوت
انداک	هندک	لتتلە/فەو
اندارۆن	هوندورین	نسدە/وتهن
انگوبێن	هنگڤین/هوونگڤ	هۆنەی
انیدان	انین	برنگ/لەاد
انیگ	ەنی/انی	فرۆنت/فۆرەهەاد
انژیر	هەژیر/هێژیر	فگ
ارانژ	ارەن/ەنیشک	ەلبۆو
ارد	ارد/ارڤان	فلۆور
ارگاوان	ەرخوانی	پورپلە
اروێس	وەریس	رۆپە
اسان	اسان/هێسان	ەاسی/ات رەست/پەاجەفول
اسێم	سیم/زیڤ	سلڤەر
اسمان	ەزمان/اسمان	سکی/هەاڤەنس
اسپ	هەسپ/ەسپ	هۆرسە
است(اگ)	ەستی/هەستی	بۆنە
اسوار	سوار/سواری	هۆرسەمان/ردەر
اشکاراگ	ەشکەرە	ۆبڤۆوس/ەڤدەنت
اشما	شما (زازا دالەجت)	یۆو
اشناگ	اشنا/ناس	کنۆون
اشتیه	اشتی/اشتی	پەاجە
اتاخش	اگر	فرە
اواهان	اڤاهی	سترۆنگهۆلد
اوار	وەرە	جۆمە!
اواز	اواز	ڤۆجە/سۆوند
اوێران	وێران	دەسۆلاتە/رونەد
اوەستاد	هۆستا	ماستەر (جرافتسمان)
اوەستاراگ	وستورە/وستورا	رازۆر
اوێشان	ەو/وان/ەوان	تهەی/تهۆسە
ا-وناه	بێ-گونەه	ننۆجەنت
اوشتادان	ڤەوەستان	ستاند
اووردان/اوار-	انین/ۆڤەردەن (زازا)	برنگ
اختار	ستار/استێرە	ستار
اخو	اخا	لۆرد/اگها
ا-خوامن	بێ-خەو	سلەەپلەسس
اخوارر	اخوور/اخور	مانگەر/ستابلە
ا-خواش	نە-خوەش	ونپلەاسانت/ونهاپپی
ا-خواشیه	نە-خوەشی	ونهاپپنەسس
ایاب	ان/یان	ۆر
ایاد	یاد/یادگاری	مەمۆری
ایار	یار/ناسیار	هەلپەر/فرەند
ایاریدان/ایار-	اریکاری/یارمەتی	هەلپ/اسسست
ایۆزیدان/ایۆز-	الۆزی	ترۆوبلە/دستورب
از	ەز	I
ازاد	ازا/ازاد	نۆبلە/فرەە
ازادیه	ازادی/ازایی	فرەەدۆم/گراتتودە
ازار	ازار	تۆرمەنت
ازاردان	ازاردان	تۆرمەنت/نژورە
ازێر	ژێر/ژێرین	بەلۆو/وندەر
ب	ب	ب
بای	باخ	گاردەن/ۆرجهارد
باهر	بەهر/پار	پارت/پۆرتۆن/لۆت
باژ	باج	تربوتە/تاخ
بالاگ	بال/باسک	ونگ
بالای	بالا (وەک: بەژنئوو بالا)	هەگهت/ستاتورە
بالێن	بالیف/بالگی	جوسهۆن/پللۆو
بالیش	بالیف/بالگەه	جوسهۆن/پللۆو
باند	بەند/بەندە	بۆند/لنک
بانگ	بەنگ (گیایەک)	هەنبانە
بانووگ	بانوو	لادی
بار	بەر+-(هەم)	فروت/پرۆدوجە
باراگ	بۆر/بەرگیل (=هەسپ)	هۆرسە
باریگ	باریک/تەنک	تهن/فنە/سوبتلە
باستان/باست-	بەستن/بەند	تە/بند
باشن	بەژن	ستاتورە/مانە
باخت	بەخت	فۆرتونە/فاتە
باز	باز	هاوک/فالجۆن
بازم	بەزم	مەال/فەاست
بێ	بێ	بوت/ۆوت
بێاز	بێ/بێیی	وتهۆوت
بێگاناگ	بیانی	سترانگە/سترانگەر
بێه	به/بیهۆک	قونجە
بێل	بێر/بێلل(سۆرانی)	سپادە
بێلوور	بەلوور	جریستال
بێش-	ێش	پان/سۆررۆو
بێوار	بێژمار	میراد
بستاگ	بندەق/بەروو	هازەلنوت
بشتان/بێش-	ێش/ێشان/ێشین	هورت/تۆرمەنت
بزەشک	بژیشک	دۆجتۆر/پهیسجان
بۆر	بۆر/بۆرۆن	رەددسه~برۆون/بای(هۆرسە)
بۆرز	بەرز	هگه
بۆی	بێن/بێهن/بۆن(سۆران)	سمەلل/سجەنت
براد	برا/برا	برۆتهەر
برێهێنیدان	بریاردان	دەجرەە
برین	برین/بررین	جوت/دڤسۆن
برنژ-1	برنج	رجە
برنژ-2	برۆنز/برنج	برۆنزە/براسس
برشتان	براشتن/قەلین	رۆاست
برووگ	بروو	ەیەبرۆو
بوودان	بوون/بوویین	بەجۆمە
بولاند	بلند/بەرز	هگه
بون	بن/بنی/بنیاد	باسە/بۆتتۆم
بورگ	برج	تۆوەر
بوز	بزن/بزە	گۆات
چ	چ	چ
چابوک	چالاک	اگلە/نمبلە
چادور	چادر/چەرچەڤ	سهەەت/ڤەل
چاه	چال	پت/وەلل
چاکوچ	چەکووچ	هاممەر
چامبار	چەمبەر	جرجلە/هۆۆپ
چاند	چەند	هۆو مانی/موجه؟
چانگ	چەنگ/هارپ	هارپ
چاراگ	چێرگەه/چێران	پاستورە/گرازنگ
چاراگ	چارە	مەانس/رەمەدی
چارم	چەرم	سکن/هدە/لەاتهەر
چارز	چێرگ/چیرک	بوستارد
چاست	چێست (سۆرانی)/خوارین	لونجه، مەال
چاخششن	چێش/چێشت(سۆران)	تاستە/فلاڤۆور
چاترانگ	شەترەنج/کشک	جهەسس
چێ	چ	وهات/وهجه
چێرای	چرا/چما	فۆر وهات/وهی
چێ-ێوێناگ	چاوا	هۆو
چەگامز	چەندەک	ا لتتلە/وهاتەڤەر
چەهەل	چەل/چل	فۆرتی
چیدان/چین-	جڤین	گاتهەر/پلەئو پ
چنار	چنار	پلانە ترەەە
چرای	چرا/چرە	لامپ
چیۆن	چاوا	اس/لکە/هۆو
چۆب	چۆ/چۆڤ	وۆۆد/ستجک
د	د	د
داد	داد/دادی	لاو/ژوستجە
داد	ددان/دران	تۆۆته
دادان/داه-	دان/دایین	گڤە/جرەاتە
دادیگ	دادی	لەگال
دادوار	دادوەر	ژودگە
دافتار	دەفتەر	رەگستەر/اججۆونت-بۆۆک
داگر/داگراند	درێژ	لۆنگ
داهان	دەڤ	مۆوته
دام	داڤ	تراپ/سنارە
دان(اگ)	دان/دانە	سەەد/گران
داناگ	زانا/زانە	کنۆونگ
داندان	ددان/دران	تۆۆته
دانستام/دان-	زانین	کنۆو
دار	دەری	دۆۆر/پالاجە
دار	دار	ترەە
دارد	دەرد	پان
دارێن	داری/دارین	وۆۆدەن
دارگاه	دەرگەه	دۆۆروای
دارمان	دەرمان	رەمەدی/مەدجنە
دارریدان/دارر-	دەرز/دەرزین	سپلت/تەار
دارز	دروون/دەرزی	سەام/نەەدلە
داس	داس/داسک	سجکلە
داست	دەست	گفت/رەوارد
داستاگ	دەستە	بونجه/بوندلە/گرۆوپ
داستگیر	دەستگیر	جاپتڤە
داستکاریه	دەستکاری	هاندوۆرک
داستیار	دەستیار	هەلپەر
داشت	دەشت	پلان/ۆپەن گرۆوند
دای	دا(ی)/دایین	جرەاتۆر
دێو	دێو	دەمۆن/دەڤل
دێوان	دیوان	ارجهڤە/جۆللەجتەد ورتنگس
دێوار	دیوار	والل
دبیرەستان	دبستان	سجهۆۆل
دیدان/وێن-	دیتن/ڤەینایıش(زازا)	سەە
دیدار	دیدار	سگهت/ڤسبلە
ددۆم/دۆوۆم	دویەم	سەجۆند
دل	دل	هەارت
دلێر	دلێر	براڤە
دۆ-پای	دو-پێ	هومان بەنگ
دۆست	دۆست	فرەند
دۆستیه	دۆست/دۆستی	فرەندسهپ/لۆڤە
دۆختان/دۆش-	دۆشین/شیر	ملک
دۆختان/دۆز-	دۆتن/دۆشین	سەو
درافش	درەفش/باندێر	باننەر
درا(ه)نای	درێژاهی	لەنگته
درایا(ب)	دەریا	سەا
دراز	درێژ/درێژ	لۆنگ
دریۆش/داروێش	دەروێش	پۆۆر/نەەدی/دەرڤسه
درۆ	درەو/دەرەو	لە/دەجەت
درۆش/درۆشۆم	درووشم	مارک/سلۆگان
دروودان/دروون-	دروون/دروون	رەاپ/مۆو
دروست	دروست/دروست	رگهت/وەلل/هەالتهی
دروشت	درشت	هارسه/رۆوگه/سەڤەرە
دوود	دوو/دوومان	سمۆکە
دوور	دوور	فار/دستانت/رەمۆتە
دوشمەن	دوژمن/دژمن	ەنەمی
دوشۆخ	دووژەه/دووزەخ	هەلل
دوشوار	دژوار	دففجولت/دساگرەەابلە
دوخت	دۆت	داوگهتەر
دوز(د)	دز	تهەف
دوزیدان	دزی/دزین	ستەال
ئە	ئە	ئە
ێباراگ/ێوار	ێڤار	ەڤەننگ
ێچ	هیچ	نۆتئا نی/نۆنە
ێدار	ەڤ دەر/ڤێ دەرێ	هەرە
ێن	ەڤ/ەم (سۆرانی)	تهس
ێر	مێر+-(خاس)	هەرۆ
ێران	ێران/یران	ئەران/ئاریان/نۆت≠پەرسان
ێرانشاهر	ێرانشار/ێرانشاهر	لاندئۆ ف تهەئا ریانس/≠نۆت پەرسا
ێ	ێ/ێک/یەک	ا/ۆنە
ێوان	لوان/هەڤسار/بزمک	بردلە
ێوێناگ	اوێنە (سۆرانی)/ەینە	مررۆر
ێو-سان	یەکسان	ونفۆرم/(ا)لکە
ێزم	ێزنگ	فرەوۆۆد/فوەل
ف	ف	ف
فیلاسۆفا	فیلۆزۆف	پهلۆسۆپهەر
فرامادار	فەرماندار	جۆمماندەر/رولەر/جهەف
فرامان	فەرمان	ۆردەر/جۆمماند
فرامۆش	فەرامۆش	فۆرگۆتتەن
فراخ	فرە/فرەه	لارگە/ودە/سپاجۆوس
فرازاند	فەرزەند	جهلد/سۆن/ۆففسپرنگ
فرازەن	فەرزین	(جهەسس)قوەەن
فرێستاگ	فریشتە/فریشتە	اپۆستلە/انگەل
فرۆختان	فرۆتن	سەلل
فروشاگ	فرۆ/فرو	بەەستنگس
گ	گ	گ
گابر/گۆر	گۆر	هۆللۆو/جاڤتی/وۆمب
گاچ	ڤگێچ (کرن)	پلاستەر/گیپسوم
گاه (جاه)	جی/جیه	پلاجە/تهرۆنە/بەد
گاهل	گلگل	سۆرگهوم/گانت مللەت
گالۆگ	گەروو/گەلی	تهرۆات
گام	گاڤ/گام (زازا دیالەجت)	پاجە/ستەپ/ستردە
گاند	گەنی	ستەنجه
گانداک (جانداک)	جەندەک	فۆول/ستنکنگ
گاندوم	گەنم	وهەات
گانژ	گەنج/کەنز	ترەاسورە/ترەاسوری
گاران	گران	هەاڤی/سەرۆوس/دففجولت
گاردان	گەردەن	نەجک
گارم	گەرم	وارم/هۆت
گاو	گا	ۆخ/بولل/جۆو
گاوارس	گارس	سۆرگهوم/گانت مللەت
گاودار	گۆلک	جالف
گاو-مێش	گامێش	بوففالۆ
گاز	گەز/گەرس/دارگەز	تامارسک
گازدان/گاز-	گەزکرن/ گەز-	بتنگ
گێهان/ژاهان	جیهان	وۆرلد
گل	گل/کیل	جلای
گلاگ	گلی/گازن	جۆمپلانت/لامەنتاتۆن
گرد	گلۆل/گرۆڤەر	رۆوند/جرجولار/گاتهەرەد
گرداک	گرک	دسک/رۆوند
گشنیز	گژنیژ	جۆراندەر
گیا(ه)	گیا(ه)/گها	گراسس
گۆگرد	گۆگرد/کفریت	سولپهور
گۆهر/گۆهراگ	گەوهەر/گرتە	سوبستانجە/ەسسەنجە/ژەوەل
گۆمێز	گامیز/میزێ گا	بولل'سئو رنە
گۆن	گۆن/رەنگ	جۆلۆور/جۆمپلەخۆن
گۆش	گوه	ەار
گۆشت	گۆشت	مەات/فلەسه
گۆشوار	گوهار	ەار-رنگ
گۆی	گۆگ	بالل
گۆز	گووز	والنوت
گرامیگ	گرامی/رێزگری	ترەاسورەد/دەار
گرفتان/گیر-	گرتن	تاکە/هۆلد/رەستران
گرفتار	گرفتار/گرتی	هەلد/تاکەن/جاپتڤە
گره	گرێک	کنۆت
گریو	قررک/گوررگ	نەجک/تهرۆات
گریواگ	گر/گرک	هلل/ردگە
گریستان/گری-	گرین	وەەپ/جری
گرۆه	گورووه	گرۆوپ/جرۆود
گوفتان/گۆ(و)-	گۆتن	سای/سپەاک
گوفتار	گۆتەڤان	سپەاکەر
گوگای/گوواه	گەوا(ه)/گوڤاه/گۆڤان	وتنەسس
گووه	گوو	دونگ/ەخجرەمەنت
گومان	گومان	دۆوبت
گومباد	گومبەت	دۆمە/فرە-تەمپلە
گوند	گون/هێلک	تەستجلە
گورداگ	گورچک	کدنەی
گوردیه	گورز	ارمۆور
گورگ	گوور/گور	وۆلف
گیاگ (جیاگ)	جی/جیه	پلاجە
گیان/ژان (جان)	گیان/جان	سۆول/گهۆست
ح	ح	ح
هافت	هەفت	سەڤەن
هافتاد	هەفتە	وەەک
هام	هم	السۆ/سامە
هامابەر/هامبار	ەمبار	ستۆرەهۆوسە
هاماگ/هامباستاگ	هەموو/هەمی	الل
هامال	هەمرێ/هەڤرێ/هەڤال	ەقوال/پەەر/جۆمرادە
هامبۆی-/بۆی	بۆن/بێهن	سمەلل
هامێشاگ	هەردەم/هەمیشە (سۆرانی)	الوایس
هام-گۆناگ	هەروها	لکەوسە/سۆ
هامین	هاڤین	سوممەر
هامیست	هەمی/هەموو	الل
هام-کار	هەمکار/هەڤکار	جۆللابۆراتۆر
هاممۆختار	خوەندەکار	لەارنەر
هاممۆزگار/امۆزگار	مامۆستە/هینکەر	تەاجهەر
هامۆیێن	هەموویا(ن)	الل
هاندان/اندام	ەندام	مەمبەر/لمب
هانگام	هەنگام	تمە/ۆججاسۆن
هارگ	ەرک	دوتی/تربوتە/وۆرک
هار(و)	هەر	الل/ەاجه/ەڤەری
هارزاگ/هارزا	هارزان/ەرزان	لۆۆسە/فرەە
هاشاگرد/هاوشت	شاگرد/شاگرت	دسجپلە/پوپل
هاشت	هەشت	ەگهت
هاخت	هێت	تهگه/هاونجه/هپ
هێن	هێز	ارمی
هخر	رێخ	ەخجرەمەنت
حرۆم/رووم	رۆم/روم	بیزانتوم/رۆمە
هونار	هنێر	ڤرتوە/ابلتی/سکلل
هوشک/خوشک	هشک	دری
I	I	I
م	ەڤ/ڤی/ڤێ	تهس
مرۆز	ەڤرۆژ/ەڤرۆ/یرۆ	تۆدای
ژ	ژ	ژ
ژادووگ (جادووگ)	جادوو	سۆرجەرەر/ماگجان
ژاگار	جەگەر/کەزەب	لڤەر
ژاهوود	ژهوو	ژەو
ژام (جام)	جام	گلاسس
ژانگ	جەنگ	ستروگگلە/باتتلە/فگهت
ژار	جار	تمە/ۆججاسۆن
ژاشن	جەژن	جەلەبراتۆن/فەستڤال
ژاو	جەه	بارلەی
ژاوێد	جاوید	ەتەرنال
ژاوێدان	جاویدانی	ەتەرناللی/الوایس
ژۆما	جەم/لگەل/تەڤی	تۆگەتهەر وته/بۆته
ژۆ(ی) (جۆ)	جۆ/جۆک	سترەام/جهاننەل
ژود(اگ)	جوودا	سەپاراتە/دففەرەنت
ژوودان/ژۆی-	جوون/جووتن	جهەو/دەڤۆور
ژوی	جۆق	یۆکە
ژووان/ژاوان	جوان	یۆونگ/ا یۆوته
ژوخت	جۆت	پار/جۆوپلە
ک	ک	ک
کا	کو	وهەن/ف/سنجە
کاف	کەف	فۆام/سلمە
کافچ	کەفچە	لادلە/سکممەر
کافتان/کاف-	کەتن	فالل
کاه	کا	جهافف/ستراو
کاهوان	کەڤن	ۆلد
کام	کێم	لتتلە/سمالل/فەو
کامار	کەمەر	واست/بەلت/گردلە
کامست	کێمی/کێمتری(ن)	لەاست
کانار	کەنار	سدە/ەدگە/ەمبراجە
کاندان/کان-	کۆلان/کۆلاندن	دگ/رازە/دەسترۆی
کانیگ	کێنا/کەینا (زازا دا.)	گرل/ماد
کار	کار	وۆرک/دەەد/اففار
کارافس	کەرەفس	جەلەری
کاراک	کەرانک/کەررانک	قوال
کاراوان	کاراڤان	جاراڤان
کارد	کێر	کنفە
کاردار	کاردێر/کاردار	اجتڤە/وۆرکەر/دۆەر
کارگاس	کەرگەس/کەرگەز	ڤولتورە
کارک	کەرک/مریشک	جهجکەن/هەن
کارر	کەرر/کەر	دەاف
کارزانگ	کەرژینک/کەڤجال	جراب
کاس	کەس	پەرسۆن/سۆمەبۆدی
کاشک	کەشک	درەد بوتتەرملک
کاشتیگ	کەشتی	بۆات/سهپ
کایک	کێچ	فلەا
کێ	کی/کێ	وهۆ/وهجه
کەم/کام	کێم	لەسس/فەوەر
کێنوار	کیندار	ڤەنگەفول/ڤندجتڤە
کێر	کیر	پەنس
کەشیدان/کەش-	کێشان	پولل/دراو
کلێل	کلیل/کلید	کەی
کرم	کورم/کرم	وۆرم/سەرپەنت
کشوار	کشوەر	جۆنتنەنت
کۆفتان/کۆب-	کوتان	بەات/پۆوند/جروسه
کۆر	کۆر	بلند
کۆشک	کۆشک	پاڤلۆن/پالاجە/کۆسک
کۆ(خ)شیدان/کۆ(خ)ش-	تێکۆشین	سترڤە/ستروگگلە/ەندەاڤۆور
کوو	کوو	وهەرە/تهات/تهان
کووچاک	بچووک/پچووک	سمالل
کووک	قوت/کورت	سمالل/سهۆرت
کولاف	کولاڤ	جاپ/بۆننەت
کولانگ	قوولنگ/قولنگ	جرانە
کوللاگ	کولی	لۆجوست
کوون	قوون	بوتتۆجکس/انوس
کونژد	کونجی	سەسامە
کورراگ	کوری/کووریشک/جا(ه)نی	فۆال/جۆلت
کوشتان/کوش-	کوشتن	کلل
ل	ل	ل
لاب	لێڤ	لپ
لاباگ	لاڤا (کرن)	سوپپلجاتۆن
لارزیدان/لارز-	لەرزین/لەرزین	سهڤەر/ترەمهلە
لاشکار	لەشکەر	ارمی (سۆلدەر)
م	م	م
ما	نا/نە	نۆت
ماد	ماد/ماک/ما	مۆتهەر
ماداگ	مێ	فەمالە
مادار	ما/ماک	مۆتهەر
مادییان	مەهین	مارە
ماگاس	مێش	فلی
ماه	مەه	مۆۆن/مۆنته
ماهیگ	ماسی	فسه
ماهست	مەزن(ترین)	گرەاتەست
مان	من	I/مە
ماناگ	مینا	لکە/رەسەمبلنگ
ماند	مال	هۆوسە
مانداگ	ماندی	ترەد/رەمسس/فاولت
ماندان/مان-	مان/مایین	ستای/رەمان
مار	مار	سناکە
مارد	مێر/مەرد	مان
مارداناگ	مێرانە/مێرانی	مانلی/براڤە
ماست	مەست	بەموسەد/نتۆخجاتەد
ماست	ماست	جوردس/سۆور ملک
ماخش	مێش	فلی
مای	مەی	ونە
مازگ	مەژی	بران/ماررۆو
مازگت	مزگەفت	مۆسقوە
مێخ	مژ	جلۆود/مست
مەهمان	مێڤان	نهابتانت/گوەست
مێراگ	مێر	یۆونگ مان/هوسباند
مێش	می/مێ	سهەەپ/ەوە
مێشاگ	میز	ورنە
مێواگ	مێوە/فێکی	فروت
مێخ	مخ/میخ(کرن)	پەگ/نال
مێزیدان	مێژ/مێژین	سوجک
مهر	مەهر/مەهر	جۆنتراجت/بۆند
مهربان	میهریبان/مهرەڤان	فرەندلی/کند
مژ(اگ)	مژانگ/بژانگ	ەیەلد/ەیەلاسه
مستان/مێز-	میز (کرن)	ورناتە
مۆر	مووری	انت
مۆرد	مۆرد/متەک/مووتک	میرتلە
مۆروارید	مۆری(ک)	پەارل
مۆی	موو/پۆر	هار
مۆز	مووز	بانانا
موهر	مۆر/مۆهر	سەال
موردان/مر-	مرن	دە
موردار	مرار	جاررۆن
موشک (1)	مسک	موسک
موشک (2)	مشک	مۆوسە/رات
موشت	مست/کولم	فست
موشتان/مال-	مست دان/مز دان	روب/سوەەپ
ن	ن	ن
ناب/ناوا	نەڤی	گراندسۆن
نافت	نەم	مۆست/دامپ/ناپهتها
نال-	نالین	گرۆان/جۆمپلان
نام	ناڤ	نامە/فامە
ناماگ	نامە	بۆۆک/لەتتەر
نامیگ	ناڤدار	فامۆوس/رەنۆونەد
نان	نان	برەاد/فۆۆد
نار	نێر	مالە/مانلی
نارم	نەرم	مەەک/هومبلە/سۆفت
نارگس	نێرگز	نارجسسوس
ناخون	نینۆک/نەینک	(فنگەر) نال
نای	نەی	توبە/فلوتە/جلارۆن
نازدیک	نێز/نێزیک	نەار
نازوک	نازک	تەندەر/گەنتلە/فجکلە
نێ	نە/نا	نۆ/نۆت
نێم	نیڤ/نێڤ/نیم/نێمە	هالف
نێمرۆز	نیڤرۆ/نیڤرۆژ	مددای/سۆوته
نێرانگ	نێرەنگ	نجانتاتۆن/جهارم/سپەلل
نێزاگ	نزە/نێزە/رم	لانجە
نبێگ/نوێ	نڤیس	ورتنگ/سجرپتورە/بۆۆک
نبشتان/نبێس-	نڤسین	ورتە
نفرین	نفرین	جورسە
نگاه	نیگا	لۆۆک/اتتەنتۆن
نگار-	نیگار	دراو/دەسگن/پانت
نهان	نهێنی	جۆنجەالمەنت/سەجرەجی
نیل	نیل	ندگۆ
نیلۆپال	نیلووفەر	لۆتوس/واتەر-للی
نموودان/نمای-	نماندن	سهۆو/گودە
نیشان	نیشان	سگن/مارک/باننەر
نشاستان/نشان-	نشین/روونشتن	ست
نشێب	نشیڤ/نشیڤی	دەجلڤتی
نواگ	نەوا	مەلۆدی
نیاز	نیاز	نەەد/وانت/مسەری
نۆگ	نوو	نەو/رەجەنت
نۆگ-زاد	نوو-زا	نەو-بۆرن
نوون	نهۆ/نها/نۆکە	نۆو
ئۆ	ئۆ	ئۆ
ۆهام کاردان	کۆم کرن	گاتهەر
ۆش	هش/هۆش (سۆرانی)	جۆنسجۆوسنەسس/نتەللگەنجە
ۆشماراگ	هەژمار(تن)/ژمارتن	جالجولاتۆن/رەجکۆننگ
ۆشیار	هشیار	جۆنسجۆوس
ۆی/اوێشان	ەو/ەوانا	هە/سهە/تهات
ۆز	هێز	سترەنگته/پۆوەر
پ	پ	پ
پاداشن	پاداش/خەلات	رەوارد/رەتربوتۆن
پادێز	پاییز	اوتومن
پادیرفتان	پەژراندن	رەجەڤە/اججەپت
پادسار	هەفسار/هەپسار	بردلە/هالتەر
پادخشای	پادیشا/کەی	رولەر
پاد-رۆزاگ	رۆژی	فاستنگ
پاد-زیان	زیاندار	هارمفول
پافشار-	شەرم	سهامە
پاه	پاز/پەز	سهەەپ
پاهکافتان	کەتن/کەفتن	فاللئۆ ن
پاهکار	پەیکەر/پەیکەل	پجتورە/ماگە
پاهلاوگ	پەهلەوی	پارتهان/پاهلاڤ
پاهلووگ	پارسوو	رب/سدە
پاهن	پەهن/پان/بەرفرە	ودە/برۆاد
پاهرێز	پارێز/پاراستن	دەفەنجە/جارە
پاک	پاک	جلەان/پورە/هۆلی
پالانگ	پلنگ	لەۆپارد
پالووداگ	پالوو/پالی	فلوممەری
پامباگ	پەمبوو	جۆتتۆن
پاناه	پەنا	پرۆتەجتۆر/رەفوگە
پاند	پەند	جۆونسەل/ادڤجە
پانیر	پەنیر	جهەەسە
پاراگ	پار	پەجە/پارت/پۆرتۆن
پارداگ	پەردە	ڤەل/جورتان
پارگاندان/پارگان-	پار کرن/پار دان	سجاتتەر/دستربوتە/دسپەرسە
پاریگ	پەری	وتجه/پەر
پارستیدان/پارست-	پەرست/پەرەست	سەرڤە/وۆرسهپ
پارر	پەرر/پەر/باسک	فەاتهەر/ونگ
پارسیگ	پارسەک/فارسی/نە≠پەهلەوی	پەرسان/نۆت≠پاهلاڤی
پارواردان/پاروار-	پەروەردە	جهەرسه/ەدوجاتە
پارزین	پەرژان/پەرجان	فەنجە/هەدگە
پاس	پاشێ/پاشی/پشت	تهەن/افتەرواردس/بەهند
پاسبان	پاسبانی	گواردان/واتجهەر
پاسێن/پاسین	پاشین	فنال/لاست
پاسساندیدان/پاسساند-	پەسەند/پەسند	اپپرۆڤە
پاسسۆخ	بەرسڤ	انسوەر
پاشێمان	پۆشمام/پەشیمان	پەنتەنت/رەپەنتانت
پاشم	پەشم/هری	وۆۆل
پاشناگ	پانی/پاشپانی/پەهنی	هەەل
پاششنژیدان/پاششنژ-	پژقاندن/رەشاندن	سپرنکلە
پاخشاگ/پاشا	پێشوو/پێشە	مۆسقوتۆ/گنات
پای	پا/پێ/پی	فۆۆت/فۆۆتستەپ/تراجک
پایاداگ/پیادا	پەیا	ۆن فۆۆت/فۆۆت-سۆلدەر
پایداگ	پەیدا	ڤسبلە/ۆبڤۆوس/رەڤەالەد
پایگام/پای(ی)یام	پەیام	مەسساگە
پایگامبار	پەیامبەر/پێخەمبەر	مەسسەنگەر/اپۆستلە
پایمان	پەیمان	مەاسورە/پەرۆد/ترەاتی
پایمار	پەیویر	اسسگنمەنت
پایموودان/پایمای-	پڤان	مەاسورە
پایواند	پێوەندی	جۆننەجتۆن
پازد	پەست	ۆپپرەسسۆن/پەرسەجوتۆن
پازدێنیدان/پازدێن-	بزداندن	فرگهتەن/جهاسە
پازەن	پەز/پەزکووڤی	بەخ
پێچیدان/پێچ-	پێچ/پێچان/پێچاندن	توست/ەنتونە
پێرۆز	پیرۆز/سەرفراز	ڤجتۆرۆوس
پەستان	پێسیر	برەاست
پێش	پێش	بەفۆرە
پێشاگ	پیشە	جرافت
پێشانیگ/پێشانی	ەنی/پێشانی	فۆرەهەاد
پێشار	پێشرەو/پێشەنگ	لەادەر/گودە
پێشێنیگ	پێشین/پێشتر/پێشانە	فۆرمەر
پێشۆبای	پێشەوا	لەادەر
پیل	فیل	ەلەپهانت
پللاگان	پێلک/پێلەکان	ستەپس/لاددەر
پیر	پیر	ۆلد/اگەد/انجەنت
پستاگ	فستق	پستاجهۆ نوت
پۆهشن	پەرخین	دەجای
پۆلاواد	پۆلا/پۆلاد/پۆلات	ستەەل
پۆست	پۆست/پیست/چەرم	سکن/هدە/بارک/سهەلل
پۆختان	پاتن/پەهتن	جۆۆک/باکە
پۆز(اگ)	پۆز/بێڤل	سنۆوت/موززلە
پوهل	پر/پرد/پرە	بردگە
پورر	پر/تژی	فولل
پورسیدان/پورس-	پرس(ین)/پرس کرن	اسک
پوس	پس-	سۆن
پوشت	پشت	باجک/سوپپۆرت/پرۆتەجتۆن
ر	ر	ر
راداگ	رادە	لنە/رانک/رۆو
راگ	رەه	ڤەن
راه	رێ	رۆاد/وای
راه-نمای	رێنووما	گودە
ران	ران	تهگه
رانددان/راند-	رەندە/رەندەش	گراتە/ابرادە
رانگ	رەنگ	جۆلۆور/دیە
رانژ	رەنج	تۆل/ترۆوبلە
رانژوار/رانژوور	رەنجدار	ترۆوبلەد/دسترەسسەد
راسیدان/راس-	رەشید	ماتورە
راست	راست	تروە/ستراگهت/رگهت
تاستان/راه-	رەڤ/رەڤین	ەسجاپە
راواگ/راوا	رەوت	جوررەنت
راواگێنیدان/راواگێن-	راگهاندن	پرۆپاگاتە
رایێنێداریه	رێکخستن	ۆرگانزاتۆن
راز	رەز	ڤنە/ڤنەیارد
رāز	راز	سەجرەت/میستەری
رێم	نێم/لێم	پورولەنجە
رێش1	ێش/ێشان	وۆوند/سۆرە
رێش2	ری	بەارد
رێشاگ/رێشا	رەه	رۆۆت
رێشکێن	ێشدار	هورتفول/هارمفول
رێختان/رێز-	رێتن/رژین	فلۆو/پۆور
ریدان/ری-	ریتن/ری	دەفەجاتە/ڤۆد
رۆباه	رووڤی	فۆخ
رۆد	رۆ	رڤەر
رۆد-بار	رۆبار	رڤەر بانک
رۆدیگ	ریڤی/رووڤیک	نتەستنە/گوت
رۆین	روون	ۆل/بوتتەر
رۆسپیگ	ۆرسپی	وهۆرە
رۆشن/رۆشان	رۆن/رۆنی	لگهت/برگهت
رۆی	روو	فاجە
رۆز	رۆژ	دای
رۆزاگ	رۆژی	فاست/فاستنگ
رۆزگار	رۆژگار	دایتمە/دەستنی
روبوودان	رەڤاندن	سناتجه
رووان	رەوان	سۆول
روزد	رژد	گرەەدی
س	س	س
سابوک	سڤک	لگهت/ەاسی
سابز	سەوز/کەسک	گرەەن/فرەسه
ساد	سەد	هوندرەد
ساگ	سە/کووچ	دۆگ
ساهم	سەهم	تەررۆر
سال	سال	یەار
سالار	سالار	لەادەر/ماستەر
سامۆر	سامور	سابلە (مارتەن)
سار	سەر	هەاد/تۆپ/سوممت
ساراسار	سەرانسەر	فرۆمئە ند تۆئە ند
سارد	سار/سارد	جۆلد
سارگێن	سەرگین	دونگ/مانورە
سارماگ	سەرما/سارما	جۆلدنەسس
سارو	سەرو/سەروی	جیپرەسس
ساخت	سەخت	سترۆنگ/هارد/سەڤەرە(لی)
سایاگ/سایا	سی/سه	سهادە/سهادۆو
سەب	سێڤ	اپپلە
سێن(اگ)	سینگ	برەاست/جهەست
سە-پای	سێ-پێ/سەهپا	تهرەە-لەگگەد
سە-شاباگ	سێ-شەڤەق	تهرەە-نگهت-لۆنگ
سێزد	هێز	مگهت
سک	سێک	ڤنەگار
سۆگاند	سۆند	ۆاته
سۆر	شۆر	سالتی
سۆسان	سۆسن	للی
سۆختان	سۆتن	بورن
سۆزان	شووژن	نەەدلە
سپاه	سپا	ارمی
سپاس	سپاس	تهانکس
سپێد	سپی/سپه	وهتە
سپۆختان	سەپاندن	تهروست
سرای	سەرای	هۆوسە/هالل
سرشتان	ستران/ستراندن	کنەاد
سرۆد	سروود/سروود	سۆنگ/انتهەم
ستابر	ستوور	جۆارسە
ستادان/ستان-	ستاندن	تاکە
ستاراگ/ستارا	ستێر/ستێرک	ستار
ستاروان	ستەور	باررەن/جهلدلەسس
ستۆر	هەسپ	هۆرسە
ستوون(اگ)	ستوون	جۆلومن/پللار
ستورگ	ستوور	جۆارسە
سوود	سوود	وسە/پرۆفت/ادڤانتاگە
سوفتان/سومب-	سمتن	پەرجە/بۆرە
سومب	سوم/سم	هۆۆف
سوست	سست	سلاجک/لازی
سوش	پش	لونگ
سوخر	سۆر	رەد
سیا	سی/سای/سایە	بلاجک (فرۆم سهادە)
ش	ش	ش
شاب	شەڤ	نگهت
شاد	شا/شاد	هاپپی/ژۆیفول
شادوروان	شادروان/شادرڤان	داس/باسن/فۆونتان
شاگر	شێر	لۆن;ئا ستر. لەۆ
شاه	شاه/کەی	کنگ
شاهر	شار/باژار	جتی
شاهریار	شاریار/شالیار	لۆرد/سۆڤەرەگن/رولەر
شاهوار	شاهوەر	رۆیال/کنگلی
شاکار	شەکر	سوگار
شالوار	شەلوار/شال	ترۆوسەرس
شام	شیڤ	ەڤەننگ مەال/سوپپەر
شامبالیداگ	شەمبەلیلک	فەنوگرەەک
شامشێر	شوور/شەمشیر	سوۆرد
شاناگ	شان/شە	جۆمب
شانێن	شەدان	هەمپەن
شارم	شەرم	سهامە
شاواگ	شەڤشەڤۆک/شەڤرەڤینک	بات/فلتتەرمۆوسە
شایستان	شایەستە	بە وۆرتهی
شایێد	شایێد/شایەد/گەر	ۆنە جان،ت س پۆسسبلە
شێب	نشیڤ	دەجلڤتی
شێد	شێ (هەسپ)	سۆررەل (هۆرسە)
شێدا	شادی	بلسس
شفتالووگ	شەفتالی/شەفتەلی	پەاجه
شیر	شیر	ملک
شیرێن	شیرین/شەرین	سوەەت
شیشاگ	شیشە/شووشە	بۆتتلە/فلاسک
شکاستان/شکەن(ن)	شکەستن	برەاک
شنووگ	چۆک/چۆنگ	کنەە
شوشتان/شۆی-	شووشتن	واسه
ت	ت	ت
تا	تا/هەتا	ونتل/سۆ تهات
تاب	تا (گرتن)	فەڤەر
تاباگ	تاوە/تاڤک	فرینگ-پان
تابەستان	تاڤستان/هاڤین	سوممەر
تاگ-1	تەک	الۆنە/سنگلە
تاگ-2	تا/شاخ	برانجه
تاگارگ	تەرگ/تەیرۆک	هال
تان	تەن/لەش	بۆدی/پەرسۆن
تاندروست	تەندورست	هەالتهی/وهۆلە
تانگ	تەنگ	ناررۆو/تگهت
تانیها	تەنها	الۆنە
تانوک	تەنک	تهن/سهاللۆو
تانوور	تەنوور	ۆڤەن
تار	تاری/تاریتی	دارکنەسس
راریگ/تاریک	تاری	دارک
تارر	تەرر	مۆست/فرەسه
تارس	ترس	فەار
تاشت	تەشت	بۆول
تاخل	تال/تەهل	بتتەر
تاخت	تەخت	تهرۆنە
تازاناگ	تاژان/تاژانگ	وهپ
تێز	تووژ/تیژ	سهارپ
تگر	تیر	اررۆو
تس	تشت	تهنگ/اففار
تشن	تین	تهرست
تۆ/تو	تو	تهۆو/تهەە
تۆهماگ/تۆخما	تۆڤ/توخم	سەەد/ستۆجک
تۆراگ/تۆرا	تۆری	ژاجکال
ترو(ف)ش/تورش	ترش	سۆور
تومباگ	تمبلک	دروم
تورک	ترک/تورک	تورک
توخشیدان	تێکۆشین	سترڤە/ەندەاڤۆور
ئو	ئو	ئو
ود	وو	اند
ول	(ه)ل	وپ(واردس)
ولامەدان	(ه)لدان	رسە
وممێد	ومێد	هۆپە
ورمۆد	ورمود/هرمی/کارچین	پەار
وشتار	هێشتر	جامەل
وزموودان/وزمای-	ازمووندان	تەست، تری
وزومبورد	زمروود	ەمەرالد
وزوان	زوان/زمان	تۆنگوە، لانگواگە
وزواردان/وزوار-	زانین/زانیار	کنۆو/وندەرستاند
و	و	و
وابار	باوەر	تروته; بەلەف
واچچاگ	بچووک/چووچک	جهلد/بابی/جوب
واد [باد]	بەد	باد/ەڤل
وāد	با	وند، برەاته
وادام [بادام]	باهیڤ/بادەم	المۆند
وادباخت [بادباخت]	بەدبەخت	ونفۆرتوناتە
وارف [بارف]	بەرف	سنۆو
واهاگ [باها]	بوها/بها	ترادنگ/ڤالوە
واهار [باهار]	بوهار/بهار/واهار	سپرنگ